Een coalitie van kansrijken

Publieksopvattingen over cryptovaluta, een gastbijdrage van Joost van Spanje (Royal Holloway University of London) en Manuel Kaal (Kantar Public). Sinds november is Bitcoin weer af en toe in het nieuws. Na de hype in 2017 was de digitale munt drie jaar lang uit het zicht. Houdt Bitcoin ons land nog bezig na de recente wederopstanding? Uit onderzoek blijkt desinteresse – behalve bij een smalle coalitie van kansrijke Nederlanders. “Uiteindelijk zal de wereld één valuta hebben. Het internet zal één valuta hebben. Persoonlijk geloof ik dat dit Bitcoin zal zijn.” De algemeen directeur van Twitter, Jack Dorsey, laat geen twijfel bestaan over zijn geloof in de digitale munt. Dorseys andere bedrijf, betalingsverwerker CashApp, bezit nu voor ruim 130 miljoen euro aan bitcoin. Bitcoin blijft voorlopig wel bestaan, wat je er ook van vindt. Wat vinden Nederlanders van Bitcoin? Jarenlang hebben de meesten niets geweten van Bitcoin of van de duizenden andere cryptovaluta die volgden. Die munten waren speeltjes van een select gezelschap, totdat een explosieve prijsstijging in 2017 een breed publiek trok. Drie jaar terug bezat naar schatting rond een half miljoen Nederlanders cryptovaluta. De crash die volgde verminderde dit met 100.000. Maar nu is de prijs hoger dan ooit. Wellicht deels een weerspiegeling van de ontwikkeling die Bitcoin heeft meegemaakt: programmeurs wereldwijd hebben het project verder ontwikkeld, beursanalisten hebben hun vertrouwen erin uitgesproken, cryptodiensten zijn in veel landen niet verboden (maar juist onder toezicht geplaatst), en de dagelijkse over het netwerk verstuurde waarde is gestaag gegroeid. Deels is de recordprijs van Bitcoin ongetwijfeld ook te danken aan maatschappelijke ontwikkelingen. De rente is extreem laag en de geldhoeveelheid die door centrale banken de laatste jaren in omloop is gebracht is zonder weerga. Cheques zijn uitgeschreven aan vele bedrijven; helikoptergeld uitgestrooid over honderden miljoenen Aziaten en Amerikanen. Een enorm contrast met de schaarste van Bitcoin. Onlangs kocht een paar bedrijven veel bitcoin. Voorbeelden zijn verzekeraar MassMutual, databedrijf Microstrategy – dat grofweg 2 miljard euro aan bitcoin bezit – en betalingsverwerker PayPal. Al zijn sommige experts, zoals Nouriel Roubini (hoogleraar economie aan New York University), bijna even kritisch over Bitcoin als in 2017, veel anderen laten zich nu genuanceerder uit. Het beeld is gekanteld. Hoe is de publieke opinie in ons land nu? Hoeveel Nederlanders bezitten cryptovaluta, hoeveel zouden het willen bezitten en hoeveel verwachten het te gaan bezitten? Zijn dat progressieven of juist niet? Armen die een gokje wagen of juist vermogenden? En wat vinden Nederlanders van de munt, en welke reactie willen ze van de overheid? Is het een bubbel? Tot slot, gaat Bitcoin naar 100.000 euro? We vroegen het 1.238 mensen, representatief voor alle volwassen Nederlanders. Het bleek dat 3,3% van hen cryptovaluta bezit. Dit komt overeen met zo’n 430.000 personen. De helft zit er voor meer dan 300 euro in; de anderen voor minder. Nog eens 1% zou graag bitcoin bezitten, weer 2% verwacht het te bezitten in 2025, 2% anderen hadden ooit crypto. Bij liefst 92% vliegt crypto onder de radar. Degenen die crypto hadden, hebben, willen hebben of verwachten te gaan hebben maken in totaal slechts 8% van de respondenten uit. Toch kunnen we een voorzichtige profielschets maken: ze zijn relatief vaak man, onder de zestig en hoger opgeleid. Het gaat veelal samen met een hoog inkomen en huiseigendom, en er zitten veel ondernemers bij. Een coalitie van kansrijken, die vaak VVD stemmen. Kijkend naar alle respondenten vallen de lage verwachtingen op. Slechts 2% denkt dat de meeste mensen Bitcoin gebruiken in 2030, 2% ziet het ooit de euro vervangen en nog geen 6% verwacht een prijs van 100.000 euro. Dit laatste ondanks behaalde resultaten uit het verleden: als je zou uitgaan van de gemiddelde jaarlijkse uitbundige prijstoename sinds 2009, dan zou je die prijs in 2022 verwachten. Het is ook mogelijk dat de munt plots waardeloos zal raken, of een bubbel zal blijken. Slechts 4% van de respondenten durft die mogelijkheid uit te sluiten. Bovendien is Bitcoin, waarvan de prijs wordt gemanipuleerd (volgens 20%), een milieuramp (13%) die economische ongelijkheid vergroot (19%) en er vooral is voor criminelen en terroristen (29%) en maken hacks en fraude het kwetsbaar (35%). Toch vindt maar 19% dat Bitcoin moet worden verboden en 23% vindt van niet; krap 11% tegen 29% wil straf voor alle aanbieders van bitcoin. De groep die bij uitstek negatief over Bitcoin is, en dan ook repressief beleid wil, zijn zestigplussers. Hogeropgeleiden en VVD-kiezers zijn juist minder geneigd tot beteugeling van Bitcoin. Van de VVD-stemmers van 2017 is 17% voor een verbod en 35% tegen. Aan de positieve kant vindt 10% dat Bitcoin financiële privacy biedt en 18% dat het de macht van banken en overheid beperkt. Andere mogelijke voordelen vonden nauwelijks weerklank, bijvoorbeeld dat het spaarders bescherming biedt tegen inflatie (3%) of mensen in ontwikkelingslanden helpt (2%). Van 9% mag de belastingaangifte wel in bitcoin en 2% vindt dat de overheid veel bitcoin moet kopen. Maar de overheid, die wordt niet geleid door Jack Dorsey. Genoemd onderzoek is uitgevoerd door Kantar Public. Een steekproef van 2.000 Nederlandse volwassenen is getrokken uit het Kantar Public Panel, dat 110.000 leden telt. Dit heeft geleid tot 1.238 respondenten die de vragenlijst hebben ingevuld, een respons van 62%. De respondenten zijn ondervraagd van 17 tot en met 21 december 2020. De resultaten zijn herwogen naar de Gouden Standaard op de kenmerken geslacht, leeftijd, opleiding, regio, huishoudgrootte en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017.

Door: Foto: Namecoin (cc)
Foto: Namecoin (cc)

Een kijkje op de cryptomarkt

, door

COLUMN - Vorige week hield de Tweede Kamer een hoorzitting over de cryptovalutamarkt. Critici beschrijven die markt als manipulatie plus speculatie plus incompetentie. Of dit zo is valt niet te meten, want de markt is ook nog eens uiterst ondoorzichtig. Of zijn er toch aanwijzingen?

“Bitcoin is alleen geschikt voor drugsdealers, moordenaars en Noord-Korea,” zei Jamie Dimon, CEO van de Amerikaanse bank JPMorgan Chase, in september. Destijds werd het aantal bitcoinbezitters in de wereld op minder dan 1 op 10.000 geschat. Afgelopen maand liet Dimon weten grote spijt te hebben van die uitspraak. Inmiddels is het aandeel bitcoinbezit wereldwijd waarschijnlijk fors groter.

Naar schatting 400.000 Nederlanders hebben cryptomunten; een groep die afgelopen maanden flink groeide. Hoogopgeleide jonge mannen zijn hierin oververtegenwoordigd. Ze zitten met gemiddeld 7.300 euro in de crypto, in totaal minder dan 1% van de Nederlandse spaartegoeden. Er is vraag naar advies, bijvoorbeeld over het kopen van bitcoin of een van de ruim 1.300 andere munten, de altcoins. *)

Gênant

De vraag naar advies wordt bediend door zelfverklaarde experts die filmpjes plaatsen op Youtube. Die experts hebben namen als Crypto Bobby en The Crypto Chick. Een van de youtubers met de grootste aanhang is de Amerikaan Nicholas Merten van Datadash. Momenteel heeft Datadash circa 260.000 abonnees op Youtube. Bovendien trok Merten afgelopen maand volle zalen in Ierland en Zwitserland.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Quote du Jour

Quote du Jour | Laat me met rust

, door

“I would rather not do it. I want to work, I want to keep doing what I want to do. I don’t want money. I don’t want fame. I don’t want adoration. I just want to be left alone.”

Maar toch maakte Craig Wright bekend dat hij de uitvinder van de bitcoin is. Media (en de belastingdienst) waren de Australische ondernemer op het spoor, zodat hij zich gedwongen voelt zijn identiteit bekend te maken.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Spelletje

, door

Digital native jongeren maken nauwelijks onderscheid tussen online spelletje en beleggen of bitcoins. Mij lijkt dat een gezonde ontwikkeling, maar de Autoriteit Financiële Markten maakt zich zorgen. Om die jongeren, zeggen ze, al kun je ook vermoeden dat het imago van de financiële markten in het geding is wanneer een generatie opgroeit die het ziet als een spelletje waar je alleen geld in moet stoppen dat je missen kunt.

Wel een reëel gevaar vormt gameverslaving. Seks en drugs en rock ’n roll, het wordt allemaal geslachtofferd op het mobiele altaar. Dat kost soms inderdaad meer geld dan gezond is. Een beetje minder spelletjes spelen of “beleggen” kan denkelijk geen kwaad. Maar dat lijkt mij eerlijk gezegd geen taak voor de AFM.

Foto: copyright ok. Gecheckt 22-11-2022

Een klimaatactivist heeft geen Bitcoins

, door

OPINIE - Hoewel het heel aantrekkelijk lijkt om als klimaatactivist zoveel mogelijk over te stappen naar een niet materiële geldeenheid, is het vooralsnog het stomste wat je kan doen.

Zolang onze energievoorziening nog niet honderd procent duurzaam is, is iedere transactie met digitaal geld een aanslag op het klimaat. Okay, toegegeven, dit bericht lezen kost ook stroom. Maar het is niets vergeleken met wat er nodig is om iets met Bitcoins te doen. Zit u stevig?

Voor een enkelvoudige transactie met Bitcoins is op dit moment 260 kWh nodig. Ja, dat leest u goed, 260 kiloWattuur! Dat is eentiende van wat een gemiddeld huishouden per jaar aan stroom verbruikt. Met een paar transacties gooit u dus alle besparingen van de afgelopen jaren achteloos het raam uit.

Iemand drukt het zelfs uit in vaten olie. Voor het maken van 1 Bitcoin is nu anderhalf vat olie nodig…

En nu hoor ik u aarzelend roepen dat Bitcoins toch ook met duurzame energie geproduceerd en verhandeld kunnen worden. Ja, natuurlijk. Maar dat lost het probleem niet op. De Bitcoin handel zorgt voor toename van het wereldwijde energieverbruik (met maar liefst 0,14% momenteel). Inzetten van duurzame capaciteit maakt het totaalplaatje niet beter.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Waan van de dag

Bitcoin letterlijk verspilling van energie

, door

[O]nly a handful of insiders […] have noticed a threat inherent in the very design of the Bitcoin system: that of ever-increasing environmental damage from the electricity used in the ‘mining’ of Bitcoins.

Bonusuitleg (voor hen die het nog niet wisten) waarom de Bitcoin het sowieso niet gaat worden:

By contrast, all viable currencies are underpinned by the fact that the currency has a use outside its role as a medium of exchange. This is obvious in the case of metallic currencies such as gold and silver coins, and of paper currencies that are convertible into gold. But it is also true of ‘fiat’ currencies, not convertible into precious metals (the case with the US dollar since 1971).

The external value of fiat money is more subtle than that of a metal coin. It is inherent in the fact that the government issuing the currency is willing to accept it in payment of taxes and other obligations. If the US government ceased to exist, people might choose to go on using US dollars as a medium of exchange for a while. Ultimately, however, all currencies without an external source of value must share the fate of the Confederate dollar and similar former currencies, becoming, at best, collectors’ items.

In the end, Bitcoins will attain their true economic value of zero. But as long as Bitcoin, and similar ‘crypto-currencies’ persist, the mining process will continue to damage the environment by wasting energy to no purpose.

Foto: Namecoin (cc)

Flitscontracten

, door

COLUMN - Onder het motto dat computers zakelijker en sneller werken dan mensen, is een bitcoinbank opgericht die financiële contracten automatisch uitvoert. Bitcoin is virtueel geld dat zonder toezicht, tussenkomst of ingrijpen van bovenaf door gebruikers onderling wordt uitgewisseld. Transacties worden door álle gebruikers gezamenlijk, en dus volkomen decentraal, versleuteld bijgehouden.

Ethereum begon een eigen variant van bitcoin. Hun extraatje: Ethereum kan anonieme contracten volautomatisch uitvoeren zodra aan bepaalde condities is voldaan.

Bijvoorbeeld: zoveel dagen nadat een veiling is gestart, wordt het eigendomsrecht van het geveilde goed automatisch overgedragen aan de hoogste bieder en vallen diens geboden ‘ethers’ de verkoper toe. Of: elke keer dat de computerdatum gelijk is aan de geboortedag van je kind, krijgt de jarige X ethers overgemaakt.

Ook banken leek het een aantrekkelijk concept: anoniem en geautomatiseerd transacties uitzetten en uitvoeren klonk ze als flitshandel 3.0 in de oren. (Misschien dachten ze zelfs: jottem, weer een fijne offshore-optie erbij.) Elf banken, waaronder de ING, stapten in Ethereum.

Een nadeel van de constructie: de contracten worden afgesloten binnen mini-organisatietjes die als het ware bovenop Ethereum worden gebouwd. Een van de grootste Ethereum-organisaties is de DAO: een investeerdersclub die ruim 150 miljoen dollar aan ‘ethers’ inbracht en beheerde, en die samen bepaalde wat ze met dat geld zouden doen. De DAO wilde optreden als een soort van crowd-funded durfkapitaalfonds.

Foto: De geldwisselaar en zijn vrouw (1514) Quentin Matsys copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Volgeld negeert vijfduizend jaar geschiedenis geld

, door

ANALYSE - De afgelopen weken zijn op Sargasso vier artikelen verschenen over volgeld. Uit de discussie onder de artikelen blijkt dat er veel onduidelijkheden zijn over de aard van geld. Dit bleek ook uit de documentaire die de VPRO zondag 1 nov uitzond over een andere geldvernieuwing, de bitcoin. Ik wil in dit laatste deel daarom ingaan op de aard van geld: hoe is het ontstaan en hoe werkt het eigenlijk? Het antwoord op deze vragen werpt een ander licht op de noodzaak van geldhervorming.

Uiteraard heeft de redactie van Sargasso aan Van Houts en Ons Geld om een reactie gevraagd, en anders dan het Financieel Dagblad zouden wij die zeker geplaatst hebben als wij er een hadden ontvangen. Helaas hebben zij niet gereageerd. Omdat Sargasso wel graag ruimte geeft voor hun perspectief, hebben we twee sympathisanten bereid gevonden om het voorstel van Ons Geld toe te lichten. In Rente, crisis en groeidwang legt Gerben Nap uit waarom rente het sturingsmechanisme is dat leidt tot groeidwang die uiteindelijk eindigt in een crisis en in deel drie van deze miniserie werd door een sympathisant van Ons Geld, Niels Verduijn, in Burgerinitiatief Ons Geld verdient eerlijke discussie, het voorstel van Ons Geld toegelicht.

Waan van de dag

Bitcoin in de problemen

, door

Matt O’Brien in The Washington Post:

If Bitcoin were a currency, it’d be the worst-performing one in the world, worse even than the Russian ruble.

But Bitcoin isn’t a currency. It’s a Ponzi scheme for redistributing wealth from one libertarian to another.

[…] Bitcoin hasn’t just fallen 76 percent the past year. It’s fallen 36 percent the past two days, as you can see below, with a 24 percent decline the past 24 hours. It’s too bad Bitcoin doesn’t have a central bank to help stabilize its value.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: epSos .de (cc)

Het einde van de banken

, door

ACHTERGROND - Veel mensen hebben het vertrouwen in banken verloren. Zij zijn immers de veroorzakers van de crisis die er met ons geld op los speculeerden, te veel risico namen en gered moesten worden met gemeenschapsgeld. Hoe worden we onafhankelijker van deze ‘dienstverleners’?

Dit is de vraag die de initiatiefnemers van de inmiddels vijfduizend alternatieve valuta op de hele wereld, zichzelf stelden. Hoe ontwikkel je een alternatief monetair systeem buiten de banken om? De bekendste van deze alternatieve munteenheden is de Bitcoin, die het betaalmiddel van de toekomst zou worden. Lokale alternatieven als La Mora in Spanje en de Bristol Pound in Engeland zijn voorbeelden van Local Exchange Trade Systems (LETS). Ook in Nederland zien we een groeiende behoefte aan alternatieve valuta.

Sociaal kapitaal

In de Indische Buurt in Amsterdam kun je tegenwoordig met Makkies betalen. Die Makkies zijn niet alleen te verdienen door producten te verkopen, maar ook door klusjes te doen voor buurtbewoners. Nederlandse taalles geven of de hond uitlaten voor de buurvrouw, levert Makkies op en die kan je dan weer uitgeven bij het lokale filmhuis of bij de supermarkt.

Op deze manier bouw je sociaal kapitaal op en creëer je gemeenschapsgevoel. De gemeenschap wordt onafhankelijker van banken en dus minder gevoelig voor crises en de alternatieve munteenheid draagt bij aan de sociale cohesie. De populariteit van alternatieve valuta lijkt hand in hand te gaan met een roep om meer sociaal contact en samenwerking in een wereld die steeds individualistischer is geworden.

Volgende