Kunst op zondag Archives - Pagina 9 van 55

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Doel, België

13 maart 2022 , 08:00 , door M&M

Doel, Belgie

Ik heb hier niet gewoond, ik heb hier geen verbintenis.
Ik ben hier slecht als doorgangsreiziger, als toerist op de fiets.
Maar ik ken uw dorp. Uit de media, het voelt gelijk vertrouwd;
“daar bij die molen”of is dat al te afgezaagd?
Is het eerder nu:”Daar bij die koeltorens”?
Ik fiets hier door uw straten, ik verken de boel.
Ik slalom langs het glas dat uit de sponningen
geslagen is. Ik kan niet om de graffiti heen:
elk huis is hier een palet of een ezel geweest.
Het klopt wat ze over u schrijven, die dichtgetimmerde
vensters en deuren, alsof er een Tsunami
werd verwacht, of een overval. Dat er slecht volk
op pad hier naar toe was. En dat klopte ook wel.

De dijk bood uitzicht als altijd, de bankjes
stonden klaar. De kroeg bij de molen: Stella Artois.
De dijk doet wat tie moet doen: het water buiten
houden, en de mensen en het land droog.
Dit is immers het land waar ze land maken van water,
maar waar ze water willen maken van huizen,
van leven, van bewoond historisch gebied,
niets ontziend – want dat kan ook niet.
Het land waar een dijk geen onoverkomelijk
obstakel is, en protest of argument evenmin.
Doel, daar bij die molen. En die kerncentrale.

Ik fiets door Pastorijstraat, Parkstraat,
Havenweg en Camermanstraat. Systematisch,
links, rechts, links, het dambord af, maar
het hart is weg, er klopt hier iets niet.
Ik denk: er zullen ooit vissen zwemmen
door deze straten. In deze huizen zal wier wuiven.
En de kerkklokken zullen onder water luiden.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Bad neighbours

6 maart 2022 , 08:00 , door P.J. Cokema

Oorlog. De inspiratie voor een ‘normale‘ Kunst op Zondag is verdrongen door verbijstering. De toestand in de wereld? Ik heb er even niets aan toe te voegen.

We gaan luisteren naar ‘Bad neighbours’, gecomponeerd door Catherine Likhuta. Zij is in Kiev geboren en tegenwoordig wonend en werkzaam in Australië. Over dit muziekstuk schrijft ze zelf:

Ik ben geboren en getogen in Oekraïne, dus je kunt wel raden over welke slechte buren ik het heb… Het stuk is geïnspireerd op de invasie van Oekraïne in 2014 door de ultieme ‘slechte buur’ van Oekraïne en bevat talloze muzikale dialogen, ruzies en zelfs gevechten.
Het combineert een algemeen gevoel van spanning en vastberadenheid met momenten van verdriet en rouw. Maar bovenal gaat het om vechten voor vrijheid en onafhankelijkheid.

De 1e hoornsolist vertegenwoordigt Oekraïne en heeft verschillende solomomenten die voor mij klinken als het zingen van Oekraïense volksmelodieën.

Van hetzelfde stuk is ook een versie voor twee hoorns en piano, bespeeld door Catherine Likhuta. Meer muziek van haar op haar Youtube-kanaal.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag verkent Hoge Luchten

27 februari 2022 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

REPORTAGE - In het Stedelijk Museum in Zutphen bezoek ik voor Kunst op Zondag de tentoonstelling Hoge Luchten. De expositie bestaat uit een selectie van 40 werken uit het Rijksmuseum. De lucht en de beleving van dit natuurfenomeen vormen het centrale thema. Martin & Inge Riebeek stelden in opdracht van het museum de video-installatie ‘Stadslucht Maakt Vrij’ samen. Hoge Luchten, schatten uit het Rijks nog te zien tot en met 20 maart 2022 in Hanzestad Zutphen.

IJsgezicht op Zutphen (1655) Barend Avercamp (1612-1679) © foto Wilma Lankhorst.

Grijze lucht boven de Hanzestad

Als we naar de locatie van Musea Zutphen lopen, hangt er een vale grijze lucht boven ons hoofd. De zon is vandaag niet sterk genoeg om een gaatje in het wolkendek te branden. We zijn benieuwd naar de hoge luchten die ons worden beloofd. Van de 52 kunstwerken komen er 40 uit de collectie van het Rijksmuseum. Uit de eigen verzameling heeft het team 12 aanvullende werken geselecteerd. En zoals je mag verwachten, worden we in de eerste zaal direct getrakteerd op drie gezichten op Zutphen.

Walburgiskerk Zutphen (1864) Jan Jacob Fels (1816-1883) © foto Wilma Lankhorst.

Winter in Zutphen

Het eerste werk is een gezicht op de beroemde Walburgiskerk uit Zutphen (1864). Het doek is geschilderd door Jan Jacob Fels (1816-1883). Naast dit winterse tafereel staat de bronzen schaatsenrijder (1960) van Piet Esser (1914-2004). Dit beeld komt uit de collectie van Museum Henriëtte Polak. Iets verderop hangt ‘gezicht op Zutphen’ uit 1820 van een anonieme kunstenaar. Ook Barend Avercamp (1612-1679) heeft zich door het stadsbeeld van Zutphen laten inspireren voor zijn doek ‘IJsgezicht op Zutphen’ (1655).

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Europa en de stier

20 februari 2022 , 08:00 , door P.J. Cokema

De wereld gaat aan understatements ten onder en dit is er een van:

‘Europa en de stier’ is een geliefd thema in de schilderkunst en de beeldhouwkunst.

Het staat bij Wikipedia en menig ander platform zo beschreven. Het verhaalt van een viespeuk die zich oppermachtig waant. Vermomt als stier verleidt hij een jonge vrouw. Ze gaat er in mee en net als ze denkt een gezellig ritje op zijn rug te maken, snelt het beest er vandoor.

Dwars door zee. Bang om te verdrinken klampt de deerne zich dan maar vast aan het ondier. De stier neemt haar mee naar Kreta, overweldigt haar en schopt haar zwanger. De een noemt het ‘Europa en de stier’, een ander betitelt het als ‘De ontvoering van Europa’. Maar het is niets meer en minder dan ‘De verkrachting van Europa’.

En dat staat dan ook nog door heel Nederland!

In Hilversum: Ek van Zanten (1933 – ) – Europa en de stier (1961)

In Deventer: Pieter d’Hont (1917 – 1997) – Europa en de Stier (1963)

In Utrecht: Gerard van der Leeden (1935 – ) – Europa op de stier (1973)

In De Bilt: Jits Bakker (1937 – 2014) – Europa en de Stier (1998)

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Ballade van het déjà vu

13 februari 2022 , 08:00 , door M&M

Ballade van het déjà vu

Je was hier al een keer geweest.
Je hebt dit al ‘ns eerder gezien.
Je weet al wat ze zullen zeggen.
Je weet al wat er komen gaat.

Wie of wat trekt er hier aan welke touwtjes?
Je knikt na weer iets wat je al wist.
Je knikt: dat had je al verwacht.
En dat je dit al wist, dat brengt je uit balans.

Je hebt een gesprek, maar het is
alsof je midden in een echo zit.
Je ziet het nu ineens ook niet zo scherp.
Wat was ook alweer de vraag?
Want het antwoord dat wist je immers al.

Je voelde je licht, de tijd ging tergend traag.
Je houdt je adem in om dit niet te verstoren.
Het is alsof een afgesproken script wordt uitgevoerd.
De tijd, je wist het, die komt je tegemoet.
Je was moe, je kon gerust je ogen sluiten.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Rhinoceros

6 februari 2022 , 08:00 , door P.J. Cokema

Alle mensen worden neushoorns. Het had het slotkoor kunnen zijn van een magistraal meesterwerk dat de teloorgang van de mensheid bezingt. Deze evolutionaire ontwikkeling is echter bekend van het toneelstuk Rhinoceros (1959), geschreven door Eugène Ionesco (1909 – 1994).

In een Frans dorpje veranderen de inwoners in neushoorns. Uiteindelijk blijft alleen de wat slome en alcoholistische Bérenger als enige niet getransformeerde mens over. Dat vindt hij toch wel erg eenzaam en wil alsnog een neushoorn worden om zich bij de kudde te voegen. Het lukt hem maar niet. Dan besluit hij te blijven wie hij is: “Ik capituleer niet!”

Deze bizarre klucht wordt gezien als een metafoor voor de volgzaamheid van mensen waarmee fascisme heeft kunnen bloeien. Het kan ook worden gelezen als een ode aan mensen die niet in clichés, stereotypen en conservatieve rolpatronen willen blijven hangen.

Waar in de hedendaagse werkelijkheid er mensen zijn die figuurlijk in quasi fascistoïde beesten veranderen, zijn de neushoorns figuurlijk gesproken het haasje. De rhinoceros staat in de top tien bedreigde diersoorten. Juist vanwege de ivoren neushoorn.

Blijkbaar mist de rhinoceros het aanpassingsvermogen dat de Afrikaanse olifant wel heeft. Evolutiebiologen schreven in Science over hun ontdekking dat steeds meer vrouwtjesolifanten zonder slagtanden geboren worden. Conclusie: de soort heeft zich in korte tijd aangepast om zodoende niet aan stroperij ten onder te gaan.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | De denker

30 januari 2022 , 08:00 , door P.J. Cokema

Er zijn veel denkers in de wereld. Die van Auguste Rodin is eigenlijk een dichter. Het verhaal gaat dat Rodins denker Dante Alighieri moest voorstellen. Het beeld heette dan ook aanvankelijk ‘De Dichter’.

Een enkel detail, de rechterhand onder de kin, de linkerarm voorlangs naar beneden en dan houdt elke gelijkenis met Rodins denker op bij dit standbeeld van Dante:

Ugo Zannoni (1836 – 1919) – standbeeld Dante Alighieri, 1865.

Bronsgieters zagen meer gelijkenis met het grafmonument dat Michelangelo maakte van Lorenzo de Medici. Dat beeld werd ‘Il Pensieroso’ (de denker) genoemd.

Michelangelo (1475 – 1564) – beeld boven graftombe van Lorenzo II de Medici, 1524 – 1531.

Al lang voor Rodin was de hand onder de kin, of tegen de zijkant van het hoofd, het stereotype voor denken. Of eigenlijk meer: gepeins. Hier zien we bijvoorbeeld de apostel Johannes denken: “Mijn god, wat een toestand…”

De peinzende apostel is onderdeel van een terra cotta beeldengroep van treurende mensen rond de aan het kruis gestorven Jezus. Het tafereel staat in de Santa Maria della Vita kerk in Bologna (Italië). Let eens op de zeer expressieve Maria Magdalena, helemaal rechts.

Niccolò dell’Arca (1435 – 1494) – De bewening van Christus, 1450.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag leest biografie Jeanne Bieruma Oosting

23 januari 2022 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

RECENSIE - Nu de musea nog even gesloten blijven, lees ik voor Kunst op Zondag de biografie van kunstenaar Jeanne Bieruma Oosting (1898-1994). Jolande Withuis, bekend van de biografie ‘Juliana, vorstin in een mannenwereld‘ ging deze uitdaging aan. Net als Geert Mak in de ‘Eeuw van mijn vader’ neemt Withuis je in haar publicatie mee in de eeuw van Jeanne Oosting. De positie van de werkende vrouw/kunstenaar in de 20ste eeuw. Deze biografie is de opmaat naar een ‘Zomer met Jeanne’ in verschillende musea in ons land.

Zelfportret © Jeanne Bieruma Oosting, Collectie Museum Henriëtte Polak.

Noot: Jeanne Bieruma Oosting signeerde haar werk met Oosting, daarom gebruik ik in dit artikel, net als Withuis, alleen deze naam en niet haar volledige adellijke familienaam.

Wie is Jeanne Bieruma Oosting?

Jeanne Adriana Johanna Wilhelmina Bieruma Oosting wordt op 5 februari 1898 geboren in Leeuwarden. Haar ouders zijn Jan Bieruma Oosting (1870-1936) en de rijke jonkvrouw Adriana Janke barones van Harinxma thoe Slooten (1873-1954). Zus Lot is één jaar jonger, broer Hans maar liefst tien jaar. In de heersende maatschappelijke opvattingen van die dagen is er geen ruimte voor opleidingen voor vrouwen. Broer Hans kreeg (van papa) alle kansen en volop financiële ruimte om zich te ontwikkelen. Jeanne en zus Lot kregen thuisonderwijs. Ondanks dat haar moeder het familiekapitaal in bracht, kon zij hier niet zelfstandig over beslissen. Vrouwen waren in ons land tot 1957 niet handelingsbekwaam. Als je in zo’n gezin en in deze maatschappelijke context de wens hebt om professioneel kunstenares te worden, ligt er een flink uitdaging op je te wachten. Jeanne ging dit avontuur aan en Withuis deelt haar verhaal op ruim 400 pagina’s.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Tot op het bot

16 januari 2022 , 08:00 , door P.J. Cokema

Fileer de mens tot op het bot en wat blijkt? Iedereen is gelijk!

In het diepst van ons wezen zijn we knekels. Doodsaai, dus verzinnen we er van alles omheen. Zelfs ons verzincentrum is bot. We nemen een kijkje in knekel- en curiosakabinetten en bij hedendaagse osteologische kunstenaars.

In de late Middeleeuwen was de dodendans een poosje een trendy thema in de kunst. Vermoedelijk was de pandemische pest aanleiding. De pest trof iedereen, oud, jong, arm, rijk. Men werd zich scherp bewust van de vanitasgedachte. Kom daar vandaag nog maar eens om.

Michael Wolgemut (1434-1519), Danse Macabre, 1463.

De in Brussel geboren arts en anatoom Andries van Wesel (in Latijn Andrea Vesalius) wordt gezien als een van de eerste wetenschappers die de menselijke anatomie in kaart bracht. In deel 1 van zijn ‘De humani corporis fabrica libri septem’ (Zeven boeken over de bouw van het menselijk lichaam) behandelde hij het skelet. Vesalius maakte zelf een aantal gravures van skeletten in diverse poses.

Andreas Vesalius (1514 – 1564), Biddend skelet, 1723.

En wie was de maker van de eerste röntgenfoto van een roker?

Vincent van Gogh (1853 – 1890).

Kun je zelfkennis opdoen door een skelet te bestuderen?

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Uitgaan na de lockdown

9 januari 2022 , 08:00 , door M&M

Uitgaan na de Lockdown

Weet je, als we straks weer uit mogen,
als we straks weer feest mogen vieren,
naar de kroegen, de stad in, tot laat,
tot erg laat, de straat over, flesje bier
in de hand, zingend hier, pissend daar,
in mekaars armen hangend, beetje
schreeuwen weetjewel, beetje lallen,
zo blij als een kistkalf in de wei,
geen avondklok, wel bier en nog eens bier,
boel plezier, buren boos maar boeien,
wij zijn los, wij vieren feest, mag iedereen
weten, kots in het portiek, fietsen omgooien,
gewoon geintjes weetjewel, huissleutel kwijt,
aankloppen, bellen, bonzen, roepen, buren boos,
muziek nog in de kop, die kroeg, man, man, man,
hossen, struikelen, meisje gemist, wel gezien,
volgende keer misschien. Ochtendgloren,
grauwe kop, helemaal brak, bonzend hoofd,
ogen dik, trage wereld, droge mond, sigaret.
Gordijnen dicht, luxaflex gesloten, mobiel uit,
nee, toch aan, dit wil je niet missen, laatste
berichtjes, hoe ist? En jij denkt: dit was het dus,
zo was het dus, zo gaat het worden. Je denkt:
Ik weet eigenlijk niet of ik het allemaal wel
weer net zo leuk ga vinden als vroeger.

Drie bier

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag kijkt vooruit naar 2022

26 december 2021 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

NIEUWS - In deze laatste Kunst op Zondag bijdrage van 2021 kijken we vooruit naar het museale aanbod van 2022. De teams hebben de stiltes rondom corona gebruikt om nieuwe exposities te ontwikkelen. Naast tentoonstellingen uit eigen depots zitten er ook weer internationale exposities bij. Ondanks de huidige lockdown, is er veel moois om naar uit te kijken. Ik wens je vanaf deze plek graag een gezond en inspirerend 2022.

Kara Walker - Untitled (1997-1999) courtesy of Sikkema Jenkins & Co and Sprüth Magers

Kara Walker in De Pont

De Amerikaanse kunstenaar Kara Walker (1969, USA) opent in ‘A Black Hole is Everything a Star Longs to Be’ haar privéarchief voor ons. In de afgelopen achtentwintig jaar heeft ze een oeuvre opgebouwd met onder andere ruim 600 tekeningen, silhouet-knipsels en talrijke video’s. De Pont presenteert deze schatten samen met werk en een reeks animatiefilms. Karen walker onderzoekt in haar werk het ontstaan van collectieve zelfbeelden en ook haar eigen identiteit. ‘A Black Hole is Everything a Star Longs to Be’ is Walker’s eerste grote solotentoonsteling in ons land.

A Black Hole is Everything a Star Longs van Kara Walker is van 19 februari t/m 24 juli 2022 te zien in Museum De Pont in Tilburg.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Kabinet

19 december 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

Nee, dat wordt geen leuk kabinet. Verwacht er geen wonderen van. Laten we eens in diverse kunst- en curiosakabinetten kijken of er kandidaten te vinden zijn voor de diverse ministerposten. En andere nuttige informatie.

Een kabinet waar van nature elkaar vijandige schepsels in één lichaam samen komen? Thomas Grünfeld verklaarde in dit interview (2016) over zijn ‘Misfit’- creaties: “Hier zag ik als beeldhouwer de kans om met echte huid, in plaats van steen, brons of andere materialen te werken. Met iets dat een leven heeft gehad. Met het collageprincipe ontwierp ik nieuwe soorten, die het bijvoorbeeld mogelijk maken om vijanden in de natuur in één lichaam te verenigen.”

Thomas Grünfeld – Misfits (taxidermie), 1992.

Haas en ree

Eekhoorn, zwarte kabeljauw en konijn

Muskusrat, neusbeertje, wilde eend en ree

Wild zwijn, wilde eend en kip

Een kabinet met nieuw elan. Of wordt het trekken aan een dood paard? Misschien een ideetje om ter waarschuwing dit boven de vergadertafel van de ministerraad te hangen?

Maurizio Cattelan – Novecento, 1997.

De curator van het nieuwe kabinet rekent er wel op dat-ie iedereen aan een touwtje heeft.

Nicolas Darrot – Injonction (bevel) I, 2008. Uit de serie ‘Les Injonctions’.

Vorige Volgende