Verticale kas maakt Zweedse stad zelfvoorzienend
, door
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Ecocide: misdaad tegen de vrede
, door
In onze rubriek Op weg naar duurzaamheid verkennen we oplossingen voor milieuvraagstukken naar aanleiding van de documentaireserie Earthrise van Al Jazeera. Deze week: behoud van de Iberische lynx, gemeenschapsbeheer van de Nepalese bossen, een milieu-advocaat die ecocide strafbaar wil stellen en het verloren paradijs van Nieuw-Zeeland.
Behoud van de Iberische lynx
De Iberische lynx komt, zijn naam zegt het al, alleen voor op het Iberisch Schiereiland. Ziektes onder zijn belangrijkste voedselbron (het konijn), versnippering van zijn leefomgeving, stroperij en aanrijdingen maakten hem een van de meest bedreigde katachtigen ter wereld.
In het Doñana Natuurpark, een van Unesco’s Werelderfgoedlocaties in zuid-west Spanje, fokt men nu lynxen in gevangenschap om ze straks in het wild uit te zetten. Contact tussen de lynx en de mens wordt zoveel mogelijk vermeden om hun natuurlijke gedrag te bevorderen, zodat ze straks in het wild kunnen overleven. Onderdeel van die overlevingstechnieken is het leren jagen op speciaal voor dat doel gefokte konijnen. El Acebuche is onderdeel van een groter fokprogramma, dat in totaal vijf centra heeft in Spanje en Portugal.
Gemeenschapsbeheer van Nepalese bossen
Bossen voorzien 300 miljoen mensen van onderdak en 1,6 miljard mensen zijn ervan afhankelijk. Veel van die bossen verdwijnen in rap tempo. In Nepal wordt jaarlijks 2 tot 4 procent van het bos gekapt, in twee decennia verdween zo een kwart van Nepals bossen. Opvallend detail: waar de overheid bossen beheert worden ze in hoog tempo gekapt, waar de lokale bevolking ze beheert floreren ze. Inmiddels staat anderhalf miljoen hectare bos onder lokaal beheer van in totaal zo’n 16 duizend groepen.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Natuurlijke vrienden en vijanden
, door
In onze nieuwe rubriek Op weg naar duurzaamheid verkennen we oplossingen voor milieuvraagstukken naar aanleiding van de documentaireserie Earthrise van Al Jazeera. Deze week: de terugkeer van de berggorilla, de Millennium Zadenbank, een opleidingscentrum voor alternatieve technologie en het herstel van de mangrovebossen.
De terugkeer van de berggorilla
De berggorilla wordt ernstig in zijn bestaan bedreigd door ontbossing, menselijke ziekten en stroperij. Eind jaren tachtig waren er wereldwijd nog maar 570 berggorilla’s en hun habitat was teruggebracht tot één locatie: de bossen en berghellingen in Centraal-Afrika. De mens en de berggorilla waren gezworen vijanden. De akkers werden verwoest. Bovendien bedreigden menselijke ziekten de gorilla, doordat mens en gorilla 98 procent van hun dna gemeen hebben.
Daar komt dankzij een bijzonder natuurbeschermingsproject verandering in. De populatie is inmiddels weer gegroeid naar 800 berggorilla’s. De oude vijandschap is verdwenen. De bevolking jaagt niet langer op de gorilla’s, maar ziet nu de voordelen van natuurbehoud. De berggorilla trekt namelijk flink wat toeristen aan en dat brengt geld in het laatje. Zoveel zelfs dat 30 duizend mensen er nu mee in hun bestaan kunnen voorzien. Om de akkers te beschermen zijn bufferzones ingesteld en ontvangen de boeren compensatie voor geleden schade. Mens en gorilla delen het land en beiden worden er beter van.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Foto:
copyright ok. Gecheckt 10-02-2022
Beestjes met zes poten
, door
In onze nieuwe rubriek Op weg naar duurzaamheid verkennen we oplossingen voor milieuvraagstukken. Deze week: alternatieven voor dierlijke eiwitten, een groene muur die verwoestijning tegengaat, een kweekprogramma voor parelmossels en een ‘local hero’ die de moerassen van Louisiana in stand houdt.
De wereldbevolking neemt toe tot zo’n 9 miljard mensen in 2044. Al in 2030 woont 60 procent (4,9 miljard mensen) in stedelijk gebied, terwijl de plattelandsbevolking dan met 28 miljoen gekrompen is. Menselijk ingrijpen en klimaatverandering stellen ons voor grote uitdagingen. Denk bijvoorbeeld aan urbanisatie, de beschikbaarheid van water en voedsel, vervuiling van ecosystemen, ontbossing en oprukkende woestijnen.
Aan de hand van de documentaireserie Earthrise van Al Jazeera gaan we op zoek naar oplossingen vanuit een ecologisch, technologisch, wetenschappelijk of ontwerp-perspectief. En naar ‘local heroes’, mensen die binnen hun lokale gemeenschap verschil maken. (video na de klik)
Beestjes met zes poten
Tot nu toe verkrijgen we onze dierlijke proteïnen vooral door vee te houden. Daarmee plegen we een grote aanslag op het ecosysteem: 80 procent van de broeikasgassen is afkomstig van vee, voor de veehouderij gebruiken we 70 procent van onze landbouwgrond. Nu de wereldbevolking zal verdubbelen en de vraag naar vlees ook, is dat een onhoudbare situatie.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
De spreeuw van Shakespeare
, door
Een bijdrage van Hanneke Meijer, overgenomen van Sciencepalooza.
Rond 1890 besloot de American Acclimatization Society om alle vogelsoorten uit de werken van Shakespeare in Amerika te introduceren. In het kader van dit ambitieuze project werden zo’n honderd spreeuwen ingescheept en losgelaten in New Yorks Central Park. Opportunistisch als ze zijn, verspreidden ze zich razendsnel en inmiddels zijn ze een van de meest wijdverspreide vogelsoorten in Noord Amerika. Maar wijdverspreid of niet, velen beschouwen ze als indringers. Ze nemen kostbare nestruimte in, concurreren om voedsel met inheemse soorten en brengen schade toe aan de vegetatie.
De meeste biologen zijn het erover eens: geïntroduceerde soorten zijn een bedreiging voor de biodiversiteit en moeten daarom met hand en tand bestreden worden. De nijlbaars in het Victoriameer in Afrika en de reuzenpad in Australië zijn voorbeelden van geïntroduceerde soorten die onherstelbare schade hebben toegebracht. Uit Nederland kennen we onder meer de nijlgans en de Japanse oester. Maar een recent modeverschijnsel zijn geïntroduceerde soorten allerminst. Alhoewel sommige soorten op eigen kracht op reis gingen, werden velen door de mens een handje geholpen. Overal waar onze voorouders gingen, werden ze vergezeld door een legertje reisgenoten variërend in grootte van bacterie tot hert.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Bij de gratie van machines
, door
Werkt de feedback loop in ons menselijke ecosysteem naar behoren? Stel dat technologie de kunstmatige natuur is die de mens om zich heen bouwt, worden de goede en slechte gevolgen van onze vrije daden door die technologie niet tot onoverzichtelijke proporties versterkt? Of zijn mensen zelf niet meer dan machines die alleen bestaansrecht hebben vanwege het doorgeven van een stukje code?
Dit zijn zomaar een paar niet al te eenvoudige vragen die documentairemaker Adam Curtis in All watched over by machines of loving grace opwerpt. Ik zal proberen hier een samenvatting te geven van deze uiterst prikkelende en verwarrende documentaireserie, maar pin me er niet op vast. Ga ‘m vooral zelf kijken.
In deel 1 Love and Power onderzoekt Curtis ondermeer het objectivisme van de Russisch-Amerikaanse schrijfster Ayn Rand. Curtis vertelt ruwweg het verhaal dat Hans Achterhuis in zijn Utopie van de vrije markt zo helder uit de doeken doet. Het neoliberalisme vindt zijn oorsprong in Rands objectivisme en is net als het socialisme en communisme een utopische ideologie (met Rand’s The fountain head en Atlas shrugged als manifesten). De mens kan alleen vrij zijn als hyperindividueel wezen, waarbij alle interacties gebaseerd zijn op rationaliteit en voor wat hoort wat. Altruïsme is tegennatuurlijk. Politiek is uit den boze, want collectieve belangen zijn irrelevant. Politiek kan het individu alleen maar hinderen.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.