Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
De transitiefanfare
Als Energietransitie het antwoord is, wat was dan de vraag? Die vraag wordt te weinig gesteld, en misschien nog wel minder beantwoord. We waren het immers toch roerend met elkaar eens dat de energiehuishouding moet veranderen? Omdat olie en gas opraken en zo, en omdat er een piek zit in de olieproductie, en trouwens ook omdat allerlei naargeestige landen onbetrouwbare handelspartners zijn, o ja, en ook omdat het klimaat verandert door uitstoot van CO2. En trouwens, energietransitie kan onze economie er weer bovenop helpen, en biedt kansen voor ons bedrijfsleven. En kolencentrales kunnen toch écht niet meer. En het is zo goed om zelfvoorzienend te zijn, en lollig op zelf zonnepanelen op het dak te hebben. En om de macht van de grote energiemaatschappijen te breken.
Dus …
foto: Bert Haanstra’s Fanfare: uit een ogenschijnlijke kakofonie kan iets harmonieus tevoorschijn komen, maar dat vergt wel een goede regie.
Ja, dus?
Er zijn veel motieven voor energietransitie in omloop. Onder de vlag van ‘een mandje met eindbeelden’ (een metafoor uit de begindagen van de energietransitie) zouden die verschillende motieven eindweegs samen kunnen optrekken. Maar als er écht moet worden doorgepakt, is dat idee niet langer houdbaar. Dan leiden verschillende motieven tot uiteenlopende pakketten maatregelen, met eveneens uiteenlopende mogelijke energiehuishoudingen als gevolg. Niet zo gek, de aloude wet van prof. Jan Tinbergen luidde al zo: iedere afzonderlijke doelstelling heeft een afzonderlijk instrument nodig. Waarom zou dat voor de veelheid van doelstellingen in de energie- en klimaatdiscussie anders zijn?
Het is de hoogste tijd dat eenieder die zich voorstander van een energietransitie vindt man en paard gaat noemen. Waar is het eigenlijk om begonnen?
Energierapport vol tegenstrijdigheden
Het Energierapport 2011 van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie blinkt niet uit in daadkracht en visie. Het is eerder een behoudend document dat lippendienst bewijst aan duurzame hernieuwbare energie maar in feite vol inzet op vervuilende fossiele energie. Of zoals GroenLinks europarlementariër Bas Eickhout vanochtend twitterde: “NL gebruikt zijn powerhouse Noordzee amper, zet in op goedkoop meestoken biomassa en kernenergie. #GreyDeal”
Wie het rapport [.pdf] leest valt al snel over de tegenstrijdigheden in het energiebeleid van dit kabinet. Zo vermeldt pagina 22 een actiepunt met betrekking tot het creëren van level playing field binnen de EU.
“Actie: Subsidieconcurrentie tussen lidstaten op het gebied van hernieuwbare energie moet worden weggenomen. Een Europees perspectief op kosteneffectieve stimulering van hernieuwbare energie is nodig”.
Juist, dat is duidelijk: dit kabinet wil geen concurrentie vervalsende subsidies. Maar vervolgens wordt op pagina 23 toch een subsidieregeling van voor duurzame energie aangekondigd?
“Het kabinet stimuleert de productie van hernieuwbare energie via de Stimuleringsregeling Duurzame Energie plus (SDE+), een verbeterde versie van de SDE-regeling. De SDE+ verdeelt het jaarlijks beschikbare budget niet meer vooraf over de verschillende technologieën, maar laat technologieën concurreren onder één budgetplafond. De goedkoopste technologieën komen het eerst in aanmerking voor budget”.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Weekendcollege | Een actiehorizon voor de wegwerpeconomie
Dit is de achtste en laatste aflevering in de lezingenserie De Urgentie van Duurzaamheid, van Studium Generale Utrecht. De bijdrage is geschreven door Melanie Peters. Kijk hier de lezing terug.
Geen romantisch verhaal, zo typeerde prof. Jan Luiten van Zanden zijn lezing over duurzaamheid afgelopen dinsdag in de Aula van de Universiteit Utrecht. En ook het verhaal van prof. Herman Wijffels was dat niet. De successen van de industriële tijd, de bevolkingsgroei en de welvaartsgroei, zijn verworden in hun tegendeel: een wegwerpeconomie met instituties die hun houdbaarheidsdatum allang voorbij zijn. Hoe maken we de transitie naar een economie van samenhang, verbondenheid en interdependentie, in balans met wat fysiek mogelijk is? Dat is een zoekproces. In eerste instantie gaat het om bewustwording en het gevoel van urgentie: we gebruiken nu al anderhalf maal wat de aarde te bieden heeft. En dan om maatregelen die deze overshoot en overconsumptie tegengaan, en om het veranderen van de instituties uit de industriële tijd. Daartoe hebben we een nieuwe ethische grondslag nodig waarin de relatie met anderen en de natuur een plaats heeft. Beide economen zijn het erover eens dat we nieuwe concepten moeten ontwikkelen om de economie te sturen. Het BNP is een te beperkte maat om verdelingsvraagstukken en externe effecten te reguleren. Een economie dus die stuurt op people, planet en profit en het creëren van waarde centraal stelt.
Het doolhof van de duurzame keuzes
Regelmatig raak ik verzeild in discussies over persoonlijke keuzes en klimaat en milieu. Dan moet ik me als eenzame structuralist teweer stellen tegen een overmacht aan individuele-verantwoordelijkheidsdenkers. Die stroming gaat ervan uit dat een goed geïnformeerd individu (waaronder de meeste van mijn zakelijke contacten, vakgenoten, vrienden en kennissen) de juiste keuzes maakt. Zo kan het in dergelijke discussies gebeuren dat ik stevig word aangesproken op mijn keuzes: Nou nou, jij hebt wel een snelle auto, zeg, mag dat wel in dat vak van jou? Moet jij niet in een Prius rijden? Goh, jij hebt nog aardig wat gloeilampen en halogeenspotjes in je huis. Ik had verwacht dat jij wel zonnepanelen op je dak zou hebben. En zo voorts.
Dan probeer ik maar weer eens uit te leggen hoe ik het zie, als milieukundige én als verantwoordelijk burger, waarvan de zielen in één borst samengesmolten zijn.
“Die snelle auto rijdt wel 1:17” – o, nou, dat is verrassend.
“Als ik autorijd is dat doorgaans voor langere afstanden naar onbereikbare oorden, terwijl een hybride auto vooral zijn winst in stadsritjes behaalt, die heb ik amper met als ik autorijd” – eh, tja, je hebt er kennelijk wel over nagedacht.
“Het merk is trouwens maar een van de twee autofabrikanten waarin een bekend duurzaam beleggingsfonds investeert” – echt, en zit mijn merk daar dan niet in? Dat verbaast me wel zeg.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.