Koopmacht – deel 2

Oproep tot een publiek debat over scheve mondiale economische machtsverhoudingen Veel mensen denken dat na de dekolonisatie de omvang van het mondiale economische uitbuitingsvraagstuk is afgenomen. In een eerdere publicatie op Sargasso hebben Paul Schenderling en Matthias Olthaar voor het eerst op een rijtje gezet hoeveel mensen uit niet-Westerse landen er eigenlijk aan het werk zijn ten dienste van de Nederlandse economie. Het antwoord? 13.800.000. In dit tweede deel van de publicatie gaan de auteurs in op de ethische en politieke vragen die deze bevindingen oproepen. Het maken van de berekening en het achterhalen van de achterliggende verklaringen in het eerste deel van deze publicatie zijn slechts een eerste stap. Er is een publiek debat nodig over de ethische en politieke implicaties van deze bevindingen. Wat betekent het dat wij nog steeds op zo’n grote schaal economische macht over mensen uitoefenen?

Foto: Lollyman (cc)

Wie bepaalt de agenda van de Tweede Kamer?

De agenda van de plenaire vergadering van de Tweede Kamer is overvol. De druk kan van de ketel door debatten vaker in de Kamercommissies te laten plaatsvinden. Dat is één van de oplossingen die Simon Otjes voorstelt in zijn artikel op Stuk Rood Vlees.

Weinig mensen zullen bewust inschakelen om de Regeling van Werkzaamheden van de Tweede Kamer te kijken. Iedere dag dat de Kamer vergadert, is er een korte overleg waar de agenda van de komende dagen bepaald wordt. Het lijkt een saai procedureel overleg, maar het is wat mij betreft het meest fascinerende moment van de politieke dag omdat hier fracties hun macht op de meest basale manier uitoefenen.

Om een regulier Kamerdebat te plannen is een meerderheid nodig. Nadat iemand een debat aanvraagt, laat de Kamervoorzitter kort de andere woordvoerders aan het woord: zij kunnen een debat steunen of afwijzen. Maar een Kamerlid kan ook een dertigledendebat aanvragen: met dertig leden kom je onderaan de lijst met debataanvragen. Om te voorkomen dat een debat wordt aangevraagd kan een Kamerlid ook een voorstel van een ander saboteren. Dat gaat vaak in vrij milde woorden “eerst een brief van de minister”. Dat is een manier om een debat op de lange termijn te schuiven of de minister de mogelijkheid te geven de angel uit het debat te halen.

Foto: ideeen_debat-222787_1280_pixabay

Luisteren en leren

RECENSIE - Af en toe kom je echt een pareltje tegen in het televisieaanbod. Wat mij betreft is dat meestal op de NPO, want ik kijk bijna nooit meer naar de commerciëlen. Op de publieke omroep wordt veel interessants uitgezonden en ik vermaak me er prima mee, naast het bingewatchen van series natuurlijk. Zo ontdekte ik het programma Change your mind. Over discussie, luisteren en leren en misschien wel van gedachten veranderen.

Filosoof Michael Sandel, professor politieke wetenschappen aan de universiteit van Harvard, leidt een debat met een divers samengesteld Nederlands panel van jonge luitjes. Millenials schijnen die genoemd te worden (brr ik heb nogal een hekel aan het benoemen van generaties, alsof die allemaal hetzelfde in het leven staan, maar dit terzijde). De eerste aflevering heeft als thema “Democratie, populisme en het algemeen belang”. Is populisme goed of slecht voor de democratie?

Bij een eerste peiling lijken de meeste panelleden te vinden dat het geen goede zaak is. Waarna de professor vraagt wat dan eigenlijk het verschil is. Lucky Fonz III (hij blijft leuk) heeft een aardige omschrijving; bij populisme gaat het uitsluitend om de winnende meerderheid en minderheden hebben het nakijken. Dat is niet democratisch, omdat democratie ook de belangen van minderheden behoort te dienen.

Foto: Rex Roof (cc)

De Nederlandse Leeuw: polarisatie 2.0

Het gaat lekker daar bij de Nederlandse Leeuw. De organisatie stelt zichzelf tot doel oplossingen te genereren die het debat rondom immigratie en integratie een stapje verder brengen, en wel zo inclusief mogelijk. “Ons doel is dwars door alle ideologieën heen de verbinding te maken”, claimt de stichting, en dat willen ze doen door op 19 januari in Rijswijk een TPO-feestje, of eh, een “nationale brainstorm” te organiseren waar ruim 1900 rechtse en “enkele tientallen” linkse mensen met elkaar in debat gaan over de “immigratieproblematiek”. “Malieveld 2.0” noemen ze het, wat al aangeeft dat het stiekem meer om protest gaat dan debat. Wij noemen het polarisatie 2.0, want innovatief, dat is het wél.

De organisatie zelf is wat verbolgen over het polarisatieverwijt en hun frustratie is begrijpelijk. Iedereen is toch immers #welkom? Dan is het toch totaal irrelevant dat de marketing van het evenement een nogal nationalistische uitstraling heeft? De naam, het logo, de kleurstelling van de huisstijl en de foto’s van tulpen, de Nederlandse vlag, klompen, stroopwafels en het Nederlands elftal (jaargang ’88, toen we nog wél beter waren dan andere landen), daar moet je verder niets achter zoeken. Dat je om minder door een recht-, pardon, andersgeaarde gutmensch intersectioneel wordt gefileerd ligt aan die vermaledijde ideologie waar de Nederlandse Leeuw nu juist dwars doorheen wil includeren.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: World Economic Forum (cc)

Klimaatdebat is een straatgevecht

OPINIE - Via ons zusterblog Studium Generale Utrecht ontvingen we deze Engelstalige bijdrage over de verwording van het klimaatdebat en wat we daar mogelijk tegen kunnen doen.

Why the climate debate is a street fight

Groups of industry-connected scientists and PR people mislead the public. The campaigns they run deny well-established scientific knowledge and are very effective. What can we do about it?

It’s not often that I share a personal opinion on this blog, but today I make an exception. In the series Movies & Science, we screened Merchants of Doubt. It is an exposé of rightwing scientists and pundits whose sole purpose is obscuring the scientific truth on issues from tobacco smoke to global warming. Statistician dr. Daniel Oberski (UU), who gave an introductory talk, is optimistic about the future of science and therefore optimistic about the future of the earth and mankind. In that regard both he and the filmmakers are on the same page. The documentary ends on a note of hope, with the strong belief that reason and facts can defeat propaganda and falsehoods. I am more of a pessimist. Although they may be right in the end, I fear the amount of harm that can be done in the meantime. The consequences are dauntingly real. So even if science will eventually triumph, having the last laugh does not mean it will be a fun time.

Foto: James Burke (cc)

Hoe bepaal je het effect van immigratie?

OPINIE - Seksisme. migratie, basisinkomen, democratie en referenda. In de serie “Tegen de stroom in” spreken wetenschappers, experts en opiniemakers over oude zorgen en nieuwe oplossingen. Wanneer zijn die succesvol? Welke rol speelt geld en neoliberaal denken daarin? En verliest elke stroming uiteindelijk aan kracht en relevantie? Vandaag: Twee uiteenlopende visies op het migratie- en inburgeringsbeleid.

Het migratie- en inburgeringsbeleid moeten anders. Daar zijn wiskundige en antropoloog dr. Jan van de Beek en politiek filosoof dr. Tamar de Waal het over eens. Maar hoe? Die visies lopen ver uiteen.

Het hoge aantal uitkeringsgerechtigden onder migranten maakt de verzorgingsstaat onbetaalbaar, volgens antropoloog en wiskundige dr. Jan van de Beek. Hij pleit daarom voor het inperken van de immigratie in Nederland. Politiek filosoof dr. Tamar de Waal vindt zijn economische perspectief te smal, de opname van migranten vindt zij in de eerste plaats een moreel vraagstuk. Bovendien hoeft de opname van migranten helemaal niet te betekenen dat de Nederlandse verzorgingsstaat in het gedrang komt. De bijdrage die migranten kunnen leveren aan de Nederlandse maatschappij hangt af van de mogelijkheden die we ze geven. “Je kan niet op basis van slecht inburgeringsbeleid stellen dat immigratie moet worden beperkt,” zegt de Waal stellig. “Sinds 2013 is inburgeringsbeleid feitelijk afgeschaft, we hebben alleen de boetes nog.” Kan je de effecten van immigratie berekenen? En zo ja, wat telt daarin dan mee?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: sylvar (cc)

Zelfrechtvaardigingen zijn geen excuus

COLUMN - Collega Theodor Holman heeft meermalen betoogd dat neonazi’s en fascisten trots zijn op hun ideologie: wie niet fier is zo’n overtuiging aan te hangen, is in zijn ogen geen fascist of neonazi. Stemgedrag telt niet, alleen hoe je jezelf benoemt en je trots daarover.

Een curieus argument. Veel mensen benoemen zichzelf diametraal anders dan omstanders doen: de klungelige klusser acht zichzelf een handige doe-het-zelver, het warhoofd betitelt zichzelf als ‘origineel denker’, de anorexialijder vindt zichzelf te dik, en de stalker meent oprecht dat hij slechts heel romantisch om iemands gunsten dingt. Multinationals noemen zichzelf nette belastingbetalers, al grossieren ze in nepfirma’s en ingewikkelde schema’s om honderden miljoenen weg te sluizen. Verkrachters beweren glashard dat hun slachtoffer ‘er zelf om vroeg’ en de eerste verkeershufter die zichzelf als zodanig betitelt moet ik nog tegenkomen.

Vrijwel iedereen die ongewoon, ongewenst of ongeaccepteerd gedrag vertoont, heeft daarvoor een geweldig excuus dat ze in eigen ogen vrijpleit. Behalve neonazi’s en fascisten dan: want die zijn volgens Holman volkomen eerlijk over zichzelf en over hun motieven.

Gisteren opperde Holman een tweede stropop: wat ‘als je je [..] Duits voelt? Als je daar nou trots op bent? En als je dan hoort dat je als Duitser niet trots mag zijn op je Duitse wortels en je Duitse gewoonten, omdat die teveel herinneren aan het Duitse Rijk, is het dan vreemd dat je eraan terugdenkt hoe het vroeger was, toen je nog werd gewaardeerd?’ Dan is het volgens hem geen wonder dat je op de AfD stemt.

Foto: risastla (cc)

Het vrije woord

Sprekerd: “Voorzitter, nu ik toch het woord heb….”
Voorzitter: “Meneer de Sprekerd, u kunt het woord niet hebben”.

Sprekerd: “Pardon?”
Voorzitter: “U kunt het woord niet hebben, het woord is vrij”.

Sprekerd: “Maar u zei zelf dat ik nu aan de beurt ben, dus neem ik dan ook het woord…”
Voorzitter: “Ho! Niet zo grof alstublieft! Het woord nemen! Kuis uw taal een beetje”.

Sprekerd: “Voorzitter, ik volg u niet. In de Dikke van Dale staat het woordje nemen, dus mag ik dat gebruiken”.
Voorzitter: “In de Dikke van Dale staat: nemen – gebruikmaken van de gelegenheid; (plat) iem ~ seksuele gemeenschap hebben met; dat kan ik dus niet accepteren”.

Sprekerd: “Nou ja zeg, dit is te gek voor woorden! Het woord is geen iemand”.
Voorzitter: “Het woord is, in al haar vrijheid, wel kwetsbaar. Het kan zich niet verdedigen”.

Sprekerd: “Daar wilde ik het nu juist over hebben”.
Voorzitter: “Goed, komt u ter zake, maar let wel op uw woorden”.

Sprekerd: “Voorzitter, ik ben van mening dat het woordgebruik alle vrijheid dient te krijgen. Het is een democratie onwaardig als de burger wordt gemuilkorfd en beperkt in de vrije keuze van het woord”.
Voorzitter: “Mooi gesproken. Kunt u dat toelichten?”

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Erik bij de Vaate (cc)

Waar het niet over gaat

De onderwerpen in het verkiezingsdebat blijven verbazen. De wereld om ons heen lijkt volkomen verleerd rationeel en logisch te denken. Het verkiezingsdebat in Carré ging niet over de euro, het klimaat, nauwelijks over de EU of Brexit, niet over de bedreigde vrede en isolationisme van Trump.

Het ging om de AOW, om het eigen risico in de zorg, om de normen en waarden en de migranten, om de isolatie van de PVV. Naarmate de avond vorderde voelde ik paniek groeien: de sufferds praten over het Wilhelmus, dacht ik, alsof er niks aan de hand is.

En dan is er een moment van echtheid bij Pauw en Jinek: woedende Groningers, die de aardbevingen en de schadebehandelaars zat zijn. Jan Marijnissen beweert dat de kloof tussen de politiek en de gewone man te groot is geworden en dat dit een probleem is van bijna alle partijen.

Maar dat moment is vluchtig door tijdgebrek. Laten we proberen de onderwerpen te analyseren, waarover het niet mag gaan, omdat de politieke kaste daarover onzeker is. Ik noem er drie: de zorg, de toekomst van de EU en de sfeer in de wereld.

De zorg en het eigen risico

Vorige Volgende