Democratische verantwoording
Nu het voorbij is en het weblog dat zichzelf ook niet aan de wet houdt gestopt is met het kraaien van de victorie trekken de rookwolken op. En wat zien we? Een fractievoorzitter van GroenLinks die de zegt dat acties altijd binnen de wet moeten blijven. Een totale knieval voor de nieuwe tijdsgeest.
De boodschap van GeenStijl, de Telegraaf, Elsevier en andere rechts georiënteerde blaadjes is duidelijk: welkom in de nieuwe tijd, de tijd van de regels zijn regels-mentaliteit, behalve als het ons niet uitkomt.
Maar heeft Halsema gelijk en is het wenselijk dat elke actie binnen de wet blijft? Het lijkt me niet. Mensen als Mahatma Gandhi en Martin Luther King waren nooit zo ver gekomen als ze niet ook de wet braken. Niemand zal deze twee als immoreel veroordelen. Maar wat is dan het verschil tussen de actie van Duyvendak en die van deze twee illustere grootheden, waardoor Nederland massaal over Duvendak heenviel?
De Nederlandse socioloog Kees Schuyt omschreef reeds in 1972 criteria om te bepalen of een buitenwettelijke actie ‘geoorloofd’ is of niet. Hij stelde dat een actie moet:
- in verhouding staan tot het doel,
- openlijk zijn,
- gewetensvol zijn,
- geweldloos zijn
Het moge duidelijk zijn, de actie van Duyvendak voldeed bijna aan de eisen, maar niet helemaal. Openlijk kon je het niet noemen, en er is dan ook nooit – tot nu – verantwoording afgelegd voor de daad. En die rekenschap zou in dit geval wel eens het verschil kunnen zijn tussen boeman en held. In die tijd konden zijn acties waarschijnlijk op een hoop sympathie rekenen, en had hij toen aangegeven met de inbraak te maken te hebben, dan zou hem dat naast het risico op een (korte) celstraf ook veel sympathie hebben opgeleverd.