ELDERS - Duitsland was deze maand in de ban van de tragische geschiedenis van Gustl Mollath, de klokkenluider die gek werd verklaard en zeven jaar opgesloten zat in psychiatrische inrichtingen. Hij is nu vrijgelaten in afwachting van de herziening van zijn proces.
Ongeloof en afschuw wekte het vijf kwartier durende gesprek op Duitse televisie vorige week donderdag in het programma van Reinhard Beckmann met Mollath, zijn advocaat, een journalist van de Süddeutsche Zeitung en een psychiater. Een voor een werden de fouten en nalatigheden van justitie en de psychiatrie besproken. Mollath vertelde zijn verhaal kalm, feitelijk en vrijwel zonder enige emotie. Was dat nu de gewelddadige, paranoïde man waarvoor de maatschappij beschermd moest worden? Hoe kon dit gebeuren in een ontwikkeld land als Duitsland?
Het verhaal van Mollath begint in 2002 als zijn vrouw hem aangeeft bij de politie. Hij zou geweld tegen haar gebruikt hebben. Het echtpaar staat op het punt om te scheiden. In het proces dat volgt beschuldigt Mollath zijn vrouw en de bank waar zij werkt van fraude. De HypoVereinsBank zou grote sommen zwart geld naar het buitenland doorgesluisd hebben. Hij wordt niet geloofd, maar paranoïde verklaard.
En dan begint een Kafkaïaans scenario. In april 2004 stelt een keuringsarts vast dat Mollath lijdt aan ernstige psychische afwijkingen. Mollath wordt opgenomen, maar komt later weer vrij. In 2006 spreekt de rechtbank in Neurenberg hem vrij wegens ontoerekeningsvatbaarheid, maar de rechter gelast wel opname in een gesloten psychiatrische inrichting. Pogingen tot herziening van het vonnis halen niets uit. Totdat eind 2012 uit een tot dan toe geheim gehouden intern rapport uit 2004 van de HypoVereinsBank blijkt dat Mollath de waarheid heeft gesproken. De Beierse Justitieminster Merk, die eerder verklaarde dat de bankzaak geen rol speelde bij het opsluiten van Mollath, kan nu niet meer onder de politieke druk van zowel links als rechts uit en zij laat het Openbaar Ministerie in Regensburg een nieuw onderzoek doen naar de gang van zaken. Uit dit onderzoek komen opmerkelijke fouten en nalatigheden van zowel aanklagers, rechters als psychiaters naar voren. Zo blijkt een rechter zelf de belasting benaderd te hebben met de mededeling dat Mollath niet goed wijs is, oftewel: je hoeft bij die bank niets te onderzoeken. Ook psychiaters hebben steken laten vallen. De rechtbank in Regensburg is aanvankelijk nog niet overtuigd, maar een hogere rechter in Neurenberg besluit uiteindelijk: dit proces moet over. Mollath wordt op 6 augustus voorlopig in vrijheid gesteld.