In haar prachtige essaybundel Frictie, die kort voor de zomer verscheen, beschrijft Miriam Rasch onder meer hoe allerlei technologie – van apps tot apparaten – ‘gemak’ beloven, een frictieloos bestaan. Ze nemen taakjes van ons over, bewijzen ons diensten en zorgen voor ons, als een legertje elektronische dienstbodes die altijd voor ons paraat staan. Het hoogste streven is dat tussen wens en daad amper afstand resteert: nog voor de melk op is, heeft je koelkast al een vers pak voor je besteld. Apps beloven te anticiperen op je behoeften. De slimme thermostaat floept aan zodra hij merkt dat je onderweg naar huis bent; je koffiemachine krijgt een seintje om je eerste bakkie troost te maken, net voordat je slaapapp besluit dat het ideale moment is aangebroken om je wakker te maken. Die droom is niet zonder gevaren.
NIEUWS - Nu ook de Eerste Kamer groen licht geeft, kondigde minister De Jonge aan dat de app zaterdag wordt geïntroduceerd. Dan is ook de aftrap voor een campagne om het systeem onder de aandacht te brengen.
De stemming in de Eerste Kamer: 51 senatoren voor, 19 tegen (FvD, PVV, PvdD en groep-Otten).
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Reclame bedrijf JCDecaux wil graag weten hoeveel mensen hun reclamezuilen in de publieke ruimte zien. Afgelopen week verscheen er een triomfantelijk bericht bij Marketing Tribune dat JCDecaux nu meer inzicht heeft in de hoeveelheid impressies op basis van smartphone data:
JCDecaux krijgt meer inzicht in aantallen mensen en impressies rondom zijn digitale schermen. De nieuwe methode meet namelijk nauwkeurig door middel van de smartphones van voorbijgangers.
Het mobiele panel van partner Resono bestaat uit ruim een miljoen Nederlanders die via hun smartphone meehelpen de drukte rond de digitale schermen van JCDecaux te meten.
Zij hebben toestemming gegeven dat deze gegevens verzameld worden, volledig geanonimiseerd en strikt volgens de Europese privacyregels.
Eén miljoen Nederlanders zouden dus toestemming hebben gegeven om hen te volgen. De partner van JCDecaux – Resono – meldt vol trots op hun website dat zelfs 7 miljoen Nederlanders toestemming hebben gegeven. Zie je het al voor je? Eén (of zelfs zeven) miljoen Nederlanders die toestemming hebben gegeven om hen te volgen?
De toestemmingen zouden verkregen zijn conform de Europese privacyregels. De Nederlandse implementatie daarvan is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) zijn er drie mogelijk gronden op basis waarvan mobiele telefoons gevolgd mogen worden: toestemming, overeenkomst en gerechtvaardigd belang. JCDecaux (en op de achtergrond Resono) claimt dus van één miljoen Nederlanders toestemming te hebben. Als je echter kijkt naar de eisen die de AVG stelt aan de geldigheid van een toestemming, dan lijkt het mij zeer onwaarschijnlijk dat de toestemming van één miljoen Nederlanders daaraan voldoet. Een rechtsgeldige toestemming moet namelijk voldoen aan de volgende eisen:
REPORTAGE - Uit de persconferentie van de regering gisterenavond werd duidelijk dat men kijkt naar het gebruik van apps om het contactonderzoek te ondersteunen. Dit riep nogal wat vragen op over de privacy. Vorige week maakte Nieuwsuur daar de volgende reportage over:
Ben je vandaag al naar buiten geweest? Hoe ver? Wie kwam je tegen? Het zijn vragen die normaal alleen jij kunt beantwoorden. Maar sommige overheden kennen het antwoord inmiddels ook. Zij gebruiken locatiegegevens van burgers in de strijd tegen het coronavirus. Zo kregen Israëliërs een sms’je nadat ze contact hadden met coronapatiënten, en worden besmette Zuid-Koreanen gevolgd om zeker te weten dat ze hun quarantaine niet doorbreken.
Noodzakelijk, of gaat dit te ver? De Europese Unie roept lidstaten op om het gebruik van locatiegegevens te overwegen. Onder meer België, Slowakije en Oostenrijk zijn al overstag. Nederlandse telecomproviders zijn bereid de overheid te helpen, maar de Tweede Kamer ziet dat voorlopig niet zitten.
De Autoriteit Persoonsgegevens zegt ondertussen de situatie scherp in de gaten te houden. Op dit moment is het volgens de Autoriteit Persoonsgegevens niet volledig onmogelijk, maar kan het eigenlijk alleen als er een wettelijke regeling voor wordt gemaakt.
Voormalig huisarts Wim Jongejan vraagt zich ondertussen af of het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de Autoriteit Persoonsgegevens wel het hele verhaal vertellen over een corona-opt-in voor het Landelijk SchakelPunt (LSP):
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
A group of European digital advertising associations on Friday criticized Apple Inc’s plans to require apps to seek additional permission from users before tracking them across other apps and websites.
….
The group of European marketing firms said the pop-up warning and the limited ability to customize it still carries “a high risk of user refusal.”
In de aankomende versie van Apple’s besturingssysteem voor smartphones moet aan gebruikers expliciet om toestemming worden gevraagd om hen in andere apps of websites te mogen volgen. Dat sommige marketing associaties daar tegen protesteren is niet verwonderlijk, deze maatregel is een behoorlijk risico voor hun businessmodel. Want ja, waarom zou je gebruikers duidelijk maken dat je ze op allerlei manieren profileert als je dat ook uit het zicht kan doen?
ESSAY - door Matthé Scholten (Ruhr-Universität Bochum)
Sinds de jaarwisseling zijn mensen met psychische aandoeningen vogelvrij in hun eigen huis. Op 1 januari is namelijk de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg in werking getreden.
Onder voorganger Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen waren (zoals de naam van de wet al doet vermoeden) enkel gedwongen opnames in instellingen geregeld. Dat is niet meer van deze tijd – een tijd waarin mensen met psychische aandoeningen een plek midden in de maatschappij zouden moeten hebben. En niet onbelangrijk: een tijd waarin vanwege verregaande kostenbesparingen het aantal bedden in psychiatrische ziekenhuizen in rap tempo is afgebouwd.
De nieuwe wet maakt het daarom mogelijk om personen met psychische aandoeningen ook in de thuissituatie gedwongen te behandelen.
Aan goede bedoelingen geen tekort.
Zo moet de wet bijvoorbeeld vroegtijdige interventie mogelijk maken en de inspraak van betrokkenen vergroten. Verder is het uitgangspunt van de wet dat dwangmaatregelen alleen als uiterste middel mogen worden toegepast. Deze video van het ministerie vat de hoofdpunten van de nieuwe wet kort samen.
Alle goede bedoelingen ten spijt lijkt het erop dat mensen met psychische aandoeningen sinds de jaarwisseling in de meest ongelukkige combinatie van een nanny state en een politiestaat leven.
Mensen doen soms een envelop om hun e-mailtje of hun appje, zodat alleen zijzelf en de geadresseerden dat kunnen lezen. Omdat inbraken op andermens’ berichtenverkeer akelige consequenties kunnen hebben en mensen aan hun privacy hechten, bouwen applicatiebouwers zulke versleuteling vaker in. Whatsapp versleutelt automatisch alle berichten, net als Signal en Telegram; ook Facebook Messenger wil versleuteling tot standaard verheffen.
Evenredig aan de behoefte van gebruikers aan veiligheid en versleuteling groeit de wens van overheden om achterdeurtjes in te bouwen: wegen om die encryptie te breken. Zonder die achterdeurtjes zou de overheid machteloos staan tegen criminelen, is het verhaal.
Al in 1988 fileerde Intel-techneut Timothy C. May die retoriek: hij destilleerde de doembeelden van toen en noemde die, met een klassieke verwijzing, de Vier Ruiters van de Infocalyps: terroristen, pedofielen, drugsdealers en witwassers.
Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid bepleitte onlangs in navolging van zijn Amerikaanse collega William Barr dat internetplatforms de sleutels van hun gebruikers aan justitie moesten kunnen overhandigen, om opsporingsdiensten toegang te verschaffen tot berichten- en chatverkeer. Heel Bijbelvast legde Grapperhaus de nadruk op kinderporno als argument om zijn ‘sleutelrecht’ op te eisen: ‘Wat ik graag zou willen is met grote internetpartijen om de tafel en zeggen: luister, we gaan het nu zo regelen dat wij in ieder geval als er sprake is van verdacht verkeer toch een toegang kunnen krijgen om te kunnen zien wat zich er precies afspeelt.’
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
NIEUWS - Vandaag heeft de rechtbank in Den Haag uitspraak gedaan over de inzet van het algoritmesysteem SyRI (Systeem Risico Indicatie) door de overheid. De rechter besloot dat de overheid moet stoppen met het profileren van burgers met grootschalige data-analyse om fraude met sociale voorzieningen op te sporen. Nederlanders zijn niet langer ‘bij voorbaat verdacht’.
De rechtszaak tegen de Nederlandse Staat was aangespannen door een coalitie van maatschappelijke organisaties, bestaand uit het Platform Bescherming Burgerrechten, het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM), vakbond FNV, Privacy First, Stichting KDVP, de Landelijke Cliëntenraad en auteurs Tommy Wieringa en Maxim Februari.
OPINIE - Het is de natte droom van ieder machtspoliticus: mee kunnen kijken in alle (digitale) communicatie. Het stond al op het verlanglijst van Duitsland en het VK. Australië legde het al daadwerkelijk vast in wetgeving. En nu wil minister Ferd Grapperhaus het ook: via de achterdeur toegang tot allerlei communicatiediensten.
Steevast is het argument dat we de slechteriken – terroristen, criminelen en ander gespuis – moeten kunnen vangen. Dat speelt namelijk goed in op het sentiment van veiligheid. Niemand wil worden opgeblazen. Niemand wil worden beroofd. Niemand wil het slachtoffer worden van een verkrachting. Dus een beetje privacy opofferen kan geen kwaad toch? Het is een effectieve redenering waar veel mensen gevoelig voor zijn en dus makkelijk in meegaan. Het is echter ook een te simplistische redenering.
Het fenomeen encryptie bestaat niet voor niets. Encryptie is bedoeld om informatie uit handen van anderen te houden. Of het nu om het beveiligen van communicatie gaat, het beveiligen van banksystemen of het beveiligen van nucleaire installaties, het doel is altijd hetzelfde: ongewenste indringers buiten de deur houden. Niemand wil de veiligheid daarvan op het spel zetten.
Het klopt dat ook de minder frisse figuren in onze samenleving gebruik maken van beveiligde communicatie. Maar dat is geen reden om de beveiliging dan maar wat te verminderen. Criminelen en terroristen maken ook gebruik van geld, wegen, scholen, bibiotheken en supermarkten. Die schaffen we toch ook niet af?
Onthutsend inkijkje in een bedrijf zonder moraal.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
