Kondratieff en de mysterieuze golf

Afgelopen zaterdag stond er een paginagroot artikel in de Volkskrant met de onheilspellende titel ‘van recessie naar depressie’. Auteur Eric Mecking trekt daarin een parallel tussen de jaren ’20 van de vorige eeuw en de periode 1980-2000. Hij beschrijft helder de economische overeenkomsten: dalende rente, dalende inflatie en stijgende beurskoersen. Ik zal hier niet het hele artikel samenvatten, maar de overeenkomsten die Mecking beschrijft, zijn ontegenzeggelijk waar en helder beschreven. Interessante parallellen Daarna beschrijft Mecking in zijn essay de overeenkomsten tussen de huidige crisis en de crisis van de jaren ’30. Zwendel, geldontwaarding, dalende huizenprijzen en dalende aandelenkoersen zijn de geobserveerde overeenkomsten. Na deze goede start, begint de prietpraat. Hij denkt aan de hand van een model van de Russische econoom Nikolai Kondratieff een voorspelling te kunnen doen over de lange termijn ontwikkelingen van de huidige crisis. Kondratieff is naamgever van de Kondratieff golf. Volgens deze economische theorie verloopt de economische groei in de kapitalistische wereld in tijdsgolven van ongeveer 50 jaar. Belangrijke hoogtepunten van deze golven zijn:

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weg met de crisis | Eerste vereiste: een staatsbank

kredietcrisisAan het sombere gezicht van kapitein Balkenende te zien krijgen we nu echt zwaar weer. De deceptie is inmiddels verdiept tot een recessie en sommigen verwachten zelfs een depressie. Lapmiddelen, zoals de nutteloze koopstimulans voor een nieuwe auto (als je in een twaalf jaar oude gammelbak rijdt is dat meestal niet omdat je genoeg geld hebt om een nieuwe te kopen), kunnen ons nu niet meer helpen. Sterker nog, zelfs als we ons met z’n allen te pletter gaan kopen, desnoods op staatskosten, dan duurt het nog jaren voor we uit de recessie zijn. En omdat tegen die tijd ons geld finaal verbrast is, vallen we er dan nog harder weer terug in. Deze economische storm vraagt om zwaarder geschut.

Een eerste aanwijzing voor waar we zwaar geschut moeten inzetten vinden we in het opdrogen van de geldstromen. Banken lenen niet meer aan elkaar. Banken lenen niet meer aan klanten. Banken blijven lekker op hun centjes zitten. Dat is veilig. Alleen genereert het geen sou aan inkomsten. Dus moeten er duizenden medewerkers uit. Medewerkers ja, geen directieleden natuurlijk. Want die moeten immers bangelijk op de resterende zakken met geld zitten wachten op betere tijden. Zo komen we er niet. Er moet weer geïnvesteerd kunnen worden tegen een voordelige rente. Mensen die een huis willen kopen moeten een hypotheek met recessiebescherming kunnen nemen. Dat wil zeggen dat zij voorlopig wat minder rente en aflossing betalen en later, als het weer goed gaat, wat meer. Maar banken gaan dit niet uit zichzelf bedenken. Want met zulke strategieën krijgen zij het geld dat zij verspeeld hebben niet snel genoeg terug. Dus is er een nieuw soort bank nodig: een Staatsbank.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het gevaar van een bankierseconomie

Donkere wolken verzamelen zich boven London City (Foto: Flickr/Trenchfoot)

Het failliet van de IJslandse economie is inmiddels bijna spreekwoordelijk, maar de Britse economie lijkt bijna evenveel problemen te hebben. Niet alleen is het land inmiddels officieel een recessie ingegaan, maar insiders spreken inmiddels over de Londense City, het financiële centrum van de wereld, als het “Reykjavik aan de Theems”. De financiële sector in Groot-Brittannie is goed voor zo’n 10% van het BNP, en dat getal wordt nog veel groter als je alle bedrijven meerekent die er direct van afhankelijk zijn voor klandizie (advocatenkantoren, consultancy’s). De neergang van de financiele wereld betekent daarmee onherroepelijk de neergang van de Britse economie.

Nu geldt dat natuurlijk voor wel meer sectoren. Als een land afhankelijk is van autoproductie, en die sector doet het slecht, dat heeft dat natuurlijk economische consequenties. Maar in bijna geen enkele sector kan het verval zo snel en zo compleet zijn als in de financiële wereld. Het afsterven van agrarische, industriele of dienstensectoren is doorgaans een langzaam proces, zodat een land zich tijdig kan aanpassen door over te stappen op iets anders. Maar een bank of hedge fund kan, zoals we zoveel hebben gezien de afgelopen maanden, in één klap failliet gaan, zonder enige waarde achter te laten.

En de Britse overheid heeft deze situatie zelf gecreeerd. De afgelopen jaren is een bewust beleid gevoerd om de financiële sector zo veel mogelijk te steunen: met minimale regels en een zo sterk mogelijke pond. Dat dit met name ten koste ging van de toch al kwakkelende Britse industrie, wier producten hierdoor schreeuwend duur werden, werd op de koop toe genomen. Het leverde immers een enorme economische groei op en maakte de Britten tot de economische tijgers van Europa. Tot het mis ging.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Seksleven Nout Wellink in de lift sinds crisis

Elke week maakt GeenCommentaar ruimte voor een artikel van de satirische website de Speld! Nieuws zonder de ‘feitish’ van de reguliere media.

Nieuwe logo Icesave (Foto: Flickr/Artyvee)

Het seksleven van de directeur van de Nederlandse Bank, Nout Wellink, is sinds de ineenstorting van Fortis in een bloeiperiode terechtgekomen. Dat verklaarde zijn vrouw Trudie in een diepte-interview in het maandblad Linda. “Het testosteron vliegt over de onderhandelingstafel en dat merk je ook in de slaapkamer,” aldus Trudie.

Het is het tweede huwelijk van Nout Wellink. Zowel Trudie als Nout erkennen dat de vlam uit de beginjaren moeilijk terug te vinden is. “Ik heb verschillende pogingen ondernomen om de seksuele klik weer terug te krijgen. We hebben een tijd tangolessen genomen, nieuwe lingeriesetjes en veel afrodisia voordat we naar bed gaan. Chocoladetruffels, honing en veel perziken. Je kent het wel,” zegt Trudie. Het stel heeft echter alleen korte-termijnwinsten geboekt. “Een structurele oplossing ontbreekt,” schreef de bankvrouw in haar dagboek.

De laagconjunctuur van het seksleven lijkt permanente vorm aan te nemen als de financiële crisis ook in Nederland serieuze vormen aanneemt. Trudie was stomverbaasd toen Nout na lange vergaderingen thuis zijn verleidelijke, fluweelpaarse jasje weer eens aandeed. De vlam uit hun ‘Summer of Love’ was opeens weer terug. “Na de hooggespannen vergaderingen waar de economische toekomst van Nederland op het spel staat zoekt Nout naar ontlading. Tijdens het fallissement van IceSave hebben we een heerlijke tijd gehad,” stelt Trudie.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quotes du Jour | Kerstboodschappen | Poll

“Neem de raming van het CPB die uitkomt op min 0,75%. Waar heb je het over? Dat zijn de recessies die we al een aantal keren hebben gehad, vervelend maar niet dramatisch. Maar nu gaat het om een aantal procenten negatieve economische groei. Dat staat voor mij vast.”
Onno Ruding, oud-minister van Financiën en voormalig bankier, hoort normaal gesproken niet bij de pessimisten, “maar we zitten nu wel in een écht diepe recessie. Vooral het eerste kwartaal van volgend jaar wordt heel erg”. Ruding heeft in het interview van vandaag in het Financieele Dagblad, bepaald geen leuke kerstboodschap voor het Nederlandse volk: “Er treedt onvermijdelijk een cumulatie op van de maatregelen die voor de banken zijn genomen, plus de gevolgen van de recessie.”
Wie liever met wat meer optimistische woorden de feestdagen tegemoet treedt, die kan zich laven aan de opmerkingen van onze premier, zaterdag in dezelfde krant: ”Bij tegenwind gaan we in Nederland harder trappen. Dat zit in ons karakter”. SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan stelde zondag in het tv-programma Buitenhof: “Alle ingrediënten zijn aanwezig om de recessie goed aan te kunnen. Als we het goed doen, komen we er beter uit dan we er ingingen”.

Cruyffiaans

Klinkt die vorige zin van Rinnooy Kan al licht Cruyffiaans, wat te denken van deze: “Waarschijnlijk staan we aan het einde van het begin van de recessie, maar ook aan het begin van het einde van de kredietcrisis”. Elk nadeel heb dus z’n voordeel…
(update) DNB-President Nout Wellink schaart zich aan de zijde van Ruding: “Als je kijkt naar de crisis in de eerste helft van de jaren zeventig, hoe snel de economie toen vertraagde, dan kan er nog best wat komen. En dan is de raming van het CPB te voorzichtig”.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het peilmetertje van de Amerikaanse ondergang

U had het al gelezen op uw favoriete kwetsblog geenstijl nietwaar, de VS gaat ‘kapot in de ergste economische crisis ooit’. Onze Amerikaanse vrienden verkeren sinds eind 2007 al in een economische neergang, de zogeheten recessie.

Oftewel er worden minder hummer’s, hamburgers, coladrankjes en computerchips gemaakt in deze tijden van crisis. De mensen worden bij bakken ontslagen want niemand kan het spul wat uit Amerikaanse fabrieken komt meer betalen. Al die productie is niet meer nodig. Probleempje van teveel schuldenlast van Amerikaanse burgers die afbetaald moet worden, en dat doet pijn in de portemonnee. De economie van de VS is in vrije val, en de bodem is nog lang niet in zicht.

Wij ontspringen de dans ook niet, maar om aan te tonen dat het gras niet altijd groener is bij de buren van over de zee, en om een beetje inzicht te krijgen in de staat van de Amerikaanse economie, presenteren we op sargasso een nieuwe serie postjes als peilmeter. Daarin de laatste informatie over de economische ondergang van de Verenigde Staten, weergegeven in zinvolle grafiekjes. Klik verder onder de postopeningsgordel voor de laatste cijfers over werkloosheid en de industriële productie in de VS evenals de dollar/euro verhouding. Updates en uitbreidingen volgen te pas en te onpas.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hebben we een oorlog nodig?

Geld uit de tijd van de Amerikaanse Burgeroorlog (Foto: Flickr/spongg)

Terwijl iedereen zijn uiterste best doet zich een voorstelling te maken bij de enorme bedragen die overal in het financiële systeem worden gestoken, betoogt de kersverse Nobelprijswinaar Paul Krugman al enige weken op zijn eigen blog dat het niet ver genoeg gaat. Volgens Krugman leert de Grote Depressie ons vooral dat je niet te voorzichtig moet zijn bij het aanzwengelen van de economie. Als je ook maar iets te weinig uitgeeft gebeurt er eigenlijk niets en is het dus weggegooid geld, is zijn redenatie. Dan kan je beter te veel uitgeven. Je gooit dan misschien ook wel geld weg, maar de economie draait tenminste weer. Bovendien kan de Fed in het laatste geval de inflatie die dan optreedt opvangen door de rente te verhogen. Zijn advies: neem het bedrag dat je denkt nodig te hebben en gooi er 50% bovenop. De situatie is zo onzeker dat dat de enige manier is om zeker te weten dat je aan de goede kant van de medaille zit.

