Nederlandse rechters hebben gemiddeld twee nevenfuncties

Naar aanleiding van de ophef over een officier van justitie die een bijbaan had die via via te koppelen was aan een zaak die niet vervolgd werd, zijn we maar weer eens gedoken in de nevenfuncties binnen de rechterlijke macht. Dat is natuurlijk niet hetzelfde, maar zover wij weten zijn er geen actuele openbare gegevens over de nevenfuncties binnen het openbaar ministerie. Goed, nevenfuncties van rechters dus. Op dit moment heeft de gemiddelde rechter 1,8 nevenfuncties. Maar van de bijna 4000 rechters hebben er 1500 helemaal geen nevenfuncties. Dus de overige 2500 hebben er gemiddeld 2,9. Het maakt echter nogal uit of de rechter een man of een vrouw is. 53% van de rechters is vrouw, maar ze hebben maar 37% van de nevenfuncties. Vrouwelijke rechters doen het dan echter wel net wat beter qua aandeel betaalde nevenfuncties. Van de nevenfuncties bij vrouwelijke rechters is 49% betaald, tegen 46% bij de mannelijke rechters. En zo heeft ongeveer 40% van alle rechters een of meerdere betaalde nevenfuncties.

Door: Foto: Henk-Jan Winkeldermaat (cc)
Foto: Edwin van Buuringen (cc)

40% rechters heeft een betaalde bijbaan

, door

DATA - In Nederland heeft de helft van de leden van de rechterlijke macht een of meerdere betaalde nevenfuncties. Bijna 40% van alle rechters heeft een betaalde bijbaan. Mannelijke leden van de rechterlijke macht hebben twee keer zoveel nevenfuncties als vrouwelijke leden. Gemiddeld heeft men 2,3 nevenfuncties.

Leden van de rechterlijke macht zijn al enige tijd verplicht hun nevenfuncties te registreren. De registratie is inmiddels redelijk compleet. Maar de site waar alle gegevens gepubliceerd worden is niet makkelijk in het gebruik. Gelukkig heeft Open State recent de hele site met een programmaatje omgezet in bruikbare data.

Hier het gemiddelde aantal nevenfuncties. Daarbij gekeken naar alle nevenfuncties en de betaalde nevenfuncties. Tevens uitgesplitst naar geslacht.
neven1_475

Het verschil tussen mannen en vrouwen is opvallend. Zowel betaald als totaal hebben mannen twee keer zo vaak een nevenfunctie als vrouwen. In de rechterlijke macht is op dit moment ongeveer 55% man en 45% vrouw.

Overigens is van 20% van de functies niet bekend of deze tegen betaling wordt uitgevoerd. Hier schiet de registratie nog tekort.

Met een gemiddelde van boven de 2 is het voorspelbaar dat er rechters zijn met veel meer functies. Hier een overzicht van de verdeling naar het aantal betaalde nevenfuncties.
neven2_475
Gemiddeld heeft de helft van de rechters een betaalde nevenfunctie. Ruim 2% heeft 6 of meer betaalde nevenfuncties.

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Respect voor de rechter

, door

OPINIE - Het recht is geen onpersoonlijke natuurwet, maar een bouwsel gestoeld op morele idealen, die eindeloos multi-interpretabel zijn. En dus is ook de rechtsspraak niet objectief, vindt Jurriën Hamer.

Toen ik niet zo heel lang geleden rechten studeerde en fantaseerde over wat ik later wilde worden, dagdroomde ik weleens over het zijn van een rechter. In mijn verbeelding verscheen ik als een krachtig magistraat, die met verstandige besluiten, scherpe taal, priemende ogen en inspirerende argumenten recht sprak en de goede orde handhaafde. Tot mijn ontnuchtering leerde ik al snel dat de meeste in de realiteit rondlopende rechters meer streefden naar een heel ander ideaalbeeld dan de wijze man: het ideaalbeeld van de onvermijdelijke natuurwet.

