Censuur ligt om de hoek

In een democratische rechtsstaat beschermt de overheid de uitingsvrijheid en stelt ze zich uiterst terughoudend op ten aanzien van de beperking van het vrije woord. Er zijn wettelijke beperkingen. De rechter kan op grond daarvan grensoverschrijdende uitingen veroordelen. Maar een regering hoort zich daar niet mee te bemoeien. Nederland kent geen censuur door de overheid. Het is een aspect van onze democratie dat graag wordt aangehaald door critici van minder democratische landen elders in de wereld. In de afgelopen week zijn we geconfronteerd met twee berichten die er op wijzen dat een direkt ingrijpen van de overheid in het vrije verkeer van informatie ook hier niet geheel onmogelijk blijkt. Het bestuur van de NPO heeft staatssecretaris Gunay Uslu (Media, D66) gevraagd om de voorlopige erkenning van Ongehoord Nederland (ON) in te trekken. En op het ministerie van VWS was vorig jaar een 'denktank' actief waar eventuele ingrepen in de media werden besproken vanwege desinformatie over de vaccinatie tegen corona. In beide gevallen is de rechter niet betrokken. De aspirant-omroep ON ligt van begin af aan onder vuur omdat er in de uitzendingen ruimte wordt geboden aan extreemrechtse politici en commentatoren die leugens over de coronapandemie en de vaccinatie niet schuwen. En daarnaast een hoop andere onzin verkondigen. Tegen discriminerende uitlatingen in het wekelijkse programma zijn al duizenden klachten ingediend. De NPO gooit het vooral op de weigering van ON om met andere omroepen samen te werken maar vermijdt de inhoudelijke kritiek. Het verzoek aan de staatssecretaris heeft geleid tot uiteenlopende reacties. Voorstanders van een verbod vinden dat er geen plaats is voor extreemrechtse 'drek' in een met openbare middelen gefinancierd omroepbestel. Ga meer ergens anders je onzin verkopen! Tegenstanders zeggen dat het publieke bestel alle geledingen van de Nederlandse samenleving hoort te vertegenwoordiger, dus moet er 'logischerwijs' ook plaats zijn voor 'de groepen die in hun afwijkende mening stuitend of niet goed snik zijn.' Ik vind dat laatste wel een belangrijk punt. Ik hoorde een andere tegenstander op de radio ook nog zeggen dat je moet kijken naar degenen die ON door hun lidmaatschap mogelijk hebben gemaakt. Uitsluiting van die groep is niet zonder risico. Het averechtse effect van een verbod zou een verdere vervreemding zijn van een groeiende groep mensen die het vertrouwen in de politiek en de media verloren hebben. ON-directeur Karskens profileert zich nu al als 'martelaar van het vrije woord'. Probeer zijn volgelingen dan maar eens om te praten. Maar het belangrijkste argument tegen ingrijpen op inhoudelijke gronden is het ontbreken van een rechterlijke toets. De staatssecretaris zal zich daarom verre houden van een oordeel over het programma van ON. Ze zal het als een bestuurlijk conflict behandelen. Maar een verbod zal zowel door voor- als tegenstanders worden opgevat als een inhoudelijk oordeel. En daarmee maakt ze dan de weg vrij naar de opvatting dat overheidscensuur in Nederland best wel kan. Een griezelig perspectief. Wat is desinformatie? De 'denktank' van VWS tegen desinformatie over vaccins vind ik minstens zo griezelig. Ambtenaren werkten samen met sociale mediabedrijven om dubieuze berichtgeving te ontdekken en onschadelijk te maken. Het griezelige zit 'm nog niet eens zozeer in het onduidelijke begrip 'desinformatie'. Het is een vaag maar ook makkelijk bruikbaar etiket voor 'bewust misleidende' berichten. Maar noch het misleidende, noch het bewuste is niet altijd even makkelijk aantoonbaar is. Voorzichtigheid is hier dus geboden. Ik bestrijd niet de noodzaak om bewuste misleiding met schadelijke gevolgen voor de volksgezondheid te bestrijden. Maar geven we dat in handen van een geheime, ongecontroleerde groep ambtenaren in samenspraak met nog minder controleerbare vertegenwoordigers van commerciële bedrijven? Hier dreigt een trein uit de rails te lopen. Hoever is deze praktijk verwijderd van een klassiek censuurbureau? De bestrijding van mogelijk schadelijke boodschappen zou op afstand van de overheid georganiseerd moeten worden. En in alle openheid. Wim Voermans, hoogleraar staats-en bestuursrecht: 'Het risico is dat de overheid zo’n denktank gaat gebruiken om onwelgevallige geluiden te neutraliseren. Kritische tegengeluiden wegfilteren om bijvoorbeeld een coronaspoedwet of andere overheidsbeslissingen door te voeren. We weten nu niet of dit is gebeurd. De Tweede Kamer moet hierop toezien, die is de scheidsrechter.' Marloes van Noorloos, docent straf- en procesrecht, in hetzelfde NRC-artikel: 'Normaal gesproken toetst een rechter of een uiting verboden moet worden. Op sociale media gebeurt dit door de platforms zelf. Die werken in deze denktank samen met de overheid. Zo bemoeit de overheid zich met de uitingen die we te zien krijgen op platforms, op een manier die niet toetsbaar is.' De grondwet biedt de overheid in principe geen ruimte om zich te bemoeien met de meningen, standpunten en onderlinge communicatie van burgers. Hoge uitzonderingen daargelaten. En daar moeten we naar mijn mening scherp op blijven. Al was het maar voor het geval dat er in Den Haag een minder liberale wind gaat waaien. [overgenomen van Free Flow of Information]

