Paniek is besmettelijk

Dit is een gastbijdrage van Paul Teule, promovendus in de economie en filosofie. 4 mei bood een lesje collectieve paniek. Een man roept iets onverstaanbaars, iemand naast hem reageert net iets te emotioneel, iemand daarnaast schrikt daar weer van en voilá: een paniekgolf. Volgens hoogleraar sociale psychologie Roos Vonk is paniek besmettelijk. We kunnen er niets aan doen, ons instinct maakt dat we eerst vluchten, en dan pas nadenken. “En als een mensenmassa eenmaal in beweging is er geen houden meer aan. (...) Een vluchtende massa veroorzaakt dan weer zijn eigen paniek,” aldus Vonk. Tragisch. En fascinerend.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wie denken de Grieken wel niet dat ze zijn?

Protesten in Thessaloniki (Foto: Flickr/apαs)

Heel Griekenland ligt plat, resulterend in ernstige rellen en doden. De Grieken zijn boos. Boos op hun overheid die al jaren iedereen heeft voorgelogen, boos dat zij nu opdraaien voor de kosten.

Maar aan de andere kant, Griekenland is een democratie. Het Griekse volk koos deze regeringen zelf, en het volk heeft geen enkele scrupules als het om corruptie en belastingontduiking gaat. Daarnaast zijn verworvenheden zoals een 13e én 14e maand en met pensioen op je 61e, soms zelfs op je 53e niet echt de normaalste zaak van de wereld zijn. Dat maakt het voor een regering die dit alles wil aanpakken erg moeilijk omdat er onder de bevolking totaal geen draagvlak is.

De vraag is wat de Griekse vakbonden willen bereiken. Dat de maatregelen niet worden genomen? Dat de regeringsleiders alles uit eigen zak gaan betalen? Totaal onrealistisch, maar alternatieven komen er niet van de vakbonden, die hun kont tegen de krib gooien.

Landen als Nederland gooien er vele honderden euro’s per inwoner tegenaan om Griekenland niet compleet bankroet te laten gaan, maar de Grieken lijken wel niet geholpen te willen worden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Quote du Jour | Amerikanischen Druck…

“Die Zustimmung Deutschlands zu dem Rettungspaket kam nach SPIEGEL-Informationen nach erheblichem amerikanischen Druck zustande. Die Deutschen müssten ihren Widerstand schleunigst aufgeben, verlangte US-Finanzminister Timothy Geithner vergangenes Wochenende…”
Der Spiegel

Ja, ja, het reddingspakket voor Griekenland kwam nog in het weekend voor elkaar, maar wel nach erheblichem amerikanischen Druck. En het getal bestond uit drie cijfers, want niemand op de internationale markten mag de indruk krijgen dat ze zich er op een koopje van af proberen te maken. Maar dan hebben de markten altijd nog Portugal, Ierland, Spanje en Italië om op te loeren. Ook opvallend is dat Der Spiegel het nodig vond om speciaal in dit zinnetje nach SPIEGEL-Informationen te zetten. Het hele artikel was toch nach SPIEGEL-Informationen ontstaan, of niet soms?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe geloofwaardig is Standard & Poor’s?

Standard & Poor's logo (Foto: Wikimedia Commons)

Sarkozy en Merkel nemen stelling tegen de organisaties die de kredietwaardigheid van andere organisaties en landen beoordelen. Volgens hen zijn deze credit rating agencies inmiddels een onderdeel van het probleem geworden. Ze pleiten voor een Europese organisatie.

En daar is best wel iets voor te zeggen. Vorige week dompelde Standard & Poor’s Europa – en daarmee de wereld – in een diepe crisis door de kredietwaardering van onder andere Griekenland en Portugal sterk te verminderen. Leningen aan Griekenland werden geclassificeerd als ‘junk bonds‘. En dat alles terwijl er nog hard werd onderhandeld over financiële hulp aan Griekenland.

Standard & Poor’s reageert verdedigend. Zij claimen slechts de boodschapper te zijn en dat het maar de vraag is of Griekenland, zelfs met hulp, kan voldoen aan de verplichtingen.

Misschien. Maar er zijn een paar mitsen en maren. Allereerst: de vraag is waarom deze bedrijven vertrouwd worden. Het zijn immers dezelfde organisaties die heel lang niet onderkend hebben dat er een hypotheekprobleem was, tot het te laat was. Waarom zouden ze het nu wél goed kunnen voorspellen?

Ten tweede: hoe verstandig is het om een commerciële partij dit te laten bepalen? Standard & Poor’s is een gewoon bedrijf, met commerciële belangen. Het nieuws dat Merkel en Sarkozy stelling nemen tegen het bedrijf kostte bijna 5% beurswaarde.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

GC-Café: Steun aan Griekenland

GC-Café (plaatje: GeenCommentaar)

Καλημέρα! Speciaal voor het Kamerdebat over de financiële steun aan Griekenland zijn de Kamerleden teruggekomen van hun vakantieadressen. De EU-landen zouden een lening van 80 miljard ter beschikking willen stellen, waarvan Nederland 4,7 miljard op zich neemt. Waarschijnlijk wordt de maatregel door een kamermeerderheid gesteund, maar het politieke spel hoeft er niet minder op te worden. Zo is minister de Jager van Financiën met zijn opvattingen over steun aan Griekenland de afgelopen weken net zo op en neer gegaan als de Amerikaanse beurs gisteren en zijn er nogal wat verschillen van mening over de bekostiging van het pakket. De PVV wil sowieso niet dat Nederland de portemonnee trekt en ziet graag de gulden weer terugkeren, PvdA en SP willen dat banken meedelen in de kosten en GroenLinks wil een bankenheffing.

GC opent de deuren van het café, dat voor de gelegenheid is omgedoopt in Café Hermes. Rond het middaguur is er souvlaki, moussaka, tzatziki en andere gerechten met knoflook te koop. Speciaal voor de Rotterdamse bezoekers die nog wat willen inhalen, hebben we een set goedkope flessen Ouzo op de kop getikt. Betaling uiteraard onder tafel. Γεία μας!

Praat mee in het GC-cafe, waar de televisie staat afgesteld op politiek24.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Uit de euro stappen

[qvdd]

“We kunnen de Grieken niet dwingen uit de euro te stappen maar zelf kunnen we er als Nederland wel uitstappen. Het kabinet moet die optie nu onder de loep nemen en er serieus naar kijken voor het geval het met Griekenland, Spanje en Portugal verder fout gaat.”

Aldus Wilders. Hij en Verdonk willen uit de Euro stappen. Dus, binnenkort weer lekker ouderwets met guldens betalen? En belangrijker, direct terug naar de prijzen van toen?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het Griekenland van Dirk Scheringa

Griekenland krijgt een pakket van 110 miljard euro van de broeders in Europa om de economie te redden. In ruil daarvoor moeten de Grieken op ongekende wijze de broekriem aanhalen. Terecht, want ze hebben op veel te grote voet geleefd. Onduidelijk blijft echter nog steeds wat de crediteuren van Griekenland gaan doen om zichzelf aan banden te leggen.

Er zit namelijk ook een andere kant aan het Griekse verhaal. Ja, de Grieken zijn absoluut onverantwoorde leningen aangegaan, maar er waren ook volop banken in cash-rijke economieën die bereid waren het te lenen, tegen steeds hogere rentes, die alleen maar de voorbode konden zijn van een crash. Vergelijk het met de praktijken van Dirk Scheringa’s Bank. Je kunt zijn klanten absoluut verwijten op te grote voet te willen hebben leven, maar het werd ze ook wel erg makkelijk gemaakt. Het ultieme gevolg van al die mensen met uitgerekte portemonnee was voor DSB het faillissement: meegezogen door de eigen klanten.

Dit kon ook met Griekenland gebeuren: een failliete klant die zijn crediteuren dreigde mee te sleuren. Alleen al de Duitse en Franse banken hebben 119 miljard euro uitstaan in Griekenland en nog eens 900 miljard bij Ierland, Portugal en Spanje. De Nederlandse banken staan voor dik drie miljard op de Griekse rol en achttien miljard bij de andere drie. Als je dat voor vijf miljard kunt redden, moet je het doen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lies and statistics | Volkskrant en de schuldencrisis

Afgelopen donderdag verscheen er op de voorpagina van de Volkskrant een fraaie grafiek met daarin de rente van staatsobligaties van de PIIGS in de tijd uitgezet. Enorme pieken maakten zichtbaar hoe groot de crisis wel niet was. Maar was dat wel terecht. Aangezien ik de krant las voordat ik koffie op had, was ik zelf niet scherp genoeg. Alleen een vaag gevoel van onrust bleef achter. Gelukkig was een van onze bezoekers zo aardig om via de mail aan te geven wat er precies niet klopte.
We gaan dat eerst even visueel duidelijk maken. Hier het origineel uit de Volkskrant:

Dan de correcte versie:


U ziet, de schaal en het nulpunt van de y-as verschilde per grafiek. In de gecorrigeerde versie is de schaal gelijk gemaakt aan die van de eerste grafiek en alles op de juiste hoogte gezet. De argeloze lezer zou bij de oorspronkelijke versie kunnen denken dat alle getoonde landen in even grote problemen zouden zitten als Griekenland. Maar dit is nog ver van de realiteit.
Natuurlijk is er wel degelijk sprake van een zorgelijk probleem. Maar de door de Volkskrant gekozen representatie maakt het veel te bont.

Quote du Jour | Cultuur clash…

“The Greeks have a rather negative view about the Germans because they work too much.” (De 75-jarige Griekse schrijver Nikos Dimou)

Eeuwenoude cultuurverschillen tussen Noord- en Zuid-Europeanen komen weer bovendrijven door de financiële crisis in Griekenland. Grote vraag: gaan de hardwerkende noorderlingen (met name Duitsers) de niet-hardwerkende Grieken uit hun financiële ellende helpen met een lening van 30 miljard? De Grieken terugschoppen naar de Drachme zou geen optie zijn. En niet financieel bijspringen ook al niet, want dat zou ons (maar met name Duitsers) teveel euro’s gaan kosten. Volgens de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken Franco Frattini zet Duitsland trouwens niet Griekenland, maar Europa onder druk. “Het gaat niet om een reddingsoperatie voor Griekenland. Het gaat om het behoud van de muren rondom Europa, de muren rondom de euro. Het is een redding voor ons allemaal”, aldus Frattini.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende