De media bestoken u met lijstjes van rijkste mensen, invloedrijkste Nederlanders, machtige twitteraars en machtige vrouwen. Maar wie vindt u nou echt invloedrijk in Nederland? Geheel in de lange traditie van de Sargassolijsten leggen we die vraag dus aan u voor. En geheel in de traditie van de Sargassolijsten houden we de definitie van "invloed" en "macht" vaag. We beperken u dus niet tot politiek, bedrijfsleven of media. Integendeel, we zijn juist benieuwd wie invloedrijk is op gebieden die minstens net zo belangrijk zijn, maar waar we nu net even niet aan gedacht hadden. De mensen die u noemt moeten echter nog wel leven. Kortom, leef u uit. De deadline is traditiegetrouw ook onzeker. Maar laten we zeggen dat u tot woensdag middernacht heeft.
OPINIE - Matt Damon draagt de speech “The Problem is Civil Obedience” van Howard Zinn uit 1970 voor. Zinn (1922 – 2010) was historicus en hoogleraar politicologie aan de Boston University. Daarnaast was hij actief in de burgerrechten beweging.
Hoewel al meer dan 40 jaar oud, is deze speech over burgerlijke (on)gehoorzaamheid nog steeds actueel.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
OPINIE - Gisteren verscheen dit stukje van collega-schrijver Sjors van Beek op Sargasso, waarin hij op basis van persoonlijke ervaringen uiteenzette dat ‘racisme geen wit verschijnsel is’. In de woorden van Sjors:
Vergeet het maar. Zwarten discrimineren blanken net zo hard. Nederlanders worden soms óók als minderwaardig behandeld. Mogen we het daar ook eens over hebben?
Bovenstaande vraag werd gevolgd door een aantal gevallen van racisme waarmee Sjors te maken kreeg toen hij een jaar lang op Curaçao woonde. Een voorbeeld:
Als journalist kwam ik vaak op de rechtbank in Willemstad. De zwarte portier beweerde dan dat een zitting besloten was en hij weigerde te zeggen in welke zaal hij plaatvond. Via de president van de rechtbank kreeg ik alsnog toegang, binnen zaten de zwarte collega’s van de Antilliaanse kranten al een tijd ijverig te pennen.
Pijnlijk, onaangenaam en vrijwel zeker niet alleen het gevolg van racisme, maar ook van raciaal geïnspireerde discriminatie.
Dit voorbeeld laat echter ook zien dat in de praktijk discriminatie een groter probleem is dan racisme. Met andere woorden: de concrete handeling waardoor jou iets wordt ontzegd (in dit geval toegang tot een rechtszaal) doet meer pijn dan iemands private gedachten.
ELDERS - In de VS staat de macht – net als God – aan de kant van het geld.
Hoewel het alweer een tijdje geleden is dat een Amerikaanse bank een bailout van de federale overheid ontving, zal deze situatie – als het aan het financiële conglomeraat Citigroup ligt – snel weer veranderen.
Lobbyisten in dienst van deze firma slaagden erin een wetsvoorstel in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden ingediend te krijgen dat banken opnieuw in staat zou stellen risicovolle speculaties aan te gaan met door de federale overheid gewaarborgde fondsen. Ook Amerikaanse banken zien het principe van private winsten en publieke verliezen immers niet graag verdwijnen.
De wet in kwestie is nog niet aangenomen, maar gezien de brede steun die het voorstel van zowel Republikeinen als Democraten ontving lijkt dat slechts een kwestie van tijd.
Ook de rechterlijke macht in de VS heeft er een handje van vooral op te komen voor de belangen van bedrijven. In 2008 nam het Amerikaanse Congres een wet aan die onder meer voorzag in een voor consumenten gebruiksvriendelijke online database waarin – voorafgaand aan een definitief oordeel van de Consumer Product Safety Commission – producten worden opgenomen waarover gerede twijfel bestaat aan de veiligheid.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Een aardige korte animatie vertelt het verhaal van de consolidatie van mediabedrijven wereldwijd. Van de vele honderden mediabedrijven in de jaren tachtig zijn er nog maar zes over die driekwart van alle tv-kanalen beheersen. Wordt de werkelijkheid dan nog wel in alle schakeringen gepresenteerd? De animatie schetst een somber beeld. Een beetje te somber wat mij betreft: naast concentratie is er ook diversificatie, alleen in een ander domein. En tv-kijken is dat niet iets voor oude mensen?
