Dienstmededeling: Op zondag neemt Peter u normaliter mee op reis door cultureel en kunstzinnig Nederland. Maar ons bereikte het nieuws dat dit onderdeel zelfs voor Sargassobegrippen te links was. Het is immers 2018, en er waait een rechtse wind. Sargasso vindt het daarom tijd verandering, eens een andere kijk op de zaken. En daarom deze week eens iets anders. Het kan natuurlijk ook dat Peter op vakantie is, en we toch iets moeten. Maar dat laten we in het midden. Laat u dus dit keer bij de hand nemen door Kamerlid Thierry Baudet, van het alom gewaardeerde Forum voor Democratie, die ons langs de kunst in de Tweede Kamer leidt. Of lijdt, dat onderscheid wordt ons in ieder geval niet helemaal duidelijk. https://youtu.be/-CO5aXjrhHo
Dit is wel een heel mooie casus in de categorie “voor wie is kunst in de publieke ruimte eigenlijk?” Moet de kunstenaar zich voegen naar de wensen van het plebs dat er naar moet kijken, en wat dat (heel banaal) “mooi” vindt? Of mag een kunstenaar gewoon lekker zijn (of in dit geval: haar) kunstzinnige ding doen?
En dus ook omwonenden gedwongen confronteren met piemel van meer dan tien meter hoog op de zijkant van een flat.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Alle schilderijen zijn nep. Althans, de figuratieve doeken. Wat je ziet is niet de werkelijkheid, maar verf. Het wil niet zeggen dat kunst niets voorstelt. Dat doet het in tal van opzichten.
Eén van die opzichten is geld. En, zoals ook in de ongeverfde werkelijkheid, daar wil het nog wel eens mis gaan. Peter Doig’s schilderijen doen het in de kunsthandel erg goed. Nu wordt hij aangeklaagd omdat hij zegt dat een schilderij niet van hem is.
Een gevangenisbewaarder in Canada eist een schadevergoeding van 5 miljoen dollar omdat hij meer miljoenen misloopt door Doigt’s ontkenning. De bewaarder stelt dat hij een schilderij van Doigt ooit voor 100 dollar heeft gekocht toen Doigt in de gevangenis zat.
Doigt ontkent dat hij in de gevangenis heeft gezeten en ontkent nog harder dat hij het schilderij heeft gemaakt. Dat wordt een lastige rechtszaak, want hoe kan Doigt bewijzen dat hij iets niet heeft gemaakt?
Dit schilderij schijnt wel van hem te zijn.
Een zeldzame rechtszaak. Het komt vaker voor dat kunstenaars ontkennen een bepaald werk gemaakt te hebben, maar ze zijn er nog nooit voor de rechter gesleept.
Picasso heeft ontkend een erotisch werkje gemaakt te hebben. Het Metropolitan Museum is er echter van overtuigd dat het wel degelijk een Picasso is. Het museum schrijft:
OPINIE - Minister Koenders van Buitenlandse Zaken heeft vorige week verklaard dat oproepen tot boycot van Israëlische producten, desinvesteren of sancties (BDS) binnen het recht op vrije meningsuiting vallen. Maar boycot van kunst raakt aan datzelfde principe.
“Uitlatingen of bijeenkomsten betreffende BDS worden beschermd door de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vergadering, zoals onder meer vervat in de Nederlandse Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens”, schreef de minister in antwoord op Kamervragen van Rik Grashof (GroenLinks). Een ‘open deur‘ vindt de Nederlandse organisatie DocP die hier de campagne voert.
Maar helaas niet meer zo vanzelfsprekend sinds Israëls kruistocht tegen de BDS-beweging al tot een verbod heeft geleid in Engeland, Frankrijk, Canada en de Verenigde Staten. Israël voert een geweldige druk uit op bevriende landen om de BDS-campagne te verbieden. Ook in de Tweede Kamer blijkt men daar gevoelig voor bij partijen als VVD, SGP, CU en PVV.
In Europa ging Zweden ons land voor met de weigering tegemoet te komen aan Israëls eisen. Gisteren sloot Ierland zich als derde land daarbij aan. In België is men er nog niet uit. In een petitie van voorstanders van BDS wordt de koppeling tussen de Israël-boycotcampagne en het “virus van het antisemitisme” ten stelligste afgewezen.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
ANALYSE - Een stichting in de UK heeft een website gelanceerd waarop onderzoek naar interventies in het onderwijs systematisch wordt ontsloten. De bedoeling is om een “evidence ecosystem” te creëren, waarbinnen bewijs over effectieve onderwijsmethoden beschikbaar komt. En dan op een manier dat leraren er ook echt wat aan hebben. Niet makkelijk lijkt me maar wel heel erg nuttig.
Eerder is in de US al zoiets ontwikkeld (“What Works in Education”). De NRO doet dat in Nederlands sinds kort ook met kennismakelaars, en TIER lanceerde vorig jaar al iets vergelijkbaars. De website van de Education Endowment Foundation heet Teaching & Learning Toolkit.
Bovenaan staat “Arts participation”. De kosten vallen mee, de impact is “laag” volgens het beperkte onderzoek dat er is. De +2 score geeft toch de indruk dat er een (klein) positief effect is.
Jammer genoeg staan muzieklessen er niet bij. Ik vermoed dat daar ook weinig onderzoek naar gedaan is. Toch ben ik blij dat Bussemaker vandaag bekend maakte de subsidies voor muziekonderwijs te verhogen. Maar dat is puur op basis van mijn eigen ervaring: ik ben nog steeds blij dat ik op de basisschool al met een muziekinstrument in aanraking kwam.
Vandaag geen thema, maar een greep uit de talloze afbeeldingen die Kunst op Zondag niet haalden. Niet omdat ze de moeite niet waard waren, maar omdat ook in een virtuele galerie de ruimte nu eenmaal beperkt is. Opruiming dus.
Eugenio Merino – In God We Trust, 2010.
Meer na de break…
Alicja Kwade – Journey Without Arrival, 2012/2013.
Ben Grasso – Plot, 2007.
Brian Goggin – Speechless, 2008.
Mark Reigelman en architect Jenny Chapman – Manifest Destiny.
Mu Boyan – Dot (uit de Fatty series), 2013.
Don Gummer – Primary Seperatrion, 2005.
Claes Oldenburg and Coosje van Bruggen – Spoonbridge and Cherry, 1988.
Dennis Oppenheim – Trees: From Alternative Landscape Components, 2006.
En hier heb ik geen naam en titel van kunnen vinden.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
ACHTERGROND - Hoe kunnen we geweld verklaren? En hoe gaan we het te lijf? Met het oog op een geweldloze toekomst kunnen we er maar beter over blijven praten.
Of het nu op tv is of in real life, vroeg of laat krijgen we allemaal met geweld te maken. Het is het moment dat de dialoog ophoudt en machtsverhoudingen definitief worden bepaald. Het lijkt bij het leven te horen. We ervaren het, plegen het of zoeken het op in boeken of films. Hoe valt onze intrinsieke neiging naar geweld te verklaren? En hoe kunnen we er het beste mee omgaan? In het Science Café gaat Sofie van den Enk met verschillende wetenschappers van de Universiteit Utrecht op zoek naar antwoorden.
Geweld: biologisch verklaard
Om het menselijk gedrag te verklaren loont het soms om te kijken naar onze meest nabije soortgenoten. Volgens bioloog prof. Liesbeth Sterck, die onderzoek deed naar geweld bij mensapen, is de aanleiding voor agressief gedrag vaak simpel: twee individuen willen tegelijkertijd hetzelfde, voedsel of een seksuele partner. En dus ontstaat er een conflict. Of de gemoederen hoog oplopen en het daadwerkelijk tot een gewelddadig conflict leidt, hangt af van de belangen. Want eigenlijk vechten apen liever niet. In een potje bluffen worden de krachtsverhoudingen gemeten en wie daar als winnaar uit de bus komt, krijgt wat hij of zij wil. Geweld en agressie hebben zo dus een sociale functie: conflicten tussen individuen bevestigen de hiërarchie in de groep. En misschien ligt daar wel de evolutionaire oorsprong van het geweld dat we als mens ook kennen.
“De meest zuivere surrealistische daad bestaat eruit met een geladen geweer in een menigte te wandelen en willekeurig rond te schieten”, schijnt André Breton, voorman van de surrealisten, ooit te hebben gezegd in het Surrealistisch Manifest. Choqueren was een belangrijk surrealistisch principe.
In Mijn Laatste Snik van filmer Luis Buñuel las ik een anekdote over Salvador Dalí die was uitgenodigd voor een gekostumeerd bal in hoge Amerikaanse kringen. Dalí ging toen verkleed als de vermoorde baby van Charles Lindberg. De medegasten waren hierover zo verbolgen (het nieuws was nog vrij vers) dat ze Dalí dwongen excuses te maken. Die excuses kregen ze (Dalí hield teveel van het high society-leventje), waarna Dalí uit de surrealistische beweging werd gekickt. Overigens deed Breton dat nogal graag, leden excommuniceren wanneer ze niet in het surrealistische gareel liepen.
]
Die meest zuivere surrealistische daad werd in 1998 verfilmd door Todd Solondz in het misantropische meesterwerkje Happiness. In de bewuste scene schiet een man lukraak mensen neer in een park. Dit blijkt een fantasie te zijn. Van een psychiater die later in de film een vriendje van zijn zoontje seksueel zou misbruiken. Freud en Breton kunnen trots zijn op Solondz.
]
Happiness verscheen een jaar voor de moordpartij in Columbine, waar die meest zuivere surrealistische daad daadwerkelijk werd uitgevoerd (hallucinant verfilmd door Gus van Sant in Elephant). Sindsdien werd het leegschieten van je mitrailleur een beproefde methode om met een gewelddadige einde het leven te wreken en zo op de valreep net iets meer te worden dan een anonieme passant. Tot voor kort werd deze methode vooral gebruikt door gefrustreerde adolescenten, sinds Anders Breivik hebben ook terroristen het surrealisme ontdekt. Zie ook Tunesië en Parijs, waar ze het strand, een terrasje en een concertzaal in de ergst denkbare nachtmerrie transformeerden.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
COLUMN - Ik denk dat het 2006 was en ik zat met de vrouw die nu mijn vrouw is in de trein naar Geneve. In de restauratiewagon spraken we met een jonge Zwitser die samen met zijn klas een weekje in Amsterdam was geweest. Wat hem het meest had verwonderd waren de fietsers. Niet alleen de enorme hoeveelheden, maar vooral de macht die de fietser hier had. “The bike is king”, zei hij.
Daar moest ik aan denken toen ik afgelopen week de bijzonder fijne documentaire ‘Het Nieuwe Rijksmuseum: de Film’ zag, over de moeizame verbouwing van het belangrijkste museum van Nederland. Onbetwiste hoofdrolspeler van de film en grootste pain in the ass van de betrokkenen: het fietstunneltje.
Als kijker van de documentaire leef je met de mensen van het Rijks mee. Je kunt die kleinburgerlijke ijdele gekken van stadsdeel Oud-Zuid wel door het scherm trekken als ze weigeren hun goedkeuring over de plannen te geven omdat ze het redden van dat fietstunneltje tot hun belangrijkste reden van bestaan hebben gebombardeerd.
Aan de andere kant: volgens mij vond ik het destijds ook belachelijk dat het Rijks het fietstunneltje wilde dichtgooien. Zoals iemand het in de documentaire verwoordde: hoe durf je, als je beweert dat het je allemaal om de cultuur te doen is, het mooiste fietstunneltje ter wereld de nek om te draaien.
COLUMN - De afgelopen maand liep ik verkleed als suppoost door het Stedelijk Museum. Als onderdeel van een kunstwerk was het mijn taak om bezoekers te vragen naar hun mening over de markteconomie. Mijn interacties bevestigden dat het publiek heel anders naar de economie kijkt dan mijn collega-economen.
Tino Seghal is een Duitse kunstenaar die “geconstrueerde situaties” ontwerpt, waarbij de bezoeker op een onverwachte en interactieve manier in het kunstwerk betrokken wordt. In het werk “This is Exchange”, bieden als suppoost aangeklede economen de bezoeker een paar Euro aan in ruil voor hun mening over “de markteconomie”. Het idee achter dit immateriële kunstwerk is dat de bezoeker een onverwachte interactie met de suppoost beleeft, waarbij zelfs een negatieve mening over de markteconomie transactiewaarde blijkt te hebben.
Mijn ervaringen na meer dan twintig uur ‘kunstwerk zijn’ en honderden interacties lenen zich niet voor drastische conclusies. Gedeeltelijk ligt dat aan het feit dat “de markteconomie” zo’n breed begrip is dat de discussie alle kanten op kan (en dat ook doet), en gedeeltelijk aan de selectie van bezoekers (kunstliefhebbers, toeristen).
Toch waren er enkele opvallende gemene delers. Ten eerste heeft een groot deel van de mensen geen idee of mening over de economie, en lijkt het te beschouwen als een technocratische zaak waar ze zich liever niet mee bezig houden. Een enigszins zorgbarende houding als je bedenkt dat de economische organisatie van onze samenleving zo ongeveer alle aspecten van ons dagelijks leven beïnvloedt.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.