Leidende rol politiek

De richtingloosheid van de politiek over de vluchtelingen verhult en verduidelijkt: het verhult omdat het andere thema’s verdringt, tegelijk verduidelijkt het ook iets: de politiek moet leiden, maar maakt van die pretentie weinig waar. Dit lijkt een hard oordeel, want het vluchtelingenprobleem is niet klein. Maar voor de Fyra, de herziening en hervorming van de belastingen, de foto van Volkert van der G., het aanbod van betaalbare woningen, geldt hetzelfde: de politiek moet leiden, maar doet het niet. Als die leiding ontbreekt, hoe erg is dat dan? Maakt de PVV van dit onvermogen gebruik? Ik probeer er iets over te zeggen, al is dat lastig. Hopelijk doet de lezer dat ook. We zijn op zoek naar een praktische waarheid in een verwarrende tijd, vol historische bedreigingen en humanitaire ellende.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Is de Peilingwijzer een bedorven maaltijd?

Toen de Peilingwijzer voor het eerst werd gepubliceerd, merkte Reinier Heutink van Ipsos (Politieke Barometer) op: “Als je een goede maaltijd mengt met een bedorven maaltijd, houd je altijd een bedorven maaltijd over.” Met de goede maaltijd bedoelde hij uiteraard zijn eigen peiling; met die die bedorven maaltijd zal hij vast zijn collega Maurice de Hond bedoeld hebben.

Koken is echter wat anders dan peilen en het is nog maar de vraag in hoeverre Heutink gelijk heeft. De Peilingwijzer voegt alle bestaande peilingen samen tot een soort ‘gemiddelde’ inschatting van de steun voor alle partijen. Daarbij wordt er -kortweg- vanuit gegaan dat de peilingen gemiddeld genomen goed zitten. Hoe zou de Peilingwijzer veranderen als we bijvoorbeeld één peiler niet meenemen?

De aanpak is als volgt: in de standaard-peilingwijzer wordt aangenomen dat het huiseffect van de gemiddelde peiler gelijk is aan nul. Huiseffecten zijn de structurele over- of onderschatting van een partij door één peiler ten opzichte van alle andere peilers. Kortweg: sommige peilers schatten de PVV altijd hoger in dan andere peilers. In onderstaande simulaties gaan we er niet vanuit dat het gemiddelde van alle peilers nul is, maar het gemiddelde huiseffect van vier peilers, dus exclusief het ‘uitgesloten bureau’*. Het huiseffect van dat bureau mag zo groot of klein zijn als het wil, dat zal geen effect hebben op de uitkomst. Met andere woorden: als het CDA bij de uitgesloten peiler veel groter is dan bij andere peilers, dan laten we dat niet doorwegen in het gemiddelde van het huiseffect.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nieuw dieptepunt politieke participatie Nederland

DATA - Eergisteren zijn de nieuwe tellingen van het aantal leden van de politieke partijen door het DNPP bekend gemaakt. Met 295.326 leden op 1 januari 2015 is een nieuw dieptepunt bereikt. Met een daling van 4,4% ten opzichte van 2014 is de participatie op 2,2% uitgekomen. In absolute aantallen zaten de jaren 2000 t/m 2002 overigens nog lager.

Grootste verliezers zijn 50Plus, na hun groei in 2013 dus terugval, en VVD, CDA en PvdA.

Hier de totalen:

ledental_pp_1950_2015_475


Per partij de ontwikkeling vanaf 1978 1967:

leden_pp_1967_2015_475

En hier als percentage van de volwassen bevolking in NL (organisatiegraad). De donker gekleurde jaren zijn verkiezingsjaren.

pp_leden_deel_bevolking_1950_2015_475

Foto: Bernardo Londoy (cc)

De mythes van het populisme

ANALYSE - Populisme is eigenlijk niets anders dan een politieke analyse van wat er mis is in de samenleving. Over de juistheid van die analyse valt te twisten, maar op dit moment slaan veel analytici veel te ver door in het diskwalificeren van populisme. Een groot gedeelte van het negatieve imago van populisme is gebaseerd op mythes, meent Matthijs Rooduijn.

Het gaat goed met de populisten in West-Europa. In ons eigen land gaat Geert Wilders aan leiding in de opiniepeilingen. In Frankrijk raakt men maar niet uitgepraat over het succes van het Front National (FN) van Marine Le Pen. In het Verenigd Koningrijk gaat het in het publieke debat al maanden vooral over Nigel Farage en zijn United Kingdom Independence Party (UKIP). In Griekenland is Syriza van Alexis Tsipras onlangs aan de macht gekomen. En in Spanje lijken Pablo Iglesias en zijn Podemos weleens voor een aardverschuiving te kunnen gaan zorgen.

Maar wat is het eigenlijk dat deze uiteenlopende partijen populistisch maakt? Populisme is een verwarrend etiket dat op zeer uiteenlopende fenomenen wordt geplakt: West-Europese rechts-radicale partijen, Latijns-Amerikaanse dictatoren, Oost-Europese socialisten, Noord-Amerikaanse politieke entrepreneurs en Russische boerenbewegingen. Geen wonder dat het voor veel mensen volstrekt onduidelijk is wat populisme nu eigenlijk precies is.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: *USB* (cc)

Een bal op TV | Wat is politiek eigenlijk?

COLUMN - Bewegend behang en kauwgum voor het oog: de TV bood maar weinig tijdens de feestdagen. Maar dat wil niet zeggen dat er helemaal niks aan was. Wel aardig: de vergelijking tussen Freek en Youp. Youp van ’t Hek wordt steeds beter naarmate hij zich minder overschreeuwt. Wat moet je zeggen over de ramp met MH17? Het is onbespreekbaar nieuws. Maar Youp verzon een vriend met een ingelijste boarding pas; hij ging niet naar Parijs maar naar Amsterdam. De vlucht naar Parijs stortte neer, ergens in de jaren negentig.

Zijn familie zat in zak en as, toen hij in Amsterdam arriveerde, want onheilsboodschappen hebben de snelheid van het licht. Waarom? Hij wilde niet naar een vervelende vergadering in Parijs. Omdat hij er niet was, werd hij ontslagen. Als ik wel het vliegtuig had genomen naar Parijs, was ik er ook niet geweest. Maakt niets uit, het gaat om het principe, vond de werkgever.

Op het vliegveld JFK had hij zijn plaats geruild met Dorothy, dolblij dat ze naar haar vriend Remy toe kon vliegen, met een verrassing ook nog; ze was zwanger. Dat die ruil het einde voor haar betekende en haar ongeboren kind en dat Remy ‘alleen op de wereld’ bleef, dat was ontregelend.

Foto: Partij van de Arbeid (cc)

Politieke partijen en hun stichtinkjes

Financiering van politieke partijen is altijd goed voor gedoe, onlangs ook weer naar aanleiding van de summiere jaarrekening van de PVV en de wirwar van stichtinkjes waarvan de VVD het bestaan openbaarde. Omdat ik wel eens voorzitter van zo’n stichting geweest ben (Stichting Fractiebeheer GroenLinks Rotterdam) kan ik wat licht werpen op hoe dat zit.

Eerst maar landelijk. De onlangs gepubliceerde jaarverslagen zijn die van de verenigingen. Daarnaast hebben partijen een aparte stichting voor het wetenschappelijk bureau en een jongerenvereniging. Die splitsing is wettelijk afgedwongen, om te zorgen dat de bijbehorende subsidies transparant besteed worden. Deze geldstromen onttrekken zich dus aan de partij als vereniging (en zeker de jongerenvereniging laat doorgaans weinig inmenging toe).

Daarnaast kunnen er nog landelijke stichtingen en verenigingen zijn, die wel aan de partij gelieerd zijn maar er geen deel van uitmaken. GroenLinks, om maar weer het voorbeeld dat ik het beste ken uit de kast te halen, kent een platform voor geloof en politiek, De Linker Wang. Die organiseert bijeenkomsten en geeft een eigen blad uit, waarvoor het contributie ophaalt bij sympathisanten. Daarvoor is een vereniging opgericht, waarvan de geldstroom dus buiten GroenLinks om loopt.

Verder heeft iedere Kamerfractie een eigen stichting. Daarin is bijvoorbeeld het PvdA-personeel ondergebracht dat nu in opstand is tegen Khadija Arib. Deze stichting onttrekt zich principieel aan de controle van de partij. De volksvertegenwoordigers zijn immers zonder last of ruggespraak gekozen, dus mogen op geen enkele manier onderhorig zijn aan hun kiesvereniging.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Vakbonden, partijen en postzegelverzamelaars

‘Alle wetenschap is natuurkunde of postzegelverzamelen,’ stelde de natuurkundige Rutherford. Politicologen hebben zich dat aangetrokken. De populaire benaderingen in de politieke wetenschap zijn sterk theoretisch gemotiveerd en proberen net als de natuurkunde een soort universele wetten te formuleren.

Ik was vorige week op een conferentie in Oslo over de relatie tussen vakbonden en partijen. Daar zag je dat zo’n one size fits all-benadering niet werkt: je kan de context niet negeren. Het is niet zo zeer dat politici of vakbondsleiders elkaar minder vaak bellen als WhatsApp populairder is, maar dat de relatie fundamenteel anders is als de context verschilt. De postzegel waarbinnen politici en vakbondsleiders opereren bepaalt welke mogelijkheden er zijn, wat vakbonden kunnen bieden of vragen.

Als je in Nederland kijkt dan zie je dat partijen en vakbonden relatief onafhankelijk van elkaar opereren. Er bestaan geen financiële, organisatorische of persoonlijke banden tussen partijen en vakbonden. Dat lijkt logisch: immers een partij vertegenwoordigt het algemeen belang en een vakbond heeft een eigen verantwoordelijkheid. Gezien de neergang van partijen en vakbonden lijkt het logisch dat zo’n onafhankelijke relatie zich overal voordoet.

Maar in het Verenigd Koninkrijk speelt geld een grotere rol in de politiek dan in Nederland. De Conservatieven krijgen giften vanuit het bedrijfsleven; de Labour Party krijgt giften van vakbonden. Dat doen ze op een curieuze manier: leden van vakbonden worden als groep lid gemaakt van de Labour Party. De vakbond bepaalt of ze lid worden: om de Labour Party te straffen kunnen ze een deel van hun leden terugtrekken. De reden hiervoor is dat de vakbonden ooit de Labour Party hebben opgericht: de eerste leden kwamen vanuit de vakbonden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Politieke participatie op naoorlogs dieptepunt

DATA - Gisteren kwamen de jaarlijkse tellingen van de ledentallen van politieke partijen naar buiten. Dit keer waren ze niet alleen in absolute getallen stevig gedaald, maar is tevens het aandeel volwassen Nederlanders dat lid is van een politieke partij tot een naoorlogs minimum gezakt.

In 2002 was 2,33% van de 18-plussers in Nederland lid van een politieke partij. Het laagste punt tot nu toe. Met een totaal ledental van 308.846 begin dit jaar, is de vertegenwoordiging tot 2,32% gezakt *).
ledental_1978_2014_475

De gestage afkalving van de politieke participatie zet dus nu echt door. En waar na verkiezingsjaren (de donkere balken) soms het ledental nog wel eens opliep, loopt het buiten verkiezingen tegenwoordig altijd terug.
En dit is niet alleen lastig voor de representatie, maar ook voor het vinden van voldoende mensen om alle politieke functies te vervullen.

Niet alle partijen zakken in ledental. Maar de trend van de meeste partijen stemt niet vrolijk.
ledental_perpartij_1978_2014_475

Overigens is mijn voorspelling dat PvdA de grootste zou worden niet uitgekomen. Daarvoor verloor de PvdA ook teveel leden. Het CDA houdt nog even de koppositie.

*) Voor de jaren 1979, 1981 en 1983 zijn geen cijfers bekend. Daar is in deze grafiek gekozen voor een middeling van de omliggende jaren.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: screenpunk (cc)

Peilingwijzer laat turbulent politiek vertrouwen zien

ANALYSE - Alle oppositiepartijen in de Tweede Kamer staan in de peilingen op winst ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen in 2012. Regeringspartijen VVD en PvdA staan op fors verlies. Maar daarmee is niet alles gezegd. Onderstaand overzicht (na de streep) van de Peilingwijzer laat zien dat veel partijen flink geschommeld hebben in de verschillende peilingen het afgelopen jaar. De grafiek laat een ontzettend turbulente politieke stemming in Nederland zien.

De Peilingwijzer is een initiatief van Tom Louwerse en neemt alle gepubliceerde peilingen van De Stemming, Ipsos Synovate, Peil.nl en TNS NIPO samen en komt zo tot één inschatting van de electorale steun voor de Nederlandse politieke partijen. De resultaten van de Peilingwijzer worden met een bandbreedte gepresenteerd, vanwege de statistische onzekerheid die in alle peilingen besloten ligt.

Let op, de verticale as laat een schatting van de electorale steun zien in procenten zien, niet het aantal zetels. Lees hier meer over de gebruikte methode.

De VVD maakte een flinke val in populariteit mee vlak na de verkiezingen van 2012. Toen speelde de kwestie over de inkomensafhankelijke zorgpremie. Dat heeft de liberalen geen goed gedaan. Een tijdelijke opleving in het eerste half jaar van 2013 is teniet gedaan na de zomer. Pas sinds oktober van dit jaar kan de VVD in de peilingen weer rekenen op iets meer zetels.

Foto: Riccardof (cc)

Weg met de oude politiek

ELDERS - Protestbewegingen blijven overal in Europa de “oude politiek” uitdagen. Een antwoord van de gevestigde partijen blijft uit. Vorig jaar december was het Sloveense Maribor het toneel van hevige rellen. Aanleiding: in ruil voor nieuwe stoplichten had de burgemeester een particulier bedrijf de concessie verleend om op belangrijke kruispunten flitspalen te plaatsen. De firma incasseerde in enkele dagen 70.000 boetes. Diepere oorzaak achter de opstand: onvrede over corruptie en de neoliberale koers van het stadsbestuur dat in korte tijd de gezondheidszorg, de drinkwatervoorziening, het openbaar vervoer, de kabelbaan en de begrafenisonderneming privatiseerde. Na een jaar heeft de protestbeweging in Slovenië zich nu omgevormd tot een nieuwe politieke partij onder de naam “Solidariteit”. Solidariteit wil de aanval op de huidige politiek openen en de bestaande politieke consensus, die zij als fundamenteel verkeerd ziet, tarten. Volgens het dagblad Dnevnik pleit zij ervoor dat de politieke macht weer bij de bevolking komt te liggen. Opinieonderzoekers voorspellen dat de nieuwe partij op maar liefst 40% van de kiezers kan rekenen. De protesten op straat gaan gewoon door. In maart trad in Slovenië een nieuwe centrum-linkse regering aan, maar die heeft kennelijk nog niet voldoende vertrouwen van de protestbeweging in het bestrijden van de crisis. De EU vertrouwt er intussen wel op dat het land zelf in staat zal zijn de bankencrisis op te lossen. De Sloveense banken verkeren in zwaar weer en hebben vijf miljard nodig, zo bleek uit een onlangs gehouden stresstest. De problemen bij Sloveense banken zullen Europa geen geld kosten, zegt eurocommissaris Olli Rehn. Hij benadrukt dat “Slovenië verder kan gaan met het op orde brengen van de financiële sector zonder financiële hulp van de Europese partners.”

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende