Mexico is een land dat lijdt onder geweld tegen vrouwen. En dan hebben we het niet alleen over de beruchte zaken in Ciudad Juárez, in de noordelijke grensstaat Chihuahua. Ook Estado de México, die als een hoefijzer rond de hoofdstad ligt geklemd, registreerde dit jaar een schrikbarend hoog aantal moorden op vrouwen. Tijd voor een onderzoek? Mis! Het SNPASEVM, een orgaan dat door verschillende bestuurslagen wordt gevormd, besloot dat er geen onderzoek hoeft te komen naar geweld tegen vrouwen in Estado de México, de meest bevolkte deelstaat van Mexico. Met dank aan het onvoorstelbare cynisme van de PRI.
Jaarlijks worden in Mexico op een bevolking van 112 miljoen gemiddeld 2500 vrouwen vermoord, een ijzingwekkend hoog aantal. Ondergesneeuwd door de lawine aan nieuwsberichten over de drugsoorlog legt dat cijfer een bijzonder nare ontwikkeling bloot, of liever gezegd een gebrek aan ontwikkeling: sinds de beruchte vrouwenmoorden van de jaren negentig in Ciudad Juárez is er blijkbaar heel weinig veranderd. Nog steeds zijn vrouwen een makkelijk doelwit van geweld, of dat nu binnen een huiselijke context is, in het bredere verhaal van de drugsoorlog of om wat voor andere reden dan ook.
Behalve het geweld is de immer etterende straffeloosheid in Mexico, waar minder dan tien procent van de misdaden adequaat wordt onderzocht en een nog veel minder hoog percentage tot een veroordeling in de rechtbank leidt, een groot probleem. In het geval van vrouwenmoorden leidt slechts drie procent van de zaken daadwerkelijk tot een rechterlijke uitspraak, zo meent Teresa Incháustegui Romero, die namens de linkse oppositiepartij PRD de federale Kamercommissie Vrouwenmoorden leidt. “En dan weten we bovendien niet om wat voor veroordelingen het gaat,” zei ze in november. “Oftewel of het om veroordelingen of vrijspraak gaat. Daarbij weten we dat in sommige van die zaken familieleden in hoger beroep zijn gegaan.”
Op papier zijn er genoeg instituties die het geweld tegen vrouwen proberen te bestrijden. Een van de belangrijkste is het Sistema Nacional para Prevenir, Atender, Sancionar y Erradicar la Violencia contra las Mujeres (SNPASEVM), het Nationale Systeem ter Preventie, Onderzoek, Bestraffing en Uitroeiïng van Geweld tegen Vrouwen. Dit orgaan wordt gevormd door de autoriteiten van de 31 deelstaten en het Federaal District (Mexico Stad), met als doel gezamelijk geweld tegen vrouwen te onderzoeken en te bestraffen.
Onbegrijpelijke stemming
Dinsdag kwamen de leden van het SNPASEVM bij elkaar in het Ministerie van Binnenlandse Zaken in Mexico-Stad om een beslissing te nemen over de situatie in Estado de México. Na Chihuahua vinden hier de meeste vrouwenmoorden van het land plaats. Normaliter genoeg reden om een grondig onderzoek te beginnen, zou je zeggen. Na de stemming, die achter gesloten deuren plaatsvond, besloot het orgaan echter om onbegrijpelijke redenen geen onderzoek in te stellen naar de situatie in Estado de México. Twintig deelstaten stemden tegen, elf voor.
Wat blijkt? De meerderheid van de deelstaten die tegen stemden wordt geregeerd door de Partij van de Geïnstitutionaliseerde Revolutie (PRI), de partij die Mexico tot 2000 zeven decennia op dictatoriale wijze regeerde. Nu wil deze partij graag het presidentschap terug in 2012. Hun golden boy is Enrique Peña Nieto, die in de voorlopige peilingen een ruime voorsprong heeft op alle andere mogelijke kandidaten. En laat Peña Nieto nu net gouverneur zijn van… Estado de México.
In juli vinden deelstaatverkiezingen plaats in Estado de México. Peña Nieto moet verplicht afscheid nemen, want in Mexico mogen bestuurders niet worden herkozen. Voor de PRI is het, met het oog op de presidentsverkiezingen van 2012, van levensbelang om het momentum van hun kroonprins vast te houden. Een eventueel verlies van de PRI zou een lelijke streep door de rekening zijn, zeker nu regeringspartij PAN en linkse oppositiepartij PRD van plan zijn met een gezamelijke kandidaat tegen de almacht van de PRI op te trekken.
En ja, een onderzoek naar honderden vrouwen die onder het ‘wakend’ oog van Peña Nieto’s regering zijn vermoord past natuurlijk niet zo goed in een succesvolle PRI-campagne. Daarom stemden de PRI-deelstaten tegen. En daarom gaan dus ettelijke honderden vrouwenmoorden de doofpot in. Collateral damage in de glorieuze mars van kroonprins Peña Nieto naar de presidentiële residentie Los Pinos in Mexico Stad, volgend jaar.
UPDATE: Terwijl ik dit blog schreef, kwam het nieuws naar buiten dat Susana Chávez in Ciudad Juárez (in Chihuahua) is vermoord. Chávez was de bedenker van de uitspraak ‘Ni una muerta más!’ (‘Geen enkele dode vrouw meer!’) en een van de voornaamste activisten voor vrouwenrechten in Mexico. Zij is na Marisela Escobedo de tweede activiste die in korte tijd om het leven is gebracht.
[jan-albert]