Er is witte rook en een bed, bad en brood compromis. Er is daar veel mee mis; en niet alleen met de inhoud van het akkoord maar ook met de gang van zaken. Pechtold noemde de interne kabinetsdiscussies over de bed, bad en brood regeling al beschamend. En ja, de discussie was niet erg verheffend, en de uitkomst is dat evenmin. Tien punten van kritiek en bedenking: 1. Het is toch eigenlijk niet goed voorstelbaar dat we in kabinetscrisis-achtige omstandigheden eindeloos hebben gediscussieerd over zoiets elementairs als bed, bad en brood voor mensen zonder dak boven hun hoofd. Dat is beschamend omdat we daarmee de menselijke waardigheid geweld aan doen, en buitengewoon krenterig omgaan met internationale mensenrechtenverdragen. Zelfs onze eigen grondwet spreekt van bestaanszekerheid van de bevolking in art. 20 lid 1. En het IVESCR verdrag spreekt van een behoorlijke levensstandaard (voeding, kleding, huisvesting) en recht op vrijwaring van honger.
Op zich vind ik een wet waarin bewijslast wordt omgekeerd best wel ingrijpend en een toetsing door de Raad van State zeer op zijn plaats.
Het is alleen wel ongeloofwaardig van een kabinet dat zich vrijwel niets aantrekt van adviezen van de Raad van State op wetsgebieden die het “beste kabinet sinds de oorlog” niet uitkomen.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
OPINIE - Laatst zat ik aan tafel met vijf gezinshulpverleners. Bij navraag bleek dat voor vier van de vijf het niet duidelijk was waar ze zouden komen te werken en of er werk zou zijn na 1 januari. Want de stelselwijzigingen over de jeugdzorg (inclusief “samen naar school”), de ouderenzorg en thuiszorg zijn in volle gang. Tegenover mij zat denk ik meer dan vijftig jaar zorgervaring die een onzekere toekomst tegemoet gaat.
Maar ze hoeven zich helemaal geen zorgen te maken. Over twee en een half jaar staan de volgende reguliere Tweede Kamerverkiezingen gepland. Tegen die tijd zullen de geweldige resultaten van de massale stelselwijzigingen zichtbaar worden die ons land helemaal toekomst-proof hebben gemaakt. Wijzigingen die een geweldige verbetering zullen betekenen voor de opvang en begeleiding van kwetsbare jongeren, de verzorging van hulpbehoevende mensen thuis en kwetsbare ouderen. Tegen die tijd wordt ook duidelijk hoe ons kabinet van groei en werk ook een geweldige aanjager van de banenmotor blijkt te zijn geweest.
De contouren van een geslaagde stelselwijziging van dit PvdA-VVD-kabinet tekenen zich af. Gelukkig krijgen beide partijen alle lof die ze verdienen van de potentiële kiezers, want ze doen het ge-wel-dig in de peilingen.
ACHTERGROND - Wanneer werden de Algemene Politieke Beschouwingen voor het eerst gehouden? En wat was het meest gedenkwaardige moment sindsdien?
Vandaag en morgen vinden in de Tweede Kamer de Algemene Politieke Beschouwingen plaats. Dan krijgt de Kamer de kans te reageren op de plannen die door de regering zijn aangekondigd in de Troonrede en de Miljoenennota. Vroeger waren de algemene beschouwingen pas in oktober, maar in 1993 zijn ze naar voren geschoven, naar de dinsdag en woensdag direct na Prinsjesdag. Dit jaar is het bij wijze van uitzondering een week later. Nóg vroeger waren er nog helemaal geen Algemene Beschouwingen, althans: toen heetten die nog niet zo. Dat zit als volgt.
In 1813 werd in Nederland, nadat het Frankrijk van Napoleon was verslagen, het koningshuis van de Oranjes in ere hersteld Koning Willem I de eerste Koning der Nederlanden uit het huis Oranje-Nassau. Sindsdien spreekt de koning(in) aan het begin van het parlementaire jaar op Prinsjesdag de zogenoemde Troonrede uit. Dat gebeurde voor het eerst op 2 mei 1814. Daarna viel Prinsjesdag aanvankelijk op de eerste maandag in november, en later op de derde maandag in oktober. Maar hierdoor bleef er niet genoeg tijd over om de begroting vóór 1 januari te behandelen. In 1848 werd Prinsjesdag daarom vervroegd naar de derde maandag van september. In 1887 werd dit op verzoek van de christelijke partijen veranderd in de derde dinsdag van september, omdat veel kamerleden al op zondag van huis moesten vertrekken om op tijd voor Prinsjesdag in Den Haag te arriveren.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Of het nu om de vrije artsenkeuze gaat, om het onderwijs, de politie of de publieke omroep, het streven naar centralisatie staat voorop.
In zijn NRC-column wijst Bas Heijne op het rigoreuze centralisme, zo niet dictatoriale karakter van het huidige kabinetsbeleid en concludeert:
In het (red: bed, bad en brood) compromis waar de regeringspartijen nu zo opgelucht over zijn, komen twee fatale tendensen van de huidige politieke klasse samen: het streven naar politiek lijfsbehoud ten koste van alles en de neiging om alles en iedereen te centraliseren. Dat is precies waartegen steeds meer burgers te hoop lopen. Hoe blind kun je zijn?
OPEN DRAAD - Deze week vinden de Algemene Politieke Beschouwingen plaatst. Op woensdag komen eerst alle fractievoorzitters aan het woord om hun visie op de hoofdlijnen uit de Troonrede en de Miljoenennota te geven. Daarna spreekt de minister-president namens het kabinet, vervolgens mogen de fractievoorzitters weer en geeft de premier zijn laatste reactie. Het is een belangrijk moment voor het kabinet: tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen proeven ze hoeveel beweegruimte ze hebben bij de uitvoering van het beleid het komende jaar.
Wat zijn de hete hangijzers? Hoe zit het eigenlijk met de geschiedenis van de Algemene Politieke Beschouwingen, en hebben regeringspartijen VVD en PvdA zich wel aan de afspraken in het Regeerakkoord gehouden? Sargasso onderzoekt het deze week in het themablog “Tweede Kamer aan zet”.
OPINIE - Het kabinet loopt zich vast door te polderen, vindt de JOVD. Tijd voor actie: weg met het sociaal akkoord en snijden in eigen vlees.
De miljoenennota was nog maar net volgens de jaarlijkse traditie uitgelekt, of alle partijen schoten weer in hun reflexhouding. ‘Visie’, ‘Kapotbezuinigen’, ‘Nieuwe verkiezingen’, waren enkele van de reacties die al een paar weken in de folder met concepten stond, klaar om verzonden te worden.
En laten we eerlijk zijn: de cijfers zijn ook niet best. Alle indicatoren zijn negatief, behalve die van de werkloosheid: die loopt verder op. We moeten alleen niet vergeten dat we ons nog steeds in een crisis bevinden en dat de doemscenario’s die enkele weken terug werden voorspeld, ons in ieder geval bespaard zijn gebleven. Toch kan en moet het beter, en dat is niet eens zo moeilijk te bewerkstelligen.
Er valt namelijk het nodige aan te merken op de huidige miljoenennota. Vooral het gebrek aan vaart waarmee noodzakelijke hervormingen worden doorgevoerd, is stuitend. Meest in het oog springt daarbij de arbeidsmarkt. Die is ten gevolge van het sociaal akkoord volledig weggezonken in de modder. De polderpartners stonden erop dat cruciale hervormingen in de WW en de versoepeling van het ontslagrecht doorgeschoven werden. Het uitstellen van deze noodzakelijke hervormingen heeft ervoor gezorgd dat de positieve structurele werkgelegenheidseffecten die het regeerakkoord bood, gehalveerd worden.Vakbondslieden vinden zichzelf de ‘hoeders’ van de werkenden, maar als je aan de kant staat, tel je bij hen niet mee.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
NIEUWS - De secreteris-generaal van het ministerie van Veiligheid en Justitie is opgestapt. Volgens waarnemend minister Blok is dat “in goed overleg” besloten.
Het AD kopt: “Justitie is toch geen stageplek?”
Geen goed begin voor de nieuwe bewindslieden. De ervaren secretaris-generaal kan ze geen wegwijs maken en alom is het vertrouwen in de bewindslieden twijfelachtig.
OPINIE - Het bij elkaar gegunde kabinet-Rutte II had een mooi plan. Nog voor de krachtmeting echt zou beginnen, zou het met een web van deelakkoorden alle partijen in het midden aan zich gebonden hebben en via sociale akkoorden met vakbonden zou de ontevreden zuurstof uit de SP en de PVV gezogen worden. Inmiddels is het kabinet toe aan zijn eerste echt politiek geladen begroting, maar staat het eenzamer dan ooit. De PVV claimt succes met zijn protesttoer, de SP maakt zich breed in een massief zorgprotest, in het CDA heerst de stilte van een aanstaande broedermoord, bij de SGP skeelert de achterban er vandoor, 50Plus heeft dit land al een keer opgebouwd, GroenLinks waarschuwt President Assad nog één keer en D66 wil meedoen met geld verdelen, niet met bezuinigen. Alleen Arie Slob zal nog genieten van het idee te mogen aanschuiven. De rest is er wel klaar mee. En dat terwijl de oppositie toegang heeft tot een serieus veto point: de Senaat. Het worden interessante tijden, die we hier graag volgen. Vorige keer in de vorm van wedstrijd, dit keer als feuilleton. Het zal namelijk, denk ik, vooral om de beeldvorming gaan.
1. Het kabinet staat er goed op. Zijlstra meldde min of meer uit het niets dat het kabinet stopt met leuren en gewoon aan het werk gaat om een begroting te kunnen indienen op het door de Grondwet voorschreven tijdstip. De ongekroonde koning van de oppositie, Pechtold, reageerde enigszins verrast maar probeert een eventueel mislukken van het proces alvast in de schoenen van dit kabinet te schuiven. De VVD had echter beter over plaatje nagedacht. Zijlstra verscheen, gejaagd, bezweet en wit voor de camera in de hal van een druk ministerie. Pechtold stond strak in het pak en stevig gebruind in de gangen van een totaal uitgestorven Eerste Kamer. Beiden waren niet op hun plek. Maar Zijlstra was zichtbaar hard aan het werk en bezig iets tot stand te brengen. Pechtold had het er duidelijk lekker van genomen, deze zomer, en stond met het zand nog in de bilnaad de boel alvast maar van te voren tegen te houden.
OPINIE - Samenwerken is te trainen, samenwerken moet je leren, samenwerken moet je voeden en onderhouden. Tom van Doormaal schrijft over Sennett, over samenwerking in de coalitie van VVD en PvdA, met Marco Polo, Kublai Kan en Italo Calvino als getuigen.
“Bruggen slaan,” ja, dat is het wel, vonden Mark en Diederik. Er zit iets in, als je het politieke midden wilt heroveren. ‘Samen voor ons eigen.’ zong de Tegenpartij decennia geleden. Maar Koot en Bie hadden een perfecte antenne voor het levensgevoel dat nog moest komen. “Samen” werd de titel van het CDA-programma. En Obama, net herkozen, wist dat Amerikanen geschapen zijn voor dit moment en ‘dat we het zullen grijpen, zolang we het maar samen grijpen.’
“Samen” is een beetje een buzzword, maar heeft het betekenis? Kun je het politiek gebruiken of misbruiken, zoals het begrip vrijheid? Samen gaat over verenigen en verbinden, hetgeen meestal mooi is. Maar je kunt ook samen een kraak zetten, een concurrent liquideren of een voorbijganger het ziekenhuis in schoppen. Ik geef toe, geen diepzinnige overpeinzingen, tot ik struikelde over een boek van Richard Sennett, met de titel Together. Dat moest ik lezen natuurlijk.
De ondertitel van het boek luidt “the rituals, pleasures and politics of cooperation.” Sennett is een productief en zinnig socioloog: het lijkt alsof hij de beweging naar het midden van het politieke spectrum heeft voorvoeld. Volgens the Economist is de onderstroom in Europa centrum-links, wat ook weer past bij de radicale toonzetting van Obama bij zijn inauguratie. De wereld heeft een beetje genoeg van crisis.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.