Pieter Pauw, auteur op Sargasso

Energiewende loopt als een (stoom)trein

3 juni 2013 , 19:00 , door Pieter Pauw

ANALYSE - Kort na de nucleaire ramp bij Fukushima besloten Duitse regerings- en coalitiepartijen tot de Energiewende. Die loopt als een trein. Maar de hypermoderne ICE wordt wel deels aangedreven door ouderwetse kolen.

Fossiele brandstoffen veroorzaken klimaatverandering en raken op een goed moment op. De wereld moet dus overschakelen naar een duurzame energievoorziening, en dat is een van de grote uitdagingen van deze eeuw. Duitsland heeft, als een van de weinige landen ter wereld, deze uitdaging aangenomen én omgezet in concreet beleid. Zo moet in 2020 de CO2-uitstoot met 40% verminderd zijn ten opzichte van 1990, het energieverbruik met 20% dalen, en 35% van het elektriciteitsverbruik duurzaam opgewekt worden. Ambities voor 2050 liggen nog veel hoger. Duitsland wordt dé aanspreekpartner in twee belangrijke toekomstige markten: duurzame energie en energiebesparing.

De Energiewende zet Duitsland internationaal op de kaart, binnen en buiten Europa. Tijdens de laatste verkiezingen in de VS sprak President Obama bijvoorbeeld zijn angst uit dat alle groene banen naar Duitsland en China zouden verdwijnen. Maar zoals ik al eens schreef: de Energiewende is een weloverwogen gok, die onder meer afhankelijk is van de ontwikkeling van energieprijzen. Hoe gaat het tot nog toe?

Genoeg uitdagingen

Inmiddels wordt ongeveer een kwart van de elektriciteit duurzaam opgewekt. De stroomprijzen voor huishoudens zijn weliswaar gestegen en horen bij de hoogste van Europa, maar liggen met 2.5% van het huishoudbudget op hetzelfde niveau als in de jaren tachtig. Toch zijn er genoeg uitdagingen. Op dagen dat de zon niet schijnt en de wind niet waait, moet er een backup-systeem zijn. Omgekeerd ontbreekt het aan een goed opslagsysteem voor teveel geproduceerde duurzame elektriciteit. Water omhoog pompen is het gemakkelijkst. Daarmee kan later weer stroom opgewekt worden, maar dit is weinig efficiënt. Daarnaast willen mensen niet een stuwmeer in hun achtertuin. Dat geldt overigens ook de nieuwe stroomleidingen die windenergie (vanuit het noorden) en zonne-energie (vanuit het zuiden) door Duitsland moeten vervoeren. En voor nieuw te bouwen windturbines. Over het algemeen zijn Duitsers voorstanders (pdf) van de Energiewende – maar not in my backyard. Politici vrezen dat de steun voor de Energiewende af zal brokkelen wanneer stroomprijzen zullen stijgen.

Foto: de Raaf (cc)

Paardenvleesaffaire zal niet laatste voedselschandaal zijn

28 februari 2013 , 19:00 , door Pieter Pauw

OPINIE - De paardenvleesaffaire is geen incident, maar een voorbeeld van het soort voedselschandaal dat in onze huidige voedselproductie vaker de kop op zal steken.

Het ‘paardenvleesschandaal’ heet het in de volksmond. ‘Vermoeiend’ en ‘incidentenfetisjisme’ noemde Johan Fretz het in de Volkskrant. Maar hij slaat de plank mis: het gaat de consument er niet om of hij paard of rund eet, getuige de recent stijgende vraag naar paardenvlees.

Het gaat erom dat de consument bedonderd is. Dat er voor paarden antibiotica gebruikt worden die niet zijn toegestaan in de Europese vleesindustrie. Het gaat erom dat Nederlandse supermarkten eerst nog verklaren dat hier waarschijnlijk niets aan de hand is, maar dat een week later blijkt dat zij hebben gelogen (of, erger: niet wisten wat ze verkochten). En het gaat erom dat het zich niet beperkt tot één slachterij of een enkel paard, maar dat het schandaal zich inmiddels heeft verspreid over heel Europa.

Daarnaast is het geen incident. Eerder waren er al de EHEC-kwestie, het Chinese melamine-schandaal en het gekke-koeienvlees. In Duitsland is het ‘Bio-Eier-Skandal’ inmiddels een grote hit. De schandalen laten zien hoe ongrijpbaar de voedselproductie is geworden. Dat komt deels door ons, de consument. Voeding is onze belangrijkste levensbehoefte, maar volgens het CBS (pdf) geeft een Nederlands gezin slechts 16 procent van zijn inkomen uit aan voeding. Vaak weten wij niet wat wij eten. Wij hebben teveel vertrouwen en geloven te graag in mooie reclame.