Frankrijk: nieuwe wet tegen ‘separatisme’ houdt moslims in het vizier

In Frankrijk is afgelopen week een wet tegen ‘het separatisme’ aangenomen. Ellen van de Bovenkamp gaat in dit artikel nader in op de nieuwe wetgeving en wat dit betekent voor moslims.  De afgelopen dagen was er in de media aandacht voor de demonstraties tegen het verplichte vaccineren dat Macron voor ogen heeft. Een andere belangrijke inbreuk op gelijke rechten in Frankrijk heeft minder aandacht gekregen: de wet tegen ‘het separatisme’ is afgelopen week aangenomen. Deze wet, voluit de wet voor het respect van de principes van de Republiek en de strijd tegen het separatisme, is gepresenteerd als een nieuw middel om Frankrijk te beschermen tegen islamistische machtsinvloeden. Critici vragen zich echter af of de wet gericht is tegen islamisten in het bijzonder of tegen moslims in het algemeen. En gaat een wet die tegen een specifieke religie is gericht niet in tegen het Franse devies van vrijheid-gelijkheid-broederschap? Wat houdt de wet precies in? Allereerst wordt het verbod op het dragen van een hoofddoek uitgebreid. Voortaan is het mensen die werkzaam zijn bij semi-overheidsinstellingen, bij onderaannemingen van de overheid of bij bedrijven die door de overheid zijn ingehuurd ook verboden om een hoofddoek te dragen (dit gold al voor ambtenaren). Naast een aantal nuttige maatregelen om online uitingen van haat tegen te gaan, gaat de wet specifiek in op het verstrekken van maagdelijkheidscertificaten, wat strafbaar wordt. Er komt een jaar gevangenisstraf en een boete van 15.000 euro op te staan. Er zijn verscheidene nieuwe regels ten aanzien van stichtingen en verenigingen. Zo krijgen prefecten het recht om lokale verenigingen die ‘de neutraliteit’ niet respecteren te ontbinden. Deze neutraliteit vloeit voort uit de Franse scheiding tussen religie en staat. Verenigingen die een subsidie aan willen vragen moeten een contract van engagement républicain tekenen: een contract waarmee ze zich verplichten zich te houden aan ‘een gelijkwaardige behandeling van mannen en vrouwen, menselijke waardigheid, broederschap’. Als dit contract niet wordt nageleefd zal de subsidie terugbetaald moeten worden. Sportclubs komen onder verscherpte controle te staan en dienen dit contract ook te tekenen. Bovendien is de lijst met redenen om een club of vereniging te ontbinden uitgebreid. Zo kunnen verenigingen nu verantwoordelijk worden gehouden voor uitspraken van hun leden, als die zijn gedaan in de hoedanigheid van verenigingslid. Ook zijn er nieuwe voorwaarden voor het oprichten en managen van een religieuze stichting. Een zogenaamde anti-putschclausule moet voorkomen dat radicale groepen een stichting overnemen. Religieuze stichtingen moeten zich vanaf nu elke vijf jaar bij de prefect melden. Buitenlandse giften van meer dan 10.000 euro moeten gerapporteerd worden en kunnen door de prefect afgewezen worden. De straf die staat op het aanzetten tot discriminatie, haat of geweld in een gebedshuis wordt verhoogd naar zeven jaar gevangenisstraf. Het houden van politieke bijeenkomsten in gebedshuizen wordt strenger bestraft. De rechter kan iemand die zich aan een van deze twee zaken schuldig heeft gemaakt verbieden om naar een gebedshuis te gaan. De prefect kan een gebedshuis waarin wordt aangezet tot haat of tot geweld sluiten, zonder tussenkomst van een rechter. Dat zijn in grote lijnen de belangrijkste maatregelen van deze wet, die duidelijk specifiek gericht is op het controleren van moslims. Is dat een probleem? Als je niets te verbergen hebt, is er toch niets aan de hand?, zou je kunnen denken. Wie wil er nou dat radicale moslims op eigen houtje een moskeebestuur overnemen? En aanzetten tot haat – daar is elk weldenkend mens per definitie op tegen. Dat is natuurlijk ook zo. De vraag is echter hoe deze wetgeving in de praktijk uit gaat pakken. Want hoe bepaal je wat neutraliteit precies inhoudt? Of menselijke waardigheid? Daar zijn geen éénduidige definities voor. Sterker nog: daar kunnen zeer uiteenlopende opvattingen over bestaan. Er is een groot gevaar dat deze concepten, waarvan het lijkt dat ze bewust vaag zijn gehouden, door bestuurders te pas en te onpas gebruikt zullen kunnen worden om kritische burgers in toom te houden. Stel: je speelt in een voetbalclub, je hebt een Twitteraccount waarop je staat afgebeeld in het shirt van je club, en je retweet een oproep van de BDS-beweging om een bepaald product niet te kopen. Kan de prefect jouw sportclub dan laten opdoeken? Ander voorbeeld: de imam spreekt op vrijdag zijn medeleven uit aan mensen in de moskee van wie een familielid in Marokko achter de tralies is gezet vanwege zijn deelname aan demonstraties tegen het Marokkaanse regime. Kan dat gezien worden als het (indirect) aanzetten tot haat of geweld? Maar fictieve casussen zijn niet eens nodig, want de eerste voorbeelden van de impact van deze nieuwe wet zijn er al. Enkele dagen geleden werd een imam uit zijn functie ontheven op bevel van de prefect. In zijn toespraak in de moskee had hij vrouwen opgeroepen zich zedig te gedragen. Hij was tekeer gegaan over zusters die op Instagram laten zien hoe je je moet opmaken en hoe je ‘je vormen’ kunt laten zien. Daarmee was hij ingegaan tegen het laïciteitsprincipe, dat de gelijke behandeling van mannen en vrouwen waarborgt, aldus de minister van Binnenlandse Zaken, die de prefect opdracht gaf de imam weg te sturen. De imam in kwestie heeft de minister echter aangeklaagd voor machtsmisbruik. Had hij het in zijn speech immers niet ook over mannen die veel te korte broeken dragen?[1]Het was een algemene oproep tot zedelijk gedrag. Op sociale media werd onmiddellijk de toespraak gedeeld van een katholieke priester, die in één zin ongetrouwd samenwonen, anticonceptie, abortus, homoseksualiteit, IVF, euthanasie en werken op zondag veroordeelt, waarna hij ook nog eens afgeeft op mensen die zich ’s zomers niet zedig kleden.[2] Mag de priester dit zeggen omdat hij niet specifiek ingaat op het gedrag van mannen en van vrouwen? Of is er meer ruimte voor katholieken om orthodoxe uitspraken te doen? De discussie hierover is nog lang niet beslecht, maar veel moslims houden hun hart vast. De invoering van de wet vindt plaats in een context van sterk toegenomen islamofobie. Het aantal gevallen van discriminatie van moslims is sterk toegenomen.[3] In plaat van dit te veroordelen en vierkant achter hun burgers te gaan staan, dragen veel Franse bestuurders juist bij aan het creëren van een negatief beeld van moslims. Minister van Binnenlandse Zaken Darmanin, die het initiatief voor de wet tegen separatisme nam, zei bijvoorbeeld dat hij het shockerend vindt dat supermarkten speciale schappen hebben voor levensmiddelen uit bepaalde culturen. En een burgemeester in Zuid-Frankrijk weigert huwelijken te sluiten als daarbij youyous worden geslaakt: de langgerekte vreugdekreten die Noord-Afrikaanse vrouwen soms maken. Internationale mensenrechtenorganisaties houden de ontwikkelingen in Frankrijk dan ook nauwlettend in de gaten. Eerder dit jaar waarschuwde Amnesty International al dat deze nieuwe wet een ernstige bedreiging vormt voor de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van samenscholing in Frankrijk. [1] De speech is hier terug te zien  [2] De toespraak is hier terug te zien [3] Commission Nationale Consultative des Droits de l’Homme, Rapport sur la lutte contre le racisme, l’antisémitisme et la xénophobie 2020 -- Dit artikel verscheen op 4 augustus bij Republiek Allochtonië.

Foto: The Integer Club (cc)

Gods schaduw

RECENSIE - Plots lijkt er iets mis te gaan. Na honderd pagina’s over de voorouders en de jonge jaren van sultan Selim moet de lezer onverwacht 150 pagina’s tot zich nemen over Columbus, de val van Granada, de ontdekking van Amerika en ga zo maar door. Pas daarna, rond pagina 250, pakt Alan Mikhail de draad weer op en komt Selim ‘de Grimmige’ aan de macht. Wat Mikhail de lezer (klaarblijkelijk) duidelijk wil duidelijk maken is dat de ontdekking van Amerika niet los kan worden gezien van de strijd van de Europeanen tegen de islam. Hij zal uitleggen hoe dat écht zit.

Voor wie een beetje ingevoerd is in de geschiedenis van Europa rond 1500, is dat een open deur. Iedereen weet dat Columbus zijn gevaarlijke plan om naar het Westen te varen, om zo het oosten te bereiken, aan het Spaanse koningspaar Ferdinand en Isabella probeerde te verkopen door te stellen dat hij zo contact kon leggen met de tegenstanders van de islam in Oost-Azië, waardoor de aartsvijand van Spanje ingesloten zouden worden. Columbus werd daarbij, zo blijkt uit zijn overvloedige papieren, gedreven door zijn obsessie om in navolging van de Portugezen grote ontdekkingen te doen. Hij schreef over zeereizen, getuigenverklaringen, kaarten, astronomie – maar vrijwel geen woord over de islam. Maar volgens Mikhail was Columbus een echte moslimhater. Al in zijn inleiding noemt hij Columbus een matamoros, een ‘morendoder’, en voegt daaraan toe (p.12):

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Screenshots Goedemorgen Nederland via Republiek Allochtonië

Moslims op TV: Goedemorgen Nederland heeft nog een wereld te winnen

ACHTERGROND - door Tayfun Balçik

Het onderzoek ‘Moslims op TV’ houdt op een systematische wijze bij hoe ‘de moslims’ en/of de ‘de islam’ wordt geportretteerd op Nederlandse TV. In dit artikel maakt Tayfun Balçik een deel van de eerste resultaten bekend, met de focus op het WNL ochtendprogramma Goedemorgen Nederland. En om gelijk met de deur in huis te vallen: het ging bar weinig over moslims specifiek in de onderzochte periode. Corona en uiteraard de Black Lives Matter-beweging domineerden de agenda in Hilversum. In de periode van 1 tot en met 20 juni zijn er direct of indirect 50 ‘moslimberichten’ verschenen. Het leeuwendeel (39 berichten, 78% van het totaal) is als ‘negatief’ te kwalificeren.

Nu heeft dat laatste onderwerp vele aanknopingspunten met waar wij naar kijken bij Moslims op TV.  Maar omdat BLM voornamelijk over anti-zwart racisme gaat, zijn de gegevens over BLM in dit artikel alleen meegenomen wanneer het kruiste met discriminatie en racisme door of tegen moslims, en wanneer BLM werd geagendeerd door mensen met een mogelijke moslimachtergrond. Over die intersecties zal later in dit artikel nog op worden ingegaan. Nu is het tijd om te kijken naar de stand van zaken met betrekking tot moslimnieuws in de afgelopen maand bij WNL Goedemorgen Nederland.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

Goed volk | Donderdag van de doden

LONGREAD - Geen volk dat zijn doden niet herdenkt. Dit kan seculier vorm gebeuren, zoals de nationale dodenherdenking op 4 mei, of in religieuze sfeer. Christelijke dodenherdenkingen zijn niet altijd, maar wel vaak, kersteningen van heidense gebruiken en bevatten dan elementen uit dat heidense verleden. Soms is er sprake van syncretisme, maar ook van ‘dubbelgeloof’: twee tradities blijven naast elkaar voortbestaan en worden door dezelfde personen uitgevoerd. Vooral bij insulaire en Slavische volken komt dit nog steeds voor.

Niet-christelijke dodenherdenkingen zijn vaak een vorm van voorouderverering. Dodenherdenkingen vinden meestal aan het begin van de winter plaats, maar er is een specifieke reden waarom ik nu juist bij de naderende zomer over dit onderwerp begin.

Dit lange stuk gaat over twee onderwerpen, die elkaar snijden: enerzijds dodenherdenking, anderzijds het feit dat het ‘gewone volk’ wars is van abstracte principes en zich vooral bekommert om familie en primaire behoeftes. Hierin herkennen mensen elkaar, ook cultuuroverschrijdend. Deze twee elementen komen bij elkaar in de oosterse ‘donderdag van de doden’, ergens in de paastijd, maar laten we bij het begin beginnen.

Christelijke dodenherdenkingen

Van de christelijke dodenherdenkingen is ongetwijfeld het Rooms-Katholieke Allerzielen op 2 november de bekendste. De herdenking werd in 998 ingesteld door abt Odilo van Cluny om structuur aan te brengen in de diverse destijds bestaande dodenherdenkingen en kreeg haar naam in de dertiende eeuw. Odilo zal voor de datum van 2 november hebben gekozen omdat de herdenking zo een logisch vervolg werd op Allerheiligen, waarbij alle heiligen en martelaren worden herdacht. Van kerstening van heidense gebruiken is hier geen sprake, al zal de formele herdenking aansluiten bij gevoelens die al bestonden.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

Goed volk | Legenden van het Alhambra (2)

LONGREAD - Het ‘Rode Paleis’ op een heuvelachtig plateau aan de zuidoostelijke grens van de stad Granada, in het Arabisch ‘qasr alhamra’ genoemd en algemeen bekend onder de naam ‘Alhambra’, is een van origine Moors fort c.q. paleis met de enorme oppervlakte van 140.000 vierkante meter. De Arabische naam zou in Latijnse letters eigenlijk als ‘al-Ḥamrāʼ moeten worden geschreven, maar inmiddels is de internationale spelling Alhambra gangbaar.

De laatste Moorse koning die hier resideerde was de in deel 1 besproken Mohammed XII Abu Abdallah, door de christenen genaamd ‘Boabdil’. De door Couperus beschreven scène, waarin Abu Abdallah op de plek die later bekend zou staan als ‘De laatste zucht van de Moor’, voor de laatste keer omkijkt naar het Alhambra en waarbij hij, tot ergernis van zijn moeder, in tranen uitbarst, komt ook in het boek van Washington Irving voor, maar over dit boek straks.

Het Alhambra is in feite een kleine stad die langzaam gegroeid is een waarvan het oudste gedeelte dateert uit 889 en is gebouwd op Romeinse fundamenten, de voorgangers op het Iberisch schiereiland van de Visigoten.

Volgens Irving stamden enkele torens van het complex nog geheel of gedeeltelijk uit de Romeinse tijd. Nadat het fort in de 13e eeuw ruïneus was geworden, werd het vervolgens gerestaureerd en uitgebreid. Het was uiteindelijk Yusuf I, Sultan van Granada, die in 1333 het complex zijn uiteindelijke Moorse aanzien en grootte gaf.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

Goed volk | Legenden van het Alhambra

ACHTERGROND - Spanje is een land met een roerige geschiedenis. Zoals in de geschiedenis, met name na de Middeleeuwen, Frankrijk en Italië de nodige overeenkomsten in historische patronen vertonen, zo geldt dit ook voor Spanje en Griekenland. Zo waren beide landen in de twintigste eeuw verwikkeld in een bloedige burgeroorlog en zijn beide landen meerdere eeuwen bezet geweest door een islamitische macht: Griekenland door de Ottomanen en Spanje door de Moren.

Volksverhalen

In beide landen leverde dat verhalen op: sagen en legenden, doorverteld, zoals in de meeste landen, op lange winteravonden bij knapperend haardvuur en een goed glas. Er waren professionele vertellers, bijvoorbeeld in Griekenland de rapsoden, die door hun wijze van vertellen dichtbij het originele verhaal bleven, maar het doorsnee volk vertelde en fantaseerde er naar aanleiding van een historisch feit lustig op los.

Onderzoek heeft uitgewezen dat verhalen doorgaans al binnen een generatie gecorrumpeerd raken. Herinneringen vervagen en verhalen worden spannender gemaakt en uitgebreid. Zie het nog steeds aansprekende voorbeeld van het liedje van Annie M.G. Schmidt: ‘Hendrik Haan uit Koog aan de Zaan heeft de kraan open laten staan’.

Onderstaand een door mijn zoon tijdens veldwerk vorig jaar gemaakte foto van de ruïne van het twaalfde-eeuwse Moorse kasteel ‘Castillo de la Encomienda’, Aliaga, Aragón, een foto die een goed beeld geeft van het desolate landschap waarin dit soort verhalen ontstonden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: edward musiak (cc)

Ongewenst

OPINIE - Met stijgende verbazing heb ik de ondervraging van imam Suhayb Salam bekeken. Wat een enorme aanfluiting. Ja, de arrogantie van Salam was stuitend. Maar de Kamerleden die de mini enquête over buitenlandse financiering van orthodox-islamitische moskeeën begeleiden, waren niet alleen zwaar bevooroordeeld, maar ook nog eens zeer slecht voorbereid. Niet gehinderd door enige kennis, werden er vragen gesteld die de imam – wel goed voorbereid – gemakkelijk kon pareren. Dat verbaast me niets.

Het hele gedoe is ontstaan na publicaties van Nieuwsuur en NRC, waaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland financiering hebben aangevraagd of ontvangen uit de Golfstaten.

Het is natuurlijk niet zo vreemd dat er zorgen zijn over ongewenste beïnvloeding door die landen op onze moskeeën. Het NCTV constateert dat er een flinke toename is van het salafisme in Nederland. Maar in datzelfde artikel wordt al duidelijk dat de overheid worstelt met deze kennis. Begin 2019 liet minister Koolmees weten dat er nogal wat haken en ogen zitten aan een onderzoek naar de kwestie. Hij gaf aan dat de term “onvrije landen” niet zomaar is om te zetten in een concrete lijst, omdat dit het diplomatieke verkeer in de weg kan zitten, en wilde meer onderzoek.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Arabier & seculier

RECENSIE - © UItgeverij Boom, boekomslag Arabier en seculier van Eva Ludemann‘Toen ik dertien was begon ik over godsdienst na te denken en er over te lezen. Na een tijdje kreeg ik twijfels en begon ik me af te vragen of Allah eigenlijk wel bestond. Ik ging overal aan twijfelen maar zei niets, Ik durfde mijn gedachten nooit te uiten, tegen niemand. Mijn familie zou eindeloos tegen me tekeergaan en ik vertrouwde mijn vriendinnen niet. Ik was bang hoe mijn vrienden zouden reageren als ze mijn ware gedachten kenden; ik droeg nota bene de hijab (hoofddoek)! Mijn familie bleef ondertussen maar aan mijn hoofd zeuren, over de muziek waar ik naar luisterde, dat mijn kleren niet lang en wijd genoeg waren, het was nooit goed genoeg. Er was ook zo’n druk om niets te dragen waardoor ook maar één man naar mij zou kijken; ik was ervan overtuigd dat het mijn schuld zou zijn als ik door mannen lastiggevallen zou worden. Dat gebeurde toen ik achttien was, in een bus…’

Het is het relaas van Rula, uit Libanon. Na afloop van de aanranding in de bus was ze er heilig van overtuigd dat ze zélf schuld had, dat het door haar kleding kwam. Ze vertelde een vriendin wat er was gebeurd. En die vertelde hetzelfde.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Kelly Garbato (cc)

Het vervallen huis van de islam

ANALYSE - Onlangs besloot ik te beginnen aan het boek van socioloog Ruud Koopmans Het vervallen huis van de islam, ondanks de flaptekst. Een cursist zou er eens vragen over kunnen stellen en dan sta ik niet graag met mijn mond vol tanden.

Het boek is geen kleine prestatie. Hoofdthese is de stelling dat de enorme achterstand in de islamitische wereld religieuze wortels heeft. De opkomst van het fundamentalisme in de afgelopen vijftig jaar zou die achterstand hebben aangejaagd. Dat is een punt dat door meer lieden wordt gedebiteerd, maar Koopmans is de eerste – ere wie ere toekomt – die dat tracht te adstrueren aan de hand van echte cijfers en wetenschappelijk onderzoek. Dat doet hij uitgebreid en daarbij verantwoordt hij de herkomst van zijn cijfers ook bijzonder goed. Daarnaast geeft hij ook vanuit zijn bevindingen kritiek op andere, alternatieve verklaringen naast de religieuze.

Ik moet zeggen: vooral bij het lezen van zijn eerste paar hoofdstukken had ik het idee dat hier eindelijk eens een beter onderbouwd stuk voorlag. Dat het niet lekker gaat in de islamitische wereld weten we wel, alleen: de oorzaken, daar lijkt nog wel een forse discussie over mogelijk. Ook met Koopmans, want een mogelijk omgekeerde causaliteit (achterstand veroorzaakt verspreiding van fundamentalisme) behandelt hij – helaas – in zijn boek niet. Dat neemt echter niet weg dat hij een boel nieuwe, frisse gegevens in de discussie aandraagt.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Angst voor de islam – en wat daaraan te doen

RECENSIE - Een boek over islamofobie dat een uitgebreid antwoord verdient.

Wat is islamofobie? Is iemand die ‘de islam’ een ‘achterlijke cultuur’ vindt, islamofoob? En wanneer iemand op straat moslims mijdt, denkend aan aanslagen, is dat angst voor de islam, en is die angst irrationeel, een ‘fobie’? Het begrip is met andere woorden onderwerp van discussie. Dus je zou verwachten dat wanneer iemand een essay schrijft over ‘Het sluipend gif van islamofobie’, hij zijn betoog start met een definitie. Zeker wanneer hij zijn eerste hoofdstuk begint met: ‘Elke tsunami heeft zijn voortekenen. Zo ook de huidige vloedgolf van islamofobie.’ Waar hebben we het over? Wat voor vloedgolf komt er op ons af?

Walter Palm, de auteur van dat essay, doet dat dus niet. Na zijn alarmerende openingszinnen komt hij met een samenvatting van Rushdie-affaire, de wereldwijde woede-uitbarstingen onder moslims naar aanleiding van het verschijnen van ‘De duivelsverzen’. Dat was volgens hem het eerste voorteken. Na afloop van die affaire ‘bleef in de publieke opinie het beeld hangen van de islam als intolerante godsdienst met fanatieke gelovigen.’ Die indruk lag inderdaad voor de hand. Maar is dat ‘islamofobie’? Na wat faits divers (over ons koloniale verleden, de Indische NSB en de Indische roots van Wilders, Bolkestein en Baudet: ‘Het zou zo maar kunnen dat hun afkeer van de islam voortvloeit uit hun familiegeschiedenis’) komt Palm met het tweede ‘voorteken’: de toespraak van Frits Bolkestein in 1991 in Luzern, waarin hij de Westerse cultuur superieur noemde aan andere culturen. Waar of niet, wijs of niet – is neerkijken op de islam ‘islamofobie’?

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Volgende