ANALYSE - Groeiende inkomensverschillen zijn nu al een tijdje ‘hot topic’. Economen proberen deze ontwikkeling zo goed mogelijk te verklaren. Maar misschien moeten we de economische theorie even laten zitten en kijken naar een heel ander soort concept, namelijk: macht.
Het is al weer een tijdje stil rond Tanja Nijmeijer. Het nieuwtje is eraf, de foto’s (inclusief iconische Che-achtergrond) zijn gemaakt en de onderhandelingen tussen Colombiaanse regering en FARC kunnen ons al weken niet meer boeien. Toch moest ik naar aanleiding van een research paper van twee Spaanse economen weer even aan haar denken. Iets verderop daarover meer.
Bovengenoemde paper, getiteld Human Capital and Income Inequality: Some Facts and Some Puzzles (pdf), concludeert dat hoewel de ongelijkheid in human capital, dat wil zeggen: scholing, kennis en intellectuele vaardigheden, wereldwijd fors is afgenomen, deze afname nergens heeft geleid tot een significante afname van de inkomensongelijkheid. Deze conclusie is in tegenspraak tot de klassiek economische aanname dat – algemeen gesproken – inkomen afhankelijk is van arbeidsproductiviteit, en arbeidsproductiviteit van opleidingsniveau.
Een mogelijke verklaring voor de blijvende inkomensongelijkheid, zo menen de auteurs, is dat tertiaire opleidingen een veel hogere toegevoegde waarde hebben met betrekking tot de arbeidsproductiviteit dan lagere, middelbare of beroepsopleidingen. Aangezien tertiaire opleidingen per definitie zijn bedoeld voor een beperkte groep, zou hiermee de gelijkblijvende inkomensongelijkheid worden verklaard. Duidelijkheid is er wat dit betreft echter niet. Bovendien lijkt deze hypothese in tegenspraak met ander onderzoek (pdf) dat slechts een zeer zwakke correlatie laat zien tussen de toenemende inkomensongelijkheid in Europa en de VS en de opleidingskeuzes van de beroepsbevolking. Er lijkt dus iets anders aan de hand te zijn.
De ongelijkheid van kennis en informatie wordt door Google en Internet opgeheven, zo lijkt het op het eerste gezicht. Maar dat is niet zo. Google maakt een profiel, op basis van je zoekgedrag en levert op basis daarvan een persoonlijk antwoord op je vraag. Is dat een bezwaar? Ja, behoorlijk. Google is geen encyclopedie, met een voor iedereen op dezelfde wijze toegankelijke informatieschat. Daarmee worden mensen in hun (beperkte) kennis en opvattingen gesterkt en de confrontatie met afwijkende inzichten vermeden.De egalitaire samenleving, die de sociaal-democratie dichter bij wil brengen, wordt door Google misschien wel niet bevorderd. Google verkoopt geen informatie, geen resultaat op zoekvragen (want die is gelukkig gratis), maar Google verkoopt jouw aandacht, aan adverteerders.
De crisis in de PvdA geeft mijn greep naar hun slogan “spreiding van kennis, macht en inkomen”, een verrassende actualiteit. Wat mij interesseert is wat de geldigheid van die doelstelling nu is en wat de voortgang geweest is. Anders gezegd: hebben we het nog over de wenselijke verhoudingen in de samenleving? Cohen gaf een impuls aan het “VanWaarde-project” van de WBS, een poging om oude waarden te moderniseren. Bij uitblijvend resultaat is dit mijn variant daarop.
In mijn vorige post heb ik gepoogd de inkomensongelijkheid te bekijken. Het kabinet Den Uyl betoogde destijds dat de samenleving door nivellering beter af zou zijn. Onderzoek wijst uit dat daarvoor goede gronden zijn aan te voeren. “Het quotiënt van maximum- en minimuminkomen moest zo klein mogelijk worden.” Deze elegante formulering is van Roel in ’t Veld. (Zeven jaar Paars, p.175) Inmiddels kijken we daar minder “Rijnlands” naar: het Aglo-Amerikaanse model ziet meer in inkomensverschil. Maar het resultaat lijkt niet goed. In mijn stuk probeer ik, met moderne onderzoeken en inzichten (Wilkinson en Picket) te bezien of inkomensnivellering ook nu goed zou kunnen werken. (minder zorg, minder criminaliteit, minder obesitas, hogere levensverwachting.)
