Nationaal Instituut Mensenrechten

Dit artikel, van GC’s maandelijkse columnist P.J. Cokema, verschijnt tegelijkertijd op Sargasso, GeenCommentaar én Peters Pagina. Cross-posten gaat het helemaal worden in 2009.

Afgelopen vrijdag stond hier een crosspost van Sargasso’s redacteur Steeph, die met behulp van de formule (kc=sw)+mi=80², wees op de mogelijkheid dat het ook buiten de jaarwisseling om wel eens onrustig op straat kan worden. En wel (zie formule) omdat de kredietcrisis een stijgende werkloosheid veroorzaakt en mede door een mislukt integratiedebat extreemrechtse tendensen zullen groeien, zoals ook in de 80‘er jaren het geval was. Onlust wordt maatschappelijke onrust, die hardhandig afgereageerd zal worden op immigranten en hun nazaten. Het is slechts een scenario, volgens Steeph.

Toegegeven: er zijn wat overeenkomsten tussen de 80’er jaren en nu. Aan het begin van dat roemruchte decennium trekt de 2e oliecrisis een aardige wissel op de economie en een beurskrach in 1987 doet menigeen huiveren. De werkloosheid steeg en de kabinetten Lubbers reageerden met stevige bezuinigingsmaatregelen. Het integratiedebat begin goed op gang te komen en extreemrechts groeide dermate dat ze in 1982 een zetel in het parlement wist te bemachtigen. Maar rellen?
Tja, in de jaren 70 waren er inderdaad heel vervelende matpartijen in Den Haag en Schiedam jegens allochtonen. Maar misschien was het aan de verkiezingswinst van Janmaat te danken dat het geschreeuw zich in de parlementaire tradities voegde. Of zouden de maatregelen van de overheid, op grond van de Wet Arbeid Buitenlandse Werknemers (1979) voor rust op straat gezorgd hebben?

Mwah, het was allerminst rustig in de eerste helft der 80’er jaren.
Krakersrellen in Amsterdam, Nijmegen en Groningen, het feestje bij de kroning van Beatrix, massale demonstraties tegen kruisraketten, blokkades bij Borssele en tegen munitietransporten, een grote havenstaking en een ambtenarenprotest waardoor we dagen van de post verstoken bleven. Maar aan het einde van de 80’er jaren was het ook met die onrust wel gedaan.
Want het had allemaal niet geholpen. In 1986 ging de 2e Kamer akkoord met de stationering van de kruisraketten en de betogers tegen kernenergie bleven verdwaasd en verbaasd achter toen de regering in datzelfde jaar als enige reactie op de ramp in Tsjernobyl, een verbod op het verbouwen van rode kool afkondigde. Mede door het failliet van het communisme, dat in 1989 zijn teloorgang begon te beleven, worden die 80’er jaren nu vooral herinnerd als één grote historische vergissing.
Sindsdien kan de overheid doen wat ze wil. Na het Duyvendak-gedoe denkt men wel twee keer na voor men iets onderneemt, omdat niemand de geschiedenis in wil als politiek crimineel. En scholierenopstandjes worden gezien als nodeloze urenvulling, krakers staan alleen nog maar te boek als cliëntonvriendelijke horecaondernemers. De maatschappelijke onrust is gekanaliseerd in nieuwe parlementaire bewegingen of wordt voor de rechter uitgevochten. Op straat is het alleen onrustig bij de jaarwisseling en een enkele voetbalpartij. Maar zelfs dat neemt af.