Facebook oordeelt: Bijstandsbond = Onacceptabele bedrijfspraktijken

Uit het  persbericht (25-9-2022) van de Bijstandsbond Amsterdam:

Censuur Facebook. Advertentie Bijstandsbond op Facebook afgewezen wegens ‘onacceptabele bedrijfspraktijken’.

De Bijstandsbond heeft een werkgroep inflatie opgericht die wekelijks bij elkaar komt en die de inflatie en de hoge energieprijzen onderzoekt en waar informatie wordt uitgewisseld over waar wat het goedkoopste is.

Als voorlopig resultaat van de werkgroep is een energiespreekuur opgericht, waar mensen hun energierekening kunnen laten doorrekenen of alles wel klopt. Verder zijn wij een petitie gestart en hebben wij de overlevingsgids voor de minima op internet. Met tips en trucs om te overleven in deze moeilijke tijden. www.overlevingsgids.net.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: FaceMePLS (cc)

Het taboe op Nederlands koloniale verleden

De Amsterdamse rechtbank wilde vorige week geen voorwaarden opleggen voor vertoning van de film De Oost over het Nederlandse militaire ingrijpen in Indonesië. De Federatie Indische Nederlanders (FIN) had in een kort geding geëist dat de film zou beginnen met een waarschuwende tekst dat het ging om een ‘fictieve verbeelding’ van het Nederlandse ingrijpen, en dat die een reactie was op de Bersiap – de chaotische, gewelddadige periode in Indonesië pal na de Tweede Wereldoorlog. De FIN achtte de voorstelling van zaken in de film niet in overeenstemming met de feiten. De bezwaren richtten zich ook tegen beelden die te veel associaties zouden oproepen met de SS. En het ergste was nog, zo verklaarde een vertegenwoordiger van de FIN op de radio, dat de film ook onderdeel gaat uitmaken van een lespakket op scholen.

Lou de Jong

Het is niet de eerste keer dat er vanuit de hoek van oud-strijders en Indische Nederlanders een poging wordt gedaan de geschiedenis van de oorlog tegen Indonesië te vervalsen. Lou de Jong kreeg er eind vorige eeuw mee te maken toen hij zijn Geschiedenis van het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog voltooide met de zogenaamde ‘politionele acties’ van het Nederlandse leger. De boze oud-strijders hadden er zelfs een apart comité voor opgericht: het Comité Geschiedkundig Eerherstel Nederlands Indië. Toen een concept van deel XIA uitlekte waarin een hoofdstuk voorkwam onder de titel ‘Oorlogsmisdrijven’ ontstond een enorme ophef, aangejaagd door De Telegraaf.  De Jong beloofde er nog eens naar te kijken en gaf het omstreden hoofdstuk de titel ‘Excessen’. Toen hij de oud-strijders niet verder tegemoet wilde komen voerde het Comité tevergeefs een gerechtelijke procedure om alsnog gelijk te krijgen over de wijze waarop de gebeurtenissen in Indonesië in zijn boek behoorden te worden beschreven.

Foto: Joel Kramer (cc)

Duizend bommen en castraten

RECENSIE - Alle populaire cultuur heeft in de loop der eeuwen te maken gehad met afkeuring, minachting, en openlijke censuur. Striptekenaars kunnen er over meepraten. Sinds het genre eind negentiende eeuw doorbrak zijn velen achtervolgd met verboden omdat hun creaties niet in de smaak vielen bij de gegoede burgerij of de geestelijkheid die meenden te moeten waken over de geestelijke ontwikkeling van kinderen en jonge volwassenen. Hun uitgevers hielden er met het oog op de afzet rekening mee, maanden tot voorzichtigheid en eisten zo nodig aanpassing van tekst of tekening. En wanneer ze er toch in slaagden deze barrières te doorbreken waren er nog altijd ouders en opvoeders die hun kroost stripboeken en -tijdschriften onthielden. Omdat er te veel bloot in voorkwam, of te veel geweld, of omdat hun stripfiguren dingen deden die kinderen op verkeerde gedachten zouden kunnen brengen, omdat de karikaturen beledigend waren voor bepaalde bevolkingsgroepen of omdat er sprake was van majesteitschennis.

Jan Smet, hoofdredacteur van de Vlaamse Stripgids, verzamelde jarenlang voorbeelden van censuur in stripverhalen. Hij geeft nu een overzicht van zijn collectie in Duizend Bommen en Castraten. Het boek is met meer dan 500 rijk geïllustreerde pagina’s op het formaat van een stripboek loodzwaar in gewicht, maar ongetwijfeld een groot genot voor de stripliefhebbers en -verzamelaars die geen genoeg kunnen krijgen van hun favoriete genre. Daarnaast is het een rijk gevulde etalage van omstreden beelden in de 20e eeuwse massacultuur: wat mocht niet gezien worden door kinderogen? Wat was strijdig met de heersende moraal? Welke tekenaars gingen te ver en waarom? Het zijn vragen die in deze eeuw een nieuwe actualiteit hebben gekregen door de groeiende invloed van politiek correct denken over ras en gender op taalgebruik en beeldvorming.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Closing Time | Oliviers Army

En nu wordt Elvis Costello ook al gecancelled. Nou niet helemaal, er wordt een song van hem door de BBC gecensureerd. Namelijk het nummer Olivers’s Army, afkomstig van de elpee Armed Forces uit 1979.

En dat nummer wordt gecensureerd vanwege de politieke stellingname in die song, geschreven tijdens het confict / de problemen, met Noord-Ierland immers, nee, het is vanwege het woord ‘nigger’.  (‘Mijn grootvader werd toen zo genoemd’, zegt Costello) En dat woord kan niet meer. Kan nu niet meer. Nu klinkt er een piep op de plaats waar dat n-woord stond. Ben je gelijk ook het hele ritme kwijt van dat nummer. Nu klinkt het verminkt. Geen wonder dat Costello dan nu ook zegt:’ Draai het hele nummer gewoon niet.

Foto: copyright ok. Gecheckt 21-02-2022

De macht van Facebook en Google door filters

ANALYSE - Waarom de geheime filters op de social media als Facebook en Google zo snel mogelijk verplicht openbaar moeten worden gemaakt

Stel je voor…

Stel… Mark Zuckerberg himself kijkt naar de televisie. Hij ziet dat er in Italië binnenkort verkiezingen zijn, en denkt: die Beppe Grillo, die moet winnen.

Ik zeg niet dat het zo is, sterker nog, waarschijnlijk is het niet zo. Het is maar een verzonnen voorbeeld.

Maar zo’n Zuckerberg zou in dat geval niet zoals wij normale burgers op zijn handen hoeven blijven zitten, of het blijven duimen voor zijn favoriet. Ook hoeft hij niet zoals andere big shots in business een grote donatie te doen aan zijn idool. Zelfs hoeft hij geen data te tappen.

Het enige wat hij hoeft te doen, is zijn team de opdracht geven dat het ultra-geheime Facebook algoritme een paar extra regels krijgt: artikelen over zijn idool worden vaker gedeeld, en artikelen waarin hij negatief wordt genoemd krijgen minder exposure.

Het kost niets, en als het maar redelijk subtiel gebeurt, zou niemand doorhebben dat het gebeurt. En omdat Facebook door de helft van de Italianen dagelijks gebruikt wordt, heeft het gegarandeerd een heel manifeste invloed op de uitslag van de stembus, dat ze zonder dat ze het wisten maanden blootgesteld aan een door filters gepimpte verslaggeving over Grillo.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Britse gezondheidszorgmedewerkers gecensureerd

Workers who have spoken to the Guardian say they fear being disciplined. Several professionals said they worried about losing their jobs. Examples include an email signed by the chief executive of one NHS trust forbidding all staff from talking to the media, and incidents where staff suspect emails and social media accounts are being monitored. Requests by staff to communications departments to permit them to talk to the press have been turned down, leaving staff anxious and fearful for their jobs during the worst global public health crisis of this century.

Censuur in de wetenschap: blaffen tegen de verkeerde boom

Twee weken geleden twitterde VVD-kamerlid Judith Tielen triomfantelijk dat haar motie tegen academische zelfcensuur was aangenomen, met steun van VVD, FvD, SP, PVV, PvdD, SGP, 50Plus, DENK en het CDA.

Dit was niet de eerste motie die dit beoogde te doen. Laten we even kort de historische feiten op een rijtje zetten. Eer jaar geleden diende Pieter Duisenberg een soortgelijke motie in. De onderbouwing, op de The Post Online nota bene, bestond uit twee artikelen van sociaal-psychologen en de anekdotes van een politicus die geen promotor kon vinden (Martin Bosma). Ten slotte voerde Duisenberg een anonieme “vriend” op die een goed voorstel had geschreven, maar geen persoonlijke beurs kreeg, volgens Duisenberg vanwege diens politieke oriëntatie. Geen bewijs, slechts anekdotes en verdachtmakingen.

Quote du Jour | Hoe critici van regeringen onschadelijk worden gemaakt

The Economist schrijft hoe machtige mensen smaadwetgeving gebruiken om hun critici de mond te snoeren:

Defamation is recognised almost everywhere as grounds for a civil claim, in which subjects of wanton and damaging falsehoods can demand financial compensation. But when defamation is a criminal offence, governments can go beyond fining critics who have caused demonstrable harm, and imprison them simply for speaking. Though several countries have recently decriminalised defamation, many more still prosecute it zealously. And even where it can no longer lead to jail, charges can stifle criticism if courts award vast damages.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Volgende