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Een betere spreiding van kennis, macht en inkomen wilden we vroeger. Maar Joop den Uyl is er niet meer. Volgens Zygmunt Bauman is de situatie paradoxaal: “Nooit waren we zo vrij. Nooit hebben we ons zo machteloos gevoeld.” Daar zit iets in. Nu de SP de grootste partij dreigt te worden, komt de herinnering aan Den Uyl weer boven.
Kent de PvdA nog bevlogen socialisten? Misschien dat Hans Spekman het tij wat kan keren, maar erg positief is het beeld niet, voor traditionele partijen als CDA en PvdA. De VVD en de PVV doen het nog even redelijk, op basis van de neo-liberale winderigheid, maar voor hoe lang? De neo-liberale visie is een mislukking op het economische vlak en sociaal-psychologisch gevaarlijk, dus verandering kan niet uitblijven.
Obama richtte zich in zijn State of the Union bijna exclusief tot de middenklasse in Amerika. Dat is te snappen. Door de combinatie van belastinghaat, afkeer van overheidsuitgaven, stijgende zorgkosten en crisis, komen de middengroepen in Amerika in de knel te zitten. Want zij dragen de gevolgen.
Het is een vreemd schouwspel, ook in Europa: rechts heeft ‘oplossingen’ voor de problemen, maar de gevolgen daarvan komen toch vooral bij Henk en Ingrid terecht. Bezuinigen doen we op de zorg, op de regelingen voor de zwakken en de kwetsbaren, de uitkeringen bij werkeloosheid en invaliditeit. De schulden moeten op orde, maar de beperking van de overheidsuitgaven kost banen. Ook bij ons betalen de middengroepen de prijs voor de crisis. In Engeland worden rellen, gelijkend op die in de Franse voorsteden gezien en Cameron reageert als een neo-liberaal kind van zijn tijd: streng straffen, crimineel gedrag, de zweep er over. “Racaille”zei Sarkozy al.
Democratie is leuk, maar kent ook vele problemen. In deze tijd ontkomen we er niet aan om belangrijke maatschappelijke beslissingen door machines te laten nemen, betoogt informatiedeskundige Frans Knibbe.
Democratie, de macht van het volk. Zo’n vijfentwintig eeuwen geleden, in de stadstaat Athene, bleek het een goed medicijn tegen tirannie te zijn. De directe democratie van Athene ontwikkelde zich tot representatieve democratie – geen referenda, maar bestuur via politieke partijen en volksvertegenwoordigers – en wordt nu wereldwijd gezien als het neusje van de zalm onder de bestuursvormen. Dit geloof gaat zelfs zo ver dat een land dat de democratische principes niet naleeft net zo lang met bommen of economische sancties bestookt mag worden totdat het ook in het democratisch gelid komt.
Is de faam van democratie terecht? Is het echt de beste manier om naties van miljoenen mensen te besturen? In ieder geval zijn er vele zwakke punten te vinden. Hieronder een tiental:
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
PvdA wil verkiezingen als blijkt dat voor de redding van de euro macht naar Europa moet verschuiven. PVV en SP vinden dat Europa sowieso al te veel macht heeft. De discussie is eigenlijk irrelevant.
Het simpele feit dat die discussie gevoerd gaat worden als gevolg van het willen redden van een scheef gegroeid financieel systeem is voldoende om de irrelevantie duidelijk te maken. Met alle machtsmiddelen die we al hadden, zijn we nooit in staat geweest Mammon te temmen. Enerzijds doordat we het eigenlijk nooit wilden vanwege de schone schijn. Anderzijds niet omdat de formele regels niet de werkelijke macht uitdrukken.
Het verschuiven van de macht gaat echt geen verschil maken. Hooguit win je er even wat tijd mee omdat je de illusie van controle weer een jaar of wat oprekt. Maar uiteindelijk zal gewoon weer blijken dat we nog steeds op de pof leven en dat de kleine groep die wel het geld heeft ons stevig bij de ballen vasthoudt.
Eenvoudige, makkelijke oplossingen zijn er niet. En al helemaal geen oplossingen die in het huidige politieke bestel bespreekbaar laat staan haalbaar zijn. Daarom is het misschien goed om terwijl we wachten op de echt grote klap, na te denken over hoe een goed werkend systeem van staten, sturing, macht, overheden, transacties van waarde en bijpassende instituten het beste vorm gegeven kan worden. Beginnende met een blanke lei.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.