Zomergasten 2023 met Theo en Hoyte

Zomergasten vorige week: De kop ging er af met een nieuwe eindredacteur, nieuw decor en nieuwe presentator. Overwegend positieve kritieken, vooral over Theo Maassen. En helaas wat tegenvallende kijkcijfers. Nu is VPRO’s Zomergasten niet bedoeld om kijkcijferkanon te zijn. Omdat dat in de zomervakantie ook niet kan. Veel mensen nemen in deze tijden ook vakantie van de televisie. Alleen een verregende zomervakantie kan de cijfers wat hoger doen uitvallen. Dagblad Trouw vogelde vorig jaar uit dat het programma de laatste tien jaar de kijkcijfers zag teruglopen. Van gemiddeld 650.000 in 2011, naar 420.000 in 2021.  Het gemiddeld aantal kijkers tussen 2002 en 2022 is 531.000. Wij keken naar de cijfers van de laatste acht seizoenen en jawel, het gemiddelde blijft dalen: 473.021. Met een kijkcijferscore van 493.000 deed de eerste uitzending met Theo Maassen het dus iets beter. Debutanten Geen slecht Zomergastendebuut, maar niet zo goed als het debuut van Wilfried de Jong, bij wie Theo Maassen ooit Zomergast was en van wie hij ‘24 uur met…’ overnam. De kijkcijfers per debuut van de Zomergasten presentatoren (voor zover we konden achterhalen: Wanneer Presentator Gast Cijfers 25-jul-10 Jelle Brandt Corstius Jan Marijnissen 837.000 28-jul-13 Wilfried de Jong Hans Teeuwen 812.000 22-jul-12 Jan Leyers Henny Vrienten 603.000 23-jul-17 Jeanine Abbring Rosanne Hertzberger 549.000 27-jul-08 Bas Heijne Ronald Plasterk 542.000 30-jul-06 Joris Luyendijk Jeltje van Nieuwenhoven 509.000 23-jul-23 Theo Maassen Thomas Hertog 493.000 31-jul-16 Thomas Erdbrink Dyab Abou Jahjah 484.000 26-jul-09 Magriet van der Linden Viktor en Rolf 407.000   Onbekend, onbemind? Het verhaal gaat dat hoe bekender de gast is, hoe hoger de kijkcijfers zijn. Dat zou dan kunnen kloppen. Want zegt u eens eerlijk: kende u kosmoloog Thomas Hertog voor de uitzending van vorige week? Ook de Zomergast van vanavond zal voor velen geen bekende zijn. Hooguit voor filmliefhebbers die de aftiteling spellen, nadat ze een film hebben bekeken. Maar voor veel mensen geldt, denk ik, dat ze hooguit de regisseur van een film weten. Misschien ook de componist van de filmmuziek. Maar wie heeft de regisseur geholpen de film een succes te maken door er voor te zorgen dat die een beetje om aan te zien is? Hoyte van Hoytema, de Zomergast van vanavond, doet dat al jaren. Als u hem niet kent van zijn totale oeuvre, dan toch minstens van de James Bond-film ‘Spectre’. Of van de nu in de bioscopen draaiende film ‘Oppenheimer’, over de uitvinder van de atoombom. Terzijde: Oppenheimer kwam in de vorige uitzending voorbij in een fragment uit een documentaire over de ontwikkeling van de atoombom. Hoyte van Hoytema is cinematograaf. Ook wel DoP (director of photography) genoemd. Zijn opvatting over dat vak (uit interview voor The Credits): Ik leef volgens de filosofie dat het als cinematografen niet onze taak is om dingen gemakkelijk te maken; het is onze taak om het moeilijke en het ongemakkelijke mogelijk te maken, zodat we beelden kunnen maken die extra speciaal zijn Hij heeft het niet zo op digitaal filmen. Dat is “nooit een waardige vervanger voor echte film geweest” (interview Filmkrant, 2017).  Filmen met 70mm en Imax heeft zijn voorkeur omdat celluloid “nog altijd veel meer kleur en detail kan opnemen. Dat is waarom heel veel mensen, ook zonder die technologie te begrijpen, film bekijken een prettiger sensatie vinden”. Techniek, filosofie, psychologie Wordt de uitzending een louter technisch verhaal? We mogen verwachten dat het verder gaat dan dat. Op de VPRO-pagina lezen we dat Hoyte van Hoytema “nooit zozeer geïnteresseerd is geweest in het puur technologische of esthetische aspect van mijn vak, maar meer in de psychologische en filosofische kant ervan”. Hij heeft fragmenten uitgezocht “die de eeuwige strijd tonen tussen poëzie en pragmatisme”. Ik wil mensen laten zien die allemaal op hun eigen manier hun werk vullen met liefde, ziel, waarheid en intentie. Vaardig, maar soms ook moeizaam. Aan de hand hiervan hoop ik een kleine inkijk te geven in mijn eigen creatieve overwegingen en dilemma’s.' Kijk met ons mee, vanavond bij de VPRO, om 20.20 uur op NPO 2 en deel in de reacties hieronder uw indrukken van de uitzending. En morgen natuurlijk de recensie van Max Molovich lezen.

Door: Foto: Schermafbeelding website VPRO Zomergasten 2023 Hoyte van Hoytema. foto © reinier van brummelen

Closing Time | Can’t  Help Falling In Love With You

 Vandaag, 16 augustus, is het precies 45 jaar geleden dat Elvis Presley gevonden werd op de vloer van zijn badkamer, dood.

Elvis Presley overleed dus op 16 augustus 1977. Jaja. Maar hoe kan het dan dat ik drie weken geleden, op het terras van een Italiaans restaurant in Genk (dat is Gent, maar dan met een k), hem daar heb zien zitten, met een zonnebril op?

Maar ik herkende hem wel, dat was ook niet zo moeilijk, want hij was in die 45 jaar geen spat veranderd. Mijn vrouw zag  hem als eerste. Ze boog zich iets voorover naar mij en fluisterde: niet gelijk kijken, maar Elvis zit achter je. Dus ik liet mijn servet vallen van de tafel en bij het oprapen draaide ik wat naar achteren, en keek. Geen twijfel mogelijk. Die kuif, die lippen, die wangen. Ik zat op een terras naast Elvis. En Elvis sprak met een Vlaams accent tegen de serveerster. Geniaal. Zo doe je dat dus. Je gaat op in je omgeving, in dit geval Genk. Dat bedenkt toch niemand. De soullegende Marvin Gaye in Oostende werd ook al als erg exotisch en onwaarschijnlijk gevonden immers.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-09-2022

Kunst op Zondag | Art house uit de Donbas

Recentelijk werd de film ‘Zamysel’ (Het Plan) vertaald door de Nederlandse auteur en vertaler Ardy Beld. De film van scenarioschrijver en muzikant Dmitri Zodtsji is vrij toegankelijk op YouTube (rechtsonder in beeld optie voor Nederlandse ondertiteling):

Een korte beschrijving van de inhoud van de film:

De hoofdrol wordt vertolkt door een jongen die op zoek is naar antwoorden op levensvragen. Hij komt terecht in een fantasiewereld waar zich gedachten bevinden. Hier ontmoet de spijbelende scholier een gids die een bron zoekt om een einde te kunnen maken aan alle leed op aarde. Ze beginnen een bizarre tocht waarbij ze allerhande kleurrijke personages ontmoeten. De wereld van gedachten wordt bestuurd door een autoritair heerser die zichzelf in dienst heeft gesteld van de stabiliteit waarvoor alles moet wijken. De jongen en zijn gids raken verwikkeld in een symbolisch gevecht tegen het systeem.

‘Het plan’ is de eerste film van een trilogie geproduceerd door de onafhankelijke studio Donfilm. De dialogen zijn levendig en humoristisch en staan bol van levenswijsheden en citaten van beroemde schrijvers. De film is in woonkamers, keukens, desolate gebouwen, maar vooral ook in de overweldigende natuur van de Donbas opgenomen. Hoewel de vrijheidsstrijd van het individu tegen de overheid op alle staten, erkende en niet-erkende, van toepassing is, zijn er zeker scenes die speciaal voor de afgescheiden regio’s van Oost-Oekraïne gelden, zoals de gevangeniskelder en de humanitaire hulp uit Rusland. De acteurs zijn veelal lokale rockmuzikanten waarvan de meesten voor het eerst in een film optreden. Het geheel maakt een zeer professionele indruk en is een absolute aanrader voor alle liefhebbers van art house. Een film om over na te denken. En een unieke mogelijkheid nader kennis te maken met een regio getekend door oorlogsgeweld, isolatie en autoritair bewind. Maar ook een plek waar ondanks alles mensen wonen. Mensen die net als overal behoefte hebben aan cultuur, filosofie en kunst. Zoals Katerina Lasjina, woordvoerder van Donfilm, in een interview opmerkte: ‘Ook bij ons zijn er genoeg mensen die begrijpen dat de hele situatie kunstmatig is ontstaan. Dat oorlog baseert op het van bovenaf opjutten van volkeren tegen elkaar. Die mensen zijn tot bedaren gekomen en proberen de anderen te kalmeren.’

Foto: Marco Verch Professional Photographer (cc)

Schermschot uitslag + Bonus

Er vanuit gaande dat wegens de coronamaatregelen iedereen zich geen raad wist wat te doen op eerste Kerstdag verzorgden wij de Kerstlockdown Special.

Deze eerste kerstdag is ook de dag dat Sargasso twintig jaar geleden net 5 dagen oud was. We vonden in de archieven nog wat amusement: de Schermschotquiz. Samengesteld door onze toenmalige redacteuren Crachàt en mark.

Eén nostalgisch onderdeel was de Schermschotquiz. Gevonden in onze archieven, afgestoft en met vijf nieuwe schermschotjes de lezers tot enige interactiviteit geprikkeld. Daar zouden wel veel reacties op komen. Immers een welkome afwisseling bij het lamlendig op de bank wat op je phone zitten scrollen?

Daar hadden we buiten de waard gerekend. De supermarkten bleven open.

Maar, zoals beloofd, op deze derde kerstdag toch de uitslag van de schermschotquiz.

Schermschot 1 werd vlot geraden door Richard: de roemruchte film Festen (1998) was op de eerste kerstdag wel een schermschotje (uit de openingsscene van de film) waard.

Schermschot 2 werd 2 minuten vlotter onthuld door Joost: de geheugenthriller Memento (2000). Het schermschot komt uit een van de eerste scenes van de film, waarin de hoofdrolspeler de man vermoord, die hij eerder (in de film dus even daarna) buiten bij de auto’s spreekt.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Closing Time | Strange Fruit

De film The United States vs Billie Holiday is in première gegaan in Nederland. Een film over een deel van het leven van deze jazz zangeres  met actrice Andra Ray als Billy Holliday. De song Strange Fruit is hierin te horen. Maar omdat ik de film (nog) niet gezien heb, kan ik er ook niet over oordelen. Niet over de film en ook niet helemaal over de zangkwaliteit van Andra Ray. Wel zijn er al verschillende recensies verschenen. En die zijn niet eensluidend in hun oordeel.

Foto: Dick Thomas Johnson (cc)

Afgestoft | Schermschot 5

Deze eerste kerstdag is ook de dag dat Sargasso twintig jaar geleden net 5 dagen oud was. We vonden in de archieven nog wat amusement: de Schermschotquiz. Samengesteld door onze toenmalige redacteuren Crachàt en mark.

We halen de quiz onder het stof vandaan en presenteren vandaag vijf schermschotvragen. Hier de vijfde en laatste: uit welk film komt dit schermschot?
Schermschot 5

De eerste die de titel raadt geven we zomaar vijf punten. Er zijn dus 25 punten in totaal te winnen. De uitslag en vermelding van de winnaar(s) publiceren we ergens op derde kerstdag.
Voor de vorige schermschotjes, klik een, twee, drie en vier.

Foto: Dick Thomas Johnson (cc)

Afgestoft | Schermschot 4

Deze eerste kerstdag is ook de dag dat Sargasso twintig jaar geleden net 5 dagen oud was. We vonden in de archieven nog wat amusement: de Schermschotquiz. Samengesteld door onze toenmalige redacteuren Crachàt en mark.

We halen de quiz onder het stof vandaan en presenteren vandaag vijf schermschotvragen. Hier de vierde: uit welk film komt dit schermschot?
Schermschot 4

De eerste die de titel raadt geven we zomaar vijf punten. Er zijn dus 25 punten in totaal te winnen. De uitslag en vermelding van de winnaar(s) publiceren we ergens op derde kerstdag.
Zie ook schermschotvraag 1, 2 en 3.

Het volgende en laatste schermschotje verschijnt om 21 uur.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Dick Thomas Johnson (cc)

Afgestoft | Schermschot 3

Deze eerste kerstdag is ook de dag dat Sargasso twintig jaar geleden net 5 dagen oud was. We vonden in de archieven nog wat amusement: de Schermschotquiz. Samengesteld door onze toenmalige redacteuren Crachàt en mark.

We halen de quiz onder het stof vandaan en presenteren vandaag vijf schermschotvragen. Hier de derde: uit welk film komt dit schermschot?
schermschot 3 quiz

De eerste die de titel raadt geven we zomaar vijf punten. Er zijn dus 25 punten in totaal te winnen. De uitslag en vermelding van de winnaar(s) publiceren we ergens op derde kerstdag.

Schermschotvraag één vindt u hier, de tweede leest u daar.
De volgende schermschotjes verschijnen om 19.30 en 21 uur.

Foto: Dick Thomas Johnson (cc)

Afgestoft | Schermschot 2

Deze eerste kerstdag is ook de dag dat Sargasso twintig jaar geleden net 5 dagen oud was. We vonden in de archieven nog wat amusement: de Schermschotquiz. Samengesteld door onze toenmalige redacteuren Crachàt en mark.

We halen de quiz onder het stof vandaan en presenteren vandaag vijf schermschotvragen. Hier de tweede: uit welk film komt dit schermschot?
Schermschot 2 quiz

De eerste die de titel raadt geven we zomaar vijf punten. Er zijn dus 25 punten in totaal te winnen. De uitslag en vermelding van de winnaar(s) publiceren we ergens op derde kerstdag.
De eerste schermschotvraag vind u hier. Precies op 31 minuten na publicatie raadde Richard de titel: het was een moment uit de openingsscene van ‘Festen’ (op 1 min. 30 begint het stukje waar het schermschot aan is ontleend).

De volgende schermschotjes verschijnen om 14.30, 19.30 en 21 uur.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Dick Thomas Johnson (cc)

Afgestoft | Schermschot 1

Deze eerste kerstdag is ook de dag dat Sargasso twintig jaar geleden net 5 dagen oud was. We vonden in de archieven nog wat amusement: de Schermschotquiz. Samengesteld door onze toenmalige redacteuren Crachàt en mark.

We halen de quiz onder het stof vandaan en presenteren vandaag vijf schermschotvragen. Hier de eerste: uit welk film komt deze schermschot?
schermschot 1 quiz
De  eerste die de titel raadt geven we zomaar vijf punten. Er zijn dus 25 punten in totaal te winnen. De uitslag en vermelding van de winnaar(s) publiceren we ergens op derde kerstdag.
De volgende schermschotjes verschijnen om 12.30, 14.30, 19.30 en 21 uur.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Volgende