De eerste belangrijke buitenlandse reis van Donald Trump afgelopen jaar na zijn inauguratie ging naar Saoedi-Arabië. In de NRC maakte Midden-Oosten expert Carolien Roelants duidelijk waarom: 'De Saoedische kroonprins-sterke-man, Mohammed bin Salman, heeft Trump gekocht. Net zoals de vorige keer. Die eerste keer had MbS toegezegd voor 450 miljard dollar aan Amerikaanse spullen te kopen, vertelde Trump in januari. „Als Saoedi-Arabië nou nog eens voor 450 of 500 miljard zou kopen – we passen het aan voor de inflatie – dan zou ik waarschijnlijk gaan, denk ik”, zei hij. De kroonprins maakte er voor alle zekerheid 600 miljard van. Een schijntje voor wie van zijn land een wereldmacht wil maken.' Vorige maand bracht MbS een tegenbezoek aan de VS. Op de agenda stonden de veiligheidsbanden tussen de VS en Saoedi-Arabië, wapendeals, handel en investeringen evenals Trumps ambitie om Saoedi-Arabië te laten toetreden tot de Abraham-akkoorden en de betrekkingen met Israël te normaliseren.
Na afloop van dit bezoek ontstond grote verwarring over de omvang van de handelsdeals. Beide leiders beweerden dat Saoedi-Arabië 1 biljoen dollar in de VS zou investeren, maar dat werd later teruggebracht tot meer dan 300 miljard dollar. Enkele uren eerder had het Witte Huis een investering van 600 miljard dollar genoemd. Hoe dan ook, concludeert het Amerikaanse Fortune: 'Trumps focus op buitenlandse directe investeringen in de VS is geen toeval. De voormalige vastgoedontwikkelaar hecht veel waarde aan transactionele economische overeenkomsten en heeft zichzelf gepositioneerd als de belangrijkste dealmaker van Amerika.' En MbS is voor dat doel een zeer geschikte partner. Zij spreken als geldwolven en dictators dezelfde taal.
In eigen land pronkt Mohammed bin Salman met megalomane plannen. Het project Visie 2030 gaat volgens een van zijn spreekbuizen de infrastructuur van het land op ongekende schaal veranderen. 'In het kader van Visie 2030 bouwt het Koninkrijk niet alleen wegen, luchthavens en steden, maar legt het ook de fundamenten voor een gediversifieerde, wereldwijd verbonden economie.' Belangrijk onderdeel is NEON in het Noordwesten van het land, een hightechregio ter grootte van België met een langgerekte metropool, een skigebied in de bergen en een industriestad met 9 miljoen inwoners die gedeeltelijk op de Rode Zee drijft. En dat alles aangedreven door hernieuwbare energie in plaats van de olie waar de rijkdom van de elite tot nu toe op is gebaseerd.
Migranten
Voor dergelijke projecten is het land volledig afhankelijk van arbeidsmigranten uit omringende landen in Azië en Afrika. Volgens gegevens van GASTAT bedroeg het aantal buitenlandse werknemers in Saoedi-Arabië ongeveer 13,2 miljoen, oftewel 77% van het totaal. De werkomstandigheden van de meeste migranten die werken in de bouw en als huishoudelijke hulp zijn ronduit zorgwekkend. Verwacht wordt nu al dat bij de bouw van accomodaties voor het wereldkampioenschap voetbal in 2034 net als een paar jaar geleden in Qatar duizenden arbeiders om zullen komen. Mensenrechtenorganisaties beschuldigen de Saudische autoriteiten ervan sterfgevallen op de werkplaats niet op de juiste manier te melden of geen onderzoek te doen naar de doodsoorzaak. Nabestaanden weten daardoor niet hoe hun familielid is gestorven. Ook kunnen ze niet gecompenseerd worden.
De New York Times ontdekte dat meer dictators profiteren van slavenarbeid in Saoedi-Arabië. De krant deed een jaar lang onderzoek naar het misbruik van Keniaanse migrantenvrouwen in Saoedi-Arabië. 'We ontdekten dat de uitbuiting al begon voordat ze hun ouderlijk huis verlieten. Uit ons onderzoek bleek dat enkele van de machtigste figuren in de Keniaanse politiek profiteren van het feit dat deze vrouwen naar het buitenland worden gestuurd – en dat hun lonen en bescherming zo laag mogelijk worden gehouden.' De Keniaanse president Ruto heeft het sneller, goedkoper en gemakkelijker gemaakt om vrouwen naar het buitenland te sturen. De overeenkomst van Kenia met Saoedi-Arabië houdt de lonen laag en beperkt de bescherming van werknemers tot een minimum. Dit alles maakt de sector winstgevender voor de uitzendbureaus en de politici die er eigenaar van zijn.
Enkele citaten uit de interviews met de vrouwen in Saoedi-Arabië:
Bigeni Maina werkte hard om voor haar zieke vader te zorgen. Toen ze klaagde over haar werkdagen van 20 uur, antwoordde haar recruiter: "Die werkgever heeft je gekocht."
Roselida Salisi zei dat haar baas dezelfde boodschap had overgebracht, waarbij hij een pistool tevoorschijn haalde en verklaarde: "Ik heb je gekocht."
Amina Mwaita heeft haar kruidenierskraam in Kenia achtergelaten. Ze vertelde dat ze misbruik had moeten doorstaan en voor 'hond' was uitgescholden omdat ze het geld nodig had.
Winfred Lochio ontsnapte nadat haar baas haar had verkracht en met de dood had bedreigd. "Niemand zal ooit weten dat je bestaan hebt," had hij volgens haar tegen haar gezegd.
Honderden alleenstaande Keniaanse moeders zitten vast in Saoedi-Arabië en kunnen niet naar huis terugkeren omdat hun daar geboren kinderen geen geboorteakte kunnen krijgen. Buiten het huwelijk bevallen is feitelijk illegaal en de Saoedische autoriteiten bieden geen officiële procedure voor alleenstaande moeders om een geboorteakte voor hun kinderen te verkrijgen. Saoedische functionarissen zeggen dat de Keniaanse ambassade hiervoor verantwoordelijk is. Die ambassade geeft niet thuis.
