Herfst, Sinterklaas en de pandemie

“Zie de maan schijnt door de bomen…” zongen wij vroeger als rond half november Sinterklaas weer in het land was. Maar voor kinderen moet deze tekst onwaarschijnlijk overkomen. Veel bomen staan immers nog vol in het blad en vertonen zelfs nauwelijks herfstkleuren ?! Anno 2005, ook op 10 november,  blogde voormalig Sargasso redacteur Carlos over een verwarrende herfst. “Door het hele land worden jonge eendjes, futen en zwanen gesignaleerd. Vlinders vliegen half november nog volop rond en bezoeken bloemen die al voor de tweede of derde keer in bloei staan.” Late herfst 25 november 2019: “Als de Sint in het land is hebben de meeste bomen hun blad normaal inmiddels verloren. Dit jaar is dat anders. Door stabiel warm herfstweer zit er nog relatief veel blad aan de bomen.” (MaxVandaag) 31 oktober 2021: Door de warme herfst dartelen er nog steeds veel dagvlinders rond (Tubantia). Dat was, en is nog steeds, te volgen via de Natuurkalender, een fenologisch waarnemingsprogramma dat de effecten van de klimaatverandering op jaarlijks terugkerende natuurverschijnselen in kaart brengt. Een initiatief van de Leerstoelgroep Milieusysteemanalyse van Wageningen University en het VARA-radioprogramma Vroege Vogels, dat in 2001 van start ging. Stelling 1: Oh, het gaat dus al jaren zo. Heel gewoon, niets aan de hand. Vroege Sint 31 oktober 2021: Sint is er vroeg bij dit jaar (BN de Stem): “De gekte is in augustus al begonnen, meneer.” Hulpsinterklazen struinen, lang voor de intocht van de echte oude baas,  winkels af op jacht naar speelgoed en spelletjes. Want er dreigt een tekort aan kadootjes. En als ze nog wel verkrijgbaar zijn, blijken ze stukken duurder dan vorig jaar. Oorzaken: tekort aan grondstoffen, lagere productie, transportstagnatie. Allemaal corona-gerelateerd. Minder aanvoer, minder producten, schaarste dus stijgende prijzen. Stelling 2: De economie is een natuurverschijnsel. Stijgen de temperaturen, stijgen ook de prijzen. Heel gewoon, niets aan de hand. Late maatregelen 3 november 2021: Sinterklaas mag van Rutte komen, Roermond de enige Limburgse stad die de goedheiligman niet ontvangt (de Limburger). Vanwege corona. 8 november 2021: Eén afgelast, andere intochten voorlopig wel door (Omroep West). Vanwege corona. 9 november: Sint ziet intocht in smalle straatjes van Loenen niet zitten (AD). 1,5 meter afstand niet te doen. Nogmaals gisteren: Demissionair minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid beslist niet eerder dan vrijdag of het mogelijk is eerder te beginnen met het geven van boostervaccinaties aan 65-plussers (Volkskrant). Een breed front in de Tweede Kamer wil het liefst al binnen 48 uur beginnen. Uit verslag plenaire vergadering Tweede Kamer 9 november 2021, tijdens vragenuur bij vragen van Lisa Westerveld: De heer Paternotte (D66): In september zei de Gezondheidsraad: breng het alvast in gereedheid. Volgens mij is dat dan wat je moet doen. Maar het plan is nu dat de boosterprikken pas worden opengesteld voor 80-plussers als Sinterklaas al het land uit is. Stelling 3: Het is nooit te vroeg om te laat te zijn. Heel gewoon, niets aan de hand.

Door: Foto: 7C0 (cc)

Closing Time | Morgen wordt het bos geveegd

, door

Je zou het niet zeggen als je naar alle rommel op de wereld kijkt, maar mensen schijnen slecht tegen troep kunnen. Dus maaien we het gras, vegen de stoep, lappen de ramen, blazen de bladeren…. De herfst moet voor velen een niet te harden ramp zijn.

De Duitse band Palais Schaumburg (1980 – 1984) had de oplossing: Morgen wordt het bos geveegd.

Oh ja, en grijze wolf opgehangen. Want die is terug en daar kunnen mensen ook niet tegen.
Die natuur toch, wat een wereld.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

Goed volk | Zin en onzin over Halloween

, door

ACHTERGROND - Een paar decennia geleden zijn er een paar feesten overgewaaid uit het land aan de andere zijde van de Atlantische Oceaan, meer specifiek: Valentijnsdag en Halloween. Beide feestdagen zijn door emigranten meegenomen uit Europa en kort door de bocht kun je redeneren dat de Amerikanen deze feesten voor ons behouden en bewaard hebben, althans voor de Nederlanders, want elders in Europa zijn deze feesten nooit weggeweest.

Met name Halloween is behoorlijk gedeformeerd tot ons gekomen, positiever gezegd: in zijn laatste ontwikkelingsfase waarbij speelsheid en commercie de boventoon voeren. Vervolgens hebben met name orthodox-christelijke gemeenschappen (orthodox-gereformeerden en evangelikalen) zich, niet gehinderd door grondige kennis terzake, tegen Halloween gekant als zijnde een orgie van hekserij, magie en dood. En dat is jammer, want de oorsprong van Halloween verraadt heel andere intenties. En omdat over ruim drie weken ook in Nederland weer Halloween gevierd gaat worden en er ongetwijfeld weer enige flauwekul het net op zal worden geslingerd, wil ik dit voor zijn door de nodige feiten op een rijtje te zetten. Want Halloween is een intrigerend brok – van origine – Keltische volkscultuur.

De christelijke traditie

De naam Halloween (of Hallowe’en; ‘hallow’ betekent ‘holy’) komt voor het eerst voor in 1745 en is een samentrekking van de woorden All Hallows’ Evening en staat ook bekend onder de namen Allhalloween, All Hallows’ Eve (1556) of All Saints’ Eve, die duidelijker verwijzen naar het Rooms Katholieke en Anglicaanse hoogfeest van Allerheiligen (All Hallows’ Day) waarop de gedachtenis aan alle christelijke heiligen en martelaren en in feite alle christenen die reeds in de hemel zijn wordt gevierd. De Oosters-Orthodoxe Kerk kent een soortgelijk feest rond Pinksteren, maar dat is een verhaal apart. Allerheiligen wordt sinds de instelling door paus Gregorius IV op 1 november gevierd.

Foto: David Flam (cc)

Kunst op Zondag | Autumn Leaves

, door

De vallende blaadjes zweven langs het raam. Les feuilles mortes. Autumn Leaves. Wie kent dat herfstlied niet?

De herfst inspireert op de een of andere manier tot kunstzinnigheden. Mensen maken de fraaiste foto’s, kinderen verzamelen blaadjes, eikels en wat er zoal meer naar beneden is gevallen, om herfststukjes te componeren.

Of je ruimt de zooi gewoon op. Waarschijnlijk zijn de kinderen op ‘Autumn Leaves’ (1856) van John Everett Millais dat van plan (zie afbeelding boven dit artikel).
Maar kinderen toch! Er valt zoveel meer te doen met gevallen bladeren.

Walter Mason bewerkt bladeren alvorens hij ze fotografeert. Meer op zijn Flickr-pagina.

James Grigg ordent de bladertroep in ‘Geometric Autumn’. Meer op DevianArt.com.

Onder het motto ‘Mondriaan meets Mother Nature’ arrangeerde Owen Mortensen herfstblaadjes in een eveneens geometrische vorm en noemde het ‘Cropped Maple Circle’.

Symboliseert ‘Fallen leaves’ van Fenmei Hu de herfstwind die rond kan spoken in ons hoofd of is het juist genieten geblazen?

Van een heel andere orde is de installatie ‘Fallen Leaves’ van Menasle Kadishman in het Joods Museum in Berlijn.

Meer blaadjeskunst (maar om copyright redenen niet direct hier te vertonen) vind je bij Lorenzo Duran, die in bladeren snijdt en zowel tot figuratieve als geometrische vormen komt en Judith Brotman.
In haar skelettenproject brengt Nicole Moné Autumn Leaves in verband met de dood.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Foto': Maria Willems (met toestemming)

Kunst op Zondag | Herfst in de Polder

, door

Het blad is rot
De boom wordt kaal
De lucht betrekt
Het blad is geel
De lucht wordt grijs
Het licht gaat aan
De kou trekt op
Het huis is kil
De vorst zet in
De wind die jaagt
Het oog dat traant
De regen striemt
De grond is nat
De modder zuigt
Het water kolkt
Het bloed staat stil
Het hart klopt traag
De mist hangt laag
De meeuw die krijst
De rook verstikt
De stem verstomt
De onrust jaagt
Het blad is zwart
Het graf ligt klaar

Foto: copyright ok. Gecheckt 21-11-2022

In memoriam: Ben Hoogeboom (1953 – 2012)

, door

ACHTERGROND - Om de dag verscheen op deze plek, om 11.00 uur, een stukje van Ben Hoogeboom. Afgelopen zondag 14 oktober 2012 is Ben overleden. Dit was zijn laatste stukje.

Ben is dood. Zomaar ineens. Hij heeft niks aangekondigd. Geruisloos heengegaan. Typisch Ben. Nooit iemand tot last. Negen dagen geleden schreef hij zijn laatste mailtje aan me. Afgelopen donderdag schreef hij zijn laatste stukje. Over de componist Samuel Barber. Ik hoorde het van Wouter, die ervan uitging dat ik het nieuws al wist. De zus van Ben had ons een mailtje gestuurd om het droeve nieuws te vertellen.

Ben was de eerste die ik vroeg om mee te doen aan Nurks. Hij was meteen enthousiast (hoewel hij over de naam zijn bedenkingen had). Zijn kennis van lettertypes en opmaak is trouwens van bepalend belang geweest voor de lay-out van Nurks. Zijn adviezen duldden geen tegenspraak: het enige lettertype dat in aanmerking kwam was de Georgia. Alle andere beschikbare lettertypes waren kinderachtige onzin.

Ik had Ben gevraagd of hij zijn serie over het fictieve dorp Dirkswoud op Nurks wilde plaatsen. Dat wilde hij wel. Maar daar bleef het niet bepaald bij. Hij schreef nog veel meer. Veel stukjes waarin hij zijn ongezouten mening zo scherp mogelijk verwoordde. En ongezouten meningen had hij. Vooral over religie. En over muziek. En over literatuur. En over kunst. Hij deinsde er niet voor terug om Picasso bijvoorbeeld een matig schilder te noemen die hooguit twee goede kunstwerken had gemaakt.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.