Lauren van Zoonen

4 Artikelen
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Als je in het Canadese Ajax ter wereld komt, is onvermijdelijk dat je iets met de Oudheid en geschiedenis zult gaan doen. Lauren van Zoonen studeerde die vakken inderdaad maar het is desondanks goed met haar gekomen. Ze schrijft graag over musea, kunst en cultuur.
Foto: Schilderij 'Gezicht op de ruïnes van Palmyra' van Gerard Hofstede van Essen, 1693 copyright ok. Gecheckt 17-03-2022

Wonderlijk Palmyra

Museum De Waag in Deventer staat in het teken van de eeuwenoude handelsstad Palmyra. In de tentoonstelling ‘Palmyra, stad van duizend zuilen wordt aandacht geschonken aan de Europese pioniers die de ruïnes herontdekten en enkele vondsten die hier zijn gedaan. Tevens is er aandacht voor de ‘linking pin’ tussen Palmyra en Deventer: de zeventiende-eeuwse politicus en geleerde Gisbert Cuper.

Een welvarende handelsstad

Alleen wie totaal geen aandacht heeft voor de strijd tegen IS kan het zijn ontgaan dat Palmyra ligt in Syrië. Ooit vormde de oase een bufferzone tussen het Romeinse en het Parthische Rijk. Een veilige tussenstop op de zijderoute, waar een warmwaterbron het leven aangenaam maakte. Als handelsknooppunt kon Palmyra alleen schatrijk worden, zo getuigen onder andere de rijke (graf)monumenten die er zijn teruggevonden.

Gisbert Cuper

In de zeventiende eeuw werden dit soort antieke ruïnes voor het eerst door westerse geleerden verkend. Leden van de elite beleefden er plezier in zulke onbekende werelden in kaart te brengen. Tevens werden talloze curiosa verzameld, getoond en besproken met gelijkgestemden.

Een van deze hobbyisten was Gisbert Cuper, geboren in 1644 in het Duitse Hemmen als lid van de gegoede burgerij. Gisbert werd aanvankelijk thuis onderwezen en vervolgde zijn studies in Nijmegen waar hij, conform de tijd, de klassieken met de paplepel kreeg ingegoten.

Foto: Graaf Willem II copyright ok. Gecheckt 22-02-2022

Kunst op zondag | Caesar van Everdingen

ACHTERGROND - September 2016 stond in het teken van eerherstel van twee grootmeesters uit de Gouden Eeuw die in de negentiende eeuw in diskrediet waren geraakt. Zij zijn opnieuw in het zonnetje gezet middels eigen monografische tentoonstellingen. De eerste die de eer te beurt viel was Gerard de Lairesse wiens werk momenteel in het Rijksmuseum van Twenthe wordt getoond. De tweede grootmeester is Caesar van Everdingen, wiens werk in het Stedelijk Museum van zijn geboortestad Alkmaar wordt getoond in de boeiende tentoonstelling ‘Vleiend Penseel’.

Leven

Van Everdingen werd omstreeks 1616 of 1617 te Alkmaar geboren. Hier ging hij ook in de leer en trad hij vermoedelijk in 1632 toe tot de Sint-Lucasgilde. Een van de leden van deze gilde was Jacob van Campen; een welgesteld kunstenaar en architect uit Haarlem die Van Everdingen in 1640 zou ontmoeten en aan menig belangrijke opdracht zou helpen. Voordat het echter zover was, ging Van Everdingen van 1637 tot 1639 in de leer in Utrecht met als mogelijke leermeester de Nederlandse etser en kunst- en glasschilder Jan van Bronckhorst.

Zelfportret van Caesar van Everdingen

Zelfportret van Caesar van Everdingen

In 1639 keerde Van Everdingen terug naar Alkmaar en kreeg hij twee belangrijke opdrachten: het schilderen van een groepsportret van de Oude Schutterij en het beschilderen van de twee orgelluiken in de Grote Kerk van Alkmaar. Op laatstgenoemde is te zien hoe koning Saul Jeruzalem triomferend binnenrijdt, nadat David de reus Goliath heeft verslagen resulterend in de nederlaag van de Filistijnen.

Foto: Gerard de Lairesse: Perseus maakt zich op voor de strijd tegen Medusa copyright ok. Gecheckt 21-10-2022

Kunst op Zondag | Gerard de Lairesse

ACHTERGROND - Op 10 september jl. opende Rijksmuseum Twenthe (RMT) te Enschede de deuren van zijn nieuwe tentoonstelling over de zeventiende-eeuwse schilder Gerard de Lairesse. Een primeur, want nog nooit eerder werd in Nederland een overzichtstentoonstelling aan deze oude meester gewijd. In de verschillende zalen hangen schilderijen, tekeningen en prenten uit circa dertig binnen- en buitenlandse collecties met als hoogtepunt de orgelluiken van de Westerkerk te Amsterdam. Naast het esthetische genot draagt de tentoonstelling ook bij aan het eerherstel van De Lairesse, die wat in vergetelheid was geraakt.

Van Luik naar Amsterdam

Gerard de Lairesse werd geboren in 1640 te Luik. Hij volgde zijn eerste lessen in de schilderkunst bij zijn vader en later bij de Luikse schilder Bertholet Flémalle. Hier ontdekte hij het klassieke schoonheidsideaal en waren Nicolas Poussin en Rafaël zijn grote voorbeelden. Inspiratie voor zijn modellen putte De Lairesse uit schetsen van Griekse beelden, waarvan de anatomie als ideaal gold.

In 1664 kreeg hij het aan de stok met twee ‘moordzuchtige’ zussen omdat hij zijn trouwbelofte aan een van de dames had verbroken. Hij vluchtte naar Maastricht en vervolgens naar Utrecht. Het jaar daarop werd zijn talent ontdekt door de belangrijkste kunsthandelaar van Amsterdam destijds, Gerrit van Uylenburgh, die hem in dienst nam. De Lairesse verhuisde naar Amsterdam en binnen zeer korte tijd was hij zo populair dat hij op eigen kracht de kost kon verdienen.

Foto: Uitzicht vanaf het dak copyright ok. Gecheckt 23-09-2022

Welkom in Paleis Het Loo

ACHTERGROND - Sargasso duikt deze zomer in musea in Nederland en nabije omstreken. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer of redacteur over zijn of haar favoriete museum. Meer bijdragen welkom (mail naar info [at] sargasso.nl.). Deze keer Lauren van Zoonen over Paleis Het Loo. Nooit geweest? Lees verder……

Voor de televisie gekluisterd zitten voor de Kersttoespraak van de Koning, uren van tevoren een plekje reserveren bij Paleis Noordeinde voor de balkonscene op Prinsjesdag of in oranje gehuld langs de kant van de weg staan om een glimp van het koninklijk echtpaar op te vangen op Koningsdag; royalty-liefhebbers doen het maar al te graag. Hoewel ik mij niet schaar onder deze categorie, heb ik wel een zwak voor kastelen en paleizen en hun vorige bewoners en een van mijn favorieten is Koninklijk Paleis Het Loo.

Een stadhouder waardig

Paleis het Loo ligt aan de rand van Apeldoorn in de sprookjesachtige setting van Kroondomein Het Loo. Je kunt je makkelijk voorstellen dat de bossen en heides van de Veluwe ooit tot hier doorliepen. Dat was dan ook exact de reden waarom stadhouder Willem III in 1684 het ‘Oude Loo’ kocht. Willem III en zijn Engelse vrouw Mary Stuart verkregen met deze koop namelijk onder andere het recht om te jagen in het omliggende gebied.