Een oplossing voor de democratische crisis

Over wat er mis gaat met onze democratie, en wat daaraan te doen Onze democratie Bij de algemene beschouwingen van afgelopen jaar oogstte Baudet vooral hoon bij zijn collega’s, toen hij beweerde dat de debatten in de tweede kamer eigenlijk alleen maar een inhoudsloos spel voor de bühne zijn. Helaas heeft hij daar echter wel gelijk in. De huidige politieke situatie is eigenlijk de naam democratie nauwelijks waard. Want wat is de praktijk? Direct na de verkiezingen duiken in ons land de winnende partijen een achterafkamer in, om in het diepste geheim een coalitieakkoord te smeden. Daarmee zetten ze effectief gezien vervolgens vier jaar lang de tweede kamer buitenspel.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022
Foto: Minister-president Rutte (cc)

Het VVD-tijdperk en iets met een olifant

COLUMN - In deze gastbijdrage reflecteert Karin van der Stoop op het huidige tijdsgewricht. Hoe kijken mensen in de toekomst terug op ons tijdperk? Wij noemen het meestal het informatietijdperk, maar ik kan me voorstellen dat zij er hele andere benamingen voor zullen bedenken. Bijvoorbeeld: Het VVD-tijdperk.

De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie. Ik schrijf het maar even voluit, want ik vergeet zelf vaak wat de afkorting betekent. Sinds 2010 is de VVD de regerende partij in Nederland. En wat heeft dat zoal opgeleverd?

Rutte-I

Iedereen herinnert zich het eerste kabinet Rutte nog wel, met CDA en gedoogsteun van PVV. De worsteling van het CDA met dat laatste, de tenenkrommende conferentie die ze daarover hadden. En de arme CDA-er Gerd Leers die de positie van minister van Immigratie in werd gerommeld, terwijl hij als burgemeester van Maastricht nog zo begaan was met asielzoekers in zijn stad. Nog geen anderhalf jaar later liet de PVV de begrotingsonderhandelingen klappen. En dat was dan Rutte-I.

De koude kermis en de visie van Rutte-II

De daaropvolgende verkiezingen waren zo spannend dat velen een strategische stem uitbrachten, om ofwel de VVD, of de PvdA uit de regering te houden. Kwamen die even van een koude kermis thuis.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Pieter Bas Elskamp (cc)

Het motorblok uit elkaar

COLUMN - Het is geen dogma dat het zogenaamde ‘motorblok’, VVD, CDA en D66, gaat regeren met een bereidwillige vierde partner. Er zijn echter twee alternatieven die zeker na het mislukken van de vorige poging minstens zo geloofwaardig zijn.

Motorblok op zoek

Het zogenaamde ‘motorblok’ is op zoek naar een partner. De combinatie van VVD, D66, CDA en een vierde partner, de wens van vooral Rutte, lijkt in de media zo vanzelfsprekend, dat andere combinaties eigenlijk niet serieus genoemd worden.

De combinatie van dit drietal met GroenLinks is nu reeds onderzocht. Dat bleek één brug te ver. Natuurlijk is D66 de partij die dit het meest betreurt. In een kabinet met VVD en CDA is het voor D66 namelijk uitkijken. Het vorige kabinet met die twee partijen was voor D66 geen succesnummer: alle D66 punten werden als het puntje bij paaltje kwam genegeerd, en D66 kreeg de schuld van guur rechts beleid waar de achterban zich onvoldoende in herkende. Na Balkenende II hield D66 3 zetels over.

Een herhaling daarvan is te vermijden door een linksere partner het kabinet in te trekken, die D66 enerzijds kan helpen met het afdwingen van nog enigszins progressief beleid, en verder als bliksemafleider kan functioneren. Niet voor niets doet Pechtold nadat Klaver zijn hielen lichtte nu een beroep op Roemer.

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

Een alternatief voorstel voor coalitievorming in een versplinterd partijenlandschap

ANALYSE - Gezien de verkiezingsuitslag zal zowel het vormen als het bij elkaar houden van een regeringscoalitie erg lastig worden. In dit artikel wordt een democratischer alternatief voor de traditionele coalitievorming voorgesteld, waarbij de partijen per thema coalities vormen met bijpassende, uitvoerende ministers.

Situatie

Het was deze verkiezingen erg duidelijk dat de Nederlandse democratie geen kiesdrempel heeft. Dit zorgt weliswaar voor een betere vertegenwoordiging van het moderne (ontzuilde) meningenlandschap, maar sinds de verkiezingen zitten er wel 13 partijen in de tweede kamer waarvan 6 partijen met 5 zetels of minder. Een regeringscoalitie heeft daardoor minstens 4 partijen nodig en op veel themas zullen deze partijen ver uit elkaar liggen.

Zelfs als zo een monstercoalitie gevormd wordt en de rit kan uitzitten, zullen alle partijen veel van hun verkiezingsbeloften overboord moeten gooien en daarvoor de volgende verkiezingen afgestraft worden. Bovendien voedt dit onvermijdelijke breken van de verkiezingsbeloftes de continu groeiende scepsis richting de politiek.

Waarschijnlijk zullen er nu weer stemmen opgaan voor de invoer van een kiesdrempel, maar in dit artikel wil ik een alternatieve en democratischere oplossing voorstellen.

Voorstel

Stel je voor dat de partijen besluiten om helemaal geen regeringscoalitie te vormen en in de plaats daarvan voor elke ministerpost “open” sollicitaties organiseren. Op die manier kan op elk beleidsgebied een aparte coalitie gevormd worden met een bijpassende minister.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: SP (cc)

Links akkoord vooraf leidt tot duidelijkheid en nieuw elan

OPINIE - Wil Links de burger aanspreken tijdens de komende verkiezingen, dan zal ze zich duidelijk uit moeten spreken voor een linkse coalitie, meent Hans Boer.

Verkiezingen zijn er om richting aan te geven, niet om de politieke partijen alle vrijheid te geven om ná de verkiezingen willekeurige coalities aan te gaan. De kiezer heeft recht op zo groot mogelijke duidelijkheid vóór de verkiezingen: wat betekent zijn of haar stem ná de verkiezingen.

De vorige keer voelden heel veel kiezers, zowel links als rechts, zich bedrogen door de keuze van VVD en PvdA voor hun coalitie. Dat heeft het vertrouwen in onze parlementaire democratie mild uitgedrukt geen goed gedaan. Dat moet niet opnieuw gebeuren.

Een eerste stap naar meer duidelijkheid vooraf is gezet door de uitsluiting van de PVV door de meeste democratische partijen. In de meeste gevallen had de PVV die samenwerking trouwens zelf al uitgesloten. De PVV is een antidemocratische partij, die groepen mensen systematisch tegen elkaar op zet en de godsdienstvrijheid af wil schaffen.

Richting aangeven

Een tweede stap is dat de partijen duidelijk aangeven welke coalities zij wél willen. In dat verband is een keuze voor afspraken tussen de linkse partijen fundamenteel. Een meerderheid zal dat op 15 maart niet opleveren, dat was ook niet het geval bij het Keerpunt 1972. Maar links moet afspreken samen alles op alles zetten om nu eindelijk op twee hoofdpunten van beleid cruciale stappen in de goede richting te zetten:

Foto: Canadian Pacific (cc)

Meerderheidskabinetten zijn niet meer van deze tijd

Partijleiders en toekomstige informateurs zouden een minderheidskabinet als een reële uitkomst van de volgende formatie moeten accepteren, betogen Sarah de Lange en Erie Tanja, die op Stuk Rood Vlees de voordelen van een minderheidskabinet benoemen.

Naar alle verwachting staat Nederland na de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart 2017 een ongekend gecompliceerde coalitievorming te wachten als gevolg van twee politieke ontwikkelingen: de aanwezigheid van meer middelgrote partijen in het parlement (politieke versnippering) en beweeglijk stemgedrag van kiezers (volatiliteit). Om te zorgen dat een volgend kabinet daadkrachtig én responsief kan optreden is het de tijd om de in Nederland ongebruikelijke figuur van het minderheidskabinet een hernieuwde, en serieuze kans te geven.

Leegloop van het midden

In heel Europa staan bestaande partijsystemen onder druk. Kiezers verlaten en masse gevestigde partijen voor nieuwe partijen van groene of populistische signatuur. Dit zorgt voor verrassende verkiezingsuitslagen waarbij nieuwkomers grote aanhang verwerven ten koste van bestaande partijen. Het zorgt vooral ook voor ingewikkeldere coalitievorming.

Zo zorgden de Spaanse verkiezingen van december 2015 voor winst van de nieuwe partijen Podemos en Ciudadanos. Als gevolg van deze winst was er voor het eerst in decennia geen absolute meerderheid voor de conservatieve Partido Popular of de sociaaldemocratische Partido Socialista Obrero Español, de twee gevestigde partijen die sinds de vestiging van de democratie om beurten hadden geregeerd. Mislukte coalitieonderhandelingen maakten het uitschrijven van een nieuwe ronde verkiezingen noodzakelijk. De nieuwe verkiezingen op 26 juni 2016 leverden vrijwel dezelfde uitslag.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een cordon sanitaire rond de PVV?

COLUMN - Een cordon sanitaire rond de PVV. De Vlaamse schrijver Tom Lanoye zinspeelt daarop in NRC Handelsblad van 9 april: het cordon in zijn land heeft schijnbaar “succes,” dus “waarom doen de Nederlanders niet hetzelfde”? Laten we eens kijken naar wetenschappelijk onderzoek hiernaar.

“Als u morgen een resolutie indient dat de zon schijnt, dan nog zal ik niet met u meestemmen.” Aldus de machtigste man van België, Bart de Wever, tegen Vlaams Belang (VB)-voorzitter Tom van Grieken in tv-programma De Zevende Dag afgelopen najaar. Dit raakt de kern van een cordon sanitaire: het stelselmatig uitsluiten van elke politieke samenwerking met een bepaalde partij.

Systematische weigering tot samenwerking met een partij komt regelmatig voor. In België bijvoorbeeld was er ook een Waalse partij, FN, die werd geweerd. Duitsland kent Ausgrenzung van de NPD. In Zweden willen andere partijen niets te maken hebben met de Zwedendemocraten. En de geschiedenis leert dat in veel landen ook socialisten, fascisten en communisten zijn buitengesloten.

Lanoye beperkt zich tot slechts één partij: VB. In NRC Handelsblad redeneert hij als volgt: het Vlaamse cordon is een succes dus waarom doet men in Nederland niet hetzelfde? Laten we even afzien van normatieve overwegingen en zijn redenering op haar merites beoordelen. Het eerste deel van Lanoyes redenering luidt: het cordon is succesvol want het heeft twee doelstellingen gehaald.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende