Mooi 2019

Zo, de kop is er af, we zitten in de toekomst. Moet je eens opletten hoe snel dat weer geschiedenis is. Hoe dan ook: dat het voor u allen een bijzonder mooi jaar mag worden. Wat voor jaar gaat het worden? In ieder geval het jaar van de verkiezingen: 20 maart de Provinciale Statenverkiezingen (en daarmee de Eerste Kamerverkiezingen, 27 mei),  waterschapsverkiezingen en eilandsraadsverkiezingen. Twee maanden later gevolgd door verkiezingen voor het Europese Parlement (23 mei). En er gaat geen jaar voorbij of het is wel een themajaar. Wat de VN betreft wordt 2019 het jaar van de inheemse talen (er dreigen duizenden talen te verdwijnen), het jaar van de bemiddeling (belangrijk als middel in de strijd tegen extremisme) en het jaar van het Periodiek Systeem (van de scheikundige elementen). Dat alles zal overschaduwd worden door het jaar van Rembrandt en de Gouden Eeuw. De man is 350 jaar geleden overleden, dus ja, dan wordt het wel de hoogste tijd voor een feestje.

Door:
Quote du Jour

Quote du Jour | Racisme vaste bestanddeel van koloniale geschiedenis

, door

Zes miljoen vermoorde Joden vormen een ijkpunt in de geschiedenis; hetzelfde geldt voor de 12,5 miljoen Afrikanen die als slaaf zijn verhandeld. Dit zijn nu eenmaal de feiten.

In een interview met Sander van Walsum in De Volkskrant vertelt hoogleraar Gert Oostindie dat het, ondanks wetenschappelijk vastgestelde feiten, “knap lastig is een verhaal te vertellen waarin de trots op Rembrandt de schaamte over de slavernij niet in de weg staat.”

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Schilderij 'Gezicht op de ruïnes van Palmyra' van Gerard Hofstede van Essen, 1693 copyright ok. Gecheckt 17-03-2022

Wonderlijk Palmyra

, door

Museum De Waag in Deventer staat in het teken van de eeuwenoude handelsstad Palmyra. In de tentoonstelling ‘Palmyra, stad van duizend zuilen‘ wordt aandacht geschonken aan de Europese pioniers die de ruïnes herontdekten en enkele vondsten die hier zijn gedaan. Tevens is er aandacht voor de ‘linking pin’ tussen Palmyra en Deventer: de zeventiende-eeuwse politicus en geleerde Gisbert Cuper.

Een welvarende handelsstad

Alleen wie totaal geen aandacht heeft voor de strijd tegen IS kan het zijn ontgaan dat Palmyra ligt in Syrië. Ooit vormde de oase een bufferzone tussen het Romeinse en het Parthische Rijk. Een veilige tussenstop op de zijderoute, waar een warmwaterbron het leven aangenaam maakte. Als handelsknooppunt kon Palmyra alleen schatrijk worden, zo getuigen onder andere de rijke (graf)monumenten die er zijn teruggevonden.

Gisbert Cuper

In de zeventiende eeuw werden dit soort antieke ruïnes voor het eerst door westerse geleerden verkend. Leden van de elite beleefden er plezier in zulke onbekende werelden in kaart te brengen. Tevens werden talloze curiosa verzameld, getoond en besproken met gelijkgestemden.

Een van deze hobbyisten was Gisbert Cuper, geboren in 1644 in het Duitse Hemmen als lid van de gegoede burgerij. Gisbert werd aanvankelijk thuis onderwezen en vervolgde zijn studies in Nijmegen waar hij, conform de tijd, de klassieken met de paplepel kreeg ingegoten.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lof der botheid

, door

RECENSIE - stipriaan_botheidU verwachtte deze maandagmiddag leesadvies van Sargasso’s huisneerlandicus Marc van Oostendorp, maar omdat een computercrash hem belet te werken, stel ik u voor aan Lof der botheid, het nieuwe boek van René van Stipriaan. Dat is niet de eerste de beste. Van Stipriaan, die lange tijd heeft gewerkt bij de onvolprezen Digitale Bibliotheek der Nederlandse Letteren, is bijvoorbeeld de auteur van Het volle leven: Nederlandse literatuur en cultuur ten tijde van de Republiek (ca. 1550-1800), een van de mooiste mij bekende boeken over de Gouden Eeuw. Ik was dus benieuwd naar Lof der botheid, ook door de ondertitel Hoe de Hollanders hun naïviteit verloren. Het boek stelde me niet teleur.

Laat ik het zwakke punt maar meteen benoemen, dan hebben we dat ook gelijk gehad: Lof der botheid is een bundel ongepubliceerde lezingen en in ontoegankelijke tijdschriften gepubliceerde artikelen. Weliswaar zijn er voldoende terugkerende motieven om het geheel meer te maken dan de som der delen, maar de waarheid gebiedt te zeggen dat het soms een wat onaffe indruk maakt. Zo is er een hoofdstuk dat zou moeten gaan over de memoires van Jan Francken, de knecht van Johan van Oldenbarnevelt, maar in feite gaat over de carrière en ondergang van die laatste. Juist als je denkt “mooi, ik begrijp de context, nu wil ik weten wat die Francken te melden heeft over de raadspensionaris”, breekt het hoofdstuk af. Uit de verantwoording blijkt dan dat het de inleiding is geweest bij Thomas Rosenbooms hertaling van Franckens herinneringen aan Van Oldenbarnevelt.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Gerard de Lairesse: Perseus maakt zich op voor de strijd tegen Medusa copyright ok. Gecheckt 21-10-2022

Kunst op Zondag | Gerard de Lairesse

, door

ACHTERGROND - Op 10 september jl. opende Rijksmuseum Twenthe (RMT) te Enschede de deuren van zijn nieuwe tentoonstelling over de zeventiende-eeuwse schilder Gerard de Lairesse. Een primeur, want nog nooit eerder werd in Nederland een overzichtstentoonstelling aan deze oude meester gewijd. In de verschillende zalen hangen schilderijen, tekeningen en prenten uit circa dertig binnen- en buitenlandse collecties met als hoogtepunt de orgelluiken van de Westerkerk te Amsterdam. Naast het esthetische genot draagt de tentoonstelling ook bij aan het eerherstel van De Lairesse, die wat in vergetelheid was geraakt.

Van Luik naar Amsterdam

Gerard de Lairesse werd geboren in 1640 te Luik. Hij volgde zijn eerste lessen in de schilderkunst bij zijn vader en later bij de Luikse schilder Bertholet Flémalle. Hier ontdekte hij het klassieke schoonheidsideaal en waren Nicolas Poussin en Rafaël zijn grote voorbeelden. Inspiratie voor zijn modellen putte De Lairesse uit schetsen van Griekse beelden, waarvan de anatomie als ideaal gold.

In 1664 kreeg hij het aan de stok met twee ‘moordzuchtige’ zussen omdat hij zijn trouwbelofte aan een van de dames had verbroken. Hij vluchtte naar Maastricht en vervolgens naar Utrecht. Het jaar daarop werd zijn talent ontdekt door de belangrijkste kunsthandelaar van Amsterdam destijds, Gerrit van Uylenburgh, die hem in dienst nam. De Lairesse verhuisde naar Amsterdam en binnen zeer korte tijd was hij zo populair dat hij op eigen kracht de kost kon verdienen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

Zomerserie | Polemiek, Burgerhart en patriottisme

, door

De heele meer is zeven uuren in zyn omtrek en wy woonen aan een laan die drie uren lang is, beplant met hooge boomen…

In het hart van de Beemster staat de voormalige hervormde pastorie. Ooit woonde hier Elisabeth Wolff, ze was getrouwd met een dominee. Hun huwelijk was een verstandskwestie. Thuis in Vlissingen werd Betje niet gestimuleerd in haar literaire ambities, maar Abraham Wolff was een liefhebber van de letteren. Hij kon haar bevrijden door een huwelijk met haar te sluiten.

Bij binnenkomst valt meteen de grote geografische kaart van de Beemster op. De geschiedenis van het woonhuis begint in 1614, vlak nadat de Beemster is ingepolderd. In de loop der jaren is de woning herbouwd en verbouwd, aangepast aan de smaak en eisen van de tijd. De begane grond heeft drie mooie kamers, een opkamer en een gezellige woonkeuken. De inrichting van het huis is niet in één bepaalde stijl. De kamers vertegenwoordigen de verschillende tijdperken dat het huis als woonhuis in gebruik was. Deze zomer worden de ruimtes in het museum opgefleurd met allerlei kledingstukken en accessoires, want er is een tijdelijke tentoonstelling over textiel. Liefhebbers van oude lapjes kunnen hun hart ophalen. Op de grote zolder is een kort filmpje te zien van een modeshow van ondergoed. Je kunt ook een blik werpen in het spekhok, waar vroeger ‘burgerhart’ werd bewaard, de gedroogde zuiderzeeharing.Aan de achterkant van de zolder is de belangrijkste ruimte van het museum: de voormalige werkkamer van Betje Wolff. Al snel nadat ze in Middenbeemster arriveerde liet ze een kamer op zolder aftimmeren en ze noemde deze ruimte ‘Kipperust’. De werkruimte is in 1959 grondig gerestaureerd. De bibliotheek is er ook onder gebracht en bevat veel werken die de schrijfster ook in haar bezit moet hebben gehad. Met één druk op de knop kun je horen hoe de vriendschap tussen Betje Wolff en Aagje Deken tot stand kwam, een vermakelijke geschiedenis. Kipperust is een schrijfruimte die alle Sargasten graag zouden willen hebben: licht, stil en uitzicht op de boomgaard.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.