Alleen het tempo is ongeëvenaard

Eerst moesten de feiten het ontgelden. Trump beweerde dat de opkomst bij zijn inhuldiging de grootste ooit was, ondanks foto’s die het tegendeel bewezen. Daarna zei hij dat er sprake was geweest van grootschalige stemfraude, en dat al die ‘valse’ stemmen naar Clinton waren gegaan – al hadden zijn advocaten eerder geen bewijs van dergelijke fraude gevonden. Toch hield Trump hartstochtelijk vol dat hij, goed beschouwd, wel degelijk ‘the popular vote’ had gewonnen. Zijn woordvoerder noemde dat een ‘alternatief feit’. Daarna was de beurt aan de wetenschap. De klimaatwebsite van het Witte Huis werd allerijl verwijderd, en voortaan moeten alle studies en onderzoeksgegevens van de EPA, de milieutak van de overheid, eerst door Trumps mensen worden goedgekeurd voordat ze mogen worden gepubliceerd. Naast alternatieve feiten krijgen we ook alternatieve wetenschap – wetenschap is alleen ‘waar’ wanneer die in Trumps straatje past. Ook andere overheidsinstellingen kregen te horen dat ze voortaan niets naar buiten mogen brengen zonder presidentiële goedkeuring vooraf. Censuur, noemen we zoiets in de gewone wereld.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: cea + (cc)

Alternatieve feiten: een logisch gevolg van cynisme over politiek en media

COLUMN - Trumps pr-madam Kellyanne Conway introduceerde dit weekend het begrip ‘alternatieve feiten’ om de glasharde leugens van persvoorlichter van het Witte Huis Sean Spicer te duiden.

We kunnen daar filosofisch over doen. Volgens Nietzsche bestaat er geen waarheid, enkel interpretaties. Volgens Foucault is kennisproductie een functie van de macht. Dergelijke postmoderne inzichten zouden dan in gepopulariseerde vorm langzaam doorsijpelen naar de bevolking, en voilá: ziehier het resultaat.

Ik geloof daar weinig van. Het cynisme bij de bevolking over politiek en media komt niet door een plotselinge doorbraak van postmoderne inzichten, maar door het gedrag van politiek en media zelf. Machthebbers liegen en media zijn doorgaans de slippendragers van de macht.

U zult zich nog wel herinneren hoe de regering Bush het volk en de rest van de wereld voorloog over massavernietigingswapens in Irak, en de samenwerking van Saddam Hussein met Al Qaeda. De media ging daar in mee, berichtte erover alsof het Witte Huis een autoriteit was en Colin Powell met zijn toneelstukje voor de VN als een indrukwekkende toespraak. Indrukwekkend was het: het was eveneens desinformatie.

Dat slippen dragen van de macht heeft een lange traditie: CNN werd beroemd door haar berichtgeving over de eerste Golfoorlog, maar ze liet enkel de Amerikaanse kant van het verhaal zien; niet de dood en het verderf dat de Amerikaanse bommen zaaiden. Het was het begin van ‘embedded journalism’; journalisten die kritiekloos het speelboekje van het Amerikaanse leger volgden en in feite als pr-agenten fungeerden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.