Idealiter is de Nederlandse rechter namelijk geen individu met specifieke morele opvattingen, maar een representant van de Nederlandse rechtsorde, in elk relevant opzicht exact hetzelfde als alle andere Nederlandse rechters. Het parlement, gelijk een schepper van de natuur, creëert middels wetten de samenleving, en die onvermijdelijke orde dient simpelweg begrepen en toegepast te worden, in plaats van door individuele rechters aangepast en bepaald. Voor zover er hiaten blijken te zijn in de wet, vult ‘de rechter’ deze hiaten met uitspraken die dezelfde onvermijdelijke logica dienen te hebben als de oorspronkelijke wet zelf.

Wellicht is het dit natuurwetenschappelijke ideaalbeeld dat rechters de neiging geeft zich zo onpersoonlijk mogelijk op te stellen, en in de motivering van beslissingen van de bespreking van feiten in één klap over te gaan naar de juridische conclusie, alsof er eigenlijk maar één evidente uitslag mogelijk was. Het is wellicht dit ideaalbeeld dat rechters doet schuilen achter mystieke slagzinnen zoals ‘naar de omstandigheden van het geval’ en ‘naar redelijkheid’, frases waar het hoofd van menig filosoof flink van zou gaan tollen.

Foto: Scott* (cc)

Is Vrouwe Justitia blind?

, door

ACHTERGROND - Mag het rechtvaardigheidsgevoel van de rechter een rol spelen in de rechtszaal?

Stel je voor. Een man trouwt met een steenrijke vrouw. Het stel trouwt in gemeenschap van goederen. Vijf weken later overlijdt de echtgenote. Ze is vermoord, nota bene door haar man. Mag de echtgenoot het vermogen houden? Iedereen kan hier wat van vinden, ook zonder juridische kennis.

Iedereen heeft een rechtvaardigheidsgevoel. Ook rechters. ‘We hebben allemaal een moreel kompas, rechters zijn niet de enigen,’ aldus rechter Rosa Jansen in het Filosofisch Café. Maar mag dat gevoel een rol spelen in de rechtszaal?

Bovenmenselijk

Rechters horen objectief te zijn, misschien zelfs wel bovenmenselijk. Prof. Ton Hol, rechtsfilosoof, wijst op de symboliek waar rechters door omgeven zijn in de rechtszaal. De zuilen aan de voorkant van veel gerechtsgebouwen verwijzen naar de verbinding tussen aarde en de kosmische orde. Rechters zitten wat hoger dan de rest. Recht wordt gesproken op een (letterlijk) verheven plek. Terwijl de officier van justitie en de advocaat staan op de momenten dat zij spreken, blijft de rechter altijd zitten. Die staat buiten de strijd.

Rechters moeten gezag hebben. Maar Hol merkt een beweging op die hier tegenin lijkt te gaan. De burger emancipeert. Zoals leraren tegenwoordig meer op gelijke voet staan met hun leerlingen, en artsen met hun patiënten, zo wil de burger zich ook niet meer zomaar voegen naar de rechterlijke macht en de onpersoonlijke algemeenheid van de wet.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Waarom heeft de rechter het zo druk gekregen?

, door

ANALYSE - Is de werkdruk van rechters echt zo hoog geworden? En welke rol speelt beheersorganisatie Raad voor de Rechtspraak? Docent staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen Mentko Nap licht toe.

De rechtspraak stond de afgelopen maanden op een andere wijze dan gebruikelijk in de belangstelling. De directe aanleiding lijkt het manifest (pdf) dat enkele Leeuwardense raadsheren (rechters in een gerechtshof) rondstuurden onder collega’s. Het manifest klaagde over de toegenomen werkdruk, en over de gevolgen daarvan voor de kwaliteit van de rechtspraak. Honderden collega-rechters gaven te kennen zich in de klachten te herkennen. De meeste rechters deden dat anoniem. De president van de Hoge Raad durfde ook publiekelijk zijn zorgen over dit thema uit te spreken.

Dat de werkdruk voor rechters toeneemt, is als zodanig geen nieuws. Wie de moeite neemt de jaarverslagen van de Raad voor de Rechtspraak (de beheersorganisatie voor de meeste rechters in Nederland) er op na te slaan, ziet al gauw dat er sprake is van een stijgende lijn in het aantal zaken dat bij de rechter binnenkomt. In het afzonderlijk gepubliceerde jaarverslag (pdf) van de Hoge Raad over 2011 luidde de procureur-generaal bij die raad, de heer Fokkens, ook al de noodklok. Hij voorzag dat er op termijn een parlementaire enquête naar de rechtspraak gehouden zou worden die zou concluderen dat de financiering van de rechtspraak achterbleef bij het torenhoge ambitieniveau.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Corstens vergeet feiten in bijval voor rechters

, door

OPINIE - President Geert Corstens van de Hoge Raad voegde zich begin februari in het koor van klagende rechters dat in december het inmiddels veelbesproken manifest (pdf) presenteerde, zegt een gastredacteur van Ivoren Toga.

Corstens concentreert zich onmiddellijk op de werkdruk, hoewel het manifest dit pas noemt als laatste van de vier punten.

Het richt zich in de eerste plaats tot/tegen de Raad voor de rechtspraak, met de navolgende grieven:
– Dat men zich door die Raad niet vertegenwoordigd voelt;
– Dat de benoemingsprocedure voor nieuwe gerechtsbestuurders uitermate gebrekkig was;
– Dat de rechtspraak steeds meer lijkt op een ‘opgeschaald’ bedrijf.
Pas in het laatste punt wordt gesteld dat de productiedruk onaanvaardbaar hoog is geworden.

Op de eerste drie punten van het manifest gaat Corstens niet in. Verstandig, want dan zou hij óf de onder vuur liggende Raad voor de rechtspraak te hulp moeten schieten, óf haar moeten desavoueren. Daarom gaat het weer alleen over de relatie tussen de ervaren of gevoelde werkdruk en kwaliteit. Dit leidt tot nogal risicoloos proza.

Het probleem is de Hoge Raad al eerder opgevallen, gelet op de verwijzing van Corstens naar een passage in het jaarverslag van de Raad over 2011, van de procureur-generaal. Die schreef dat er jarenlang te weinig geld is uitgetrokken om de rechter de taken die hem worden toebedeeld naar behoren te laten uitvoeren en sprak van een situatie die nijpender wordt: te hoge werkdruk in combinatie met het gevoel dat je als rechter je werk niet kunt doen zoals je vindt dat je dat zou moeten doen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: jgurbisz (cc)

Roer is al om bij Justitie

, door

OPINIE - Het roer moet om bij Justitie, riep PvdA recent in de Volkskrant. Maar veel van wat de PvdA wil gaan doen, wordt allang gedaan.

Zoals met alles in de geschiedenis, gaat ook het verloop van het strafrecht met een golfbeweging, op en neer. En weer op. En dan weer neer. Van de roep om meer! strenger! harder! straffen, naar het geluid dat recent de voorpagina van de Volkskrant sierde. Twee glunderende politici die gebroederlijk hun plannetjes uiteenzetten. Op een van de twee heren heb ik zelfs gestemd: een Rotterdams Meisje dat kiest voor een Amsterdamse Marokkaan. Ik vond het wel een goed verhaal. Maar hun verhaal ga ik toch een beetje criminologisch toelichten.

Het plan van de omstreden minimumstraffen gaat van tafel in Rutte II. Rechter en PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt verwoordt het als volgt: ‘De minimum straffen waren een motie van wantrouwen aan de rechterlijke macht.’ De minimumstraf hield in het kort in dat iemand die binnen tien jaar opnieuw met een ernstig gewelds-, levens- of zedenmisdrijf de fout ingaat, minimaal de helft van de wettelijke maximumstraf uit moet zitten. In het nieuwe voorstel hebben ze er minimale strafeisen voor de officier van justitie van gemaakt. Een wassen neus pur sang, want de rechter mag dus gewoon op blijven leggen wat ‘ie wil. Prima, maar met zulke schijnoplossingen wek je de indruk dat er mogelijk echt iets verandert.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De sharia-mythe van de PVV

, door

De PVV maakt zich zorgen over de ‘grootscheepse toepassing’ van de sharia door Nederlandse rechters. Die islamisering van de rechtspraak zou blijken uit onderzoek van de partij, waar de Telegraaf in april al gretig over berichtte. Morgenavond vindt een spoeddebat plaats. Uit onderzoek (zie onderaan) van Sargasso blijkt de claim van de PVV gebakken lucht. Wat is er aan de hand?

In een Telegraaf-artikel van 11 april 2011 luidt PVV-leider Geert Wilders na eigen onderzoek van zijn partij de noodklok:

,,Ik ben geschokt over het grootscheepse gebruik van islamitisch recht in Nederland. Niet door die zogenaamde shariarechtbanken, die er volgens toenmalig minister Hirsch Ballin niet zijn, maar nota bene door onze eigen rechtbanken.’’

Voor PVV-Kamerlid Joram van Klaveren was het bericht aanleiding om een spoeddebat aan te vragen, dat donderdagavond plaatsvindt.

Over het eigen onderzoek doet de PVV echter zeer schimmig. Het Telegraaf-artikel gaat er niet diep op in en de PVV weigerde het onderzoek vrij te geven. Uiteindelijk heeft de PVV gisteren het onderzoek aan een paar andere Kamerleden verstrekt.Via via hebben wij het ook gekregen.

Of het onderzoek compleet is, is volstrekt onduidelijk, want het blijkt te bestaan uit een analyse van maar acht vonnissen waarop Wilders zijn zware beschuldiging rust. Als je in de database van Rechtspraak.nl zoekt op de woordcombinatie [nationaliteit]+recht, dan kom je 840 zaken tegen waarin een afweging is gemaakt inzake Turks recht, 605 inzake Marokkaans recht en 676 inzake Somalisch recht. Overigens levert een zoektocht naar de toepassing van het recht van andere landen ook veel hits op: er duiken 4651 Duitse, 2286 Franse, 1956 Poolse en 504 Amerikaanse zaken op.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een kritocratie

, door

Hoe zou een samenleving eruit zien als deze is gebaseerd op de meest pure klassieke liberale waarden? De overheid zou dan gereduceerd zijn tot een kritocratie, een overheid van rechters. Alles wat de overheid zou moeten doen is om als er een conflict is tussen mensen omdat de rechten van een van hen wordt geschonden de correcte straf bepalen. Daarbuiten is er ruimte voor individueel initiatief, een dynamische vrije markt, vrije verenigingen van personen en allerlei vormen van naastenliefde en competitie.

Alles wat nodig is een grondwet van twee kantjes. Deze organiseert burgerschap, de verkiezing van rechters (door het volk uit mensen die een rechtersexamen hebben afgelegd), het wijzigen de grondwet (per referendum) en het meest belangrijk een aantal klassieke grondrechten, die niet mogen worden geschonden. Iedereen moet bij schending voor dat onrecht bij een rechter gecompenseerd kunnen worden. Rechters hoeven niet betaald te worden: noch door burgers (dat voorkomt dat mensen hun recht zullen halen) noch door de overheid (want dan is er belasting nodig). Er wordt dus geen belasting geheven, alleen rijke mensen kunnen rechter worden. Er zijn denk ik vier grondrechten nodig:

  • De onschendbaarheid van de geest;
  • De onschendbaarheid van het lichaam;
  • De onschendbaarheid van bezit;
  • De onschendbaarheid van het contract.
Volgende