Ter rechterzijde klinkt uiteraard behoorlijk wat kritiek op Krugman. Het debat spitst zich vooral toe op de vraag of de New Deal wel of niet geholpen heeft. Nee, zeggen de critici, de economie bleef immers kwakkelen totdat de Tweede Wereldoorlog kwam. Ja, beweert Krugman daarentegen, het hielp wel degelijk, hoewel Roosevelt te angstig was. Hij had harder moeten inzetten. Dat het op een gegeven moment toch weer slechter ging, kwam doordat Roosevelt na een aantal jaar besloot dat hij zijn begroting weer een beetje in balans moest brengen en zijn extra bestedingen terugschroefde. De fragiele Amerikaanse economie ging toen weer finaal onderuit. Uiteindelijk heeft de Tweede Wereldoorlog het land erbovenop geholpen. Hoewel Krugman van mening verschilt met z’n critici over de New Deal maakt dat verder natuurlijk niet zoveel uit. Immers, beiden zijn het eens over het belang van de Tweede Wereldoorlog en wat was dat anders dan een gigantische bestedingsimpuls door de overheid?

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Krimp én koopkracht, recessie én rentereductie

Jan Ploeter Balkenende bracht het onlangs in zijn gereformeerde grafrede: “Nederlanders hoedt U, wij gaan volgend jaar in een recessie!” Onheil en nóg eens onheil, vindt-ie prachtig. En dat alleen maar omdat het CPB weer een nieuw plaatje voor 2009 heeft ingezongen. Dit planbureau doet dit op gezette tijden en het gekke is: er komt altijd weer iets anders uit. Half jaar geleden was het nog lichte groei, paar maanden later nulgroei en nu dan driekwart procent krimp in 2009! Ai ai, driekwart procent! We gaan met z’n allen naar de kloten, omdat we op het niveau blijven steken van begin 2008! Maar toen hadden we het toch goed hier, was er toch niks aan het handje?
Sterker nog: dankzij krimp en lage olieprijs sprokkelt de koopkracht er in 2009 minstens een procentje bij. En de eerste renteverlaging wordt ons inmiddels ook in de schoot geworpen. Wat nou krimp. Voorzover die er komt betreft dat het economische verkeer, wat hier en daar tot ontslagen zal leiden. Maar het betreft niet de portemonnee van de doorsnee Nederlander. Die verheugt zich op flinke kortingen aan de pomp en op het feit dat eerder prijsdalingen dan prijsstijgingen in het verschiet liggen. Schoorvoetend hebben de banken hun rentes licht neerwaarts aangepast en wie nog even wacht, die kan daar weer voor een 10 jaarshypotheek van 5 procent terecht. Iedereen spaart zich momenteel vanwege ‘naderend onheil’ helemaal suf, de banken zo spekkend met miljarden die op een gegeven moment toch weer moeten gaan rollen. BTW niet omhoog, WW-premie omlaag. Wat nou krimp.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weekendquote | Zwaar weer

‘We zijn voorbereid op zwaar weer’, stelt Balkenende. ‘De omzetdalingen bij bedrijven zijn van ongekende omvang. We moeten er rekening mee houden dat herstel de komende jaren uitblijft.’ (Volkskrant)

Premier Balkenende en vicepremier Bos waarschuwden vrijdag voor een recessie. Inmiddels praten beleggers al over mogelijke faillissementen van bedrijven. De Volkskrant deed onderzoek aan de 22 verzekeringspremies die beleggers betalen om zich in te dekken tegen een faillissement. Hoe hoger de premie hoe groter de kans dat een bedrijf haar schulden niet kan betalen. De grootste kanshebbers volgens deze redenering zijn chipfabrikant NXP en staalfabrikant Corus. Gaan we de komende jaren afscheid nemen van een stukje nationale trots: onze (Brits-Indiase) Hoogovens bij IJmuiden?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende