Franse stakers geven niet op

Het protest tegen de verhoging van de pensioenleeftijd van 62 naar 64 jaar in Frankrijk leidde deze week al weer tot de tiende algemene stakingsdag van dit jaar. Het huisvuil wordt nu opgeruimd, maar de acties gaan als het aan de bonden ligt volgende week gewoon verder. Ondanks de uitnodiging van premier Elizabeth Borne aan de bonden voor een gesprek. De Franse regering heeft de woede van de demonstranten flink aangewakkerd door de pensioenwet buiten het parlement om door te drukken. Wat drijft de demonstranten om te blijven protesteren tegen langer werken terwijl in veel omringende landen de pensioenleeftijd al lang verhoogd is? Klassenstrijd of psychodrama Vergelijking van pensioenen in verschillende landen is lastig. De grote verschillen in pensioenstelsels maken het al jaren lastig om binnen de EU op dit punt tot harmonisatie te komen. In Frankrijk beargumenteert Macron de pensioenhervorming door te wijzen op de de algemene verhoging van de gemiddelde levensduur en de steeds hogere kosten voor de staatskas. De Fransen hebben daar vooralsnog geen boodschap aan. Ze vinden dat ze zelf al genoeg betalen. In Frankrijk is de pensioenbijdrage hoger dan het OESO-gemiddelde. En ze willen zo lang mogelijk genieten van een leven zonder werkverplichtingen. Sociologen merken op dat Fransen weinig plezier halen uit hun werk, door de relatief lange werkdagen, de sterk hiërarchische structuren waardoor mensen vaak weinig autonoom kunnen werken, en een sinds de Franse Revolutie ingebakken weerstand tegen autoriteit. Er zit ook een klassenaspect aan vast, schreef Luuk van Middelaar deze week in de NRC. 'De voorgestelde hervorming raakt vooral mensen in de zorg, de schoonmaak, de transportsector en het (lager) onderwijs. Oftewel de laaggeschoolde groepen die veelal jong beginnen te werken. Voor de Franse hoogopgeleiden daarentegen, die zich voor hun 25ste niet op de arbeidsmarkt vertonen en toch wel voorbij hun 64ste doorwerken, veranderen de plannen vrijwel niets.' Volgens de socioloog Gauchet, schreef Caroline de Gruyter in de zelfde krant,  gaat het niet om klassenstrijd maar is het meer een ‘psychodrama’: 'terugverlangen naar de sociaal-politieke oogst van de trentes glorieuses, drie decennia tomeloze, naoorlogse vooruitgang. „Het pensioen is een surrogaat geworden voor socialisme”, zegt Gauchet.' Je zou ook kunnen zeggen dat het vroege pensioen nog het enige is wat rest van de oude verzorgingsstaat die met zoveel sociale strijd is bevochten. In het gevoel 'tot hier en niet verder' staan de Fransen niet alleen. Sociale onrust leidde deze week ook in Duitsland tot omvangrijke stakingen. De Nederlandse FNV meldt dat in de eerste drie maanden van 2023 in 23 sectoren en bedrijven is gestaakt. Dat is bijna evenveel als het jaargemiddelde van de laatste tien jaar. Frankrijk 'poldert' niet In Frankrijk worden sociale conflicten vanouds wel meer op straat uitgevochten, schrijft Guillaume Duval, voormalig hoofdredacteur van het tijdschrift Alternatives Economiques. Hij verklaart de onverzettelijkheid van de Franse arbeiders uit een geschiedenis die teruggaat op de Franse Revolutie. 'Twee eeuwen lang is Frankrijk een land gebleven waar sociale kwesties vooral bij wetgeving of op straat en op de barricades worden geregeld. Dit heeft zijn charme en kan van buitenaf romantisch lijken. Maar vanuit het oogpunt van economische en sociale efficiëntie lijdt het weinig twijfel dat buurlanden als Duitsland en Nederland geprofiteerd hebben van hun vermogen om gemakkelijker en regelmatiger sociale compromissen te sluiten. Ze zijn beter in staat om hun samenlevingen te ontwikkelen zonder grote botsingen.' Kortom: de Franse staat kan niet 'polderen'. Sociale strijd loopt hier onveranderd uit tot een confrontatie tussen demonstranten en een keihard politieapparaat. Water President Macron doet zijn best om de aandacht af te leiden van de voortdurende clashes in de straten van alle grote Franse steden. Gisteren was hij in Savines-le-Lac in de Alpenregio voor de presentie van zijn 'Waterplan'. Het Franse Politico schrijft nogal cynisch over een kans voor de president om weer eens 'boven water' te komen en contact te maken met de burgers in het land. Tussen zijn officiële reizen naar het buitenland en de eindeloze opeenvolging van retraites zou het staatshoofd daar al twee maanden geen gelegenheid voor hebben gehad. Nu kan hij goede sier maken met voornemens op een gebied waarover de Fransen zich inmiddels ook hevige zorgen maken. Macron koos voor de presentatie van zijn Waterplan nadrukkelijk niet voor voor de regio Deux-Sèvres waar demonstranten afgelopen weekend slaags raakten met de oproerpolitie. Meer dan 25.000 demonstranten verzamelden zich zaterdag in het landelijke stadje Sainte-Soline in het departement Deux-Sèvres om de regering op te roepen te stoppen met de bouw van waterreservoirs die boeren tijdens de zomermaanden kunnen gebruiken voor irrigatie. Het werd een keiharde confrontatie tussen milieubeweging en de staat. De politie telde na afloop 24 gewonden, de demonstranten 7. De activisten zeggen dat water een algemeen goed is en dat boeren die hulpbron "stelen". Ze vinden dat de boeren moeten overstappen naar minder waterintensieve en duurzamere landbouwpraktijken. Milieuminister Christophe Béchu geeft toe dat de reservoirs geen blijvende oplossing zijn voor de bestrijding van de klimaatopwarming maar terwille van de agrarische productie moet het nu maar even. Waar hebben we dat eerder gehoord? 

Door: Foto: marcovdz (cc)

Closing Time | Rich, White, Straight Men

, door

Eigenlijk wilde ik deze bewaren voor een toepasselijk moment, als er aandacht werd gevraagd voor gelijke rechten voor vrouwen en minderheden of iets dergelijks. Maar toen realiseerde ik me dat het eigenlijk elke dag al rijke witte mannendag is! Dus waarom wachten? Daarom dit lied waarin de vraag centraal staat wat er zou gebeuren als rijke witte heteroseksuele mannen de macht niet meer zouden hebben. Ik neem aan dat een spoiler overbodig is.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Toon Tellegen, creative commons by-sa-2.0

Vanuit de Tellegen-hemel

, door

Waarom Toon Tellegen lezen?

Wie het raadsel van stijl wil bestuderen in de Nederlandse literatuur, moet Toon Tellegen lezen: een schrijver met een heel divers oeuvre, waarvan je iedere pagina kunt herkennen als geschreven door Tellegen: of het nu proza of poëzie betreft, voor volwassenen of voor kinderen geschreven is, grappig is of ernstig. Je kunt dat allemaal trouwens meestal niet eens zeggen, daar begint het al.

Tegelijkertijd is het lastig aan te wijzen waar dat aan ligt, want op het eerste gezicht gebruikt Tellegen heel gewone taal: wie de woordenschat gaat kwantificeren, hoeft geen heel groot telraam mee te nemen, en grammaticaal is er ook meestal weinig opvallends aan de hand. Het raadsel speelt zich puur af op een ander niveau van de stijl, de manier waarop zinnen en teksten in elkaar zitten.

Niet bestaan!

Een deel van de aantrekkingskracht zit daarbij geloof ik juist in de herkenbaarheid. Een individueel verhaal over de eekhoorn en de mier, een individueel gedicht over twee vrouwen, kun je ter kennisgeving aannemen. Het is juist het feit dat de teksten allemaal hetzelfde klinken en dat er toch steeds weer iets anders wordt gezegd die relatief veel lezers (in de wereld van lezers zijn alle beweringen over ‘veel’ relatief) naar ieder nieuw boek van Tellegen doen uitkijken.

Foto: Juan Enrique Gilardi (cc)

Laat links BBB de hand reiken

, door

COLUMN - Het stikstof-dossier lijkt Nederland in een impasse te brengen. Een wat onverwachte samenwerking kan het begin van een oplossing zijn.

Als Rutte erop uit was ons weer even te doen vergeten met wat voor problemen hij Nederland allemaal heeft opgezadeld dan is hij daar in geslaagd. Een scheefgegroeide woningmarkt, een disfunctionerende belastingdienst, een schreeuwend lerarentekort, maar natuurlijk vooral de behandeling van Groningers, van ouders in het toeslagenschandaal en van vluchtelingen. Maar al die onder zijn leiding veroorzaakte problemen worden nu aan het zicht onttrokken door het stikstof-dossier. En vooralsnog wijst niets erop dat Rutte bij machte is om ons daaruit te halen.

Over links of over rechts?

Over links, of over rechts. Daar ging het in de duidingen van de verkiezingen over. Maar misschien wel het beste antwoord op de vraag hoe we uit deze impasse komen is over links en over rechts.

Linkse partijen en de (kiezers van de) BBB hebben meer raakvlak dan je op het eerste gezicht zou denken. Want voor welke mensen verwacht je dat linkse partijen opkomen? Voor de kleine man of vrouw die niet word gehoord en die niet kan opboksen tegen de grote maatschappelijke en economische krachten waar hij of zij geen invloed op heeft? Als ik Josse de Voogd zo goed parafraseer dan zijn dat de mensen die ook aangetrokken worden door de BBB.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Leif Harboe (cc)

Energie: vast, variabel, dynamisch of de commons?

, door

ANALYSE - Wie een beetje grasduint op social media en de discussie over energie daar volgt komt daar meestal drie smaken tegen: nationaliseer de boel, verplicht energiebedrijven om weer jaarcontracten aan te bieden en tot slot voorstanders van dynamische tarieven. Tot deze laatste behoren vooral ‘energienerds’ en voorstanders van verduurzaming. Een deel van hen is overgestapt op zogenaamde dynamische energietarieven en roept trots dat ze geld toe krijgen om de elektrische auto te laden.

Bij alle drie de opties vraag ik me af: helpt dit de energietransitie verder? Wat hebben mensen met een krappe portemonnee aan de voorgestelde maatregel? Zelf heb ik meer vertrouwen in een commonistische oplossing. Waarbij je samen met je energiegemeenschap je eigen energievoorziening organiseert volgens je eigen spelregels tegen een prijs die je ook zelf (samen) in de hand hebt. Lokaal opgewekte energie lokaal delen met de leden van een energiegemeenschap tegen kostprijs+ Maar eerst wat is het verschil eigenlijk tussen vaste, variabele en dynamische tarieven.

Vaste tarieven

Een vast tarief is wat het zegt: gedurende de looptijd van het contract betaal je een vast bedrag per kilowattuur of per kubieke meter aardgas. Eventueel is er nog een dag en een nachttarief voor elektriciteit, maar de prijs die je voor beide betaalt per eenheid verbruik verandert niet gedurende de looptijd van het contract.

Foto: BoerBurgerBeweging, CC BY-SA 4.0 , via BoerBurgerBeweging, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons.

‘Lientje’ contra TINA

, door

van Prof.Dr. Joop van den Berg

De kop boven dit verhaal suggereert een gevecht van twee vrouwen, maar het ligt iets anders. Met ‘Lientje’ wordt Caroline van der Plas bedoeld, die in de wandeling de koosnaam Lientje heeft gekregen. TINA is helemaal geen vrouw maar de afkorting van een begrip dat onder Margaret Thatcher in het Verenigd Koninkrijk in zwang raakte: ‘There Is No Alternative’. Maar die TINA heeft overal school gemaakt.

Waar BBB met zoveel succes tegen is opgekomen, is de houding van kabinet en coalitie die de suggestie wekt dat voor zijn beleid, niet alleen op het terrein van de vermindering van stikstof, geen alternatief bestaat. Het is de houding van de vader die vermanend spreekt: doe nu maar wat je gezegd wordt. Het zijn vooral de provincies die deze bevelen moeten opvolgen, maar zonder de zekerheid dat wat zij aan voorwerk verrichten ook door het kabinet wordt gehonoreerd. De houding is die van TINA, maar de werkelijkheid is dat althans het ministerie van Landbouw nog absoluut niet weet wat er moet gebeuren. Uit peilingen blijkt dat kiezers dat ook wel door hebben. Het hoofdprobleem is, zo vinden zij, de geringe kwaliteit van de meeste ministers.

Er is nog een tweede reactie die in deze Statenverkiezingen zichtbaar is geworden en die minstens van zulk gewicht is als de grote winst van BBB: de volledige versplintering van de provinciale parlementen. (De cijfers daarover dank ik aan de Limburgse oud-gedeputeerde Joost van den Akker, die het vorige week allemaal snel uitploos.) Het aantal partijen met één zetel in de diverse Staten is toegenomen van 24 tot 36. Het totale aantal in Staten verkozen partijen is gestegen van 148 tot 173. De groei van BBB heeft de versplintering dus niet in de weg gestaan. Zo hebben Friesland (totaal 43 zetels) en Zeeland (totaal 39 zetels) elk zes fracties met één zetel. Mede als gevolg daarvan heeft straks de Eerste Kamer op een totaal van 75 zetels 16 fracties, waarvan 3 met één zetel. Ook dat is een vorm van weerstand tegen TINA, maar wel een nogal vruchteloze.

Waan van de dag

Nieuwe wapens met EU-subsidie

, door

De financiële compensatie voor wapenleveranties van de EU-lidstaten aan Oekraïne leidt tot interne spanningen, schrijft Politico.

Het European Peace Facility fonds is bedoeld om de militaire steun van de lidstaten aan Oekraïne onderling zo eerlijk mogelijk te verdelen. Gegevens van het ministerie van Buitenlandse Zaken en Defensie (EDEO) van de EU laten zien dat zes landen hun terugbetalingsclaims hebben berekend op basis van de aankoopprijs van nieuwe materialen, in plaats van de werkelijke huidige waarde van wat ze naar Oekraïne hebben gestuurd.

Closing Time | Wim de Bie

, door

Vandaag maakt de VPRO bekend dat Wim de Bie op 83-jarige leeftijd overleden. Samen met Kees van Kooten vormde hij jarenlang een satirisch duo op tv. Als duo hebben ze een schier oneindige reeks van typetjes en taalvondsten geïntroduceerd, waarvan een groot deel nog steeds herkenbaar en relevant is. Bij ons thuis was Keek op de Week op zondagavond verplichte kost. Desnoods met een bord op schoot voor de tv. Met typetjes als Dirk de Zwerver en de overgetelijke Frank, die op z’n 47ste nog bij z’n moeder woont, maar eigenlijk ‘een lekker blonde meid om mee te rollebollen onder de kerstboom‘ wil… maar die heeft ie niet. En daar is hij voor behandeld.

Closing Time | Basloopje

, door

Al jaren trekken een paar noten, soms een paar maten op gitaar de aandacht met lijstjes ‘beste gitaarriff’. Ook op Sargasso wordt zo nu en dan de gitaarriff in de schijnwerpers gezet.

Maar het lage equivalent, de basriff, a.k.a. het basloopje, is qua belangstelling sterk ondergewaardeerd. Daar gaan we nu wat aan doen.

Bassist Abraham Laboriel nam een klein basloopje dat hij ergens in de 70-er jaren had gebruikt bij een plaatopname als uitgangspunt voor ‘The Bass Walk’ (jawel, het basloopje). Jammer dat niet wordt vermeld welke specifieke riff is bedoeld. Misschien dat een kenner het uit deze uitvoering weet te halen.

Vorige Volgende