Nederland stapt af van zijn gas

Nederland: het land van windmolens, tulpen... en een van 's wereld tien grootste gasvelden. Maar wat ooit gezien werd als een zegen wordt in toenemende mate gezien als een ding van het verleden. Craig Morris vraagt zich af: is het tijd om te breken met de Nederlandse traditie van 'prettige voortzetting'? Je eerste Nederlandse zin van de dag: smakelijk eten. Ongeveer 98 percent van de huishoudens kookt en verwarmd met gas. Het is niet moeilijk om deze afhankelijkheid te verklaren: in 1959 ontdekte de Nederlanders het grootste gasveld van Europa en het in omvang 10e gasveld van de wereld  onder hun voeten in Groningen. Nederland wilde dit gasveld zo snel mogelijk opmaken, omdat experts ten onrechte dachten dat kernenergie gas snel onverkoopbaar zou maken (een goed voorbeeld van de hype rond kernenergie rond 1959 - zie ook deze van een ander Nederlands bedrijf).

Door: Foto: Groninger Gasveld, gaswinningslocatie Wildervank (bron)

Energie & klimaat in de verkiezingsprogramma’s

Lang leesvoer van Gert Jan Kramer, hoogleraar duurzame energievoorziening, van de Universiteit van Utrecht over de plaats die energietransitie, klimaatverandering en ecologisch denken in de verschillende verkiezingsprogramma’s hebben.

GroenLinks en de ChristenUnie staan het meest duidelijk aan de ecologische kant. De ChristenUnie schrijft in haar verkiezingsprogramma dat het voor haar “als een paal boven water dat het in de economie niet dient te draaien om groei, maar om het goede leven.” Het is daarmee – met deze ene zin – de partij die explicieter dan welke andere partij ook de zelf-evidentie van economische groei en groei-om-de-groei ter discussie stelt. Zelfs GroenLinks durft dat niet aan.

(…)

Aan de andere kant van het spectrum staat de VVD. Wie de introductie leest van het hoofdstuk Energie en Klimaat in het verkiezingsprogramma waant zich wat de probleembeschrijving terug in de tijd van het kabinet Biesheuvel

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 22-11-2022

Drastische stijging zon en wind nodig in Nederland

ANALYSE - Zo’n 700 miljoen tot een miljard zonnepanelen en zeven tot tien keer meer windenergie dan nu gepland. Dat hebben we nodig als we in het jaar 2050 alles op duurzame energie willen laten draaien, aldus gastauteur Herman Damveld.

Energiegebruik 1950 tot 2015

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft op 9 februari 2015 gegevens uitgebracht over het elektriciteitsgebruik in Nederland. Dat verbruik is nu maar liefst 16 keer hoger dan in 1950, een groei van gemiddeld 4,5% per jaar (figuur 1). Het elektriciteitsgebruik in 2013 was 119 miljard kilowattuur (kWh); zie figuur 2 voor een verdeling naar de energiebronnen.

Tot en met 1976 steeg het elektriciteitsverbruik elk jaar meer dan de economie. Dit had te maken met de groei van toepassingen die werkten op elektriciteit en met het feit dat deze toepassingen op steeds grotere schaal gebruikt werden. Gemiddeld steeg van 1950-1976 het elektriciteitsverbruik met 8,2% per jaar, de economie groeide in die periode met gemiddeld 4,6% per jaar. Na 1976 groeide het elektriciteitsverbruik gemiddeld genomen mee met de economie. In de periode 1977-2013 groeiden zowel het elektriciteitsverbruik als de economie met gemiddeld ongeveer 2% per jaar. Het totale energiegebruik in Nederland was in 2015 zo’n 5,2 keer zo hoog als in 1950 (bron CBS Statline). Dit gebruik wordt uitgedrukt in Peta Joule (PJ, een 1 met 15 nullen erachter).

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Stopt de overheid met jokkebrokstroom?

In 2013 legde Sargasso bloot dat de Tweede Kamer zogenaamde jokkebrok stroom inkoopt. Met de marktconsultatie die op 18 augustus is gepubliceerd lijkt verandering op handen.

Hoe werkt inkoop van groene stroom

Consumptie van duurzame elektriciteit bestaat uit een combinatie van fysieke consumptie van elektriteit en het afboeken van zogenaamde Garanties van Oorsprong. Met deze garanties van oorsprong wordt de elektriciteit vergroend. Er zijn 2 manieren om duurzame elektriciteit in te kopen:

  • Fysieke elektriciteit en garanties van oorsprong bij dezelfde leverancier kopen. Bij voorkeur bij een leverancier die ook elektriciteit uit hernieuwbare bronnen produceert. De afnemer koopt in dat geval de duurzame elektriciteit; de leverancier zorgt voor de levering van elektriciteit en voor het afboeken van de garanties van oorsprong.
  • Het is ook mogelijk om als afnemer de garanties van oorsprong apart van de elektriciteit in te kopen. Een afnemer moet dan zelf een garantie van oorsprong rekening openen bij de uitgevende instantie (of dit door een derde partij laten doen) en vervolgens zelf garanties van oorsprong kopen bij de ingekochte elektriciteit. Deze garanties laten bijboeken op de eigen garanties van oorsprong rekening en afboeken.
  • Wat is jokkebrok stroom?

    In 2013 legde de Nederlandse Energiemaatschappij (NME) in een reclamespotje uit wat ‘jokkebrok stroom’ is. Voor een habbekrats per klant kochten zij garanties van oorsprong van Scandinavische waterkrachtcentrales. Scandinavische landen trekken deze verkochte GvO’s niet van hun eigen groene stroomproductie af, Scandinavische energiebedrijven melden hun klanten ook nauwelijks dat ze de GvO’s van de waterkrachtcentrale hebben doorverkocht. Milieuorganisaties, zoals Greenpeace, WISE en HIER hebben dan ook al jaren kritiek op deze wijze van vergroenen van elektriciteit en spreken van sjoemelstroom.

    Steun ons!

    De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

    Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

    China sleept de kolen uit het vuur

    NIEUWS - China ontpopt zich steeds meer tot koploper in klimaatbeleid, in tegenstelling tot het populaire idee dat China de boeman in het klimaatbeleid is. In 2016 daalde de productie en consumptie van kolen voor het derde jaar op rij. Verwachtte het Internationaal Energie Agentschap eerder nog groei in kolenverbruik tot 2030, inmiddels wordt gesproken van een piek in het kolenverbruik in 2013. De capaciteitsfactor van kolencentrales (de hoeveelheid elektriciteit die ze produceren t.o.v. het geïnstalleerd vermogen) is in 2016 gedaald 47,5%, een paar jaar geleden was dat nog 79%.

    Foto: copyright ok. Gecheckt 02-11-2022

    Staat Franse kernenergie onder druk… van Duitse hernieuwbare energie?

    ANALYSE - Eind mei zorgden stakingen voor een verlaging van de productie van kernenergie in Frankrijk. Toch legden een paar weken eerder, zonder stakingen, meer kerncentrales die de productie stil. Duitse en Europese hernieuwbare elektriciteit kunnen een van de redenen zijn geweest voor Frankrijk om zoveel kerncentrales in dat weekend stil te leggen. Gelet op de discussie die de vorige vertaling over kernenergie en energietransitie opleverde, leek het me goed om deze nieuwe analyse van Craig Morris ook te vertalen.

    Tekst: Craig Morris. Vertaling: Krispijn Beek.
    AKW_Paluel_01

    De kerncentrale Paluel 2 “ontsnapte maar net aan een catastrofe,” zoals Le Parisien het stelde, op 31 maart. (Photo by Bodoklecksel, modfied, CC BY-SA 3.0)

    Het nieuws was wat lastig te begrijpen. Reuters meldde bijvoorbeeld dat de stakingen van de vakbond op 26 mei slechts ‘19 kerncentrales’ zouden treffen. Om preciezer te zijn, Frankrijk heeft 58 kernreactoren op 19 locaties. Het verschil tussen deze cijfers is belangrijk als we willen begrijpen wat het betekent dat negen reactoren die dag stilgelegd zijn vanwege de stakingen. Dat betekent dat minder dan een zesde van de reactoren geraakt werden door de stakingen en niet bijna de helft. Stakingen zijn relevant voor nucleaire veiligheid. Mark Hertsgaard schreef al in 1983 dat kerncentrales

    Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

    Total brengt investeringen in lijn met 2 graden doelstelling

    Oliebedrijf Total schrapt investeringen in dure olieprojecten om z’n investeringen in lijn te brengen met de doelstelling uit het klimaatakkoord van Parijs. Total stopt met olie zoeken op de Noordpool en gaat z’n belangen in teerzand verkleinen. Biobrandstoffen en zonne-energie moeten over 20 jaar 20% van het bedrijfsportfolio uitmaken. Dat blijkt uit een strategie stuk dat recent is gepubliceerd.

    Total is hiermee een van de eerste oliebedrijven die expliciet rekening houdt met de 2 graden doelstelling in zijn investeringsbeleid. CEO Patrick Pouyanne benadrukt in het voorwoord van het strategiestuk het belang van het Klimaatakkoord van Parijs bij deze beslissing:

    COP21 was definitely a watershed. Despite the current instability worldwide, 195 countries managed to unite around an ambitious climate agreement. That sends a strong message.

    Shell publiceerde onlangs wel een eerste energiescenario met de 2 graden doelstelling als uitgangspunt, maar topman Van Beurden zei in een interview met Nieuwsuur eerder dit jaar:

    ik pomp alles op wat ik kan oppompen.

    De resolutie van Follow This om Shell om te vormen tot een duurzaam energiebedrijf werd door 97% van de aandeelhouders afgewezen. Komende dagen wordt er ook bij andere oliebedrijven, zoals Chevron en Exxonmobil, gestemd over resoluties over klimaatverandering.

    De onomkeerbare dynamiek van schone energie

    ANALYSE - President Obama over de onomkeerbare dynamiek van schone energie: economische groei en vermindering van CO2 emissies kunnen samengaan. Sterker nog: het bewijs groeit dat het niet verlagen van de CO2 emissies tot grote schade aan de wereldeconomie en verlies aan werkgelegenheid zal leiden. Ook bedrijven beginnen te ontdekken dat klimaatvriendelijk ondernemen ze geen windeieren hoeft te leggen, zeker met de forse kostendaling van zon- en windenergie. En door de lage gasprijs in de VS is het onwaarschijnlijk dat energiebedrijven over zullen stappen op duurdere kolencentrales.

    Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

    Helpt kernenergie bij de integratie van duurzame energie?

    ANALYSE - “Franse export van kernenergie helpt Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Spanje de integratie van hernieuwbare energie te versnellen” schrijft Nick Grealy, voorstander van schaliegas. Maar wat laten de data zien?, vraagt Craig Morris zich af.

    Tekst: Craig Morris. Vertaling: Krispijn Beek.

    April was een relatief koude maand in Europa, wat zorgde voor een licht hogere vraag naar elektriciteit en een licht hogere prijs. Vandaag onderzoek ik 25 april, een koude maandag, om te zien wanneer Frankrijk precies elektriciteit importeert en exporteert op een dag met hoge vraag naar elektriciteit.

    Het verhaal waar Grealy voor valt is dat de productie van kernenergie vergroot kan worden als er vraag naar is. Deze vermeende flexibiliteit is van cruciaal belang om als backup van zon en windenergie te dienen. Dit is hoe 25 april er uit zag in Frankrijk.

    FranceApr25

    RTE

    Kernenergie fluctueert tussen 41,3 GW om 3 uur ’s nachts en 42,6 GW om 8 uur ’s ochtends, oftewel een flexibiliteit van 3%. De vraag naar elektriciteit fluctueerde tussen 41,4 GW rond 5 uur ’s ochtends tot 56,8 GW rond 1 uur ’s middags – een toename van bijna 50%.  Let ook op dat kernenergie ’s nachts goed was voor bijna 100% van de Franse elektriciteitsconsumptie. De import curve voor 25 april spreekt dan ook boekdelen.

    Foto: copyright ok. Gecheckt 18-10-2022

    Duurzame energie vervangt gas in Europa

    ANALYSE - In april onderzocht het Duitse Öko-Institut de situatie in de Europese elektriciteitssector en vond dat kolencentrales grofweg evenveel elektriciteit produceren, terwijl het de productie van hernieuwbare elektriciteit groeit. Elektriciteit geproduceerd met gas wordt vervangen.

    Tekst: Craig Morris. Vertaling: Krispijn Beek.

    De productie van hernieuwbare elektriciteit is tussen 2010 en 2015 met meer dan eenderde gestegen in de EU, de toename in productie in de periode 2010-2015 was 244 TWh. De elektriciteitsproductie van kolencentrales is relatief stabiel gebleven met 300 TWh bruinkool en 500 TWh steenkool, maar de elektriciteitsproductie van gascentrales is in deze periode gedaald met 283 TWh.

    In Europa heeft dus in essentie een transitie van gas naar hernieuwbaar plaats gevonden.

    160204_obs_3_whhhaaaat

    Öko-Institut

    De studie die in april is gepubliceerd toont dat Duitsland goed is voor bijna de helft van de elektriciteitsproductie met bruinkool in Europa. Het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Polen zijn samen goed voor meer dan de helft van de elektriciteitsproductie met steenkool.

    De auteurs schrijven dat prijs de belangrijkste uitdaging is voor gas in de elektriciteitssector. De brandstof is simpelweg niet competitief bij de huidige lage CO2-prijzen – zelfs al bieden gascentrales de flexibiliteit die wind- en zonne-energie uiteindelijk nodig zullen hebben als backup.

    Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

    Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

    Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

    Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

    Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

    Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

    Vorige Volgende