Met oorlog breng je geen vrede

Los van alle ellende – voor zover dat kan, tenminste, want de beelden van het vliegveld bij Kabul zijn haast niet om aan te zien: mensen met doodsangst in hun ogen, ouders die in paniek hun kindje doorgeven, in de hoop dat een ander het mee zal nemen, weg het land uit – los van al die ellende dringt een vraag zich op. Wat is in ’s hemelsnaam het nut van oorlog? Kun je, zoals de Verenigde Staten al sinds de Vietnamoorlog in de jaren ’60 volhouden, inderdaad ‘the hearts and minds’ van de bevolking veroveren nadat je een land eerst bent binnengevallen, en het vervolgens aan gort hebt gebombardeerd? Vietnam, Irak, Afghanistan – overal speelt die vraag. Kun je als buitenlandse macht ooit nog op goede voet met de bevolking komen te staan, wanneer je die eerst als collateral damage hebt behandeld? Wanneer je met drones argeloze bruiloftsgasten hebt opgeblazen, en de kinderen van een land collectief hebt verweesd? Wanneer je, zoals Nederland in Srebrenica overkwam, in de positie raakt dat je onderdeel wordt van een burgeroorlog en je jezelf machteloos laat gebruiken door de overheersende partij? Maken zulke oorlogen de taak van de internationale blauwhelmen – die hoofdzakelijk afstand tussen de strijdende partijen pogen te scheppen – niet duizendmaal moeilijker dan die al is? Steeds meer ga ik geloven dat het enige dat je kunt doen voor een land dat in burgeroorlog verkeert, niet bestaat uit dat land invallen, maar uit lokale initiatieven versterken en waar je maar kunt de nood lenigen. Pleisters plakken, voedsel en schoon water verstrekken, schooltjes oprichten, de lokale pers helpen, ziekenhuizen bouwen, dorpsraden consulteren. En wanneer die schooltjes en ziekenhuizen worden gebombardeerd, met koppig optimisme weer van voor af aan beginnen. Het werk van Artsen Zonder Grenzen, het Rode Kruis, Reporters Sans Frontières is moeilijk, maar zaait minder wantrouwen en biedt uiteindelijk meer perspectief. Je bouwt geen democratie met legers; die metsel je met geduld, vertrouwen, overtuiging, standvastigheid en betrouwbaar zijn. Tegen dictatoriale regimes en terroristische groeperingen bestaat geen quick fix – alleen stug volhouden, in samenwerking met de bevolking. Niet dat je internationaal met lege handen hoeft te staan. Ook sancties kunnen werken, net als fondsen intrekken, beslag leggen op de rekeningen van oorlogsfinanciers en regimes uitsluiten van internationale gremia. Maar daar win je weinig mee – je voorkomt hooguit erger. De lokale democratie versterken is het enige dat werkelijk perspectief biedt. Maar dat betekent ook dat je strenger moet zijn tegen regismes die nu nog overwegend als ‘friendly’ worden beschouwd. Van Jair Bolsonaro en Vladimir Poetin tot Recep Tayyip Erdoğan en Viktor Orbán – wees strenger tegen hen, al was het maar omdat het weinig helpt om daar toe te staan wat je elders verwerpelijk zegt te vinden. Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.

Door: Foto: cc wikimedia.commons.nl Make love not war in time
Foto: jvdgoot (cc)

Advocaten zonder grenzen

OPINIE - In Overloon bouwt de Stichting Beperking zonder Grenzen Land van Cuijk een speeltuin. De Stichting, geheel gerund door vrijwilligers, heeft een brief gekregen van een advocatenbureau waarin hen gesommeerd wordt de naam te wijzigen. De advocaten schrijven namens Artsen Zonder Grenzen en beroepen zich op het merkenrecht. De stichting gaat nu maar voor een andere naam. ,,Wij willen ons sponsorgeld niet opofferen aan advocaatkosten, ” zegt Theo Weenink, een van de vrijwilligers. De proceskosten kunnen bij verlies in de tienduizenden euro’s lopen.

Volgens een woordvoerster van Artsen zonder Grenzen  heeft Stichting Beperking zonder Grenzen Land van Cuijk ‘een nette juridische brief’ gekregen. ,,Dat doen we bij iedereen die iets in de naam heeft zitten met ‘zonder grenzen’.

Volgens haar moet die term als beeldmerk worden gezien. ,,Als anderen een naam kiezen die daar te veel op lijkt, kunnen we die partijen daar op aanspreken. Het komt zelden of nooit tot een rechtszaak, we komen er onderling altijd uit.”
Het bericht leidt tot verontwaardigde reacties op de site van De Gelderlander: ‘Advocaten zonder grenzen’, ‘Arrogantie zonder grenzen’. Lezers kondigen aan hun donatie voor AzG stop te zetten. Waar de organisatie dan weer op reageert met de mededeling dat er geen donatiegeld voor deze advocaten is ingezet. Ze doen het gratis. En ze gaan heus geen proces voeren. Ze dragen het initiatief een warm hart toe en ‘zoeken graag een passende oplossing’.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

AzG publiceert rapport over Amerikaanse aanval Kunduz

Het rapport is hier (pdf) te lezen.

De belangrijkste conclusies:

  • Het hospitaal werd ongeveer een uur lang, afgaande op de voor- en na-foto’s, met grote precisie vanuit de lucht beschoten (waarschijnlijk door een AC-130 Gunship).
    De exacte GPS-coördinaten van het hospitaal waren bekend bij alle strijdende partijen.
  • In de week voorafgaand aan de aanval werden, op de ernstigste gevallen na, alle gewonde regeringssoldaten uit het ziekenhuis geëvacueerd. Geen nieuwe gewonde regeringssoldaten werden daarna nog binnengebracht.
  • Het ziekenhuis verzorgde nog wel gewonden Talibanstrijders, waaronder twee personen waarvan men vermoedde dat ze van hogere rang waren.
  • Verwoede communicatiepogingen om de luchtaanval te doen stoppen, hadden (tenminste een uur lang) geen effect.
Foto: United Nations Photo (cc)

Ebola – wat ging er mis?

OPINIE - Het is ruim een jaar geleden dat ebola uitbrak. Wat liep er allemaal fout? Hoogleraar Ontwikkelingssamenwerking Paul Hoebink wijst op de pijnpunten in de internationale gemeenschap, én die van Nederland. ‘We horen in ieder geval bij de landen die hun beloftes zijn nagekomen en ons marineschip Karel Doorman vol overtuiging liet uitvaren.’

Nu de ebola-crisis in West-Afrika over zijn hoogtepunt heen lijkt en langzaam afvlakt, zou het goed zijn om even terug te kijken en te zien wat er allemaal fout gelopen is. Dat gebeurt links en rechts ook. De eerste constatering is dan meestal dat het hier om twee landen gaat die uit een burgeroorlog komen met zwakke eerstelijns gezondheidszorg. Het detecteren van een ziekte-uitbraak in een eerste fase, snel de oorzaak vaststellen en direct ingrijpen, wordt gezien als de manier om een epidemie te voorkomen van dergelijke ziektes (er waren in Afrika meer van dit soort virussen rond).

‘Dit zou nooit gebeurd zijn in Oeganda’, hoor je dan, omdat daar de eerstelijn wel functioneert en snel in actie komt en alarm slaat. Voor Guinee, het derde land in deze uitbraak, geldt dat burgeroorlog-argument natuurlijk niet, maar misschien wel de jarenlange verwaarlozing van de gezondheidszorg onder de militaire dictatuur.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Artsen zonder Grenzen verbannen uit fors deel Myanmar

Afgelopen vrijdag berichtte Artsen zonder Grenzen dat de organisatie door de autoriteiten in voormalig Birma was gelast al haar activiteiten te staken.

Inmiddels bericht de organisatie de regering na gesprekken heeft toegestaan dat de organisatie haar werk in delen van het land weer hervat, maar niet in Rakhine, het deel waar de overheid al sinds 2012 een campagne van etnische zuivering voert tegen de moslimbevolking, de zogeheten Rohingya.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.