Recensie | Op zoek naar Karadzic – Zvezdana Vukojevic

Zvezdana Vukojevic heeft met Op zoek naar Karadzic een boeiend en leesbaar boek geschreven. Ik kan het iedereen van harte aanbevelen die interesse heeft in het conflict in het voormalig Joegoslavië, de internationale vervolging van oorlogsmisdaden, of het drama in Srebrenica (en de Nederlandse rol daar in). Of die gewoon een beetje gezonde algemene interesse in de wereld heeft. Zo. Wellicht heb ik hiermee al de strekking van de hieropvolgende recensie verklapt, maar weet ik veel… ik doe dit ook maar voor het eerst, zo’n boek review. Als een uitgever Sargasso benadert voor een gratis recensie-exemplaar van een boek over zo’n interessant onderwerp zeg ik daar geen nee tegen. En voor wat hoort wat – al heb ik geen ervaring met deze specifieke ‘wat’. Maar ik dwaal af. En ik ratel nu over mijn eigen persoontje, terwijl het hier natuurlijk gaat om het boek van Vukojevic. En daar valt genoeg boeiends over te vertellen. Maar voor we dat doen, even heel kort een reminder wie Karadzic ook al weer is:

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wat moeten we met Karadzic?

Radovan Karadzic (Foto: Wikimedia Commons/Mikhail Evstafiev)

Na maandag bij de start van zijn proces afwezig te zijn geweest, laat de van oorlogsmisdaden verdachte Radovan Karadzic ook vandaag weer verstek gaan. De zaak tegen de ‘Slager van Bosnië’ is van vitaal belang. Niet alleen voor de slachtoffers van de misdaden waarvan Karadzic verdacht wordt, waaronder de familieleden van omgekomen jongens en mannen uit Srebrenica, maar ook voor het Joegoslavië-Tribunaal zelf. Het is de “grootste, meest gecompliceerde, belangrijkste en gevoeligste zaak die ooit voor dit tribunaal is gebracht,” aldus Karadzic zelf.

Het probleem waarvoor het Tribunaal zich door het niet verschijnen van Karadzic gesteld ziet, is dat er in het geheel geen procedures bestaan voor een situatie waarin de verdachte weigert bij de rechtszitting aanwezig te zijn. Karadzic is zeer gehaaid en bovendien wordt hij ondersteund door een team van experts. Het lijkt dus een van tevoren bedacht plan. Het is bovendien een nieuwe en blijkbaar onverwachte strategie. Waar Milosevic het Tribunaal weigerde te erkennen, wil Karadzic wel meewerken en heeft hij zich naar eigen zeggen vol overgave gestort op zijn eigen verdediging. Maar omdat hij zich optimaal wil voorbereiden, moet hij zoveel lezen dat hij veel meer tijd nodig heeft dan hij nu tot zijn beschikking heeft gekregen. Het is een slimme truc om het proces te traineren. Een truc waar het Tribunaal tot nu toe weinig tegenover heeft kunnen stellen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Baardigheid van het Kwaad

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Ditmaal voor Berend ter Borg die ons het volgende stuk via de mail toezond.

Karadzic in vermomming (foto news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/7519039.stm via wikipedia: en.wikipedia.org/wiki/Image:Radovan_Karadzic_2008.jpg)

Het is iedere keer toch weer een teleurstelling. Er is opnieuw een spook gearresteerd. Je doet je best om te voelen wat je zou moeten voelen: opluchting uit naam van de mensheid, blijdschap dat er eindelijk recht zal geschieden. Maar eigenlijk voel je dat de wereld weer een klein beetje onttoverd is, dat er iets van de magie en de suspense verdwenen is.

Want laten we wel wezen: wij houden van het kwaad. En dan niet zozeer het tergende, ergerlijke kwaad, het kwaad dat aangericht wordt door laffe kleine mannetjes achter bureau’s, die het ook allemaal niet zo goed weten. Nee, we houden van het vleesgeworden kwaad. Wij houden van mannen, en soms ook vrouwen, die het kwaad vertegenwoordigen, die leven om slecht te zijn, en bij voortduring tonen dat ze hier talent voor hebben.

Radovan Karadzic was een prachtig voorbeeld. Met zijn pafferige smoelwerk en zijn weelderige grijze haar gaf hij de verschrikkingen in Bosnië een gezicht. Vijf jaar lang, van 1991 tot 1996, leek hij onaanraakbaar, want de wereldgemeenschap had schijnbaar geen idee hoe de Servische moordmachine waarover hij de leiding had tot staan moest worden gebracht. Door de wol geverfde diplomaten lieten zich door hem afbluffen. ?Hij liegt, ik weet dat hij liegt, hij weet dat ik weet dat hij liegt, en toch blijft hij liegen,? verzuchtte de Britse Lord Owen. En in wezen heeft hij gewonnen, want grote delen van Bosnië die eerst door moslims werden bewoond zijn nu in Servische handen, en zullen dat waarschijnlijk ook altijd blijven. En toen het spel eenmaal uit was slaagde Karadzic erin om twaalf jaar lang volstrekt ongrijpbaar te blijven. Gedurende het hele proces tegen zijn baas Slobodan Milosevic leefde Karadzic nog ergens, in vrijheid, een teken dat dit verleden nog allerminst afgesloten was.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Quote du Jour – Terrible irony

There is a terrible irony unfolding in Bosnia. Radovan Karadzic is at last on his way to the Hague. But the division of Bosnia that was his dream is now more likely than at any time since he became a fugitive. (The Observer)


Volgens Paddy Ashdown, de voormalige Hoge Vertegenwoordiger van de internationale gemeenschap in Sarajevo, dreigt Bosnië uiteen te vallen. De Republika Srpska (onderdeel van Bosnië) dreigt zich aan te sluiten bij Servië, waarschijnlijk zullen daarna de Bosnische Kroaten dit voorbeeld volgen en zich aansluiten bij Kroatië. Jaren van succesvolle wederopbouw zullen dan voor niets zijn geweest aldus Ashdown. In een dergelijke situatie zal de positie van de Bosnische moslims ernstig verzwakken en heeft de politieke psychopaat Karadzic toch nog zijn zin gekregen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.