Wetenschap & Onderwijs Archives - Page 46 of 140

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het Verhaal | Betsy Udink

6 november 2016 , 14:00 , door Monique Huijdink

Voor de podcast Het Verhaal praat Monique Huijdink met schrijvers over hun boek, in deze aflevering met Midden-Oosten-deskundige Betsy Udink.

Zij vertelt in haar boek Meisjes van Atatürk zonen van de sultan – Verhalen uit Turkije de geschiedenis van Turkije van de afgelopen eeuw aan de hand van de grote leiders van het Turkse volk.

Van de seculiere Atatürk tot de islamitische Erdogan, de leider krijgt vroeg of laat een goddelijke status. Het trauma van de Turken is de teloorgang van het Ottomaanse rijk. Doel is terug te keren naar het Ottomaanse rijk, onder Erdogan is dat in het bijzonder het creëren van een Turkse islamitische staat, aldus Udink.

Deze podcast is ook te beluisteren via iTunes en Stitcher.

Monique Huijdink is tekstschrijver. Ze heeft tevens een thriller op haar naam staan over de intriges achter de schermen van de Tour de France.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Quote du Jour

Quote du Jour | Completely ignorant about the empire

3 november 2016 , 14:00 , door Prediker

Dr Mukulika Banerjee, director of the South Asia Centre and associate professor of anthropology at the London School of Economics, talks of British students who “arrive at university completely ignorant about the empire, that vital part of their history.”

“When we talk of Syria today, they have no knowledge of Britain’s role in the Middle East in the last century. When discussing burning political questions today, they have no historical context to draw on that links Britain’s own past with those events. Similarly, they have no clue about the history of the immigration. They don’t understand why people of other ethnicities came to Britain in the first place. They haven’t learned any of it at school. So, in their second year at university, when my students discover the extent of their ignorance, they are furious.”

Foto: bertknot (cc)

De nuttige idioot van de marine

2 november 2016 , 11:00 , door Marcel Hulspas

RECENSIE - Was Van Speijk wel goed snik? Dat is de vraag die in dit boek centraal staat. En alhoewel het bewijsmateriaal ontoereikend is, staat de conclusie voor Ronald Prud’homme van Reine eigenlijk wel vast. De grote zeeheld, de man van ‘Dan liever de lucht in!’, had gevaarlijke depressieve buien en had dus nooit de verantwoordelijke positie mogen krijgen die hem werd toegewezen. Maar toen het kwaad eenmaal was geschied, was zijn wanhoopsdaad zeer bruikbaar.

Een dergelijke boodschap wordt niet overal even rustig ontvangen. Prud’homme van Reine vertelt hoe hij, beginnend redacteur van het Vriendenblad van het Scheepvaartmuseum, nadat een collega in het blad een lichtzinnige opmerking over van Speijk had gemaakt, geconfronteerd werd met een stroom woedende reacties van marinemensen. Van Speijk bleek in die kringen nog steeds onaantastbaar te zijn.

Wie in Den Helder het Maritiem Instituut betreedt, wordt in de ontvangsthal geconfronteerd met enkele vierkante meters olieverf, voorstellende de held omringd door uiteenstuivend scheepsvolk en bollende zeilen, met een geweer in de hand, op weg naar de kruitkamer van zijn schip. Maar vanaf het allereerste begin waren er critici die zich (zachtjes dan wel hardop) afvroegen of die zelfmoordaanslag nou wel nodig was geweest. Er sneuvelden op die gure vijfde februari 1831 in elk geval meer Nederlanders dan Belgen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Een lot uit de kosmische loterij

1 november 2016 , 15:30 , door Marcel Hulspas

COLUMN - Zo’n anderhalf miljard euro heeft de eerste detectie van zwaartekrachtgolven gekost. En volgens vrijwel iedereen die er een mening over heeft, was elke euro daarvan welbesteed. Astronomen hebben nu een nieuw ‘venster op de kosmos’ (die metafoor kwam ontelbare malen voorbij) en kunnen nu nóg dieper doordringen in de Oerknal. En dat is dringend noodzakelijk.

Niet omdat zoiets nieuwe onverwachte praktische toepassingen gaat opleveren (uitvinders hebben de komende eeuw meer dan voldoende aan de ontdekkingen van de vorige eeuw), maar om een steeds nijpender probleem op te lossen. Nijpend voor astronomen – maar daarom niet minder dramatisch. Sinds een aantal jaren begrijpen ze namelijk niks meer van het heelal.

Twee onoplosbare problemen

Twee problemen blijken onoplosbaar. Ten eerste (in niet-chronologische volgorde) is daar het fenomeen dat de uitdijing van het heelal niet langzaam vertraagt, zoals je zou verwachten (ten gevolge van de aantrekkingskracht van de kosmos) maar juist versnelt. Iets ‘duwt’ de expansie naar grotere snelheden. Dat probleem is mathematisch snel op te lossen door een enorme dark energy in de vergelijking te stoppen die deze stuwkracht kan leveren. Simpel en mathematisch doeltreffend – maar in fysisch opzicht is zo’n ingreep natuurlijk heel lelijk.

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Matt Allworth (cc)

Er verscheen een anti-vaccinatiestukje en je raadt nooit wat er gebeurde

26 oktober 2016 , 12:45 , door Joost

Je kan erop wachten, want onzin komt nooit alleen. Nee, het neemt z’n vriendjes mee. Een paar dagen geleden verscheen het verhaal van een moeder die haar jongste kind niet had laten inenten. Dat leverde, zacht gezegd, wat kritiek op (zie bijvoorbeeld hier en hier). Maar dat was blijkbaar niet voldoende voor LINDA om voorzichtig te zijn met het onderwerp en het blad presteert het vandaag om het volgende artikel op haar site te plaatsen, geschreven door Suzette Hermsen, dit keer vermomd als een weinig kritisch interview met de moeder van een “vaccinatieslachtoffertje”.

Vooropgesteld, een kind verliezen is als ouder waarschijnlijk het ergste wat je kan meemaken. En natuurlijk zoek je als ouder naar oorzaken, en is het frustrerend als die niet gevonden worden. Het is een krachtig verhaal, een moeder die haar kind “verloren heeft aan een vaccinatie”. Althans, dat maakt de LINDA ervan, want later in het artikel blijkt dat dat eigenlijk helemaal niet vaststaat, sterker nog, onwaarschijnlijk is.

En er is wel meer mis met het stuk. Laat ik het eens doorlopen. Het verhaal begint redelijk genoeg, met een beschrijving van de gebeurtenissen. Maar in de derde paragraaf gaat het mis.

Door een arts wordt officieel vastgesteld dat het kleine ventje is overleden aan een ademstilstand veroorzaakt door de vaccinatie. “Via de media moesten we uiteindelijk horen dat er nog twee andere kindjes waren overleden en dat de vaccinatie uit de handel was genomen.”

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Een schril contrast met oeverloos geklets

25 oktober 2016 , 14:00 , door Marcel Hulspas

COLUMN - Ze zullen zich wel lullig gevoeld hebben, die Europese gentechnologen, daar in Vancouver. Wandelend te midden van collega’s die veel meer mogen dan zij. Collega’s vol doldrieste plannen, waar zij niet aan mogen denken. Dankzij de recent ontdekte (en met een Nobelprijs bekroonde) crispr-techniek kan het ‘zoek-en-vervang’ van genen sinds kort nog veel vlugger dan ooit voor mogelijk werd gehouden. De wildste ideeën zoemden rond, tijdens die internationale bijeenkomst. Maar ondertussen mogen Europese onderzoekers op dit vlak veel minder dan hun Amerikaanse vakbroeders (om over de cowboys in andere landen maar te zwijgen). Ze willen vooral dolgraag meespelen op het terrein van de kiembaangentherapie: dat zijn ingrepen in het DNA van eicellen of de embryo’s, zodat niet alleen het kind genetisch verandert, maar óók zijn nageslacht. Op die manier kun je ziekten voor eens en altijd verwijderen.

Dat kan zo niet langer, vinden ze natuurlijk, en om te voorkomen dat er een onoverbrugbare kloof ontstaat tussen de Europese genwetenschap en die wetenschap elders, deden de Europese embryologen en vruchtbaarheidsdeskundigen vanuit Vancouver een oproep om de Europese regels te verruimen. Een ‘alles mag’ vinden ze niet nodig, enige ethische controle moet er zijn, maar met een vergunningstelsel, gekoppeld aan complete transparantie komen ze al een heel eind. De NRC van zaterdag, waarin deze oproep werd gepubliceerd, meende echter dat er sprake is van (nog) een ander schril contrast:

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Matt Allworth (cc)

De onzinargumenten van een anti-vaxxer

23 oktober 2016 , 11:00 , door Joost

Ze zeggen dat het inmiddels zo lang geleden is dat infectieziekten huis hielden onder de bevolking dat we de ellende ervan vergeten zijn, en dat daardoor steeds meer mensen het aandurven hun kinderen niet meer te vaccineren. Een van die mensen is Pauline Bijster, journalist.

Gisteren ontstond er #ophef over het stuk dat ze schreef voor Happinez.nl.

Daar blogde ze over de redenen waarom ze haar jongste kind nog niet heeft laten inenten. Happinez besloot in de loop van de avond – terecht – het artikel van de site te verwijderen. Maar omdat dit soort denkbeelden langzaamaan aan populariteit wint, wil ik het toch bespreken. En omdat er blijkbaar op de redactie van dat blaadje nog meer anti-vaxxers rondlopen: “De ouders op onze redactie zijn hierover net zo verdeeld als heel social media”

Misleidende informatie en kronkelredenaties

Want de argumentatie is zoals gebruikelijk van een bedroevend laag niveau. Volgens Bijster kan bijvoorbeeld niemand vertellen wat ze in haar baby’s spuiten, waarom ze dat doen, waarom ze dat zo vaak doen, en al zo snel.

Laat dit even op je inwerken. Iemand die zichzelf journalist noemt en blijkbaar niet in staat is deze vragen te googelen. Eigenlijk is het nog erger, want ze zegt dat artsen haar deze antwoorden niet kunnen geven, wat totale onzin is (of ze moet dringend andere artsen raadplegen). Ook claimt ze dat polio al voor het vaccinatieprogramma was verdwenen, door “hygiëne en voeding” terwijl na ongeveer 5 seconden zoeken dit grafiekje op m’n scherm stond.

Hulspas weet het | Wetenschap voor homohaters

18 oktober 2016 , 15:30 , door Marcel Hulspas

COLUMN - Het meest interessant aan de anti-homo-flyer die afgelopen weekend in Amsterdam-West werd verspreid, is natuurlijk dat de makers ervan niet alleen de wetenschap maar ook drie godsdiensten gebruiken om homoseksualiteit te veroordelen. Christendom, Jodendom én islam veroordelen homoseksualiteit, zo moeten drie citaten (uit Romeinen, Leviticus en de Koran) duidelijk maken. Zoiets is nogal verwarrend. Wie zat hier achter? Waarschijnlijk gaat het om aanhangers van de Turkse creationist Harun Yahya, zo ontdekte de volkskrant. Dat is een vriend van Erdogan met zijn eigen zender, waarop hij vrede predikt en Darwin aanvalt. Yayha (ook een fel tegenstander van homo’s) kopieert graag het bekende Amerikaanse creationistische foldermateriaal – en daar heeft die flyer uit Amsterdam-West veel van weg. En hij schrijft ze ook braafjes over. Dat merk je aan de wetenschappelijke data in de flyer: 29 procent van de kinderen die door homostellen worden opgevoed, worden misbruikt. Homo’s hebben 50 procent meer kans op een depressie en twee keer zo’n grote kans om zelfmoord te plegen.

Die laatste twee cijfers die de flyer noemt, zijn weinig opmerkelijk. Ik geloof ze graag. Homoseksualiteit wordt voor het overgrote deel van de homo’s op aarde als een zware beproeving ervaren, dus dan liggen depressiviteit en suïcidale neigingen op de loer. Maar dat ’29 procent wordt misbruikt’ is uiteraard een opvallend gegeven. Het risico misbruikt te worden ligt dan ongeveer een factor vijftig hoger dan bij andere adoptieouders. De flyer geeft geen bron, maar een korte speurtocht leidt al snel naar een van de vele studies van de Amerikaanse psycholoog Paul Cameron en zijn zoon Kirk (P. Cameron and K. Cameron, Homosexual Parents, Adolescence, 31; 1996).

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Psychologie van de predestinatie

12 oktober 2016 , 15:30 , door Joël van der Weele

Tijdens een bezoek aan Geneve vorige maand bewonderde ik het strenge standbeeld van Calvijn, die predikant was in die stad. Het Calvinisme heb ik altijd een raadselachtige stroming gevonden, met name door het idee dat ieder mens vanaf het begin is voorbestemd om wel of niet in de hemel te komen, onafhankelijk van zijn of haar gedrag.

Als atheïst en econoom zie ik religie als een manier om het belang van de groep te stimuleren, met beloningen voor mensen die zich goed gedragen en straffen voor de anderen. Dreigen met de hel of een reïncarnatie als naaktslak maakt van mensen vrome gelovigen en goede buren. Predestinatie haalt die prikkels onderuit, en is in deze opvatting van religie dus totaal onlogisch.

Deze week vond ik echter een prachtige verklaring voor deze paradox door de economen Gilat Levy en Ronny Razin in het Journal of Public Economic Theory . Het bouwt op de voorspelling in de Calvinistische theologie dat mensen die uitverkoren zijn, zich ook als vrome Christenen gedragen. Dat betekent dus dat goed gedrag het doet lijken alsof je uitverkoren bent, zelfs al heeft dat gedrag geen enkele consequentie voor de uitverkiezing zelf. In plaats van God te overtuigen dat je in de hemel mag, is goed gedrag daarmee een manier om jezelf en anderen te overtuigen dat je al een toegangskaartje hebt.