Een gastbijdrage van Ries van der Vos Het aandeelhoudersmodel is niet meer van deze tijd. Vervang het door het gelijkwaardigheidsmodel, waarbij zeggenschap en ondernemingsrisico tussen kapitaal en arbeid wordt gedeeld. Een onderzoek in drie delen. Deel 1 verscheen 12 juli. Vandaag deel 2: Welke gevolgen heeft het gelijkwaardigheidsmodel voor de jaarrekening van bedrijven? Nieuwe jaarrekening We hebben vastgesteld dat kapitaal en arbeid behoren tot bedrijfsassets van de onderneming. Beide horen op de balans. Arbeid is geen kostenpost meer in de resultatenrekening. De vraag die dan moet worden opgelost is: ‘Wat is de waarde van het menselijk kapitaal en menselijk vermogen’ en ‘hoe verhoudt zich het financieel (eigen) vermogen zich ten opzichte van het menselijk vermogen’. Voor de waarde van het menselijk kapitaal hebben we gebruik kunnen maken van een methodiek die door de OESO, het CBS en CPB ook worden toegepast voor onderzoek naar menselijk kapitaal op landelijk niveau [1]. Feitelijk is hier dan sprake van een stelselwijziging. Voorbeeld: In onderstaande voorbeeld is bij de start het menselijk kapitaal berekend op 15,4 en het menselijk vermogen dus ook op 15,4. Het volgende boekjaar is het menselijk kapitaal berekend op 15,5. Het menselijk vermogen is dan ook 15,5, maar er is 0,1 toegevoegd aan de pensioenreserves, maakt het menselijk vermogen 15,6. Gemiddeld menselijk vermogen wordt 15,5 en voor het eigen vermogen gemiddeld 4,5. Gegeven is: dividend (vorig jaar) = 1,8, lonen (vorig jaar) = 4,2, gemiddeld menselijk vermogen(vorig jaar) = 15,3 en gemiddeld eigen vermogen (vorig jaar) = 4,6. Voorgesteld dividend = 2, dan is de groei van dividend / eigen vermogen = ( 2/4,5 – 1,8/4,6 )/ ( 1,8/4,6) = 0,1358 Gelijk aan de groei van de lonen t.o.v. het menselijk vermogen: (lonen/15,5 – 4,2/15,3) / (4,2/15,3) = 0,1358 Lonen = (1 + 0,1358) * 15,5 *4,2/15,3 = 4,8328 Hier zien we het essentiële verschil van inzicht met het aandeelhoudersmodel. In dat model worden werknemers gezien als bedrijfskosten, waar je gemakkelijk mee kan schuiven. Maar werknemers hebben net als aandeelhouders een langdurige relatie ingebracht voor de onderneming. Werknemers horen bij de onderneming. Werknemers zijn niet zielig, net als alle burgers doorgaans goed opgeleid. Zij hebben recht op inspraak in de onderneming met stemrecht. Burgers begrijpen best dat het leven en ook het bedrijfsleven gepaard gaat met risico’s. Arbeid is schaars geworden, terwijl kapitaal in ruime mate aanwezig is. Werknemers worden achteraf, na afloop van het boekjaar beloond met een aangepast salaris, net als aandeelhouders worden beloond met een aangepast dividend. Spaarzin bij burgers wordt zo weer gestimuleerd en schulden worden verminderd [2]. Stemrecht andere stakeholders? In bovenstaande beschrijving hebben we de rol van de werknemers en aandeelhouders als interne stakeholders in het gelijkwaardigheidsmodel beschreven. Met externe stakeholders, klanten, leveranciers, banken, overheid en onderaannemers zijn reeds afspraken gemaakt (over prijs, rente, lasten, projectsom). Daarom is er geen plaats in de stakeholdersvergadering. Wanneer er sprake is van een strategische samenwerking, dan kan besloten worden tot deelname in elkaars ondernemingen. Andere externe stakeholders komen zeker niet in aanmerking voor inspraak en zeker niet voor stemrecht: pers, adviseurs, beursanalisten, etc. Er kan overwogen worden om externe maatschappelijke stakeholders op gebieden van sociaal- en milieubeleid toe te laten met stemrecht (deskundigen voor aankoop CO2 emissierechten , verhandeling van stikstofrechten, kosten voor PFAS-bestrijding, extra kosten voor opleidingen, nieuwe controles ter voorkoming van uitbuiting, investeringen voor vergroening van productie, inhuur extra expertise met bijbehorende loonkosten, etc.). Dergelijke maatschappelijke deskundigen zullen doorgaans werkzaam zijn bij door de overheid bekostigde onderzoeksinstituten. Dit idee van stemrecht door maatschappelijke stakeholders valt echter buiten het gelijkwaardigheidsmodel en past meer in een stakeholdersmodel [3]. Uitzonderingen Het hierboven beschreven gelijkwaardigheidsmodel gaat uit van ondernemingen met een jaarlijks patroon van werkzaamheden. Er kunnen omstandigheden zijn dat het gelijkwaardigheidsmodel niet kan worden gehandhaafd. Wanneer de winst onvoldoende is voor een gelijkwaardige dividend- en loonreservering, dan worden de lonen bevroren en het dividend stopgezet, net zo lang dat er weer twee achtereenvolgende jaren winst wordt gemaakt. Ook zijn er ondernemingen met een sterk wisselend patroon van inkomsten. Te denken aan een hedge fund. Enkele jaren is er geen rendement en in een enkel boekjaar is er een groot rendement. Arbeid blijft dan wel op de balans. Lonen worden uitgekeerd uit beschikbare liquide middelen (binnen de balans). Dividend wordt pas uitgekeerd als er positief rendement is. Gelijkwaardige beloning is alleen langjarig vast te houden. Betekenis gelijkwaardigheidsmodel Personeel, beter betaald, met indirect stemrecht en opbouw eigen vermogen zal meer gemotiveerd zijn de onderneming te dienen. Sociaal beleid en milieubeleid zullen meer tot hun recht komen door de invloed van de ondernemingsraad met stemrecht. Inkomstenverlies door stakingen bij de onderneming zal bijna verdwijnen door de zeggenschap met stemrecht voor de ondernemingsraad. Fraude en corruptie zal afnemen doordat medewerkers worden verplicht om onheuse handelingen te melden. Dit kan ook anoniem aan de eigen ondernemingsraad en zo nodig aan de centrale ondernemingsraad. Alle meldingen moeten worden besproken door de leiding met de ondernemingsraad. Resultaten worden schriftelijk vastgelegd en teruggekoppeld naar de betrokken werknemer. Wegkijken bij fraude door medewerkers kan tot strafvervolging leiden door onafhankelijke rechters. Vakbonden kunnen ondernemingen beter vakinhoudelijk ondersteunen als loononderhandeling op sectorniveau wegvalt. Dat levert kwaliteitsverbetering op voor ondernemingen. Vakbonden hebben geen CAO-overleg meer over lonen. Aandeelhouders ontvangen een meer stabiel rendement met minder pieken en dalen. Minder werkloosheid lijkt te voorzien, doordat salarissen ook kunnen dalen en de ondernemingsraad meer invloed krijgt, zal afvloeiing van medewerkers langer kunnen worden uitgesteld. Dat geldt dan voor alle ondernemingen. Aandeelhouders moeten hun stemrecht gaan delen met werknemers. En aandeelhouders worden relatief minder goed beloond dan in het aandeelhoudersmodel. Werknemers lopen een risico van salarisverlaging. Financiële instellingen Het stakeholdersmodel is ook van toepassing voor financiële instellingen. De prijs van geld is de rente. Voor banken behoort primair te gelden: ‘Zorg voor de client’. Producten en diensten moeten voldoen aan de wensen van de klant en de klant moet de risico’s hiervan kunnen overzien. Alle werknemers van een bank hebben deze zorgplicht. Wanneer een employee ziet dat de zorgplicht duidelijk wordt verzaakt, dan heeft betrokken medewerker de plicht om de afdeling of eigen ondernemingsraad op de hoogte te brengen van de zorgen van de werknemer. De ondernemingsraad bespreekt alle klachten met de leiding van de bank. Ook bij klanten van de bank hebben de werknemers de verplichting mogelijke misstanden of te risicovolle producten te melden bij hun ondernemingsraad. Op deze wijze zijn ook bedrijven weerbaarder naar financiële instellingen. Voor andere financiële instellingen dan banken geldt dit nog in sterkere mate. Een private equity firma heeft haar bestaansrecht ervan gemaakt om op termijn rendement te creëren. Veel geld in portefeuille en een kleine staf van gespecialiseerd personeel. De zeggenschap van geld (dividend) is veel groter van de invloed van enkele werknemers (loonpost). Hier zal de weerbaarheid van bedrijven waar de private equity in investeert veel meer haar werk moeten doen en grote risico’s moeten melden aan de ondernemingsraad. Tech-bedrijven Techbedrijven in sociale media hebben nu een grote invloed op de gebruikers. Je kunt spreken van een marktmacht richting monopolist. Men beheerst de markt en verdient aan reclame en kan concurrentie uitsluiten. Dat is een ongewenste ontwikkeling, waarmee hightech bedrijven woekerwinsten kunnen behalen voor de aandeelhouders en leidinggevenden. Het gelijkwaardigheidsmodel moet dit behoorlijk indammen. De ondernemingsraad wordt niet alleen maar gedreven uit commerciële belangen, maar ook door sociale en morele belangen. De ondernemingsraad heeft vaker meer aandacht voor de lange termijn. Farmaceutische industrie Kenmerkend voor deze industrie is dat er hoge winsten worden gemaakt. Voor gezondheid wordt veel betaald. De kosten voor medicijnontwikkeling zijn hoog. Maar veel basisontwikkeling wordt eerst uitgevoerd door wetenschappelijke instituten die worden gefinancierd door de overheid. Pas daarna worden medicijnen vaak doorontwikkeld en commercieel gemaakt door deze farmaceutische bedrijven. Aandeelhouders worden rijk van sommige woekerwinsten. Het gelijkwaardigheidsmodel moet dit verminderen. Morele overwegingen bij werknemers zullen eerder door de ondernemingsraad naar voren worden gebracht dan door zaakvoerders. Dat kan leiden tot meer openheid over de ontwikkelkosten van medicijnen. Petrochemische industrie In deze industrie gaan enorme omzetten jaarlijks om. Fossiele brandstoffen zijn een belangrijke oorzaak van CO2-uitstoot, wat zorgt voor een broeikaseffect met opwarming van de aarde met alle negatieve gevolgen. Ook zorgt verbranding van fossiele brandstof voor stikstof neerslag, waar vooral in natuurgebieden de biodiversiteit sterk wordt verminderd. Van deze industrie wordt verwacht dat zij een transitie gaat doormaken naar groene energievormen. In de praktijk blijkt echter dat de investeringen voor deze transformatie sterk achterblijft ten opzichte van investeringen in de fossiele brandstoffen. Duidelijk is dat de druk van aandeelhouders voor goed rendement te hoog is. De leiding wil de aandeelhouders niet teleurstellen. Er moeten wel organisatorische tegenkrachten worden georganiseerd via het gelijkwaardigheidsmodel. De ondernemingsraad en werknemers moeten melding maken van afwijkingen van operationele bedrijfsdoelstellingen. Investeringen in groene energie moeten hogere prioriteit krijgen. In deel 3 gaan we verder met het effect van het gelijkwaardigheidsmodel wanneer dit model op landelijke schaal zou worden gebruikt. Vooral het effect voor inflatie en belastingheffing zal worden besproken. Noten: [1] Menselijk vermogen wordt bepaald op basis van contante waarde van alle salarissen als bestaand personeel doorwerkt tot de pensioengerechtigde leeftijd. Deze berekening wordt ook gebruikt voor OESO, CBS en CPB voor landelijke toepassing van het menselijk vermogen. Ter vergelijking zou je kunnen stellen dat het financieel vermogen de contante waarde zou kunnen zijn van het huidige dividend tot in de toekomst. Maar het financieel vermogen in de jaarrekening zal een betere benadering geven van de echte marktwaarde (zoals beurskoers). In het boek ‘Een andere kijk op economie’ is een voorbeeld opgenomen voor de berekening van het menselijk vermogen. [2] Het gelijkwaardigheidsmodel gaat uit van verantwoordelijke burgers, die verantwoordelijkheid kunnen dragen voor de eigen leefomgeving en daarmee ook voor de eigen bedrijfsomgeving, binnen de mogelijkheden van medewerkers in het eigen werkgebied, waardoor enkele macro-economische problemen worden opgelost, zoals inflatie en gelijke belasting over inkomen en vermogen. [3] Er zijn twee wetenschappers die duidelijke invulling geven aan sociaal en milieubeleid. In het boek ‘Duurzaam Kapitalisme’ van Willem Schramade worden ecologische E en sociale factoren S benoemd naast de financiële jaarrekening G voor ondernemingen. Dat wordt ook apart beschreven voor financiële instellingen. Het boek ‘Donuteconomie’ door Kate Raworth benoemd alle sociale factoren binnen de donut met de organisatie en alle ecologische factoren uitgewerkt aan de buitenzijde van de donut met de buitenwereld. De donuteconomie is meer maatschappijgericht. Over de auteur: Ries van der Vos (opgeleid als wiskundige en econometrist) is gepensioneerd en houdt zich bezig met vraagstukken omtrent rechtvaardige inkomensverdeling en klimaatverandering. Hij schreef twee boeken: ‘Financieel kapitaal versus Menselijk kapitaal’ en ‘Een andere kijk op economie’. Over het gelijkwaardigheidsmodel schijft hij ook op zijn website.
Nu we hebben gehoord hoe AnnenMayKantereit een cover aanpakt, willen we natuurlijk ook wel weten hoe ze in het Duits klinken.
Ik zou denken dat dit muziek is waar de ouders van deze jongeren nog wel eens dansje op kunnen maken. Maar je hoort mij niet klagen.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
COLUMN - van Fauke Deceuninck
Dat premier Rutte zijn kabinet uitgerekend over het thema migratie liet vallen, kwam onverwachts, en niet in de laatste plaats voor zijn coalitiepartners. Een soortgelijk scenario speelde zich in december 2018 bij de zuiderburen af, toen de Belgische regering-Michel I viel na een impasse over het VN-migratiepact. Ook al is België op politiek vlak geen rolmodel voor Nederland, de VVD had kunnen leren van die Belgische kabinetsval over migratie.
De val van de regering-Michel leidde bij de eerstvolgende verkiezingen in mei 2019 tot de zwaarste afstraffing voor coalitiepartijen in 20 jaar. De Vlaams-nationalistische N-VA, die uit de federale regering stapte omwille van haar verzet tegen het Marrakesh-pact, verloor het meeste aantal zetels. De partij had gehoopt te cashen op een harde strijd rond het thema migratie, maar moest uiteindelijk een groot deel van haar stemmen afstaan aan het radicaal-rechtse Vlaams Belang.
De gelijkenissen tussen het kabinet-Rutte IV en het kabinet-Michel I, en vooral de manier waarop beide aan hun eind kwamen, zijn opvallend. Beide kabinetten wisten zich ondanks meerdere crises overeind te houden. Rutte IV viel niet omwille van de onenigheid over stikstofbeleid, het geklapte Landbouwakkoord, de vertraging in de afhandeling van de Toeslagenaffaire, de inflatie en hoge energieprijzen, klimaat of de gevolgen van de aardgaswinning in Groningen. Een meningsverschil over gezinshereniging voor oorlogsvluchtelingen bleek na anderhalf jaar uiteindelijk de ultieme splijtzwam.
In de zomertijd ligt de politiek stil, en dan betaalt Soros de redacteuren van Sargasso niets voor het schrijven van de links manipulatieve stukjes.
En om dan te voorkomen dat alles hier stil valt, hebben we menig zomer een reeks zomerse specials. Waarbij we vrijuit kunnen schrijven.
En dat gaat het beste met een thema.
Deze zomer is het thema dus Zonnige Zomerse vergeZichten.
Het kabinet is gevallen, verkiezingen komen er aan. Maar progressief (liever die term dan links) Nederland zit een beetje in de versukkeling. De oude idealen zijn sleets, de nieuwe idealen nog niet merkbaar.
En dus gaan we in deze reeks wat nieuwe en soms wat opgefriste progressieve idealen met u delen. Vooral progressief en vooral optimistisch en dus zonnig.
Net op tijd om als vulling te dienen voor de nieuwe verkiezingsprogramma’s. Maar vooral ook als inspiratie voor een pakkende progressieve politiek als tegenwicht van het negatieve, afbrekende en uitsluitende rechts-conservatieve beleid van de laatste decennia.
Voorwaarts kameraden, naar een betere wereld voor iedereen!
Oh, en mocht u zelf ook inspiratie hebben, nodigen we u van harte uit een bijdrage te leveren. Gewoon even mailtje sturen. Wees welkom!
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Klassiekertje van Suzanne Vega door twee Duitse bands
VERSLAG - door Els Aarts.
2023 is het jaar van de doorbraak van ‘generatieve’ AI. Kunstmatige intelligentie die getraind is om tekst, beeld of geluid te maken. De reacties variëren van verwondering tot totale paniek. Hoe revolutionair is de nieuwste generatie AI?
Kunstmatige Intelligentie (AI) is dit jaar niet uit de kranten weg te slaan. Sinds het bedrijf OpenAI eind 2022 chatbot ChatGPT gratis toegankelijk maakte, houdt zijn bedwelmende taalvermogen iedereen in zijn greep. Taalwetenschapper prof. Antal van den Bosch (UU) bouwt al zo’n dertig jaar aan het type taalmodellen waar ChatGPT op gebaseerd is, en kijkt met verbazing naar de hype die zich plotseling rond zijn vakgebied afspeelt.
Voor de reeks ‘Wie is er bang voor AI?’ spreken we hem over de angst voor AI, wat AI ons kan brengen, en of je dat als taaltechnoloog überhaupt kan voorspellen.
Van den Bosch is stellig: de intelligentie in AI heeft weinig te maken met menselijke intelligentie.
“Taalmodellen als ChatGPT kunnen letterlijk niets anders dan het volgende woord voorspellen. Ze hebben geen enkele kennis van de echte wereld, maar maken plausibele teksten en daarom klinkt het alsof er heel veel meer achter zit dan in werkelijkheid het geval is.”
OPINIE - De afgelopen 13 jaar was visie de olifant die het zicht belemmerde. Waar het eerste kabinet Rutte zo’n 10 jaar geleden verklaarde dat Nederland af is kondigde het laatste Kabinet Rutte de ‘grootste verbouwing van Nederland’ aan. Hoewel veel mensen dan denken aan het energiesysteem, gaat de verbouwing op veel meer terreinen spelen en veel meer aspecten van de leefomgeving raken. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) publiceerde vier scenario’s voor de inrichting van Nederland in 2050.
In deze vier scenario’s schetst het PBL wat de effecten zijn van verschillende keuzes voor de inrichting van Nederland. Het PBL heeft een scenario ontwikkeld waarin grote bedrijven de lead hebben, een scenario met nog verdere digitalisering waardoor afstanden verdwijnen, een scenario met veel ruimte voor de natuur en een scenario waarin burgers het initiatief nemen in hun eigen leefomgeving. De uitkomsten van de scenario’s laten zien dat er wat te kiezen valt en laat dat nou net zijn wat in november 2023 mag doen: kiezen.
Investeringen die nu gedaan worden in nieuwe woonwijken, (energie)infrastructuur of waterhuishouding gaan zeker 50 jaar mee. Het is daarom van belang om vooruit te kijken naar het land waar we over 30 tot 50 jaar in willen wonen. Hoe ziet het er uit? Hoe en waar verdienen we er ons brood? Hoe en waar wonen we? Hoe ziet onze energievoorziening er uit? Waar bufferen we water voor droge tijden? Hoe ziet onze zorg er uit? Hoe verplaatsen we ons binnen de stad, maar misschien juist wel in de gebieden buiten de stad? Zetten we landelijk nog steeds in op de auto, terwijl steden die stapsgewijs weg lijken te plaatsen?
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Elephant Gym is een Taiwanese math rock band die nogal jazzy aanvoelende proggressieve rock speelt. Het trio heeft tal van prijzen gewonnen in Taiwan.
NIEUWS - Er wordt door veel mensen, veel energie gestopt in het samenstellen van tentoonstellingen, kunstroutes en evenementen. Het wat en wanneer wordt helaas niet altijd even helder gecommuniceerd. Kleine(re) musea missen vaak het budget voor landelijke campagnes. Ik mis dus wel eens wat en dat overkomt jou vast ook? Daarom stel ik voor de komende drie maanden, een drieluik samen met verschillende tentoonstellingstips. Laat me weten of je de suggesties waardevol vindt om er na dit drieluik eventueel een nieuwe serie tips voor Kunst-op-Zondag van te maken.
Rembrandt en de liefde zaalimpressie © foto Wilma Lankhorst.
In het voormalige woonhuis van Rembrandt in Amsterdam is deze zomer een expositie te zien waarin de liefde centraal staat. Liefde in al haar facetten, zoals liefde voor de natuur, liefde voor de ouders, naastenliefde, dierenliefde, de ware liefde en liefde in mythische en Bijbelse voorstellingen. In twee zalen hangen allemaal etsen waarin Rembrandt de liefde verbeeldt. Het verhaal begint met de ware liefde voor Rembrandt, zijn liefde voor zijn eerste vrouw Saskia. Naast een prachtig dubbelportret zie je schetsen van Saskia en andere modellen. In de vrouw met de parels laat Rembrandt een betoverde versie van zijn Saskia zien. Neem de tijd en ontdek steeds meer details in de geselecteerde etsen. Hier ontdek ik de liefde van de schilder voor honden. Je ontdekt hier dat op veel werken wel ergens een hond staat afgebeeld.
Het is al weer een tijdje terug dat we hele lompe old school death metal hadden hier. Zonde, eigenlijk. Daarom nu een lekker moppie Incantation, met als belangrijkste herkenningspunt de strot van de zanger, die een intens diep en laag gegrom voortbrengt. Verder is het heel prima, wat rommelige, snelle en afwisselende muziek. Voor de liefhebbers van obscure death uit begin jaren ’90 uit de VS – er móeten er gewoon een paar van zijn op deze site. Toch?
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
