Hooggeleerde brief

Je moet er voor hebben doorgeleerd, maar dan valt de modder van Angela en Nicolas wel op. Dit weekend schreven vier hooggeleerden in de economie een brief aan de minister president, met een “dringende oproep”. Zij zijn bezorgd over de architectuur van de Europese integratie. Ik ben geen econoom, maar die zorg kan ik delen. Alleen heb ik meer moeite met de receptuur. ,,De beslissingen van de eurotop van 26 oktober moeten zo snel mogelijk worden uitgevoerd”, zeggen de professoren. Je zou toch zeggen: je hebt een top en neemt besluiten. Dat je die besluiten voortvarend uitvoert ligt dan toch wel voor de hand.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

De gevolgen van de crisis voor Europa in een veranderende wereld

Dit is deel 8 in de serie, en het 7e en laatste college van Ewald Engelen zelf. Professor Engelen zet de oorzaken van de crisis nog eens op een rij, met extra aandacht voor Europa en kijkt naar de toekomst: wat zijn de gevolgen van de crisis voor de positie van Europa in een veranderende wereld?

Als de crisis in 2008 op zijn hoogtepunt is, denken Europeanen dat dat hier niet zal gebeuren. Volgens hen is de crisis het resultaat is van het Angelsaksische bankieren, hier kan dat nooit gebeuren. Iedereen weet nu dat in Europa de banken even ziek zijn als in de Verenigde Staten. Als men toen onmiddellijk was begonnen met het verhogen van de kapitaalbuffers van banken was de crisis nu veel minder ernstig geweest. Hoe is dit mogelijk? Waarom dachten we dat de banken hier anders waren en waarom heeft Europa niet ingegrepen in de banksector?

De financiële lobby

Banken hebben een grote invloed op de financiële wetgeving. Zij zijn de belangrijkste adviseurs bij het formuleren van nieuwe wetten die het bankenwezen moeten reguleren. Dit blijkt ook uit onderzoek van Jasper Blom. Bij politici is veel te weinig aandacht voor deze regelgeving die in hun ogen technocratisch en oninteressant is. Bazel 3 (internationale afspraken met betrekking tot banken) is slechts een kleine bijstelling van Bazel 2 dankzij de grote invloed van de banklobby. Het is onvoorstelbaar, maar je kunt stellen dat bankiers de wetten schrijven die bankiers moeten reguleren. [Op Sargasso is hier afgelopen week ook al aandacht aan besteed: zie deze werkelijk schokkende reportage van het Duitse TV programma Monitor (Michel)]

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 05-10-2022

Angela en Geert in de modder

“Een monetair systeem van een volk weerspiegelt alles wat een natie wil, doet, ondergaat, is”; het is een opmerking van Schumpeter die ik vond in the Economist. Nu is er met ons monetaire systeem wat mis: dat bengt bij mij onrust teweeg, misschien zelfs een identiteitscrisis. Wat zijn de bankbiljetten in mijn zak volgend jaar nog waard?

De weeffouten van de euro worden politiek niet besproken, zo schreef ik in “de ondraaglijke lichtheid van de ideologie”. Daags na verschijning daarvan kreeg ik van mijn partij een invitatie voor een discussie over  Europa, met de titel “een rechtvaardige oplossing”. Huh? Is dat de goede vraag? Moeten we alleen even wat onrecht wegwerken in Europa? Het probleem lijkt iets ingewikkelder.

Waarom spreken we niet over de onderwerpen van de crisis, die er echt toe doen, over aanpassingen in de verdragsteksten, die voor grotere stabiliteit kunnen zorgen? Want, zeg ik simpeltjes, het kernprobleem is dat de stabiliteit rond de euro  zoek is en dat stabilisatoren onvoldoende werken. Dat is ook, misschien vooral, een politiek probleem. Dus niet alleen monetaire specialisten moeten zich met het debat bemoeien, maar ook politici. Onlangs heeft  De Jager nog dapper geroepen dat alle scenario’s werden onderzocht op Financiën; daar moest de Tweede Kamer meer van weten. Maar Rutte en De Jager hielden hun kaken vrijwel geheel op elkaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het democratisch tekort

Nu de vreugde over het vertrek van Berlusconi is bekoeld, rijst de vraag hoe de recente ontwikkelingen in Italië zich verhouden tot de democratische principes. Zeker is dat Mario Monti aan het werk moet met de zittende Kamer en Senaat, gekozen door de Italianen in 2008. Dat is wat er rest van onze democratische inbreng. Maar zelf komt hij uit het niets en een deel van zijn verwachte toekomstige ministersploeg eveneens.

Het moet, hoor ik u zeggen. Het is nodig. Ik betrapte mezelf de afgelopen weken, maanden ook al op dat gevoel dat de democratie maar even buitenspel moest worden gezet. Maar dat is wat alle dictators die ooit democratische regeringen omver wierpen, ook al zeiden.  Zelfs die slappe drol van een Mussert moest niets hebben van de partijdemocratie waar hij aan meedeed – dat schiep maar verdeeldheid. Volkseenheid moest er zijn, want alleen krachtige maatregelen, enzovoort.

En wat ‘moet’ precies? Van wie? Het Italiaanse nieuws heeft het dagelijks over ‘de markt’, hoe ‘de markt’ reageert, wat ‘de markt’ denkt en zelfs wat ‘de markt’ wil. Niet dat ‘de markt’ middels een vertegenwoordiger laat weten dat ze graag zouden zien dat er bijvoorbeeld minder belasting op speculatie zou worden geheven – nee. ‘De markt’ wilde dat Berlusconi opstapte. De man die, hoe je het ook went of keert, om welke redenen dan ook, door het volk was aangewezen om het land te leiden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe de bankenlobby Europa bespeelt

Dit vind ik nou mooie journalistiek. Een paar verslaggevers volgen niet alleen het Brusselse circus maar duiken ook even achter de schermen, op zoek naar interessante lobby-praktijken. De vraag waarmee ze beginnen is simpel: hoe kan het toch dat de banken zo goed wegkomen in de Brusselse maatregelen? Het antwoord: de regelgeving wordt voor een groot deel door de bankenlobby geschreven.

In dit korte filmpje nemen de journalisten een aantal beleidsstukken onder de loep en vergelijken die met zogenoemde White Papers van de bankenlobby. De Brusselse beleidsmensen en parlementariërs blijken niet alleen beïnvloedbaar, maar ook nog eens lui: de lobby neemt ook nog eens flink wat schrijfwerk voor zijn rekening.

Kijk, geniet en wordt boos. De reportage is in het Duits, maar je kan ‘m ondertitelen (druk cc).

 

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Van kredietcrisis naar Europese schuldencrisis

Dit is deel 7 van de college cyclus van Ewald Engelen over de oorzaak van de crisis. Vandaag behandelt hij hoe de crisis, die in 2008 begon en als “de kredietcrisis” overging in de Europese schuldencrisis, waar we nu midden in zitten. Ook wordt bekend gemaakt wie nu de ware schuldigen zijn van de crisis.

In Griekenland wordt George Papandreou vervangen door Lucas Papademos. Papademos is voormalig vicevoorzitter van de Europese Centrale Bank. In Italië wordt de populist Berlusconi opgevolgd door Mario Monti.  Monti is lid geweest van de Europese commissie waar hij verantwoordelijk was voor zaken als “Interne markt” en “Competitie”. Beiden zijn Europese technocraten die het vertrouwen hebben van Frankfurt.

In Griekenland en Italië worden democratisch gekozen leiders terzijde geschoven en vervangen door technocraten. De toekomst van Europa wordt afhankelijk gemaakt van technocraten.  Democratie is blijkbaar een veel te onzekere factor als het gaat om het doorvoeren van de maatregelen die nodig zijn om de euro te redden.

Wat men vergeet is dat voor de uitvoering van pijnlijke hervormingen een democratisch draagvlak nodig is. Voor een succesvolle uitvoering van de noodzakelijke hervormingen is het nodig dat ambtenaren en de burgerij er volledig achter staan. In Griekenland en Italië heeft het volk traditioneel weinig vertrouwen in de overheid. Dit plan om de redding van de Euro door de politieke top te vervangen is daarom weer een nieuw luchtkasteel omdat het noodzakelijke draagvlak ontbreekt.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Criminele plutocratie

If you are going to read one author / journalist on the issue of global criminality, it should be Misha Glenny. His two latest books are strong indictments of the global governance system and its lack of teeth when it comes to global criminal organizations as well as national oligarchies’s role in destabilizing economies and profiting from the results.

In this Financial Times column, he clearly explains the two main issues that have precipitated Greece’s collapse (no quoting from FT articles, you gotta click on the link to read the whole thing):

  • Criminal organizations across the Balkan, milking fuel money out of Greece;
  • Oligarch families that evade taxes while waiting to make a killing on the privatization they are pushing for with global and regional organizations;
  • State corruption;
  • Media;
  • Politicians.

According to Glenny, it is especially these oligarch families that have stashed away Euros.
They are waiting for Greece to exit the Eurozone and to start implement what are, in effect, structural adjustment programs, including privatization at basement prices, in Drachma. They will buy the whole lot for close to nothing. Papandreou, who unveiled the pan-Balkan criminality and was going after tax-evaders is the latest victim of their power. And, the media that these families control will cheer on any furthering of austerity measures and vilify anyone who dares trying to get in the way.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe voortschrijdend inzicht de euro redt

Hoe voortschrijdend inzicht de euro redt. Aan de hand van de problemen maakt onderzoeker Jan Werts van het Montesquieu Instituut een schets van de reddingsoperaties. En waarom er nog spannende vergaderingen zullen volgen. Als de euro het niet redt, zal iedereen weten dat de politici alles hebben gedaan om een échec te voorkomen.

Achterhaald akkoord

In de vroege ochtend van 27 oktober bereikte de Europese Raad overeenstemming over drie problemen: het financieren van bankroet Griekenland,  het bijspijkeren van wankelende banken en de capaciteit van het noodfonds EFSF. Het akkoord kwam tot stand na marathonberaad van de EcoFin en Europese ambtenaren dat liep van 22 tot 27 oktober. Op 23 en 26 oktober was er een Europese Raad en een Euroraad in Brussel. Tevoren was de Europese Raad van 17 en 18 oktober wegens tijdnood uitgesteld.

Staatshoofden en regeringsleiders hadden op 21 juli al een akkoord gesloten. Door politieke aarzeling, technische complicaties, de vakantieperiode en de vereiste parlementaire goedkeuring in zeventien landen was dat pakket pas medio oktober afgerond. Op dat moment was het door economische tegenvallers (in Griekenland en elders), een dreigende recessie en spanningen in het bankwezen (Dexia), grotendeels achterhaald.

Griekenland bankroet

Met 110 miljard euro aan leningen dachten de leiders op 7 mei vorig jaar Griekenland te redden. Iedereen ging er vanuit dat Griekenland dat later weer zou aflossen. Een jaar later echter op 24 juni moest de Euroraad nogmaals ruwweg 109 miljard plus 50 miljard van de banksector beschikbaar maken. Tegelijk dringt deze zomer het besef door dat Griekenland zijn reuzenstaatsschuld nooit kan afbetalen. Op 21 juli besluit de Euroraad daarom tot kwijtschelding (een ‘haircut’) van 21 procent. Bovendien gaat dan de rente die Athene betaalt omlaag.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Onderzoek naar herintroductie gulden en meer…

PVV-leider Geert Wilders wil laten onderzoeken wat het voor de Nederlandse economie zou betekenen als we uit de euro stappen. Als dit onderzoek uitwijst dat de gulden op de lange termijn voordeliger uitpakt dan de euro, wil hij een referendum organiseren. Ik heb er nooit een geheim van gemaakt dat ik Wilders de meest abjecte politicus sinds 1945 vindt. Maar op dit punt ben ik het wel met hem eens: we moeten met alle scenario’s rekening houden.

Tot nu toe zijn de somberste voorspellingen voor de economische crisis uitgekomen. Al in 2006 voorspelde hoogleraar economie Nouriel Roubini dat Italië het nieuwe Argentinië zou worden. Dat betekent banken die hun deuren sluiten, een overheid die geen nutsvoorzieningen meer kan leveren en een samenleving zonder geld. Het faillissement van Italië zal onherroepelijk overslaan op Frankrijk en de rest van de Europese Unie. Journalist en econoom Mathijs Bouman gaf deze week aan dat in het ergste geval er in Nederland ‘geen geld meer uit de muur komt’. Je kan zoiets wegwimpelen als stemmingmakerij of overdreven angstig, maar gezien het verloop van de crisis moet ook met dit scenario rekening gehouden worden. Wat ik mij nu afvraag: heeft de Nederlandse overheid al plannen klaarliggen voor de dag dat er ‘geen geld meer uit de muur komt’? Naast een onderzoek naar de lange termijn kosten van de euro zullen er nu ook plannen gemaakt moeten worden voor het moment dat de euro er op korte termijn misschien (even) wel helemaal niet meer is. Of gaan we dan met ‘Artasmoney’ betalen?

Foto: Money cc Flickr photostream aresauburn.

Met de grote hoop de crisis uit (deel 2 en slot)

Er is nog hoop. De grote hoop. Dè oplossing om uit de crisis te komen en een andere economie op te bouwen. Gisteren de grote hoop van de overheid.  Vandaag het tweede en laatste deel: wat als bedrijven hun geld op de grote hoop gooien en herverdelen?

Voor deze exercitie kijken we alleen naar beursgenoteerde bedrijven (met gebruikmaking van gegevens van Wikipedia).
In juli deelde het CBS mee dat beursgenoteerde bedrijven in de eerste helft van 2011 ruim een half miljard euro meer dividend uitkeerden aan hun aandeelhouders, dan in dezelfde periode in 2010. In totaal ging het om ruim 7,6 miljard euro. De beursgenoteerde financiële instellingen keerden weinig of geen dividend uit. Voor bijvoorbeeld ING is dat ook niet toegestaan, zolang de staatssteun nog niet is terugbetaald.
Het CBS leverde er een statistiekje bij, waaruit bleek dat de bedrijven in 2010 leken te herstellen van de crisis.

Behalve dividenduitkering spendeerden de beursgenoteerde bedrijven hun inkomsten ook aan hogere bonussen voor hun bestuursvoorzitters. Volgens bureau Berenschot was dat te verwachten, omdat 80 procent van de betreffende bedrijven weer winst wist te maken. Het bureau vond het wel vreemd dat er geen duidelijk verband was met de af- of toename van de nettowinst.
Ook de nettowinsten van niet-financiële ondernemingen namen toe. Hoewel ze geen of weinig dividend uitkeerden, gaven ze wel geld uit aan leningen bij andere concernonderdelen en aandelen en deelnemingen in beursgenoteerde en niet-beursgenoteerde bedrijven. Tevens losten ze wat schulden af die ze bij Nederlandse banken hadden uitstaan.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende