Kunst op Zondag herontdekt spraakmakende LP-hoezen in Hipgnosis

Via Denmark Street (Londen) loop je naar de ontwerpstudio van Hipgnosis op nummer 6. Dit atelier is opgericht door Aubrey Powell en Storm Thorgerson. Tussen 1968 en 1983 maakte dit duo platenhoezen voor beroemde bands als Pink Floyd, Led Zeppelin, 10CC, Peter Gabriel en Paul McCartney. Voor Kunst op Zondag bezocht ik het Groninger Museum en herontdekte enkele spraakmakende platenhoezen uit mijn studententijd. [caption id="attachment_343598" align="aligncenter" width="450"] Hipgnosis, entree expositie © foto Wilma Lankhorst.[/caption] [caption id="attachment_343604" align="aligncenter" width="450"] Voorbeeld van een niet gebruikt ontwerp voor een Lp van de Rolling Stones © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Wat was de aanleiding voor Hipgnosis? Nadat het Groninger Museum in 2016-2017 de grote en drukbezochte David Bowie -expositie had georganiseerd, kwamen er verschillende aanbiedingen binnen voor popmuziek exposities. Het Victoria & Albert Museum in Londen bood het museum de Pink Floyd tentoonstelling aan. Helaas was het decor te groot voor de museumzalen in het Groninger Museum. Maar de verbinding was gelegd met de samensteller van de grote Floyd tentoonstelling, Aubrey Powell. Creatief dacht Powell na over een alternatief voor deze te grote expositie. En dat werd Hipgnosis, de platenhoes-ontwerpstudio van Aubrey Powell en Storm Thorgerson. De naam Hipgnosis komt van een graffiti-tekst die ze aantroffen op de deur van hun appartement.   [caption id="attachment_343599" align="aligncenter" width="450"] In de platenbak zaten drie Lp-hoezen uit mijn muziekcollectie © foto Lankhorst Productions.[/caption] Hoe is de expositie opgezet? In acht zalen loop door de geschiedenis van Hipgnosis en hun contacten met beroemde artiesten. In de eerste zaal staat een platenbak en daarin staan de LP-hoezen van Hipgnosis. Met warme belangstelling snuffelen de bezoekers in deze platenbakken. Uit het gevarieerde aanbod haal ik drie hoezen die thuis nog in mijn LP-rekje staan: Year of the cat, van Al Stewart, London Bridge van Paul McCartney & Wings en The dark side of the Moon van Pink Floyd. Op een van de wanden staat een tekening hoe een foto vóór het digitale tijdperk (Photoshop) werd ontwikkeld in een donkere kamer. Ook dat proces roept warme jeugdherinneringen op. Na deze inleiding ontdek je per zaal een band of artiest waarmee Aubrey Powell en Storm Thorgerson hebben samengewerkt.  Bij de ingang van zaal 1, kun je via een QR-code de playlist van deze tentoonstelling downloaden. "My name is Peter Gabriel and primarily I make noises - and ideas".   [caption id="attachment_343603" align="aligncenter" width="450"] Sfeerimpressie zaal Led Zeppelin © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Peter Gabriel, Genesis en Led Zeppelin Hierna begint de muzikale herontdekking. Peter Gabriel (Chobham (UK), 1950) opent het bal. Deze Britse zanger en muzikant was lid van het creatieve team achter de rockgroep Genesis, daarnaast zong hij solo. Hij bedacht grote (muziek) projecten zoals het vernieuwende progressieve rock, dat bekend staat als symfonische rock. Op een handgeschreven briefje geeft Peter Gabriel aan wat hij verwacht van het ontwerp voor de hoes van het dubbelalbum The Lamb Lies Down on Broadway van Genesis. In deze zaal hangt ook het ontwerp voor het album (1980) over de Zuid-Afrikaanse antiapartheidsstrijder (Steve) Biko. In de volgende zaal staat Led Zeppelin centraal. Mijn gedachten gaan direct terug naar onze 5VWO-schoolreis naar Florence en Rome. Het lied van die reis was Stairway to heaven. Hier hangen de ontwerpen voor de hoezen van o.a. The song Remains The Same (1976) en Houses of the Holy (1973). [caption id="attachment_343601" align="aligncenter" width="450"] Sfeerimpressie van de centrale zaal - Dark side of the Moon Pink Floyd © foto Wilma Lankhorst.[/caption] The dark side of the Moon In de opmaat naar het hart van de tentoonstelling word je in zaal 4 warm gemaakt met verschillende projecten voor Pink Floyd. Hier hangt de koe die zijn plaats moest afstaan aan het vliegende varken voor het album Animals (1977) en de man in het brandende pak voor het album Wish you were here (1975). Daarna betreed je een bijna sacrale ruimte die helemaal is gewijd aan het ontwerp van de hoes met het regenboogprisma van het album The Dark Side of the Moon (1973). In het midden van deze donkere ruimte staat een vitrine met daarin de originele ontwerpschets van deze beroemde LP-hoes. In deze zaal hangen verschillende varianten op het ontwerp zoals een prisma in de geest van Joan Miró, Roy Lichtenstein, René Magritte en Wassily Kandinsky. [caption id="attachment_343600" align="aligncenter" width="450"] Ontwerp op papier voor de LP Dark side of the Moon Pink Floyd © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Alles was nog handwerk De mannen achter Hipgnosis hebben al hun beroemde LP-hoezen ontworpen in het pre Photoshop tijdperk. Voor jongeren misschien moeilijk voor te stellen dat je ontwerpen toen nog maakte met potlood, stiften, papier, schaar en lijm. Dit zie je het best in zaal 5 waarin de hoes van The Dark Side of the Moon van Pink Floyd centraal staat. Na de serene rust van deze zaal, word je ondergedompeld in de drukte van 10 CC. Mijn oog valt op de foto die werd gebruik voor het album Bloody Tourist (1978). Je ziet een toerist die wordt verblind door de werkelijkheid nadat zijn toeristenkaart over zijn gezicht is gewaaid. Deze scene is opgenomen op St. Lucia. Het beeld staat symbool voor de schade die het moderne toerisme toebrengt aan het milieu en de cultuur van veel afgelegen eilanden in de wereld. [caption id="attachment_343602" align="aligncenter" width="450"] Sfeerimpressie van de zaal voor Paul McCartney en Wings © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Paul McCartney zwaait je uit Het laatste woord is aan Paul (en Linda) McCartney. Na zijn vertrek bij de Beatles zocht hij voor zijn nieuwe band The Wings naar andere ontwerpen voor zijn LP-hoezen. Voor het album Band on the run (1973) had Paul een idee om een gevangenisuitbraak uit te beelden. Dit idee stond symbool voor zijn beslissing om te vertrekken uit de Beatles. Daarna ontmoeten de ontwerpers Paul en Linda in de opnamestudio van Wally Heider in Los Angeles. Daar bespreken ze het plan voor het album Venus and Mars (1975). Paul’s idee was om twee biljartballen, een rode en een oranje, op een biljarttafel te leggen. Mijn Wings-herinneringen komen samen in het album London Town (1978). Het antwoord op de vraag: Wat was nu het geheim van Hipgnosis’ heb ik hier ontdekt in acht zalen en in veertien stappen die de ontwerpers met je delen. Eén van de lessen: soms mislukt een creatie. Daarom zie je ook een aantal afgewezen albumhoezen zoals het Rolling Stones' album The Outtakes. Hipgnosis is nog tot en met 7 mei 2023 te zien in het Groninger Museum. [caption id="attachment_343595" align="aligncenter" width="450"] Gianni Versace retrospectief in het Groninger Museum © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Ook tot en met 7 mei 2023 te zien in het Groninger Museum, Gianni Versace, retrospectief. [caption id="attachment_343597" align="aligncenter" width="450"] Lekker warm zo'n vacht...   10 CC LP Look Hear - Are you Normal 1980 © foto Wilma Lankhorst.[/caption]   © tekst en foto’s Wilma Lankhorst © gebruik van de foto’s met dank aan en toestemming van het Groninger Museum en Studio Hipgnosis.  

Door: Foto: 10 CC Bloody Tourist (detail) © foto Wilma Lankhorst.
Foto: Inspirerend Afrika Afrika Museum © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag verkent de museale Vakantiebeurs

, door

REPORTAGE - Van 12 tot en met 15 januari 2023 is een groot deel van de Jaarbeurs in Utrecht ingericht voor nieuw vakantieplezier. Voor Kunst op Zondag ben ik op zoek gegaan naar aantrekkelijke reisbestemmingen die je in de Nederlandse musea kunt bezoeken. En dat aanbod is ruim en verrassend. Wie dit jaar een culturele vakantie wil, kan uitgebreid met eigen of openbaar vervoer in Nederland zijn hart ophalen. Met de trein naar Afrika, Pompeï, Alaska, Libanon of een concert van de Rolling Stones. Het kan dit jaar allemaal in eigen land.

Vakantiebeurs Byblos in Leiden © foto Wilma_Lankhorst

Byblos in Leiden © foto Wilma Lankhorst.

’s Werelds oudste haven, Byblos nu in Leiden

Byblos, is de grote wintertentoonstelling in Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Deze stad kent een ongekend lange historie, van 6.500 vóór Christus tot en met nu, samen ruim 8.500 jaar. Het was ooit ’s wereld grootse havenstad met als belangrijkste handelsmiddel cederhout. Het hoogtepunt voor deze stad en haar bevolking was rond 3.000 vóór Christus.

De archeologische vindplaats van deze oude Libanese havenstad ligt 40 kilometer ten noorden van de hoofdstad Beiroet. De Arabische naam voor Byblos is Jbeil. Zowel de havenstad Byblos, als het land Libanon kennen een lange en rijke geschiedenis. Verspreid over het land liggen verschillende UNESCO-werelderfgoedlocaties.

https://www.youtube.com/watch?v=DyQ7YVXrCk4

Closing Time | Let It Loose

, door

Omdat The Rolling Stones honderd jaar bestaan, hebben ze een expositie in het Groninger Museum. Aan publiciteit geen gebrek, zelfs de nette NRC had er vier pagina’s voor ingeruimd.

En ook hier op Sargasso was er aandacht voor deze niet alledaagse tentoonstelling. Ook al vond een enkel brutaaltje in de comments dat het geen kunst mocht heten. Omdat ikzelf niet helemaal into the Stones ben, ging ik voor deze Closing Time te rade bij vriend A. te G. die wel elke keer als de Stones Nederland aandeden een kaartje kocht. ‘Let it Loose’, zei hij, ‘van Exile On Main Street. Dat mogen ze op mijn begrafenis draaien.’

Foto: Gimme Shelter, the Stones in Beeld, Der Aa-kerk, © foto Wilma_Lankhorst

Kunst op Zondag | Gimme Shelter in Groningen

, door

VERSLAG - Voor Kunst op Zondag was ik deze week te gast bij de voorbezichtiging van ‘Gimme Shelter, the Stones in Beeld’. Deze foto-expositie is een parallel-tentoonstelling aan ‘The Rolling Stones, Unzipped’ in het Groninger Museum. De ambiance van de historische Der Aa-kerk op A-kerkhof (wie kent dit adres niet van Monopoly?) geeft iets speciaals mee aan de rockende foto’s van popfotografen Bent Rej, Rob Bosboom, Gijsbert Hanekroot en Claude Vanheye.

Gimme Shelter, the Stones in Beeld in Der Aa-kerk, © foto Wilma Lankhorst

The Stones in Nijmegen 1995

Terwijl The Stones ‘Gimme Shelter’ inzetten, flits er een hevige pijnscheut door mijn onderrug. Ik moet gaan liggen op het grasveld van het Goffert Park in Nijmegen. In deze gestrekte positie op de grasmat voel ik de muziek door mijn lijf golven. Mijn vrienden Martin en Harrie staan respectievelijk aan mijn hoofd- en voeteneinde om me bescherming (shelter) te bieden tegen de dansende fans. Het tweede deel van de Rolling Stones ‘Voodoo Lounge Tour’ breng ik liggend door, maar de intensiteit van de muziek is er niet minder om. Al deze herinneringen komen weer boven als we bij de fototentoonstelling ‘Gimme Shelter, de Stones in Beeld’ in Der Aa-Kerk inlopen.

Foto: Mondo Mendini, Orchestra Alessandro en Anna © Wilma Lankhorst

Kunst op Zondag | Noordoost-Groningen

, door

VERSLAG - Sargasso’s kunstgalerie geeft ruimte aan kunstbloggers. Elke vierde zondag van de maand een bijdrage van Wilma takes a break.

Voor Kunst op Zondag ging ik op zoek naar kunst ‘boven Groningen’. De promotiespreuk van de VVV Groningen is ‘er gaat niets boven Groningen’, maar dat trek ik graag in twijfel. Onze tweede corona-vakantie-in-eigenland bracht me naar Noordoost-Groningen. Daar ontdekte ik een aantal mooie kleine musea die ik je graag aan je wil voorstellen. 

Kunstronde Groningen Henk_Helmantel_2020 © foto Wilma_Lankhorst

Henk Helmantel Thuis 2020 © foto Wilma Lankhorst..

Helmantel Thuis in Westeremden

Ooit van Westeremden gehoord? Ik niet, wel van het buurtdorp Loppersum. Naast de Andreaskerk uit de 13de-eeuw ligt De Weem, de voormalige pastorie, in Westeremden. In het schuurgedeelte van de volledig gerenoveerde pastorie is Museum Helmantel ondergebracht. Dit jaar viert dit museum haar 35ste verjaardag met de tentoonstelling Helmantel Thuis. In dit jubeljaar staat het werk van de meester-schilder des huizes zelf centraal. 

Kunstronde Groningen Henk_Helmantel_in zijn atelier © foto Wilma_Lankhorst

Henk Helmantel in zijn atelier © foto Wilma Lankhorst 2020.

Meester realist

Henk Helmantel is geboren en getogen in Westeremden (22 februari 1945). Hij wordt tot de groep van de Noordelijke Realisten gerekend. Helmantel schildert een ei zo levensecht dat je bang bent dat de schaal breekt als je er lang naar kijkt. Naast dieren, planten en stillevens is Helmantel gefascineerd door de stilte van kleine, oude parochiekerkjes. 

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Over kunst in Groningen

, door

Geen uitstap naar Groningen zonder een bezoek aan het Groninger museum, de terechte trots van de hele stad. Het gebouw zelf is al de moeite van het kijken waard en dan komen de tentoonstellingen er nog bij. In de eerste zaal hangt een selectie uit het museumarchief. Dat zijn zowel eeuwenoude schilderijen van welgestelde mensen als ook hedendaagse foto’s van onder meer fotomodellen en drugsverslaafden. De combinatie tussen de oude schilderijen en de nieuwe foto’s stelt de bezoeker in de gelegenheid, om deze heel verschillende genres met elkaar vergelijken en daardoor vanuit een nieuw perspectief erna te kijken.

De twee volgende tentoonstellingen pakken vervolgens hetzelfde concept op, want ook daar gaat het om zowel schilderijen uit een vroegere periode als ook om hedendaagse fotografie. Alleen is alles nu wat abstracter. De schilderijen, en ander werk, zijn van kunstenaarsgroep de Ploeg, die in het begin van de 20ste eeuw is opgericht in het noorden van Nederland.



George Martens: Roddel in de regen

De groep liet zich onder meer door de Duitse Expressionisten inspireren, onderhield internationale contacten en verwierf ook internationale faam. Het werk van de Ploeg is vergeleken bij de portretten van welgestelde mensen uit vroegere eeuwen uiteraard zeer abstract en vrijgevochten. Te zien is onder andere werk van kunstenaar en verzetsman Hendrik Werkman, die kort voor het einde van de oorlog aan een tragisch einde kwam.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.