Pauw en de pedo’s

De zaterdagcolumn van Felix Rottenberg uit de papieren editie van het Parool verschijnt iedere zondag, maandag of dinsdag op Sargasso.

Nadat Nova dinsdag conclusies uit het conceptrapport over de dramatische brand in het detentiecentrum op Schiphol-Oost had onthuld, spitste binnen 24 uur de discussie zich weer helemaal toe op de vraag welke minister zal aftreden. Dat irriteerde me.

Eind september debatteert de Kamer over scherpe observaties van Pieter van Vollenhovens Onderzoeksraad en de reactie van de regering. Grote kans dat een slimme motie van GroenLinks en de PvdA CDA-minister Piet Hein Donner van Justitie dan op het laatste moment in verlegenheid zal brengen. Hij buigt zijn hoofd en dient zijn ontslag in bij de majesteit. Daags daarna volgt meteen schijnheilig eerherstel: goed dat hij zijn verantwoordelijkheid heeft genomen, zal gezegd worden, maar hij was een geweldige minister, de beste van allemaal.

Vervolgens barst de verkiezingscampagne los. Intussen wordt op het ministerie van Justitie een reorganisatie voorbereid bij de dienst Justitiële Inrichtingen, er volgen een paar overplaatsingen van topambtenaren – de directeurgeneraal die verantwoordelijk was, gaat eerder met vut – en half februari, als het nieuwe kabinet aantreedt, ziet het er allemaal weer een beetje opgeruimd uit.

In de serie gastbijdrages deze week, vandaag een bijdrage van Chinaman. Hij is een van onze vaste reaguurders en verblijft momenteel, zoals de naam al aangeeft, in China.

Als we een kind krijgen dat niet aan de eisen van het normale voldoet, houden we het recht op ons eigen leven. Het wordt dan verzorgd door de overheid, in een gesticht of tehuis. Soms komen we langs en klagen over de verzorging, maar vooral niet te vaak.

Als onze ouders ouder worden, houden we het recht op ons eigen leven. Ze worden dan verzorgd door de overheid, in een bejaarden- of verpleegtehuis. Soms komen we langs en klagen over de verzorging, maar vooral niet te vaak.

Als we zelf ziek worden, houden we het recht op ons eigen leven. We worden dan verzorgd door de overheid, thuis of in een ziekenhuis. Als we bezoek krijgen, kunnen we klagen over de verzorging, maar dat komt niet te vaak. (gelukkig is er Internet!)

Als we een kind krijgen, houden we dan het recht op ons eigen leven? Laten we het dan verzorgen door de overheid, in een buitenschoolse of andere opvang? Komen we dan soms langs om te klagen over de verzorging, maar vooral niet te vaak?

De zaterdagcolumn van Felix Rottenberg uit de papieren editie van het Parool verschijnt iedere zondag, maandag of dinsdag op Sargasso.

Er schuilt drama in de afscheidsbrief van Jozias van Aartsen. Maandag kondigde hij aan niet terug te keren in de Tweede Kamerfractie van de VVD. Van Aartsen schreef zijn overwegingen in een ietwat lijzig proza, omdat hij grote ergernis moest onderdrukken. Hij had natuurlijk willen zeggen dat de prominente rol van Rita Verdonk in de leiding van de VVD een ramp is.
Van Aartsen was van plan door te gaan als Kamerlid in een nieuwe periode, gewoon als backbencher.
Hij had een rol in gedachte zoals de Edward Heath, de Britse oud-premier, die 25 jaar in het Lagerhuis vervulde. Toen Heath door Thatcher verslagen was als leider van de Tories, zweeg hij een jaar, om daarna alles te zeggen wat hem nuttig leek. Hij voelde zich door niets en niemand meer geremd. Vlijmscherp waren zijn beschouwingen over het narcistische en autoritaire denken van zijn opvolgster.
Heath nam vooral het woord op momenten dat morele kwesties in het geding waren. Ik heb dat ooit meegemaakt toen ik in de bezoekersgalerij van het Lagerhuis zat. Van alle kanten kwamen de parlementariës aanhollen. “Heath spreekt,” werd er gesist. Thatcher draaide ongedurig heen en weer, ze moest een verbale oorvijg incasseren die grote verwarring veroorzaakte.
Van Aartsen beschikt niet over het onverstoorbare karakter van wijlen Edward Heath. Dat maakt hem ook sympathiek, het is heel Hollands: ga geen fuzz maken als het toch al niet eenvoudig is. Het kostte de ex-fractieleider grote moeite zich gedeisd te houden toen het kabinet viel door het bizarre optreden van Rita Verdonk in de kwestie rond Hirsi Ali.

Niemand heeft de vraag gesteld wat er gebeurd zou zijn als van Aartsen nog fractieleider zou zijn geweest. Dat was meteen tot een knallende confrontatie uitgelopen, waarbij van Aartsen met zijn ervaring Verdonk zou hebben gedwongen binnen een uur terug te komen op haar beslissing Hirsi Ali’s paspoort in te trekken. Hij heeft tandenknarsend toegekeken hoe Gerrit Zalm, verdoofd door de wishky, onmachtig bleek in te grijpen, waarna D66 enkele weken later het kabinet ten val kon brengen.

De zaterdagcolumn van Felix Rottenberg uit de papieren editie van het Parool verschijnt iedere zondag, maandag of dinsdag op Sargasso.

De Engelse minister van Defensie, Des Browne, moest er bij herhaling hoongelach en ernstige vermaningen van zijn ambtenaren om trotseren. Maar maandag lukte het hem een beslissing door te drukken: de 306 Britse militairen, die in de Eerste Wereldoorlog wegens desertie en lafheid op last van de krijgsraad werden geëxecuteerd, zijn postuum in ere hersteld.
Dit is typisch een kwestie die een minister meestal verwaarloost. Al decennia wordt in Engeland door de nabestaanden van de soldaten voor hun eerherstel gepleit, maar niemand trok zich iets van hen aan. De vorige minister, Jeff Hoon, was een bezeten voorstander van de deelname van Groot-Brittannië aan de bezetting van Irak. Die rare kwestie, daterend uit de Eerste Wereldoorlog, hoonde hij letterlijk weg.

Het Britse ministerie van Defensie is een gesloten bolwerk. Als een minister daar, tegen alle adviezen in, een oude zaak serieus neemt, vraagt dat doorzettingsvermogen. Hij moet eigenwijs zijn, drie of desnoods vier keer contra-expertise laten inwinnen, en niet accepteren dat de belangrijkste militaire adviseurs het als een onbenullig zaakje afwimpelen. Des Browne heeft een krachttoer moeten uithalen, omdat op het laatste moment een van de invloedrijkste juristen van het departement een algemeen pardon én eerherstel onwettig achtte.
Dat is het moment waarop het mis kan gaan, zeker als een minister dag en nacht in beslag wordt genomen door een desastreuze militaire operatie, een oorlog die het gezag van de Labour-regering compleet ondermijnt. Reken maar dat de Permanent Secretary de minister tijdens hun wekelijkse vertrouwelijk overleg aanraadt even geen aandacht te besteden aan ‘klein spul’. Dan telt alertheid. Met een minimum aan woorden heeft Des Browne aangegeven dat hij als minister bepaalt wat de normen zijn.
Eerherstel was volgens hem van belang, omdat nu pas, na negentig jaar, de psychoses en traumatische stresssyndromen van de soldaten – oorzaak van hun weigering terug te keren naar het front – zijn begrepen. Gek eigenlijk, omdat de drama’s in de loopgraven aan de literatuur niet voorbij zijn gegaan – denk aan het legendarische Im Westen nichts Neues van Erich Maria Remarque, dat al in 1927 indruk maakte – en nu nog steeds.

De zaterdagcolumn van Felix Rottenberg uit de papieren editie van het Parool verschijnt iedere zondag, maandag of dinsdag op Sargasso.

Op Goede Vrijdag trok een delegatie Nederlandse wethouders door Parijs. Zij waren door minister Cees Veerman van Landbouw, Natuur en Visserij uitgenodigd om de Franse tuinkunst te bewonderen. Eindelijk begint in
Nederland het besef door te dringen dat onze stadsparken en plantsoenen als een stiefkind worden behandeld. In Frankrijk en Italië zijn het belangrijke, zeer goed onderhouden historische plekken.
In Parijs is een bezoek aan ‘le jardin du Luxembourg’, de tuin van Marie de Médicis, altijd een belevenis. Het is een goed idee wethouders daar rond te leiden, want de komende jaren worden in Nederland miljoenen geïnvesteerd in de grote steden. Dat vraagt visie en doortastendheid; de publieke ruimte – een verschrikkelijk leeg begrip – ligt er in Nederland vaak ontredderd bij.
Daarom haastte Cees Veerman zich in de week voor Pasen na het wekelijkse kabinetsberaad naar Parijs, om in de namiddag met de wethouders van de dertig grootste steden uitvoerig van gedachten te wisselen over de functie van natuur in de stad. Het werd een enerverend gesprek, omdat Veerman standpunten uitlokt en wethouders wil stimuleren geen genoegen te nemen met de gebruikelijke middelmaat. Na een souper reisden de wethouders terug naar Nederland en reed Veerman zelf met zijn dienstauto naar zijn boerderij in de Dordogne.

Over de manier waarop Veerman zich op staatskosten laat vervoeren, is een kleinzielig Hollands maatschappelijk debat ontstaan. Vorige week was het zelfs voorpaginanieuws voor NRC Handelsblad.
Het is komkommernieuws van de eerste categorie, muggenzifterij, en kenmerkend voor hoe bijzaken in Nederland tot grote kwesties worden opgeblazen. Kamerleden van de oppositie gaan daarin voorop. Stuitend is
het optreden van PvdA’er Stef Depla, die zich stotterend en naar adem happend, verslikt in zinnen als ‘kennelijk leeft bij dit kabinet het gevoel dat normen en waarden alleen voor de burgers gelden en niet voor het kabinet zelf’. Het gezeur van Kamerleden als Depla is buiten alle proporties. Dat wordt binnenskamers ook erkend, maar niemand komt publiekelijk voor Veerman op.
Veerman, de enige ondernemer in het kabinet, vertoeft wekelijks in Brussel en andere Europese hoofdsteden. Veerman heeft een invloedrijke rol, hij geniet gezag onder zijn Europese collega’s, omdat hij geen functionaris is uit een belangenorganisatie, maar een inventieve boerenondernemer en wetenschapper.
De minister denkt ver vooruit over voedselketens, ecologie en natuurontwikkeling. Dat is nu precies wat van een minister wordt verwacht; die moet zich geen seconde zorgen hoeven te maken over zijn vervoer. Als hij zijn Franse collega in de Morvan op wil zoeken om vervolgens door te rijden naar zijn boerderij in de Dordogne, dan moet dat op de meest efficiënte manier worden geregeld. Zijn secretaresse op het departement kan de ritten naar zijn boerderij apart registreren en verrekenen met zijn onkostenvergoeding. Dat is een abc’tje.
Het is de taak van de staf van de minister zoiets zorgvuldig af te handelen. Daar moet de secretaris-generaal van een departement hoogstpersoonlijk op toezien. Het mag gewoon niet gebeuren dat een een minister procedurefouten begaat doordat het departement zo slecht is toegerust en dat hij daar vervolgens op te grazen kan worden genomen door de Kleine Mannetjes van politiek en journalistiek.