‘Ik denk, dus ik verdwijn’
ELDERS - Mexico is al weken in de ban van massale protesten. Woedende studenten leggen universiteiten en belangrijke verkeersaders plat terwijl ze schreeuwen om het vertrek van president Enrique Peña Nieto. Wat is aan de hand? Een uiteenzetting door Dirk Lotgerink.
43 vermiste studenten
Tussen 20 en 26 september worden in de Mexicaanse deelstaat Guerrero verschillende demonstraties gehouden. Studenten van de links georiënteerde Escuela Normal Rural de Ayotzinapa, een Pabo op het arme platteland, roepen op tot massademonstraties en een optocht naar Mexico-Stad. Hier worden op 2 oktober herdenkingsceremonies gehouden voor ‘de slachtpartij van 1968’, toen een studentenprotest hardhandig door het leger werd neergeslagen en meer dan driehonderd demonstranten om het leven kwamen.
Maar om tot zo’n volkse optocht te komen eigenen de studenten zich stadsbussen toe en stelen zij benzine bij pompstations. Gestolen voertuigen worden zolang bij de school geparkeerd. De politie krijgt opdracht hard in te grijpen en enkele studenten raken gewond. Gefrustreerd en op zoek naar meer vervoersmiddelen, rijden de studenten naar de stad Iguala de la independencia, waar het op vrijdagavond 26 september helemaal mis gaat.
Bij een poging een gestolen bus langs een barricade te krijgen, opent de politie het vuur en komt één student om het leven. Achtergebleven scholieren in Ayotzinapa sturen een extra konvooi om hun kameraden in Iguala bij te staan, maar tegen middernacht wordt ook deze groep aangevallen en vallen er nog twee doden. In de ontstane chaos kan slechts een aantal studenten vluchten of schuilen voor de kogelregen.


Behalve het geweld is de immer etterende straffeloosheid in Mexico, waar minder dan tien procent van de misdaden adequaat wordt onderzocht en een nog veel minder hoog percentage tot een veroordeling in de rechtbank leidt, een groot probleem. In het geval van vrouwenmoorden leidt slechts drie procent van de zaken daadwerkelijk tot een rechterlijke uitspraak, zo meent Teresa Incháustegui Romero, die namens de linkse oppositiepartij PRD de federale Kamercommissie Vrouwenmoorden leidt. “En dan weten we bovendien niet om wat voor veroordelingen het gaat,” zei ze in november. “Oftewel of het om veroordelingen of vrijspraak gaat. Daarbij weten we dat in sommige van die zaken familieleden in hoger beroep zijn gegaan.”

Voor de PRI is Enrique Peña Nieto, gouverneur van Estado de México, de absolute favoriet. Mediageniek, charismatisch en geholpen door een enorme mediacampagne van ‘s-lands grootste TV-zender Televisa loopt de jonge politicus mijlenver voor op alle concurrentie. Zijn belangrijkste concurrent binnen de partij, partijvoorzitter Beatriz Paredes, heeft al aangegeven af te zien van een kandidatuur, terwijl senator Manlio Fabio Beltrones niet in de buurt van Peña Nieto komt qua populariteit. Hoewel laatstgenoemde niet op de steun van de hele partij kan rekenen, lijkt zijn kandidatuur niet echt in gevaar te komen, vooral omdat hij mediagenieker is dan wie ook (met dank aan zijn vrienden van Televisa). Hij trouwde afgelopen jaar in een