Het blijft boeiend, die Arabische Lente. Ik lees bizarre teksten van een professor Cole over Libië, ik kijk naar Buitenhof en verbaas me over de verwarring. Jan Marijnissen zei het helder: het voordeel van de globalisering is dat je elk misdrijf van een regime onmiddellijk ziet: oppassen met het schenden van mensenrechten. En Marijnissen vervolgt met de waarschuwing dat een systematisch reageren op zo’n schending de wereld wel ingewikkeld maakt. De discussie in Buitenhof ging over de interventie in Libië, over resolutie 1973 en over “R2P”, the responsibility to protect. Dat is een spannende innovatie in het volkenrecht; dat was tot nu toe in hoge mate gebaseerd op soevereiniteit van nationale staten en het non-interventieprincipe. Is dat losgelaten met resolutie 1973? Wordt de dreiging van misdaden tegen de menselijkheid een motief voor interventie? Het respect voor de machtsbalans weerhield ons in Berlijn in 1953, in Budapest in 1956, in Praag in 1968. Het zou veel bloedvergieten hebben opgeleverd. Gelukkig werd de context van globale machtsverhoudingen toen aanvaard. Toen de Koude Oorlog in 1989 was beslecht, ontstonden nieuwe verhoudingen: in Ruanda deed de wereld bijna niets, met 800.000 doden als gevolg. In Joegoslavië deed de wereld wel iets, maar halfhartig, waardoor Dutchbat blijft zitten met het probleem van 8000 vermoorde moslims.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Een gastbijdrage van Juan Cole. Dit is het tweede deel van zijn ‘Open brief aan Links over Libië’ (lees het eerste deel hier). Het werd met toestemming overgenomen van zijn weblog: Informed Comment.
De interventie in Libië is uitgevoerd op een legale wijze. Ze werd uitgelokt door een stemming van de Arabische Liga, inclusief de zojuist bevrijde Egyptische en Tunesische overheden. Ze werd aangemoedigd door een resolutie van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, de goudstandaard voor militaire interventie.
(In tegenstelling tot wat sommigen hebben beweerd, ontnemen de onthoudingen van Rusland en China de resolutie haar legitimiteit of wetsgeldigheid niet; slechts een veto zou dat hebben kunnen doen. Evenzo kun je vandaag gearresteerd worden op grond van een wet die in het Amerikaanse congres is aangenomen, ook als sommige leden zich onthouden hebben van stemming.)
Tegenargumenten
De critici geven verschillende redenen om het ingrijpen te verwerpen, waaronder:
Absolute pacifisten zijn zeldzaam. Ik zal hun bestaan dus eenvoudig erkennen en verder gaan. Persoonlijk geef ik de voorkeur aan de keuze voor vrede in wereldwijde beleidsvoering. Het zou standaard de uitgangspositie moeten zijn. Maar de keuze voor vrede wordt in mijn beleving overtroefd door de mogelijkheid om een grote oorlogsmisdaad een halt toe te roepen.
Een gastbijdrage van Juan Cole. Dit stuk werd met toestemming overgenomen van zijn weblog: Informed Comment.
Zoals ik verwachtte, herovert de Libische bevrijdingsbeweging terrein, nu Qadaffi’s voordeel in pantservoertuigen en zware wapens wordt geneutraliseerd door de luchtcampagne van de VN-alliantie.
In de nacht van zaterdag op zondag namen bevrijders cruciale oliesteden als Ajdabiya en Brega (Marsa al-Burayqa) wederom in, en leken vastberaden om verder westwaards op te rukken. Deze gezwinde opmars is deels vrijwel zeker mogelijk gemaakt door de haat jegens Qaddaffi onder de meerderheid van de bevolking in deze steden. Het Buraiqa Bassin bevat veel van Libië’s olierijkdom, en de Overgangsregering in Benghazi zal spoedig weer tachtig procent van deze grondstof beheersen, een voordeel in hun strijd tegen Qadaffi.
Ik moedig de bevrijdingsbeweging onbeschroomd aan, en ik ben blij dat de interventie door de UNSC werd goedgekeurd en heeft voorkomen dat ze werd vermorzeld.
Ik herinner me nog goed hoe teleurgesteld ik als tiener was dat de tanks van de Sovjets toegelaten werden de Praagse Lente neer te slaan en het socialisme met een menselijk gelaat uit te vagen. Onze multilaterale wereld bevat echter meer plekken voor succesvolle verandering en trotsering van totalitarisme dan de oude bipolaire wereld van de Koude Oorlog, waarin de VS en de USSR dergelijke kwesties veelal overlieten aan elkaars invloedssfeer.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Vandaag een bijdrage van Peter van het weblog Codes, keuzes en maakbaarheid.
1973 gaat de geschiedenis in als de VN-resolutie, waarmee besloten werd tot ingrijpen in Libië. Een bijzonder getal. Want 1973 doet ook denken aan de officiële opening van het World Trade Center. Die opening herinnert niemand zich, de terreuractie op de Twin Towers wel.1973 is ook het jaar van Pinochet’s staatsgreep in Chili. Zijn er nog lezers die de straaljagers herinneren, die Allende’s residentie bestookten? En in 1973 vielen Egypte en Syrië met 200 vliegtuigen Israël aan, de inleiding tot de Jom Kippoeroorlog. In het Thaise Bangkok vielen ruim 1500 doden, toen de militaire junta een studentenopstand neersloeg. Geen VN-ingrijpen.
Goed nieuws was er ook. De V.S. beëindigden de Vietnamoorlog en de bombardementen op Cambodja. Een lange militaire interventie eindigde in de Parijse vredesakkoorden.
De VN-resolutie 1973 is natuurlijk niet terug te voeren op deze gebeurtenissen, maar dat deze resolutie tot stand kon komen, heeft wel te maken met de geschiedenis van de VN en het gegeven dat het bestaan van de VN niet heeft voorkomen dat oorlogen, staatsgrepen en hardhandig neerslaan van democratische bewegingen bijna dagelijkse kost is.
Volgens Obama heeft de interventie in Libië een bloedbad voorkomen. Obama kan fantastisch spreken. Hij maakte van het bloedbad dat nooit heeft plaatsgevonden een vol-zintuigelijke ervaring. Je rook de lijkengeur. Je zag het rode bloed. Je hoorde het gegil. Je voelde het schaamrood op je kaken van deze barbaarse gruweldaad. Historici noemen dit ‘what if’ geschiedschrijving. Wat als Hitler in de jaren dertig was omgekomen, had WO II dan ooit plaatsgevonden? Gezellige kroegpraat, meer niet. Laat ik eens een andere hypothese opgooien. Even waardevol als Obama’s bakerpraatje. De troepen zouden Bhengazi veroveren, enkele leiders van de opstand opknopen en de rest van de bevolking met rust laten. Waarom? Laatste les van oorlogsvoering: overwinnaars gedragen zich. De sluwe woestijnvos is niet voor niets al 42 jaar aan de macht. Als hij een bloedbad had veroorzaakt, had hij zijn eigen doodvonnis getekend.
Gedane zaken nemen geen keer. We zitten in Libië. De oorlog duurt voort en de NAVO is het oneens over een exitstrategie. Amerika en Frankrijk willen de opstandelingen bewapenen. Dat kan, maar het aantal doden zal toenemen. Op dezelfde voet doorgaan? Dat kan niet. De grote doelen zijn bijna op. Dan blijven de kleine doelen –soldaten, tanks- over. Die hebben de neiging in de stad te zitten, met veel kans op extra burgerdoden. Wat dan wel? Als het de NAVO werkelijk om de Libische burgers ging *kuch* dan zouden ze direct aansturen op een staakt-het-vuren. Een Turkse of Duitse bemiddelaar sturen bijvoorbeeld. Maar het gaat niet om de Libische burgers. Het gaat om prestige, om grondstoffen en om macht.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Ik vind het gratuit om nu te zeggen dat het besluit verkeerd was en trek er een hoop lessen uit voor de toekomst.
Aldus premier Rutte aan het einde van het debat over de mislukte evacuatie met een helicopter in Libië.
Twee dingen komen dan in me op.
Ten eerste bleek de internationale samenwerking weer eens verre van optimaal. Wat is er dan precies gebeurd met de lessen die we van Sebrenica geleerd hebben? Welke garantie hebben we dat we in toekomstige situaties niet weer naïef ergens aan beginnen?
Ten tweede schiet me de uitspraak van Balkenende te binnen: “met de kennis van nu…”.
Dit is Mustafa Abdel-Jalil, de Libische minister van Justitie die als eerste overliep naar de rebellen. En dit is Abdel-Hakim al-Hasidi, een of misschien de Libische rebellenleider. En dit is de reden waarom ik al veel eerder over Abdel-Jalil had moeten schrijven.
Jawel. De rebellen hebben blijkbaar de steun van Al-Qaeda en ik zag die bui al hangen. Kijk nog eens goed naar Abdel-Jalil. Dat is geen plukje haar op zijn voorhoofd, en ook geen Gorbyeske wijnvlek. Abdel-Jalil heeft een slijtplek op zijn voorhoofd van het vijf maal daags bidden. En die krijg je niet zomaar – daar moet je wel wat voor doen. Niemand krijgt namelijk zo’n plek door vijf keer per dag met je voorhoofd de bidmat te raken. Zo’n plek moet je maken. En waarom zou je zo’n plek maken? Om te laten zien hoe vroom je wel niet bent.
Also present was the town postman, Muhammad Ibadalla, who bore upon his forehead the gatta or permanent bruise which revealed him to be a religious fanatic who pressed brow to prayer-mat on at least five occasions per diem, and probably at the sixth, optional time as well. (Salman Rushdie, Shame, 1983, p. 41-42)
Juan Cole: Open Letter to the left
Discussie op niveau: Pleidooi van Juan Cole vóór interventie in Libie, en het weerwoord van Steve Clemons: Tally on Libya Should Include Geopolitical Distraction: Egypt, China, Iran, North Korea Watching
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
