Een advies aan ons democratisch geweten
, door
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Een Kabinet van Kraakporselein
, door
Vlak na de eeuwwisseling veranderde de Nederlandse politiek radicaal. Een nieuwe politieke beweging kwam op, deze verzette zich tegen de bestaande elite, overkwam de bestaande tegenstelling tussen links en rechts en stond een radicale verandering van het beleid voor. Ze kreeg een redelijk aandeel in de Tweede Kamer maar in de Eerste Kamer bleef de vertegenwoordiging achter. De partij verzette zich zo sterk tegen de bestaande parlementaire politiek dat zij niet kon mee regeren maar besloot om een regering geleid door een liberale premier te gedogen. Voor een deel van het beleid steunden ze de regering wel, maar op andere punten niet en daarom was steun van de oppositiepartijen in de Tweede en zeker in de Eerste Kamer noodzakelijk.
De eeuw was de twintigste eeuw, de anti-establishmentbeweging was de SDAP en de minderheidsregering zonder meerderheid in de Eerste Kamer was het kabinet-De Meester. Het kabinet de Meester bestond uit conservatieve, klassieke en progressieve liberalen en werd dus gesteund door socialisten. Vanwege de precaire positie in de Staten-Generaal werd dit kabinet ook wel gekenmerkt als het kabinet van kraakporselein. De SDAP had samen met de liberalen een meerderheid van één zetel hadden in de Tweede Kamer. ‘Rechts’ en daarmee werd toen de Christelijke partijen CHU, ARP en de RKSP, bedoeld, had een meerderheid in de Eerste Kamer. De sociaal-democraten hadden geen senatoren. De defensiebegroting was in die tijd een politiek gevoelig onderwerp. De anti-militaristische SDAP steunde de defensiebegroting niet en daarom moesten de liberalen uitgaan van de steun van de Christelijke partijen. In 1907 lukte dat niet, in de Nacht van Staal, vernoemd naar minister van defensie Staal, werd de defensiebegroting afgewezen door de Eerste Kamer. Een kabinetcrisis volgde de Koningin accepteerde het ontslag van het kabinet echter niet en alleen de minister van defensie werd vervangen. Een jaar later wees de Eerste Kamer wederom de begroting af. Het kabinet bood haar ontslag weer aan aan de Koningin die het wel accepteerde.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Opkomst: bepalende factor bij Statenverkiezingen?
, door
Binnenlands Bestuur meldde gisteren dat een Eerste Kamermeerderheid voor de coalitiepartijen nog uiterst onzeker is. Ze baseerde zich daarbij op een nog te publiceren onderzoek van TNS NIPO. Dit lijkt in tegenspraak met de uitkomsten van een model van de samenstelling van de Eerste Kamer dat ik hier eerder publiceerde: daaruit bleek nou juist dat er een vrij duidelijke rechtse meerderheid is. Dat vraagt om een verklaring.
De verschillen tussen de studie van TNS NIPO en mijn eigen doorrekening op basis van peilingen kunnen grotendeels worden verklaard door de verwachte opkomst. Een partijachterban hebben is leuk, maar ze moeten ook wel daadwerkelijk de ‘moeite’ nemen om naar de stembus te gaan. In mijn eigen analyse werd slechts rudimentair rekening gehouden met mogelijke verschillen in opkomst tussen kiezersgroepen, terwijl TNS NIPO peilt dat er grote verschillen tussen die groepen zijn. Zo geeft in hun peiling slechts 40 procent van de PVV’ers aan zeker te gaan zullen stemmen, terwijl 69 procent van de D66-achterban dit zegt te gaan doen. Andere partijen die hoog scoren zijn PvdA, GroenLinks en CDA (alle 64 procent of hoger), terwijl ook de VVD achterblijft (55 procent).
Om het effect van deze opkomst op de uitkomsten van de simulatie te bekijken heb ik een analyse zonder en een analyse met een opkomstcorrectie gemaakt. De opkomstcorrectie is gebaseerd op basis van de cijfers van TNS NIPO, waarbij voor de partijen waarvoor geen cijfer gerapporteerd werd het gemiddelde is genomen (47%, behalve voor ChristenUnie en SGP, die traditioneel een trouwe achterban hebben: zij zijn net als D66 op 69 procent geschat). Omdat deze verwachte opkomstcijfers op een peiling gebaseerd zijn, is ook de onzekerheid van die schattingen meegenomen – en die is hoog, want per partij is hooguit een paar honderd kiezers meegenomen (ik ben uitgegaan van een totaal aantal ondervraagden van 1000, BB specificeert dit niet, maar dit is vrij normaal voor politieke onderzoeken bij TNS NIPO). Voor de verdere details van de gedraaide simulaties, zie mijn oorspronkelijke artikel.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Quote van de Dag: Enquête over privatisering
, door
[qvdd]
Privatisering was de afgelopen twintig jaar het grootste maatschappelijk proces dat we kennen, maar toch doen we er geen studie naar, terwijl we weten dat het naast positieve ook veel negatieve en onverwachte effecten heeft gehad.
De senaatsfracties van SP, PvdA en Christen Unie willen dat de Eerste Kamer de privatiseringen van de afgelopen decennia gaat onderzoeken. Goed idee of is de senaat publiciteitsgeil aan het worden?
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Update Eerste Kamer Model: Rechts verstevigt positie
, door
Uit de meest recente simulatie van de samenstelling van de Eerste Kamer, gebaseerd op de uitkomsten van landelijke peilingen, blijkt dat de rechtse partijen hun positie verder hebben verstevigd. In ruim 96% van de simulatie-uitkomsten behalen de rechtse partijen een meerderheid in de Eerste Kamer. Met name de positie van VVD en PVV lijkt iets gunstiger dan vorige week. GroenLinks doet het slechter in de peilingen en krijgt waarschijnlijk 4 zetels in de Eerste Kamer (tegenover 5 vorige week). De SP staat er ook iets slechter voor dan vorige week (van waarschijnlijk 10 naar waarschijnlijk 9 zetels). De PvdA wint juist een zetel in het meest waarschijnlijke scenario.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Verwachting Eerste Kamer: ‘rechts’ behaalt duidelijke meerderheid
, door
Meer dan ooit lijken de aankomende Provinciale Staten verkiezingen te worden bepaald door een landelijk thema: de vraag of VVD, PVV en CDA een meerderheid zullen halen in de Eerste Kamer. In mei zullen de nieuwgekozen Provinciale Statenleden immers de leden van de senaat verkiezen. Anders dan voor de Tweede Kamer, zijn er voor de Provinciale Staten – en dus voor de Eerste Kamer – maar weinig peilingen beschikbaar. Het is daarom lastig te voorspellen hoe de Eerste Kamer er precies uit zal zien. Als vuistregel neem je de helft van het aantal Tweede Kamerzetels dat wordt gepeild en zit je redelijk in de buurt. Maar deze methode houdt geen rekening met de onzekerheid van de peilingen, vertekening door de getrapte verkiezing en het feit dat provinciale verkiezingen toch anders zijn dan landelijke (bijv. lagere opkomst en provinciale partijen). Hier presenteer ik een model dat zo goed mogelijk rekening houdt met deze factoren.
De eerste stap is het samenvoegen van alle informatie die in de peilingen zit (Peil, Synovate en TNS/NIPO). Drie peilingbureau’s weten namelijk meer dan één. Ik gebruik een eenvoudig ‘Pooling the polls‘ model, ontwikkeld door Simon Jackman. Dit model neemt aan dat de peilingbureaus geen systematische afwijkingen voor bepaalde partijen hebben maar volledig willekeurige steekproeven produceren (steek die maar in je zak, Maurice). De voorspelde percentages en onzekerheid worden gebruikt in het vervolg van de simulaties.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Quote van de Dag: Gewoon doorgaan
, door
[qvdd]
Dan ga ik gewoon door waar ik mee bezig ben. Want ik ben bezig met datgene wat ik voor Nederland belangrijk vind. En wat ik voor Nederland belangrijk vind dat is dat we de zaak eerlijker maken dan die nu is.
Job Cohen antwoordt op de vraag wat hij gaat doen als hij er in maart als oppositieleider niet in slaagt om de meerderheid in de Eerste Kamer te behouden.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Parlementair onderzoek naar privatisering hoognodig
, door
Wederom een gastbijdrage van Jaap Walhout.
De Eerste Kamer kwam vorige week in het nieuws met het voorstel van een aantal partijen voor een parlementair onderzoek naar de privatisering van publieke diensten. Erg veel reacties heeft het niet opgeleverd en zeker de VVD, groot voorstander van zoveel mogelijk privatisering, zal niet happig zijn op een dergelijk onderzoek.
Alleen al om het feit dat evalueren een essentieel onderdeel is van goed beleid, is terugkijken naar het beleid van de afgelopen decennia waardevol. Maar er is meer en dat heeft vooral betrekking op de aannames waarop de beslissingen tot privatisering en marktwerking worden gebaseerd.
Met name de neo-klassieke economische theorieën zijn gebaseerd op een aantal aannames die in de loop van de tijd meer en meer als feit worden gepresenteerd. Één van de bekendste is dat alle economische actoren (consumenten, bedrijven, publieke instellingen, overheden, etc.) volledig rationeel handelen en beslissingen nemen en dat de zogenaamde ‘onzichtbare hand’ zorgt voor efficiënte markten.
Een tweede belangrijke aanname is dat iedereen dezelfde (volledige) informatie heeft over prijzen en kwaliteiten. In dit model is de markt zo transparant dat afnemers (meestal de consument) een rationele keuze kan maken op basis van de prijs/kwaliteit verhouding en aanbieders makkelijk een vergelijking kunnen maken met hun concurrenten en hun aanbod daarop afstemmen.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Houdt verkiezingen voor Eerste en Tweede Kamer tegelijk
, door
Door Bert van den Braak van het Montesquieu Instituut.
“Zelden of nooit moest aan de verkiezingen voor de Staten zulk een beteekenis worden gehecht, als thans het geval is”. Dat was in 1904 in een dagblad te lezen. Die woorden kunnen dit jaar vrijwel letterlijk opnieuw worden geschreven.
In 1904 stond de toekomst van het kabinet-Kuyper op het spel. In de Eerste Kamer had dat kabinet geen meerderheid; de liberalen domineerden daar nog. Sinds 1897 hadden de confessionelen in de diverse Provinciale Staten wel flink terrein gewonnen. Maar omdat de Eerste Kamerleden voor negen jaar werden gekozen en om de drie jaar slechts een derde deel werd vernieuwd, duurde het lang voor die winst zichtbaar werd in de Eerste Kamer.
De Statenverkiezingen van 17 juni 1904 zorgden ervoor dat Zuid-Holland ‘om’ ging: rechts kreeg daar in de Staten een meerderheid. Bij het toenmalige meerderheidsstelsel bij verkiezingen betekende dat automatisch dat voortaan de Zuid-Hollandse Staten rechtse Eerste Kamerleden zouden kiezen.
Om ervoor te zorgen dat de winst van juni direct in Eerste Kamerzetels kon worden omgezet, greep Kuyper de verwerping van de Hoger-onderwijswet door de Eerste Kamer aan om die Kamer op 19 juli te ontbinden. Dat betekende dat alle vijftig Kamerleden vervolgens in één keer moesten worden gekozen en dat direct de nieuwe machtsverhoudingen in de Staten konden worden ‘vertaald’ in Eerste Kamerzetels. Rechts (het kabinet-Kuyper) kreeg zijn rechtse Senaatsmeerderheid.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.