Tweede Kamerverkiezingen 2023 Archives

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Wie heeft de verkiezingen nou gewonnen?

14 december 2023 , 08:00 , door Ad van der Stok

COLUMN - Het is ook verwarrend. Ons kiessysteem zit zo in elkaar dat je in de verkiezingen kunt winnen, zonder de verkiezingen te winnen.

In de verkiezingen winnen doe je bijvoorbeeld door 20 zetels te winnen en de grootste partij te worden, zoals de PVV deed. Maar de verkiezingen win je in Nederland in de formatie en daarvoor moet je na de verkiezingen heel goed tot 76 kunnen tellen. Er zijn twee partijen waarvan we met enige zekerheid kunnen zeggen dat ze deze verkiezingen gaan winnen. Dat zijn NSC en de VVD. Om de simpele reden dat er nauwelijks een coalitie denkbaar is zonder beide partijen. Een coalitie zonder de PVV daarentegen is heel goed mogelijk.

Nu is het logisch dat een partij die de grootste wordt in de verkiezingsnacht een feestje viert en daar dan nog een paar dagen euforisch over is. Maar op een gegeven moment dient er enige ontnuchtering plaats te vinden. ‘Hoera we zijn de grootste! Maar we hebben minder dan een kwart van de zetels, dus we moeten afwachten of we een meerderheid kunnen vormen…’ Journalisten kunnen bij die ontnuchtering helpen door duidelijk te maken dat die 76 zetels best belangrijk zijn.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Ervaring potentiële rechtse coalitie

4 december 2023 , 08:00 , door P.J. Cokema

Aanstaande woensdag worden de leden van de nieuwe Tweede Kamer beëdigd. Die Kamer zal voorlopig een demissionair kabinet moeten controleren, want of en wanneer er ook een nieuw kabinet komt is vooralsnog absoluut onduidelijk.

Vandaag zal verkenner Plasterk koffiedrinken met de partijen die te samen een meerderheidscoalitie zouden kunnen vormen: PVV, NSC, VVD en BBB. Wat zijn de personele gevolgen voor de vier partijen als zo’n gedrocht er ook echt komt?

Laten we eerst eens kijken naar de (levens)ervaring van de vier Kamerfracties die zo’n coalitie moeten ondersteunen. Hierbij gaan we uit van de eerste mensen op de kandidatenlijsten die in aanmerking voor een zetel komen. Dus de eerste 37 kandidaten van de PVV, de eerste 20 van NSC, de eerste 7 van BBB en de eerste 24 van de VVD.

We kijken dan naar:
– Leeftijd: De gemiddelde leeftijd van de fractie(leden);
– Politiek: het percentage leden van betreffende fractie dat ervaring heeft in een of meerdere vertegenwoordigende politieke organen;
– TK: Het percentage leden van betreffende fractie dat nu in de Tweede Kamer zit (tot 6 december);
– m.p.o.: het percentage leden van betreffende fractie dat op dit moment in meerdere vertegenwoordigende politieke organen zit (1e of 2e Kamer, Provinciale Staten, gemeenteraden, colleges van B&W).

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Wie van de acht: de verliezers

29 november 2023 , 12:00 , door P.J. Cokema

Nieuwe politieke partijen begonnen bij voorbaat op achterstand in de ‘ratrace naar het pluche’. Landelijke media besteden amper tot geen aandacht aan ze. In de korte serie ‘Wie van de acht?’ zochten we uit of er kanshebbers bij waren. De (nog onofficiële) uitslag wijst uit: ze stonden op achterstand, ze bleven op achterstand.

De Piratenpartij-De Groenen (gezamenlijke lijst, jongerenpartij LEF, de sociaaldemocratische Splinter, de libertaire LP, de Politieke Partij voor Basisinkomen, PartijvdSport, Nederland met een PLAN en Samen voor Nederland (allen in dit artikel beschreven) zijn nog niet eens in de buurt van één zetel gekomen.

Hier het aantal stemmen dat ze hebben gehaald (bron: NOS), vergeleken met hun resultaten bij de vorige verkiezingen.

De vier partijen die ook in 2021 meededen hebben verlies geleden. Waarbij opgemerkt moet worden dat de stemmen ‘Samen voor Nederland’ niet helemaal zuiver vergeleken kunnen worden. De partij komt voor uit de beweging die tegen de Covid-maatregelen waren. In 2011 deed de partij niet mee, maar wel waren twee andere partijen uit dezelfde hoek present.

Blanco lijst 30 (partij van Anna Zeven en Willem Engel, later Hart voor Vrijheid geheten) en Vrij en Sociaal Nederland haalden in 2021 respectievelijk 8.277 en 942 stemmen.
‘Nederland met een PLAN’ had aardig wat kandidaten uit de hoek van ‘Hart voor Vrijheid’ op de lijst staan. Als we de stemmen voor deze partij optellen bij die van ‘Samen voor Nederland’, dan zouden we kunnen stellen dat de anti-coronabeweging nu zo’n 1.593 stemmen meer wist te trekken dan in 2021.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Heeft u het verkiezingsprogramma van milde Wilders al gezien?

29 november 2023 , 08:00 , door Ad van der Stok

COLUMN - De man met de meest verrassende campagne won 37 zetels. Verrassen deed hij al vaker, maar meestal door de manier waarop hij mensen uit elkaar probeerde te spelen. Daar was de verrassing ondertussen wel een beetje vanaf. Nu verraste hij Nederland met de indruk die hij wekte samen de problemen van Nederland op te willen lossen. Hij stelde er te willen zijn voor alle Nederlanders. Dat had niemand zien aankomen!

In een campagne waar geen enkele andere partijleider ook maar iets verrassends deed, leverde dat zetels op. Dat betekent overigens ook dat Wilders zijn nieuwe kiezers voor zich heeft gewonnen door naar het midden te bewegen. We hebben niet meer extreemrechtse kiezers, maar een Wilders die zelf zegt zich te matigen. Daarmee heeft hij kiezers die dat (willen) geloven voor zich gewonnen.

Die verrassende beweging van Wilders naar het midden, de opkomst van de milde Wilders, liet iedereen ook in verwarring achter. Verwarring over welke Wilders nu de echte Wilders is. Is dat de Wilders van zijn verkiezingsprogramma, dat niet minder extreem is dan eerder, of is het de milde Wilders uit de campagne?

Eigenlijk kan er geen formatie plaatsvinden zonder daar antwoord op te krijgen. Want Pieter Omtzigt en Caroline van der Plas, met wie gaan jullie mogelijk onderhandelen? De extreme of de milde Wilders? Zou het niet een goed idee zijn daar eerst duidelijkheid over te krijgen?

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Mogelijk twee Groenlinks-PvdA kandidaten met voorkeur de 2e Kamer in

26 november 2023 , 19:59 , door Steeph

DATA - Na een analyse van de beschikbare gedetailleerde uitslagenlijsten per gemeente van de verkiezingen van afgelopen woensdag komt naar voren dat zeer waarschijnlijk een en mogelijk zelfs twee kandidaten van de lijst van Groenlinks/PvdA met voorkeur in de Kamer gekozen worden.
De meeste kans maakt Danielle Hirsch, nu op plek 27 van de lijst. Ze zit al bijna tegen de grens aan van een kwart van de kiesdeler (naar verwachting rond de 17.500). Of Marleen Haage het ook gaat halen zal sterk afhangen van de uitslagen in Amsterdam. Daar is op dit moment de voorlopige uitslag nog niet van gepubliceerd.
Wat verder opvalt is dat de nummer twee van de lijst van Groenlinks/PvdA, Esmah Lahlah, op ruime afstand nu de meeste stemmen heeft van alle niet-lijsttrekkers.

De twee kandidaten die daarmee mogelijk niet in de kamer komen zijn respectievelijk Luc Stultiens en Jimme Nordkamp (in die volgorde).

Bij geen van de andere partijen is er iemand die niet al op een verkiesbare plaats staat die in de buurt komt van de het benodigde aantal voorkeursstemmen.
In de huidige voorlopige uitslagen die gebruikt zijn, zitten 9,06 miljoen stemmen. Dat is ruim 87% van het totaal aantal uitgebrachte stemmen.
Van 317 gemeenten was de data beschikbaar. Let op, het gaat om voorlopige uitslagen. Pas vrijdag 1 december worden de uitslagen definitief. Morgen (maandag de 27e) moeten alle uitslagen bij de Kiesraad binnen zijn. Installatie nieuwe kamer is op 6 december.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Een premier Wilders is er nooit voor alle Nederlanders

23 november 2023 , 08:00 , door Ad van der Stok

Hij werd gisteravond al gefeliciteerd door de Hongaarse premier Orban die twitterde The winds of change are here. En dat helpt ons er weer even aan herinneren in welk Europees gezelschap Wilders zich de afgelopen decennia heeft opgehouden. Een paar jaar geleden nog was hij lyrisch over het leiderschap van Poetin.

Maar we kennen hem natuurlijk vooral van het binnenlandse gestook. Van z’n ‘kopvoddentaks’ en z’n ‘willen jullie meer, of minder Marokkanen?’ En van de vele andere momenten waarop hij met beledigende en neerbuigende opmerkingen liet blijken dat mensen voor hem niet gelijk zijn. De vrijheid van meningsuiting is een groot goed, maar Wilders heeft die vrijheid zelden gebruikt voor iets goeds.

En dan is daar de campagne voor de verkiezingen van 2023 en doet de pyromaan zich opeens voor als brandweerman. De man die, sinds hij de PVV in 2005 oprichtte, 18 jaar bezig is geweest om mensen vanwege hun verschillen uit elkaar te spelen, poseert nu sinds enkele weken als iemand die mensen ook bij elkaar kan brengen. Een toneelspel dat elke geloofwaardigheid mist. Met zijn verleden kan een premier Wilders nooit een premier zijn voor alle Nederlanders. Maar we moeten afwachten of de andere spelers op het toneel daar ook zo over denken.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Het grote Sargasso verkiezingstopic en liveblog

22 november 2023 , 12:00 , door de Redactie

Vandaag is de dag. Wat voor dag moet nog blijken, maar het ziet er voor de gemiddelde Sargasso-bezoeker niet al te best uit. Een nieuwe ruk naar rechts en krijgt links wederom klappen, of valt het mee? En waarom lijkt Nederland nu al een aantal verkiezingen tégen het eigenbelang in te kiezen? Wat doet links fout?

Sargasso is ook benieuwd: U heeft misschien al gekozen, of gaat nog kiezen. Op wie en waarom? Waar hoopt u op? Wat worden de verrassingen? Of u geeft er dit jaar helemaal de brui aan? En vergeef ons onze afkeurende reflex, ook dan zijn we benieuwd naar het waarom.

Genoeg gespreksonderwerpen in ieder geval, onder dit topic kunt u al uw vragen, opmerkingen, voorspellingen, ergernissen en favoriete huisdieren kwijt. Na afloop graag wel weer ophalen.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Wie van de acht: dan hebben we deze partijen nog

21 november 2023 , 08:00 , door P.J. Cokema

Nieuwe politieke partijen beginnen bij voorbaat op achterstand in de ‘ratrace naar het pluche’. Landelijke media besteden amper tot geen aandacht aan ze. Zitten er toch kanshebbers bij? Dat zoeken we uit in de korte serie ‘Wie van de acht?’ Vandaag in vogelvlucht: LP (Libertaire Partij), Politieke Partij voor Basisinkomen, Nederland met een PLAN, Samen voor Nederland en Partij voor de Sport.

Kort dag

Nog maar één dag en dan is het stemmen geblazen. In krap 4,5 maand hebben politieke partijen zich voorbereid op de Tweede Kamerverkiezingen. Afgedwongen omdat Rutte IV het vroegtijdig voor gezien hield. Dat is kort dag, in aanmerking genomen dat als het kabinet de reguliere zittingsduur had uitgezeten, we pas in maart 2026 naar de stembus zouden zijn gegaan.

Mede om die korte voorbereidingsperiode hebben we niet uitgebreid stil kunnen staan bij alle acht partijen die meedoen en niet eerder Kamerzetels haalden. Daarom op de drempel naar het verkiezingsfeest 2023: dan hebben we deze partijen nog…..

LP (Libertaire Partij)

De Libertaire Partij doet voor de vijfde keer een poging de Tweede Kamer te bestormen. De partij werd in 1993 opgericht (toen als ‘Libertarische Partij’) en nam in 1994, 2012, 2017 en 2021 deel aan de Tweede Kamerverkiezingen. Zonder succes. Ook bij Provinciale Statenverkiezingen (2015) en gemeenteraadsverkiezingen (2014 en 2018) kwam de partij niet aan de bak.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Vragen aan lijsttrekkers

20 november 2023 , 16:00 , door Ad van der Stok

Zoveel debatten, interviews, gesprekjes aan talkshowtafels en toch blijven er vragen waarvan je hoopt dat ze nog eens gesteld worden. Met nog minder dan twee dagen te gaan in deze campagne heb ik er zelf toch nog even een paar op een rijtje gezet. Vragen die morgenavond in het slotdebat nog best een plekje zouden mogen krijgen.

Beste Geert Wilders:

Zoals u weet bestaat de stroom vluchtelingen naar ons land in de afgelopen twee jaar voor een groot deel uit Oekraïners. Vele tienduizenden zijn naar ons land gekomen en hebben hier onderdak gekregen. Zo heeft de oorlog van Poetin dus direct effect op onze woningmarkt. Dezelfde Poetin die met het bombarderen van Syrische burgerdoelen, mede verantwoordelijk was voor de vele Syrische vluchtelingen in de afgelopen 10 jaar. Daarbij heeft de oorlog die Poetin begon ook de energieprijzen en de inflatie opgedreven, waar alle Nederlanders last van hebben. De schuld voor veel binnenlandse problemen ligt dus in het Kremlin. Wordt het daarom niet tijd voor veel stevigere sancties tegen Rusland? U wilt geen wapens naar Oekraïne sturen, maar juist onze F16’s kunnen Russische raketten weren en Oekraïne veiliger maken. En die veiligheid is essentieel voor de terugkeer van vele Oekraïners, wat vervolgens onze woningmarkt weer lucht kan geven.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Wie van de acht: Splinter

20 november 2023 , 08:00 , door P.J. Cokema

Nieuwe politieke partijen beginnen bij voorbaat op achterstand in de ‘ratrace naar het pluche’. Landelijke media besteden amper tot geen aandacht aan ze. Zitten er toch kanshebbers bij? Dat zoeken we uit in de korte serie ‘Wie van de acht?’ Vandaag: Splinter.

Als Splinter in de Tweede Kamer komt gaat het van ‘au’, want daar staat Splinter voor:

Splinter is NIET voor “versplintering”. Splinter staat voor de figuurlijke “Splinter in de vinger” van de minister of staatssecretaris: scherp doorvragen tot we de antwoorden krijgen die we nodig hebben om het kabinet optimaal te kunnen controleren

Lijsttrekker Femke Merel van Kooten – Arissen nam in juli 2019 afscheid van de PvdD (Partij voor de Dieren). Om grotendeels dezelfde redenen als waarover Esther Ouwehand onlangs bonje had met het (inmiddels afgetreden) oude bestuur van de PvdD. Bij WNL – Op1 (11 september 2023) zei ze:

(…) ook ik heb met diezelfde krachten te maken gehad, tot ik het op een gegeven moment niet meer trok

Femke Merel van Kooten – Arissen ging in 2019 verder als eenpitter en nam haar zetel mee. De PvdD kon de ‘zetelroof’ niet waarderen en ontnam haar het lidmaatschap van de partij.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

AI als stemhulp

15 november 2023 , 12:00 , door de Redactie

Met nog een week te gaan tot de Tweede Kamerverkiezingen, telt ons overzicht van stemwijzers en stemhulpen meer dan 30 tools en overzichten die je helpen je stem te bepalen. Naast de bekende StemWijzer en meerdere varianten van het Kieskompas, zijn er zeven kieswijzers met stellingen over specifieke onderwerpen en nog eens zeven stemhulpen die je stem bepalen op basis van historisch stemgedrag van partijen in de Tweede Kamer in de afgelopen jaren. We vonden daarnaast vijftien overzichten van standpunten op specifieke onderwerpen zoals klimaat, vrouwenrechten, duurzame economie, open overheid en mensenrechten.

De opkomst van generatieve AI die zelf teksten en beelden kan maken – denk aan ChatGPT en DALL-E – zorgt uiteraard voor een aantal nieuwe stemhulpen gebaseerd op AI. Kieswaizer, gemaakt door een softwarebedrijf, is de meest experimentele AI-tool die we tegenkwamen. Na het beantwoorden van tien door kunstmatige intelligentie gegenereerde vragen worden de antwoorden geanalyseerd met behulp van AI en rolt er een persoonlijke stemadvies uit. In de disclaimer lezen we: “geen garanties voor de juistheid, volledigheid of geschiktheid van de verstrekte informatie.” WijsStemmer [edit: is inmiddels offline] is een AI-chatbot die vragen beantwoordt over de verkiezingsprogramma’s, met verwijzingen naar de relevante passages in de verkiezingsprogramma’s. Je kunt ook kiezen voor ‘simpele taal’ maar ons viel op dat deze versie niet altijd het volledige standpunt weergeeft. De AI-stemwijzer is een simpele tool die je helpt met het doorzoeken en vergelijken van verkiezingsprogramma’s. Het meest verrassend is de AI-toepassing van de Stichting Politieke Academie die met behulp van DALL·E 3 – een AI die beelden creëert uit tekstuele beschrijvingen – verkiezingsprogramma’s visualiseert.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Wie van de acht: LEF – Voor de Nieuwe Generatie

14 november 2023 , 08:00 , door P.J. Cokema

Nieuwe politieke partijen beginnen bij voorbaat op achterstand in de ‘ratrace naar het pluche’. Landelijke media besteden amper tot geen aandacht aan ze. Zitten er toch kanshebbers bij? Dat zoeken we uit in de korte serie ‘Wie van de acht?’ Vandaag: LEF – Voor de Nieuwe Generatie.

Natuurlijk stond Buitenhof ook afgelopen zondag in het teken van de Tweede Kamerverkiezingen. Deze keer met de lijstrekkers van Partij voor de Dieren, D66 en BBB. En met een entr’acte, uitgevoerd door een speciale gast: de behanger van LEF.

Presentator Pieter Jan Hagens bleek te falen qua live journalistiek. Hij deed in ieder geval of hij zijn ogen niet kon geloven (“ik kan niet precies lezen wat er op staat”). Esther Ouwehand kon het wel waarderen (“Ik mag het wel, een beetje buiten de lijntjes kleuren”). En die mevrouw van BBB bleek niet in staat buiten haar denkraam te kijken en zag het verschil niet tussen ludieke acties en aanslagen (“Ik vind het eng dat iemand zomaar op een ladder klimt en een actie uitvoert. Nu is het een poster, maar een ander met wél kwaad in zin, kan zo op een idee worden gebracht en met zwaarder geschut komen.”)

dossier

Tweede Kamerverkiezingen 2023

Kort dag

LP (Libertaire Partij)

Beste Geert Wilders: