Dat de zelfverbranding van een fruitverkoper in Tunis zou leiden tot volksopstanden in diverse Arabische landen is geen abc’tje te noemen. Toch is Obama teleurgesteld in zijn inlichtingendiensten. Zij hadden de opstanden moeten ‘voorvoelen’. De teleurstelling van Obama is begrijpelijk, maar getuigt niet van realiteitszin. Hoe had de CIA in hemelsnaam de complexe opeenvolging van gebeurtenissen juist kunnen voorspellen? Werkloosheid of sociale media? Het corrupte regime of het gebrek aan vrijheid? Simpele antwoorden zijn niet te geven, waarschijnlijk bakkeleien toekomstige historici nog over de rol van de precieze oorzaken van de Arabische volksopstanden. De menselijke zelfoverschatting als het om toekomstvoorspelling gaat is groot. Ik heb me al vaak over het CPB opgewonden, maar deze ambtenaren hebben van het voorspellen van het onvoorspelbare hun beroep gemaakt. Hun gedrag lijkt op van een gokverslaafde: de verliezen worden direct verdrongen, de winsten blijven voorgoed in het geheugen gegrift staan. Hoofdvoorspeller Coen Teulings lachte smakelijk om het verwijt dat hij de crisis van 2008 niet had zien aankomen.“Zulke crises komen zo weinig voor, die kan niemand voorspellen.” Juist. En wat was ook alweer het bestaansrecht van het CPB?
[qvdd]
A clear road map has been put in place with a set timetable to realize the peaceful and organized transfer of power.
Omar Suleiman, de nieuwe vice-president heeft de oppositie waar hij ze hebben wil. Het momentum van de demonstraties is verloren, en Mubarak zijn huid lijkt vooralsnog gered.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
De twee prominente intellectuelen Tariq Ramadan en Slavoj Žižek laten hun gedachten gaan over de Egyptische revolutie. Bij Al Jazeera, waar je nog serieuze discussies aantreft. Ook de interviewer blaast een partijtje mee.
Een thematische samenvatting:
Tariq Ramadan:
Slavoj Žižek:
Gehate Verachte Geachte president,
Uw advertentie in de Staatscourant van dinsdag 1 februari jl., waarin u aangeeft op zoek te zijn naar diverse demonstrantenslopers, trok onmiddellijk mijn aandacht. Vanwege mijn kennis en ervaring denk ik een zeer geschikte kandidaat te zijn, en daarom maak ik graag van de gelegenheid gebruik om mij via deze brief aan u voor te stellen.
De werkzaamheden die u beschrijft zijn mij op het lijf geschreven. Het gooien van stenen bijvoorbeeld is voor mij een tweede natuur; ik deed het als klein jongetje al richting joden, christenen, vrouwen en u weet wel, richting hen die wij van flatgebouwen behoren te werpen. Zoals u uit mijn bijgevoegde curriculum vitae kunt opmaken, heeft mijn werkzame leven zich voornamelijk in het gevangeniswezen afgespeeld. Daar heb ik de praktijkervaring die ik in mijn jeugd heb opgedaan verder verdiept en ontwikkeld. Zodoende ben ik softwarematig zeer goed onderlegd (zwaard, kapmes en hakbijl kennen voor mij geen geheimen), maar ook voor het programmeren van een molotovcocktail draai ik mijn hand niet om.
Tevens beschik ik over een kamelenrijbewijs B.
Om in aanmerking te komen voor mijn laatste, zeer zware functie bij de Abu Zaabal-gevangenis in Cairo heb ik diverse praktijkopdrachten op het gebied van moord, marteling en terrorisme succesvol ten uitvoer gebracht. Ik werd daarvoor beloond met een kamer voor mijzelf alleen en verschillende assistenten die mij dagelijks begeleidden. Eerder deze week werd ik echter volkomen onverwacht en zonder opgaaf van reden ontslagen. Eerlijk gezegd ben ik daar niet zo rouwig om; Abu Zaabal is een ambitieus bedrijf waar de concurrentie moordend is, en na 22 jaar ben ik wel weer eens toe aan een nieuwe uitdaging.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Lurkend aan hun waterpijpen bespreken de Egyptische senioren in de Amsterdamse shisha-bar de laatste ontwikkelingen in hun land, één oog continue gericht op het televisietoestel. De verslaggever van Nieuwsuur vraagt hen hoe ze de afgelopen dagen beleven, wat ze van Moebarak vinden, en hoe ze de toekomst van Egypte inschatten.
Dan laat hij een voetzoeker los in het gesprek. Faroek Ibrahim, journalist en vertaler, veert op:
“Nou en?! Nou en?! De Moslimbroeders zijn niet meer dan twintig procent van de bevolking in Egypte. Dus stel voor dat zij inderdaad de macht krijgen: Is dat jullie zaak? Dat is toch de democratie? Daar zit iedereen hier over te ouwehoeren… Je maakt democratie, ouwehoer dan niet over wie er gaat winnen.”
Maar men is bang voor een tweede Iran, begrijpt u dat?
“Dat hebben jullie gecreëerd! Sorry dat ik zeg ‘jullie’, maar dan bedoel ik nu niet uzelf, maar het Westen. Zolang de zaken op die manier doorgaan, wordt Egypte nog erger dan Iran.”
U bedoelt dat zolang het Westen Moebarak blijft steunen, het extremisme toe zou kunnen nemen?
“Ja, niet alleen ‘Moebarak steunen’, maar alle andere dictators in het Midden-Oosten. Deze hypocrisie van het Westen moet een keer eindigen. Maar ik ben bang dat hypocrisie in het Westen een soort kanker is, die niet te genezen is. Helaas.”
In Amerika heeft men een nieuw argument om Obama af te breken: hij is net Carter bij het grijpen van kansen. Carter miste de kans om de Shah te steunen en dat leidde tot het Khomeiny-bewind en de weinig vrolijke opvolgers van hem in Iran. Obama is beleefd over Egypte en dat zou wel eens kunnen leiden tot een Islamitisch regime, in plaats van Mubarak, zo luidt de kritiek.
In Nederland reageert men al even behoedzaam: tenslotte is het Egyptische volk zelf aan zet als het gaat om een regeringsvorm. Wel wordt inmiddels wat genuanceerder gekeken naar de verdiensten van Mubarak, die een vredesakkoord met Israel heeft en de Moslimbroederschap als een illegale oppositie uit de buurt van de macht heeft gehouden. Voor het evenwicht in de regio is dat niet zonder betekenis.
Het is wel grappig: de vergelijking met Carter, one-term president, is verwoestend bedoeld, maar is daar reden voor? Carter heeft de ontwikkeling in Iran op zijn beloop gelaten en veel last gehad van de gijzeling van de Amerikaanse ambassade. Toen hij daar zijn eerste en enige militaire avontuurtje tegen begon, vlogen de helicopters tegen elkaar op in de woestijn en flopte de missie. Overigens was Iran al van plan de gijzelaars vrij te laten, maar die afloop werd wat vertraagd om de Amerikaanse presidentsverkiezingen te beinvloeden, hetgeen ook gebeurde. Niet Amerika zorgde voor een politieke verandering in Iran, maar Iran zorgde voor een machtswisseling in Amerika!
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.