Heeft u gisteravond en nacht het debat gevolgd met ministers Plasterk en Hennis over de onduidelijke uitspraken van Plasterk over het verzamelen van 1,8 miljoen metadata? Ik niet. Het was namelijk een nutteloos debat, slechts voor de politieke bühne. En iedereen speelde het spelletje mee. Het ging vooral over het al dan niet helemaal juist informeren van de Tweede Kamer. Niet juist informeren van de Tweede Kamer heet een politieke doodzonde te zijn en kan de minister een motie van wantrouwen opleveren. Immers, de Tweede Kamer is het hoogste politieke orgaan in onze democratische rangorde. En als die al niet goed geïnformeerd wordt, wat stelt democratische controle dan nog voor? Maar terwijl iedereen zich concentreerde op een enkele, mogelijk foutieve, uitspraak van Plasterk, negeerde vrijwel iedereen de olifant die in de porseleinkast staat. Het debat ging namelijk over een hoop zaken niet, die eigenlijk wel om politieke aandacht schreeuwen. En in die zin verwaarloosde de Tweede Kamer haar echte controletaak terwijl ze probeerde een politiek puntje te scoren (of het scoren te voorkomen). Laten we even stilstaan bij wat er vooral niet besproken werd.
Goed nieuws uit Tunesië?
Het artikel voorziet in gelijke rechten en gelijke plichten, “zonder discriminatie”. Het is de eerste keer dat een Arabisch land die gelijkheid van man en vrouw in de constitutie opneemt.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
OPINIE - Afgelopen weekend bleek uit een peiling van de Maurice de Hond dat 72 procent van de Nederlanders voor een grondwettelijk verbod op de sjaria is. Maar die peiling deugde van geen kant.
Dat een politieke partij het volk graag propaganda voor waarheid verkoopt, en dat daarbij vragen gesteld worden die zo goed als retorisch zijn, is te begrijpen. Kwalijker wordt het wanneer een opiniepeiler zich leent voor het stellen van vragen die aantoonbare flauwekul zijn en hevig naar één kant overhellen.
Maurice de Hond peilde voor de PVV wat mensen vonden van de islam. We bekijken de vragen (PDF) één voor één.
Vindt u dat de Islam (sic) een verrijking is van Nederland?
Het is een bekend verhaal, die “verrijking”. Alleen kan ik er niks mee. Ik vind de commerciële omroep geen “verrijking” van het Nederlandse televisieaanbod, maar u hoort mij niet voor een verbod pleiten. Het is zoals het is. Wie niet van islamitische kunst en cultuur houdt en wie niet wil weten hoe mensen uit andere culturen naar ons kijken, die vindt de islam geen verrijking. Soit. Dat moet het ook niet per sé zijn. De vraag suggereert natuurlijk dat het, als het geen verrijking is, een verarming is. Maar dat staat er niet; een antwoord op die vraag is niet gegeven.
Vlak voor de troonswisseling is er veel gedoe over het al dan niet afleggen van een eed of trouw zweren aan de nieuwe koning. Dan komt juist een handzame app voorbij waar in begrijpelijk Nederlands de grondwetsartikelen staan, met toelichting.
Als republikein interesseert met die troonswisseling weinig. Maar leuke bijkomstigheid is wel dat er een fundamentele discussie ontstaat over wie nou aan wie trouw zweert.
En dat is dan voor mij weer aanleiding om een van mijn oude hobbies op te pakken, grondwetten lezen.
Dan valt gelijk op dat in de grondwet wel staat dat de koning een eed moet afleggen aan de Staten-Generaal en de grondwet (artikel 32 in begrijpelijk Nederlands):
Als er een nieuwe koning is, moet er zo snel mogelijk een openbare vergadering van de Eerste en Tweede Kamer samenkomen. Deze vergadering is in de hoofdstad Amsterdam. In deze vergadering belooft of zweert de Koning dat hij zich aan de Grondwet zal houden. En hij belooft of zweert ook dat hij zijn werk goed zal doen. In de wet staat hoe hij dat moet doen.
Maar dat er niets in de grondwet staat over leden van de Staten-Generaal die bij een troonswisseling opnieuw trouw moeten zweren aan de koning.
Wel staat er iets in de wet (van lagere orde dus) over de exacte verklaringen van de koning en daarna de leden van de Staten-Generaal. En hier wordt het interessant.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Interessante database die grondwetten makkelijker toegankelijk en beter vergelijkbaar maakt.
ANALYSE - De Grondwet speelt misschien niet meer de centrale politieke rol die het vroeger vervulde, maar dat is nog geen reden het als een knutselwerkje te behandelen, schrijft Joop van den Berg.
Er is een tijd geweest dat herziening van de Grondwet en van daarbij behorende ‘organieke’ wetgeving, zoals de Provinciewet of de Gemeentewet, een operatie was die maar eens in de veertig jaar en in samenhang werd ondernomen. Dat gold dus evenzeer voor de organieke wetten (men kan ze ook ‘constitutionele wetten’ noemen) die niet dan met de vereiste grondigheid werden aangepakt. Tot na de Tweede Wereldoorlog gebeurde dat voorts met terughoudendheid en het besef dat je niet naar believen aan de constitutie kan knutselen, zoals je een dakraampje aan je huis vervangt.
Die terughoudendheid is ontegenzeglijk bevorderd door de veeleisende herzieningsprocedure. Men kan erover twisten of het niet een tikkeltje soepeler kan, maar de zware herziening is geen toeval. De jurist C. van Vollenhoven merkte al aan het begin van de twintigste eeuw op dat de normen in de Grondwet zijn opgenomen om ze niet uit te leveren aan toevallige meerderheden in de volksvertegenwoordiging. Herziening van de Grondwet dient dus grondig en zorgvuldig te gebeuren.
ANALYSE - De onrust van de afgelopen weken roept de vraag op hoe president Morsi zo’n ernstige inschattingsfout kon maken.
Aankomende zaterdag en de zaterdag erop houdt Egypte een referendum over de nieuwe grondwet. Volgens voorstanders is het de meest democratische grondwet die ooit het licht zag in Egypte. Men kan partijen en kranten oprichten zonder toestemming vooraf, marteling wordt uitgebannen en de waardigheid van gevangenen gekoesterd. Tegenstanders stellen echter dat dit een heel erg slechte grondwet is. Niet-gekozen religieuze figuren hebben het recht wetgeving vooraf te beoordelen en het leger mag onafhankelijk functioneren.
Ernstige inschattingsfout
De onrust die we de afgelopen weken hebben gezien, roept de vraag op hoe het kan dat president Morsi zo’n ernstige inschattingsfout maakte. Hoe kan het dat minder dan twee jaar na de demonstraties die het aftreden van Hosni Mubarak inluidden, honderdduizenden mensen opnieuw de straat opgaan?
Als de politici van de oppositie niks voorstellen en met hun eigen belang bezig zijn, waarop luistert men dan naar hun oproepen? Als de Moslim Broederschap inderdaad de grote meerderheid van de Egyptische bevolking representeert, waarom roept ze dan zoveel woede op?
Sociaal conflict
Ellis Goldberg zoekt op Foreign Policy het antwoord op die vragen in het sociale conflict binnen de Egyptische maatschappij. Het wantrouwen, de afkeer en angst voor de Moslim Broederschap zijn diep geworteld. Velen zijn bang dat als de Broederschap eenmaal de controle heeft over de wetgevende en uitvoerende macht, ze vervolgens de rechtbanken zal overnemen en haar mensen ook zal plaatsen op sleutelposities bij de lagere overheden.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
OPINIE - Het nieuwe kabinet lijkt weinig behoefte te hebben aan constitutionele toetsing van wetten. Het voorstel daartoe van Femke Halsema uit 2002 ligt te verstoffen op een plank ergens. Beter is om opnieuw te beginnen. En pak dan gelijk ook de wijzigingsprocedure van de Grondwet aan, betoogt publiciste Clara Mens.
Hoe zou het nieuwe kabinet denken over constitutionele toetsing en het voorstel daartoe van Femke Halsema? In het regeerakkoord lezen we er niets over. Daarin wordt wel ingegaan op andere initiatiefwetsvoorstellen van Tweede Kamerleden. Zoals een voorstel van Pierre Heijnen (PvdA) over het terugbrengen van het aantal gemeenteraadsleden en een voorstel van Gerard Schouw (D66), dat weer eens in de Grondwet probeert vast te leggen dat de burgemeester wordt aangesteld volgens regels bij de wet te stellen.
Genoemde Kamerleden kunnen zich op de borst kloppen: zij hebben de steun van het kabinet. Aan constitutionele toetsing is in deze tijden kennelijk geen behoefte. Uit het feit dat het voorstel-Halsema niet genoemd wordt, kunnen we in de meest positieve interpretatie afleiden dat het kabinet er nog geen oordeel over gevormd heeft, en in de meest negatieve dat het er totaal geen behoefte aan heeft.
Maar kabinetssteun of niet, het staat er treurig voor met dit dappere voorstel om toetsing van wetten aan enkele artikelen van de Grondwet mogelijk te maken: de laag stof op het tweede lezingsvoorstel wordt steeds dikker, er is nog altijd geen nota naar aanleiding van het verslag, initiatiefneemster Halsema is vertrokken en haar opvolgster – ook voor de verdediging van het wetsvoorstel – Jolande Sap heeft er onlangs ook de brui aan gegeven. De momenteel vierkoppige GroenLinksfractie in de Tweede Kamer lijkt niet uit te blinken in constitutioneel-rechtelijk talent, dus het is nog maar de vraag wie de verdediging het beste over kan nemen en op welk moment.
Het briefgeheim gaat op de schop in de grondwet. Dat levert een groot probleem op, want veel ontzag heeft de wetgever niet voor de grondwet en van ICT heeft hij weinig kaas gegeten. De schrijver heeft dan ook weinig vertrouwen in een goede afloop. Deze bijdrage is ook verschenen als Webwereld column.
ANALYSE - Er komt een nieuw grondwettelijk artikel over het briefgeheim (artikel 13) om dit artikel klaar te maken voor de 21ste eeuw en de komende maanden mogen burgers hun visie op deze zaak geven.
Veel van de juridische discussies over deze voorgestelde grondwetswijziging zullen de komende maanden gebaseerd zijn op een aantal veronderstellingen;
1. Er een relatie is tussen wet en grondwet in Nederland
2. De Staat der Nederlanden houdt zich aan aan haar eigen wetten
3. De Nederlandse wet nog steeds relevant is voor dit vraagstuk
Al deze veronderstellingen zijn op z´n minst twijfelachtig.
Wetten worden in Nederland niet structureel aan de grondwet getoetst zoals dat bijvoorbeeld in Duitsland wel gebeurt. Daarnaast heeft het relevante artikel 13 allerlei uitzonderingen ingebouwd: de overheid mag het briefgeheim niet schenden tenzij er een wettelijke uitzondering is die zegt dat dat wel mag, een rechter er toestemming voor geeft of iemand van een veiligheidsdienst besluit dat het nodig is voor het garanderen van de nationale veiligheid.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
ANALYSE - Er ligt een voorstel tot het wijziging van de grondwet. Het verouderde artikel over briefgeheim krijgt een update om ook “telecommunicatie” te omvatten. Maar er zit nog een wijziging in. Is dit een zinnig voorstel?
Het is bijzonder om te zien dat met alle wetten die de afgelopen jaren zijn aangenomen die de privacy van burgers met voeten treden er een poging wordt gedaan de grondwet op dit punt te verbeteren.
Maar laat ik niet op de zaak vooruit lopen. Hier eerst het oorspronkelijke artikel 13 uit de grondwet:
U ziet, telefoon en telegraaf was alles wat men kende. Laatste revisie stamt dan ook uit 1983. En daarom ziet de tekst die nu ter consultatie ligt er als volgt uit: