In de ban van de tegenstander

‘Een volwassen vijandschap moet rijpen, net als de mooiste vriendschap’. Afgelopen zondagmiddag werd Hans Keilson geïnterviewd door de filmmaker Frans Weisz in het Joods Historisch Museum. Een hele eer vond de interviewer, ooit was hij als klein kind bij dr. Keilson op consult geweest en nu mocht hij zomaar naast hem zitten, zijn arm om hem heen slaan en hem van alles vragen. Nog voor het vraaggesprek goed op gang kwam sprak Frans Weisz de hoop uit om binnen afzienbare tijd ‘Komedie in mineur’ te gaan verfilmen. Het was nog niet helemaal zeker, maar een geheim was het blijkbaar ook niet. Dit is natuurlijk goed nieuws, het zou prachtig zijn als de essentie van de boeken van Hans Keilson ook niet-lezers zouden kunnen bereiken.‘Komedie in mineur’ is een spannend boek, het zal een mooie Nederlandse film opleveren, daarvan ben ik zeker. ‘Waarom zou Frans Weisz niet gekozen hebben voor het belangrijkste boek van Hans Keilson?’ vroeg ik mij af. Ik had die zondagochtend net ‘In de ban van de tegenstander’ uitgelezen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lockheed Martin frustreert controle en aankoopbeleid

Eind maart is in het Verenigd Koninkrijk de tienjaarlijkse volkstelling gehouden. De organisatie ‘Count me Out’ heeft protesten tegen de telling georganiseerd, omdat Lockheed Martin (LM) € 170 miljoen verdiende aan de begeleiding ervan. LM is ook de de grootste wapenfabrikant in de wereld, vandaar. Het bedrijf had al ervaring in de Verenigde Staten en Canada.

Informatie daarover kom ik tegen in Prophets of War van William Hartung. Een boek waarvan de centrale stelling is dat Lockheed veel te veel macht verzamelt op veel te veel terreinen. Het bedrijf produceert wapensystemen voor de ruimte, de lucht, op zee en land. Het is daarnaast actief op het tal van andere gebieden tot aan sociale zaken toe. Voor Nederland is vooral van belang dat de firma hoofdaannemer bij de productie van de JSF is.

Als ik een boek met index in handen krijg, ga meteen naar de lemma’s. In dit boek kijk ik naar: Nederland, Bernhard en JSF. (Census komt niet voor.) Over de JSF is niet opvallend veel geschreven. In the Star-Telegram – de krant uit Fort Worth waar Lockheed gevestigd is – vind je minstens zoveel informatie. Toch zou het boek standaard literatuur moeten zijn voor iedereen die zich professioneel met de Nederlandse aanschaf van de straaljagers bezig houdt, zoals journalisten, politici, wetenschappelijke bureaus van de politieke partijen, activisten en wetenschappers.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Boekrecensie | De verbale guerrilla’s van Dijkshoorn

“Een warme zeehond, daar heb je een heel aardige kameraad aan. Van warmte worden zeehonden mild. Kom je thuis, hebben ze een kruiswoordraadsel opgelost. Potje thee op tafel. Dat soort dingen.”

Nico Dijkshoorn, voor kijkers van ‘De Wereld Draait Door’ bekend als de huisdichter van het programma, bracht begin maart 2011 de bundel ‘Kleine Dingen’ uit.  De bundel bestaat uit columns en gedichten, verdeeld over negen thematische hoofdstukken. Zo is er het hoofdstuk ‘De Krant’, waarin Dijkshoorn krantenberichten op een andere manier interpreteert dan dat ze staan beschreven in de krant. Bij het bericht dat een man een val van 122 meter overleeft, vraagt Dijkshoorn zich af wat iemand onderweg denkt. “Wat gebeurt er als je als een baksteen naar beneden suist? Denk je, vlak voordat je te pletter valt: hé, wat een geinige gordijnen daar op de vierendertigste verdieping? Of denk je aan stoofpeertjes?”

Veel van zijn stukken zijn ironisch en lachwekkend. Bijvoorbeeld wanneer Dijkshoorn ons vertelt hoe  moeilijk het is om zeehonden thuis te houden. Dat je ze warm moet houden, omdat ze anders typische zeehondendingen gaan doen, zoals zwemmen en geluiden uitstoten.

En ook al overheerst de humor in de bundel, sommige stukken zijn juist serieus, zoals blijkt in het hoofdstuk ‘Ikea’. Hierin worden de verhalen verteld die schuilen achter het kopen van een slaapbank, of een  Stornäs eettafel. Deze hebben bijna allemaal met afscheid te maken. Een stel dat uit elkaar gaat, een geliefde die er niet meer is of een dochter die gaat samenwonen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Boekrecensie | Daar staat mijn huis

‘Pas in de jaren van1948 tot 1951 werd ik me bewust van de tragedie van mannen die niet in staat zijn om de controle over hun leven te behouden en de veiligheid van hun kinderen te waarborgen’.

Vlak voor de boekenweek verscheen er een dun boekje van Hans Keilson (1909). Het bevat herinneringen die hij in de jaren negentig opschreef en dicteerde. Ze werden onlangs teruggevonden in zijn archief. Deze Nederlandse vertaling van ‘Da steht mein Haus’ is een wereldprimeur. De oorspronkelijke Duitse editie zal later dit jaar bij Fischer Verlag verschijnen

In ‘Daar staat mijn huis’ gaat Hans Keilson terug naar zijn jeugd. Hij beschrijft hoe het was om als Joods kind op te groeien een klein stadje in het oosten van Duitsland en hoe de weerzin tegen de kleine Joodse gemeenschap in Freienwalde (Oder) langzaam aan voelbaar werd. Aanvankelijk merkte hij weinig van het antisemitisme, maar op het gymnasium kreeg hij te maken met hatelijke uitvallen van zijn klasgenoten.

Een van de mooiste hoofdstukjes gaat over de bekoorlijke omgeving van Freienwalde, het Bronnendal en de beboste heuvels. Hij haalt herinneringen op aan het schaatsen op de meren. Hans schaatste niet gewoon baantjes, nee, hij deed het wild, alsof hij trainde voor een kampioenschap. Hij scheurde op zijn ijzers dwars door de slome massa recreatierijders heen. O, wat wilde Hans graag gezien worden: ‘Er was menig meisje aan wie ik graag mijn kunsten getoond had. Maar toen begon meteen al het probleem van het kiezen. Er waren in onze gemeente geen Joodse meisjes in de geschikte leeftijdscategorie. En bij andere meisjes waren al de eerste tekenen van terughoudendheid merkbaar.’

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Boekrecensie | De gekroonde republiek

Een gastbijdrage van GB van Publiekrecht & Politiek.

Je weet ongeveer wat je van een boek van Fasseur, een van de Koninklijke Rechtzetters, kan verwachten. Je hoeft zo’n boek niet te lezen, dus eigenlijk moet je dan niet zeuren als je het toch leest. Desalniettemin: Fasseur maakt het in zijn meest recente boek wel erg bont met zijn pogingen om de Oranjes solide op het schild te zetten.

De eerste taak die Fasseur op zich neemt is het corrigeren van de beeldvorming van Koning Willem I, II en III. Sinds het boek Voor de troon wordt men niet ongestraft geboren hangt het imago van deze Oranjevorsten er toch enigzins rafelig bij. Beatrix had al laten weten afstand van het boek te nemen, maar de televisieserie De Troon deed het boek nog eens dunnetjes over. En nu rukt Fasseur uit om de boel recht te zetten, zonder overigens het boek of de serie te noemen. Willem I was geen machtswellusteling maar een hardwerkende koning, ‘met nobele bedoelingen bezield’; de troon en het koningschap werden hem ook maar aangeboden. En de arme man maar honderden stukken lezen op Eerste Kerstdag, zoals Fasseur beschrijft.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Boekrecensie | Brave burgers gezocht

De overheid is geen geluksmachine, heeft premier Rutte bij herhaling gezegd. U, de burger, moet het zelf gaan doen. Rutte spreekt zich uit als een klassieke liberaal, die vindt dat de taken van de overheid beperkt moeten blijven. Een goede overheid, is een kleine overheid.

De praktische uitwerking van dit gedachtegoed is echter geen breuk met de kabinetten Balkenende. Ook die vonden dat de overheid de afgelopen decennia teveel taken bijeen gehamsterd heeft en die niet allemaal meer kan dragen. De burger is aan zet en moet meedoen. Er wordt daarom voorzichtig al gesproken van een participatiestaat.

De participerende burger, zijn verlangens en vermogens en de verwachtingen die de overheid van hem koestert zijn de thema’s van het Brave Burgers Gezocht: De Grenzen van de Activerende Overheid, het nieuwe jaarboek van het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken, onder redactie van sociologen Imrat Verhoeven en Marcel Ham. Het boek is in december uitgekomen, maar kwam via een aantal transatlantische omzwervingen onlangs op mijn bureau. Niettemin is Brave Burgers alleen maar actueler geworden, vandaar alsnog deze bespreking.

Een van de opvallende ontwikkelingen in het afgelopen decennium is dat de burger zoveel moet. De redacteuren zien daarbij twee ontwikkelingen aan het werk. Ten eerste de verschuiving van een terugtrekkende naar een heroptredende overheid. Burgers moeten hun eigen problemen oplossen en liefst ook een aantal problemen die van oudsher onder de verantwoordelijkheid van de staat vallen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Boekrecensie | 45 miljoen doden

Mao’s Grote Sprong (1958-1962) was een grootschalig communistisch avontuur, bedoeld  om agrarisch China in hoog tempo om te vormen tot een industriële grootmacht, die zou kunnen wedijveren met de Sovjet-Unie en Groot-Brittannië. Het experiment van boerenzoon Mao, een voluntarist zonder economische opleiding, ontaardde in de meest dramatische periode uit de 62-jarige geschiedenis van de Volksrepubliek.

Frank Dikötter is sinoloog, van Nederlandse origine en professor aan de universiteiten van Hongkong en Londen. Hoewel die hongersnood nog altijd taboe is in het huidige China, waar vetklinieken voor tieners van 100 tot 300 kilo het omgekeerd fenomeen vormen, mocht de auteur een resem provinciale archieven inkijken. De centrale archieven van de CCP in Beijing zullen wellicht pas in de verre toekomst toegankelijk zijn.

Die provinciale archieven bevatten schrijnende getuigenissen en doen Dikötter concluderen dat het dodental 45 miljoen was in plaats van 30 miljoen, zoals tot nu toe verondersteld werd.

De auteur geeft eerst een algemeen chronologisch overzicht van de gebeurtenissen in China, de SU en zijn bondgenoten, van 1949 tot 1966.Daarbij zien we dat Mao en andere partijleiders de SU bezochten in 1949 en 1957 en Chroesjtsjov naar Beijing kwam in 1958. Tijdens de ontmoeting in november 1957 voorspelde Chroesjtsjov de zijn land de VSA zou inhalen in 15 jaar tijd en dat China hetzelfde zou doen met Groot-Brittannië. De tweede voorspelling kwam uit, maar dan in 50 jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Boekrecensie | Jij bent het Céline Dion

‘Dit is niet mijn 1e brief. Ik heb je al 3 dingen geschreven. Maar ik heb nog geen antwoord van jou (…) Dus ga ik je deze brief zelf geven. Want ik kom naar je toe Céline! Eindelijk. Ik zou al eerder naar je show. Ik had genoeg gespaard met mijn baan. Er kwam alleen iets tussen. Maar dat is nu opgelost’.

Met haar debuut Of hoe waarom toonde Hanna Bervoets haar schrijftalent. De hoofdpersoon Flora maakt in Bervoets nieuwe roman Lieve Céline plaats van de drieëntwintigjarige Brooke met een passie voor zangeres Céline Dion. Lieve Céline is serieuzer en meer in de stijl van haar wekelijkse column in Volkskrant Magazine, die zich kenmerkt door humoristische beschrijvingen van hedendaagse, herkenbare situaties.

De jonge, laagbegaafde Brooke woont met haar moeder Pamela en zus Sue in Amsterdam-Noord. Brooke presteert niet goed op school. Wanneer haar moeder na een ouderavond thuiskomt met enkel het rapport van Sue, zegt ze tegen Brooke: ‘Laat niemand je ooit vertellen dat je anders bent. En ook niet dat je speciaal bent, want speciaal is een woord dat mensen gebruiken die niet durven te zeggen wat ze willen zeggen en dan maar iets anders zeggen terwijl ze hetzelfde bedoelen, snap je?’. Brooke moet naar een speciale school. Dit is echter niet voor lang want het is er koud en de mensen zijn er onaardig.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Boekrecensie | Culinaire troost

culinaire troostWeinig mensen zullen graag op begrafenissen komen of er zelfs maar graag aan denken. Je moet dan ook best wel lef hebben om een boek te schrijven over een onderwerp waar menigeen zich ongemakkelijk bij zal voelen als culinaire troost rond uitvaarten. Jeanette Diepenbroek deed het.

’t Is nog een leuk boekje ook. Gelukkig maar, want goed rouwen is belangrijk en een goede maaltijd kan daar uitstekend bij helpen. En dat geldt óók voor nuchtere Nederlanders, die de uitvaart zo dikwijls afdoen met een kopje (slechte) koffie en een plakje (matige) cake. Want dat Nederlanders rondom het thema van de dood nuchter zijn, kun je in deze tijd met al zijn stille tochten toch nauwelijks volhouden. Wat dat betreft is het back to the future, want eeuwen geleden moet het op begraafplaatsen een dolle boel zijn geweest. Men kwam er graag bijeen voor handel, cultuur, spel, drank en zelfs seks, vertelt Diepenbroek in Wat eet je op een begrafenis? Culinaire Troost.

Eén ding gebeurt overal ter wereld op uitvaarten: er wordt gegeten en gedronken. Heel soms is dat sober, maar meestal uitbundig. In veel culturen lijkt de uitvaartwens van Jacques Brel zoals hij die uitte in het onsterfelijke Le Moribond (“maak er een dolle boel van”) een vanzelfsprekendheid van de eerste orde.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Waardig sterven?

Wow, zegt een van de nieuwe verpleeghulpen als ze de kroegbaas verzorgt, zie ik daar een tattoo? Het gezicht van de kroegbaas verstrakt. Zeer tegen zijn zin zwijgt hij, starend naar de vagelijk zichtbare cijfers die in zijn onderarm staan gebrand

De auteur van En in het uur van onze dood werkte 5 jaar in verschillende instellingen. Haar ervaringen heeft ze opgeschreven in een compact en lekker weglezend boek. Korte hoofdstukjes, die allen de titel dragen van één oudere. Die hoofdstukindeling maakt al direct duidelijk wie er bij Stegeman centraal behoort te staan in de ouderenzorg: de oudere. Uit eigen ervaring wist ik al dat het in minimaal één Nederlandse instelling niet best was gesteld met onze ouderenzorg. Die instelling was geen uitzondering op de regel. De oplossing volgens de auteur: “Alle managers zouden iedere ochtend voor het aanzetten van de computer rustig en met aandacht een oudere moeten verzorgen. Maar ze zijn niet geschoold, zult u zeggen. Welnu, dat geldt ook voor menige zorgmedewerker

Stegeman ziet weinig heil in managementkreten als ‘een kwaliteitslag maken’ of ‘de klant centraal stellen’. In plaats daarvan pleit ze in haar voorwoord voor: “Dienstbaarheid. Liefdevolle zorg in een huiselijke, familiare omgeving: dat is alles.” Gelukkig is het boek niet een lange tirade over wat er mis is in de ouderenzorg. Natuurlijk krijgt de lezer schokkende zaken voorgeschoteld. Diefstal, aanranding, dood door verwaarlozing: het zijn niet de lolligste thema’s. De auteur beschrijft de ouderen als mensen van vlees en bloed, niet als case studies. Die aandacht voor de grappige, , knorrige of aandoenlijke oudere maakt het boek boeiend. Ook laat de schrijfster zien dat persoonlijke aandacht wérkt. De demente vrouw Post krijgt bijvoorbeeld iedere dag haar koffie voorgeschoteld, maar drinkt nooit wat. Ze drinkt pas als haar man de koffie inschenkt, hij zet de koffie namelijk voor haar linkerhand. Mevrouw Post is linkshandig. Persoonlijke aandacht kan levens redden, maar persoonlijke aandacht maakt de laatste levensdagen van ouderen vooral een stuk aangenamer.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Vorige Volgende