Laten we de volgende gedachte eens serieus nemen. Oorlog met Rusland. Niet dat het Rode Leger volgend jaar bij Enschede het land dreigt binnen te vallen, maar wel dat ons land in oorlog raakt omdat een Navo-land wordt aangevallen. Niet een aanval ver weg, op een Navo-land ver weg. Nee, een aanval op een Navo-land dat valt onder artikel 5 - een aanval op één is een aanval op ons allen - en dat maakt elke aanval dichtbij. Sommigen zullen zo’n scenario als vergezocht afdoen en hopelijk hebben ze gelijk. Maar er is genoeg recent verleden waarvan we kunnen leren dat de toekomst niet altijd voor de hand ligt. We willen graag geloven in een toekomst die we ons wensen, maar dat is niet perse de toekomst waarheen de gebeurtenissen ons leiden. Zeker niet als we ons zo door de gebeurtenissen laten leiden als Europa doet. En vergezocht of niet, de waarde van scenario’s ligt niet louter in de waarschijnlijkheid ervan, maar in het serieus nemen van alternatieve toekomsten. Want hoe ziet de wereld eruit als de geschiedenis een andere afslag neemt dan we verwachten? En moeten we daar dan niet op anticiperen? Daarom die gedachte. Hoe zouden we met Rusland in oorlog kunnen geraken? De actualiteit bedient ons op onze wenken. Trekken we enkele gebeurtenissen en ontwikkelingen door, dan ziet onze toekomst er heel anders uit dan we hem wensen. Trump verlamt De eerste ontwikkeling is de strijd om het presidentschap in de Verenigde Staten. Het heeft er alle schijn van dat dat weer een onderonsje wordt tussen dezelfde bejaarden. Is de keuze in november wederom Biden of Trump, dan heeft dat voor de verkiezingen al gevolgen. Want ze liggen op internationaal vlak op sommige punten ver uit elkaar. Dat betekent dat de koers van het machtigste land ter wereld, zelfs voor haar eigen militaire top, ongewis zal zijn en in januari 2025 volledig kan wijzigen. Die onzekerheid zal door haar bondgenoten in Europa en Azië gevoeld worden en door haar vijanden zo mogelijk worden uitgebuit. Wordt Trump opnieuw president dan verliest de Navo op het moment van zijn herverkiezing elke geloofwaardigheid als defensief pact. Trump heeft al gezegd dat hij uit de Navo wil stappen. Met het oog daarop heeft het Amerikaanse congres recent een wet aangenomen dat de president dat niet kan doen, zonder instemming van het congres. Maar Navo-lid of niet, als de Navo wordt aangevallen en het Witte Huis heeft geen zin te handelen in lijn met artikel 5, dan verlamt dat de Navo. Oekraïne verliest z’n luchtverdediging In lijn met de wens Oekraïne te willen verdedigen, zonder Rusland te willen aanvallen, levert het westen nauwelijks lange afstandsraketten. Wel luchtverdedigingssystemen. Veel verschillende systemen, waarvan de Patriots op het oog de meest succesvolle zijn. Ze halen praktisch elke raket neer. Zelfs de hypersonische Kinzhal. Patriot-raketten kosten per stuk enkele miljoenen dollars en zijn goed in het neerhalen van Russische raketten die ook enkele miljoenen kosten. Maar al die systemen, ook de Nasams en de Iris-T, zijn gebaseerd op grote dure raketten, die andere dure raketten de lucht uitschieten. Het probleem daarvan is dat deze systemen zijn ontworpen voor een andere oorlog. De nieuwe oorlog is een oorlog van drones. Rusland bestook Oekraïne met grote aantallen drones die een paar honderd kilometer kunnen vliegen en enkele tienduizenden euro’s kosten. En ze ontwikkelen zich rap. Ze worden sneller en zijn minder goed zichtbaar op de radar. Bovenal worden ze in steeds grotere aantallen geproduceerd door een economie, die door het Kremlin steeds meer wordt ingericht als een oorlogseconomie. En natuurlijk kun je met een patriot-raket van een paar miljoen een keer een drone van enkele tienduizenden euro’s de lucht uitschieten, maar die kosten-baten-ratio is op termijn niet houdbaar. Daarbij komt dat het aantal patriot-raketten beperkt is. Het grote probleem voor Oekraïne en het westen is dat het aantal systemen dat bestaat om drones op een kosteneffectieve manier neer te halen beperkt is. Dat zal Oekraïne opbreken. Zodra de Russen met nog veel grotere aantallen drones de Oekraïense luchtafweer-installaties gaan bestoken dan houden ze dat niet. Dan zullen de Patriots, de Iris-T en de Nasams ophouden het luchtruim te beschermen. Het best verdedigde luchtruim zal langzaam open komen te liggen en de Russische raketten zullen dan vrij spel krijgen. Dat kan zich de komende maanden gaan ontvouwen. Een te afhankelijke Europese economie De les uit 2022 was, we hadden ons nooit afhankelijk moeten maken van Russisch gas. De Duitse minister van buitenlandse zaken trok daar de wijze conclusie uit, dat we ons dus ook niet te afhankelijk van China moeten maken. Desalniettemin vertrok Scholz naar China voor een handelsmissie, om de economische banden nog verder aan te halen, met investeringsbeloften van Duitse autofabrikanten. Hoewel China zelf op dit moment het probleem nog niet is, is de route naar China dat wel. De beschietingen van containerschepen in de Rode Zee hebben geleid tot het omleiden van met name veel voor Europa bestemde goederen. Schepen varen nu Afrika rond en dat leidt tot vertraging, moeten op de terugweg weer Afrika rond, nog meer vertraging, en zo stapelt de ene vertraging zich op de andere. We zagen het al eerder, tijdens corona, toen levertijden in Europa opliepen, ten gevolge van lockdowns in Chinese havensteden. Het gebeurde weer tijdens de blokkade van het Suezkanaal door het containerschip de Ever Given. Dat raakt elke sector. Want onze economie draait op producten die bestaan uit overal ter wereld geproduceerde onderdelen. Dat maakt ons zeer afhankelijk van betrouwbaar transport. Dat wordt nog versterkt doordat bedrijven in de afgelopen decennia steeds minder voorraad zijn gaan aanhouden. De Tesla fabriek in Berlijn, met 11 duizend werknemers, laat zien wat dat kan betekenen. Op dit moment staat de productie voor een groot deel stil, simpelweg omdat onderdelen ontbreken. Die gevoeligheid van aanvoerlijnen geldt echter voor talloze producten. Bidens zwakte De belangrijkste ontwikkeling die dit jaar zichtbaarder zal worden is het uitdagen van de Amerikaanse hegemonie. Die ontwikkeling heeft te maken met het aarzelende leiderschap van Biden en zijn National Security Advisor Jake Sullivan. Dat aarzelende leiderschap hebben we in eerste instantie gezien met de steun aan Oekraïne. Die steun was er al voor het uitbreken van de oorlog en is er in woord nog steeds, maar die steun is voortdurend te terughoudend geweest. Te laat zijn er te weinig tanks gestuurd, er zijn naar schatting slechts 20 ATACM’s (lange afstandraketten) geleverd terwijl de V.S. er probleemloos honderden had kunnen leveren en de F16’s laten nog steeds op zich wachten. Daarbij verwacht Biden dat Oekraïne met de geleverde wapens niet vecht op Russisch grondgebied. Dat is vechten met één hand op de rug. Terwijl de Russen Oekraïne met Iraanse drones en Noord-Koreaanseraketten en artilleriegranaten bestoken. De oorlog in Oekraïne had al lang een veel beslissender wending kunnen nemen, als de V.S. beslissender hadden opgetreden. Datzelfde aarzelende leiderschap zien we ook in Israel, al manifesteert het zich daar omgekeerd. Want de V.S. hebben Israel grote hoeveelheden wapens geleverd. Bovendien hebben ze verschillende oorlogsschepen naar de regio gedirigeerd die dekking leveren. Ze steunen Israel militair dus waar ze kunnen. Heel daadkrachtig zou je zeggen. Maar ze beseffen ondertussen best dat de regering Netanyahu veel te ver gaat en zijn bij dit conflict juist veel te aarzelend bij het afdwingen van een proportionele reactie van Israel. Ze durven ook hier hun macht niet te laten gelden. Vijanden V.S. zien hun kans schoon Tegenover de V.S. staan Iran, Noord Korea, Rusland en China, gezamenlijk in hun afkeer van de almacht van de leider van het westen. Allen druk bezig met het (weer) opbouwen van hun krijgsmachten. Samenwerkend waar dat kan, zoals met de wapenleveringen aan Rusland. Hoewel niet op de schaal van de oorlog die Rusland voert, houden ook Noord Korea, China en Iran zich regelmatig bezig met militaire provocaties. Noord Korea test regelmatig kruisraketten, alweer 5 keer dit jaar. China provoceert met grote regelmaat Taiwan, door binnen haar internationaal erkende grenzen te vliegen en te varen. Iran levert allerlei milities wapens, met de recente aanvallen op tal van Amerikaanse bases tot gevolg. De eerste Amerikaanse doden vielen vorige week. Amerikaanse bombardementen volgden. Het is slechts voorspel. Want meer nog dan met het aarzelende leiderschap van Biden, heeft dat uitdagen van de hegemonie van de V.S. te maken met het verkiezingsjaar. De verkiezingen zullen een machtsvacuüm veroorzaken. Hoe verder 2024 vordert, hoe meer de V.S. zich zal richten op z’n eigen verkiezingen. Op de ongewisse uitkomst. Op de protesten, de gewapende ongeregeldheden en aanslagen die zullen volgen op een herverkiezing van Biden. Op de ongewisse, toekomstloze toekomst bij een herverkiezing van Trump. De mogelijkheden die dit machtsvacuüm biedt, zullen zoveel mogelijk worden benut. Oorlog Oktober 2024. Terwijl in de V.S. het laatste verkiezingsdebat net is afgerond, landen er raketten in Zuid Korea, afkomstig uit het noorden. Tegelijkertijd escaleert het aantal aanvallen op Amerikaanse bases in het Midden Oosten, met door Iran gefabriceerde lange afstand drones. Vanaf november is er een grote toename te zien aan militaire activiteiten van de Chinese marine op de Zuid Chinese zee. Hoewel Beijing ontkent, komen er meer en meer signalen binnen van een verhoogde paraatheid van het Chinese leger. Het Pentagon draait overuren met de verdediging en evacuatie van verschillende bases in het Midden Oosten. Amerikaanse oorlogsschepen en vliegtuigen verplaatsen zich richting Koreaanse schiereiland. Met spanning wordt afgewacht wat China gaat doen. Europa is op zichzelf aangewezen. Rusland is er in de loop van 2024 in geslaagd haar eigen drone productie zodanig op te voeren, dat er vanaf de zomer dagelijks tientallen, soms zelfs honderden drones op Oekraïne worden afgevuurd. Meer en meer gaten vallen er in de luchtverdediging. De westerse systemen zijn niet berekend op de overweldigende aantallen Russische aanvallen en dan moeten de raketaanvallen nog komen. Zodra die volgen valt Kiev ten prooi aan soms tientallen raketinslagen op een dag. De regeringsgebouwen worden veelvuldig geraakt en de regering vlucht eerst naar Lviv, dan naar Polen. Uitgeput door bijna drie jaar oorlog en met grote munitie tekorten, lukt het de Oekraïense strijdkrachten niet het front overeind houden. De Russen breken op verschillende plekken door. Eenmaal op gang stopt de Russische massaproductie van drones niet. Het machtsvacuüm in de V.S. rond de verkiezingen biedt een uitgelezen kans om Europa te testen. Als speldenprikjes vliegen er af en toe drones richting de Baltische staten waarmee een gevechtsvliegtuig buiten werking wordt gesteld, of een overheidsgebouw wordt geraakt. Europa reageert nauwelijks. Niet voorbereid op deze vorm van oorlogsvoering wordt er slechts af en toe één uit de lucht geschoten. Dus voert Rusland de aantallen op naar honderden per dag. Vliegtuigen, radars, legereenheden, maar ook elektriciteitscentrales worden geraakt. Verschillende op de zeebodem gelegen glasvezelkabels worden gesaboteerd. De inflatie en economische stagnatie, ten gevolge van alle aanleveringsproblemen, zorgde al voor brede onrust onder de bevolking. Maar nu verschijnen ook de eerste vluchtelingen uit Estland en Letland in het Westen. We staan als Europa op onze achterste benen. We moeten militair reageren, maar er is geen plan en niemand leidt. Na 80 jaar weer oorlog. We hadden dingen anders moeten doen.
Het technolabel Sanati uit Teheran bracht in november het compilatie-album Women, Life, Freedom uit. Iraanse DJ Badador opent het album met het nummer ‘Haromzadeha (Bastards)’.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
De eerste acht wedstijden van het WK voetbal in Qatar zitten er op. De helft van alle teams hebben gespeeld en dit is de voorlopige stand:
Iran 4 punten
Engeland 3 punten
Denemarken 2 punten
Dertien teams kijken tegen een erbarmelijke nul punten aan. Argentinië, Australië, Ecuador, Frankrijk, Mexico, Nederland, Polen, Qatar, Saudi-Arabië, Senegal, Tunesië, Verenigde Staten en Wales.
Als het team van Iran zo doorgaat zal het de verrassing aller WK’s worden. Na één wedstrijd al de grote kanshebber voor de finale, hoe krijgt Iran dat voor elkaar?
Dat krijgt de staat Iran niet voor elkaar. Alle lof komt het voetbalteam Iran toe. De spelers weigerden het volkslied te zingen. De actie sloot naadloos aan bij het statement dat aanvoerder Ehsan Hajsafi een dag eerder op een persconferentie gaf.
Before anything else, I would like to express my condolences to all of the bereaved families in Iran
(…)
They should know that we are with them, we support them and we sympathise with them.
Zo’n statement is niet zonder risico voor de spelers of hun familie. Het Iraanse regime treedt spijkerhard op tegen de protestbeweging die nu al ruim twee maanden aan de gang is. Hoewel velen dachten dat de Iraanse voetballers zich in Qatar tot hun sportieve opdracht zouden beperken, blijkt nu het tegendeel. Zoals Hajsafi zei:
RECENSIE - Arash Azizi’s boek The Shadow Commander heet een biografie te zijn van Qassem Soleimani, de in januari 2020 door een Amerikaanse drone gedode commandant van de Iraanse Quds-brigade. Het is echter geen biografie. Hoewel we wel iets horen over zijn jeugd in Kerman en vernemen dat hij, anders dan valt te lezen in ’s mans officiële biografie, geen zwarte band haalde in karate, is het boek arm aan persoonlijke details. Pas op een van de laatste pagina’s verneemt de lezer dat Soleimani getrouwd was, een dochter had en woonde in een van de noordelijke wijken van Teheran. Het boek gaat in feite over Irans buitenlandse politiek.
Simpel gezegd: de islamitische republiek heeft bovengemiddeld veel invloed in Libanon (via Hezbollah), Syrië (waar het Assad in het zadel houdt), Iraq (waar het diverse milities steunt) en Jemen (waar het een Stellvertreterkrieg voert met Saoedi-Arabië). De raketten die Hamas afschiet op Israël zijn van Iraans ontwerp. Bij dit alles was Soleimani een sleutelfiguur. Hij en niet Assad overtuigde Poetin te interveniëren in Syrië. Hij was het die opdracht gaf tot de moord op oud-president Saleh van Jemen. En hij lijkt Assad te hebben gesuggereerd vatbommen te gebruiken tegen zijn eigen burgers.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Vanavond is de wedstrijd tussen Iran en de VS; dit keer zongen de Iraanse voetballers wél het volkslied mee – ze hadden te horen gekregen dat hun familie geweld en marteling te wachten stond als zij een statement zouden maken. Zelden is het zien zingen zo pijnlijk. In dat verband: Iraanse muzikant Shervin Hajipour schreef en zong bij het begin van de protesten het nummer ‘Baraye’ dat het lijflied werd van de protesten. Hij werd vrijwel direct opgepakt door het regime. De tekst van ‘Baraye’ bestaat uit online berichten van Iraniërs over waarom ze protesteren. Elke zin begint met het woord Baraye – wat betekent “voor…” of “vanwege…” in het Farsi. “Voor dansen op straat”, “voor het kussen van dierbaren” en “voor vrouwen, leven, vrijheid”. De Iraans-Amerikaanse artieste Rana Mansour vertaalde het nummer naar het Engels. En het maakt niet uit of Iran vanavond wint – ze hebben het WK sowieso al gewonnen.
COLUMN - Mooie foto hè, hierboven. Dat vond een mevrouw uit Italië ook. Ze was een boek aan het maken over de geschiedenis van Perzië en wilde deze foto daarin graag gebruiken. Dus ze mailde me en ik stuurde haar het digitale bestand. Daarna nam ze nog wat andere foto’s af en uiteindelijk stuurde ik haar een factuur voor de tijd die ik had besteed aan het zoeken naar de bestanden. Niets ingewikkelds, geen groot bedrag. Iedereen tevreden.
Tot de bank me schreef.
De bank had een betaalopdracht gekregen uit het buitenland en wilde wat informatie ontvangen. Het betrof namelijk een betaling met de vermelding “nine photos of several Persia-related themes”. Perzië! Iran! Hóógst verdacht natuurlijk. En dan gaat het ook nog om fotografie die maar een paar tientjes kost. Dat maakte dit tot een zéér verdachte transactie.
Wat er aan de hand was, staat hier beschreven. Het komt erop neer dat de bank met een reeks zoekwoorden digitaal speurt naar alles wat een verdachte transactie kan zijn. De aanname is daarbij dat mensen zulke betalingen zelf aangeven met woorden als “verkoop heroïne”, “Revolutionaire Garde” of “wapens”. Het systeem is absurd en iedereen weet het. Al zolang dit soort digitale sleepnetten worden geworpen, gebruikt iedereen met familie in Iran of met wetenschappelijke contacten trefwoorden als “bloemetjes”, “drop en pindakaas” of “Luxemburg”. Ofschoon ik geen ervaring heb op crimineel gebied, vermoed ik dat ook criminelen op deze manier het systeem ontwijken.
COLUMN - Terwijl Trump volhard in zijn oorlogsretoriek doet de EU een poging tot de-escalatie.
De-escalatie is altijd goed, dus prima initiatief om de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken uit te nodigen en het daar eens goed met elkaar over te hebben. Maar……
Waarom de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken niet uitgenodigd? De EU is gedeeltelijk, via de NAVO, bondgenoot van Amerika. Dus gewoon vragen of Jens Stoltenberg (secretaris-generaal van de NAVO) ook even aanschuift en duidelijk maken dat de EU en de NAVO zich deze keer beslist niet een oorlog in laat rommelen. Zo’n soort bijeenkomst zal dan niet vandaag plaatsvinden want vanmiddag komen komt NAVO-raad voor spoedberaad bijeen.
Maar de Iraanse minister is dus uitgenodigd naar Brussel te komen. Waarom niet aangeboden naar Teheran te gaan voor dat gesprek? Dat riekt naar jezelf uitnodigen op de thee van een ander, maar in ieder geval wordt zo vermeden dat het lijkt alsof Irak op EU’s matje wordt geroepen. Want ook Iran hanteert stevige oorlogsretoriek en mogelijk wil de EU dat Iran een toontje klager gaat zingen.
De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken heeft voorlopig eerst een klacht tegen Amerika gedeponeerd bij de Verenigde Naties en vraagt de Veiligheidsraad om een veroordeling van Amerika’s acties.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Sevdaliza schreef deze maand het nummer ‘Woman Life Freedom’ voor onderdrukte vrouwen overal ter wereld. “I stand proud as an Iranian woman and I am supporting the fight of my sisters who shed their blood, hair, hearts and brains to give us all the hope, that one day, we will be free.” De gesproken tekst halverwege en aan het eind is van Marjane Satrapi, de Frans-Iraanse auteur, meest bekend van haar graphic novel Persepolis.
De VS hebben vrijdagochtend een luchtaanval uitgevoerd op een konvooi met Iraanse generaals en militieleiders, nabij een vliegveld in de buurt van Bagdad. Hoofddoel was generaal van de Quds-afdeling van de Iraanse Revolutionaire Garde, Qassem Suleimani.
Suleimani was verantwoordelijk voor de coördinatie van tal van oorlogsactiviteiten van Iran in de golfregio met proxymilities, o.a. in Syrië en Irak.
Sara Naeini is een Iraanse zangeres die in eigen land niet gehoord mag worden (want vrouw), wat uiteraard niets zegt over haar populariteit. Een piano en een loepzuivere stem, meer heeft ze niet nodig om te overtuigen. (meer)