Persvrijheid en burgerparticipatie in Europa onder druk

Sinds 1993 vieren we op initiatief van de Verenigde Naties op 3 mei de Dag van de Persvrijheid. De VN reageerde op een oproep uit Afrika, de Windhoek Declaration, voor een onafhankelijke en pluriforme pers. Sindsdien is er elk jaar rond deze tijd wel aandacht voor de persvrijheid in de wereld. Met helaas veel slecht nieuws, zeker de afgelopen jaren. Deze week publiceerde een Tsjechisch onderzoeksinstituut de resultaten van een opinieonderzoek naar de persvrijheid in Polen, Hongarije, Slowakije en Tsjechië. Het onderzoek werd vlak voor de invasie van Rusland in Oekraïne gehouden. Bijna de helft van de respndenten in Hongarije, Slowakije en Tsjechië maakt zich zorgen over de afnemende persvrijheid, in Polen is dat zelfs meer dan 60%. Politisering van de persvrijheid Het onderzoek laat verder zien dat mensen die online nieuws volgen meer belang hechten aan onafhankelijke media, dat jongeren minder bezorgd zijn dan ouderen en dat het onderwerp persvrijheid zwaar gepolitiseerd is. Als we naar de politieke voorkeuren kijken zien we met name in Polen en Hongarije een groot verschil in waardering voor de onafhankelijkheid van de pers is tussen aanhangers van de zittende macht, de PiS in Polen en Fidesz in Hongarije, en de oppositie in die landen. Persvrijheid, een vanouds onomstreden kenmerk van een liberale democratie, lijkt niet meer bij alle partijen op steun te kunnen rekenen. In Hongarije vindt 89% van de respondenten die bij de verkiezingen van begin deze maand voor de kandidaat van de oppositie stemden persvrijheid 'absoluut belangrijk' tegenover 34% van degenen die stemden voor Fidesz, de partij die in Hongarije een belangrijk deel van de media controleert. Wat de jongeren betreft viel het Veronika Sedláčková, de directeur van het onderzoeksinstituut, op dat online toegankelijkheid van media veel belangrijker wordt gevonden dan het redactioneel beleid of de onafhankelijkheid. Zij pleit er daarom voor niet alleen aadacht te besteden aan de onafhankelijkheid van de media, maar ook aan de medialiteracy van de jeugd. Journalisten en actievoerders bedreigd De Europese Unie heeft een nieuw initiatief aangekondigd om de persvrijheid beter te beschermen. De European Media Freedom Act sluit aan bij andere Europese initiatieven ter bevordering van democratische participatie, bestrijding van desinformatie en ondersteuning van mediavrijheid en pluralisme, zoals uiteengezet in het actieplan voor de Europese democratie. De mediawet moet een aanvulling worden op de onlangs aangenomen aanbeveling over de bescherming, veiligheid en empowerment van journalisten, de onlangs overeengekomen Digital Services Act, en een deze week aangekondigde Europese richtlijn om journalisten en rechtenverdedigers te beschermen tegen rechtszaken die de pers en burgerij moeten afhouden van openbaarheid in maatschappelijk relevante kwesties (SLAPPs, dat staat voor Strategic Lawsuits Against Public Participation). SLAPPs zijn uiterst schadelijke ondermijningen van de persvrijheid. Grote bedrijven en vermogende personen voeren rechtszaken tegen actievoerders en klokkenluiders die maatschappelijk onrecht aan de kaak stellen. Hun klacht is reputatieschade. Het gaat de aanklagers, die met veel geld dure advocaten inhuren, er niet eens om een zaak te winnen. Als de actiegroep, de journalist of de kritische burger maar de mond gesnoerd wordt. Kranten kunnen vanwege het risico op torenhoge boetes gedwongen worden af te zien van publicatie. Ten koste van het maatschappelijk belang van openbaarheid. CASE, (Coalition Against SLAPPs in Europe) publiceerde vorige maand een rapport om aandacht te vragen voor deze obstructie van openbaarheid en persvrijheid. Het rapport is onder andere tot stand gekomen door de medewerking van Amsterdam Law Clinics (ALCs) waarin master studenten rechten onder professionele begeleiding werken aan juridische zaken met een breder maatschappelijk belang. Het rapport constateert een groeiend aantal SLAPPs, die in veel gevallen nog buiten de publiciteit blijven. De SLAPP praktijk komt uit de VS en wordt druk toegepast in het Verenigd Koninkrijk. Maar ook in andere landen worden burgers en journalisten geplaagd door deze 'strategische rechtszaken'. CASE onderzocht 570 gevallen tussen 2010 en 2021, naar eigen zeggen een fractie van de zaken die in deze periode in Europa hebben gespeeld.  Veel slachtoffers 'melden zich niet vanwege de angst voor verdere vergelding door de eiser'. Kroatië De besproken gevallen komen uit Polen, Ierland, Kroatië, Frankrijk, Italië, Servië, Slovenië en Malta. Over Kroatië schrijft het rapport dat de persvrijheid er achteruit holt. Hoge regeringsfunctionarissen vallen de media aan en het aantal SLAPPs blijft stijgen. Het Kroatische rechtssysteem bevat verschillende wetten die problematisch zijn en de werk van journalisten bemoeilijken. Bijvoorbeeld, het beledigen van “de Republiek, haar embleem, haar nationale hymne of vlag” is een strafbaar feit waarop een gevangenisstraf van maximaal drie jaar staat. Ook "vernederende" media-inhoud is in 2013 strafbaar gesteld. De organisatie van Kroatische journalisten telde 924 rechtszaken tegen journalisten. De online nieuwssite Index.hr zag zich in 2021 geconfronteerd met 56 rechtszaken. Het is niet geheel duidelijk of al deze zaken rechtstreeks gericht zijn tegen de 'public participation' waar het bij de SLAPP vooral om gaat. Een voorbeeld uit Kroatië dat er wel onder valt is een zaak uit 2013 van het in Nederland gevestigde multinationale bedrijf Elitech tegen Friends of the Earth Kroatië en de actiegroep, Srdj je nas (“Srdj is van ons”). Beide groepen wisten aanvankelijk een vergunning voor de bouw van een luxe resort en golfbaan op een heuvel bij Dubrovnik (foto) ongedaan te maken ter bescherming van het milieu en voor het behoud van openbaar gebied voor de omwonenden. Vervolgens riep het bedrijf internationale arbitrage in waarbij het bedrijf Kroatië ter compensatie een boete van 500 miljoen oplegde. Tegen Friends of the Earth (FoE) begon het bedrijf twee rechtszaken: een zaak wegens laster met het verzoek om een zwijgplicht op te leggen. In de tweede zaak werden de voorzitter en twee vice-voorzitters van FoE Kroatië strafrechtelijk vervolgd wegens smaad. FoE zal vanwege de torenhoge boete en de proceskosten moeten worden ontbonden als het bedrijf wint. Het CASE rapport meldt dat de zaak nog loopt. CASE benadrukt het 'chilling effect' dat SLAPPs hebben, vanwege de financiële lasten, de tijd die beklaagden nodig hebben om hun juridische verdediging voor te bereiden, de moeite om details te onthouden van gebeurtenissen die vaak jaren eerder plaatsvonden, evenals de mentale en emotionele tol.

Foto: Can Pac Swire (cc)

Mediablokkades

COLUMN - De Russische mediatoezichthouder Roskomnadzor heeft de Russischtalige website van The Moscow Times geblokkeerd. Erg verrassend is dat niet. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zijn minstens veertig onafhankelijke websites geblokkeerd. Nog niet verboden media zijn onderhevig aan zware censuurmaatregelen. The Moscow Times van de Nederlander Derk Sauer wordt sinds kort in Nederland gemaakt. Opmerkelijk is dat alleen de Russischtalige versie is geblokkeerd. De Engelstalige versie is nog steeds toegankelijk. De Russische kan ook nog worden gelezen via een VPN-verbinding en vanuit het buitenland.

Onverstandig

Dat het Poetin-regime weinig respect heeft voor de persvrijheid hoeft niet te verbazen. Onafhankelijke media hadden het er al moeilijk genoeg en in oorlog tolereert de staat uitsluitend nog propaganda. Maar dat de Europese Commissie nog geen week na de inval van Rusland in Oekraïne de Russische staatsmedia RT en Sputnik met hun websites en Twitteraccounts ontoegankelijk maakte voor Europese burgers verbaast wel. ‘Dit is buitengewoon onverstandig,’ verklaarde de Nederlandse Vereniging van Journalisten, ‘omdat het niet aan staten is om nieuwskanalen indirect te laten blokkeren. Daarmee ondermijnt Europa de fundamenten van een vrije pers en zet het de deur open naar een staatsgereguleerde nieuwsvoorziening, waar niet langer de burger in staat is om een vrije keuze te maken uit het nieuwsaanbod.’ Eigenlijk doet de Europese Commissie hier precies hetzelfde als Poetin, meent de NVJ.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: ukhomeoffice (cc)

Is er nog hoop voor ‘narcostaat’ Nederland?

VERSLAG - door Larissa Biemond

Van liquidaties op klaarlichte dag tot de gestage groei aan drugsvangsten in de Rotterdamse haven: Nederland lijkt de grip te verliezen op de drugshandel en het bijkomende geweld. De roep om een keiharde aanpak wordt luider, maar is dat wel de oplossing?

Vergismoorden, ontvoeringen, beschietingen en brandstichting: het extreme drugsgeweld in Nederland haalt regelmatig de voorpagina’s. Is Nederland getransformeerd tot een heuse ‘narcostaat’? Tijdens deze eerste avond in de serie Nederland drugsland, bespraken criminoloog dr. Damián Zaitch (UU), bestuurskundige prof. dr. Pieter Tops (LEI & Politieacademie) en misdaadverslaggever Jan Meeus (NRC Handelsblad) het Nederlandse drugsgeweld. Hoe effectief is de huidige strategie van de opsporingsdiensten? En waar liggen de oplossingen?

Drugsland Nederland anno 2022

Nederland is een doorvoerland, en helaas niet alleen voor legale goederen. Jaarlijks weet de politie duizenden kilo’s aan cocaïne te onderscheppen in de haven van Rotterdam: in 2021 liepen de aantallen inbeslaggenomen cocaïne op tot maar liefst 72.800 kilo! Hoeveel kilo’s weet men nog meer ongezien langs de Nederlandse grenzen te smokkelen? Dit veelvoorkomende beeld dat de autoriteiten slechts een fractie van de drugs weet te onderscheppen, is volgens Damián Zaitch echter incorrect. “De productie van cocaïne is hard toegenomen, maar ondertussen is de politie de afgelopen jaren veel beter geworden in het vinden van binnengesmokkelde drugs.” Zo wordt in Nederland naar schatting zeker twee derde van de binnengesmokkelde cocaïne in beslag genomen. Zaitch: “De groei van de cocaïneproductie toont eigenlijk het succes van de politie aan. Hoe meer er namelijk wordt geconfisqueerd, hoe meer men moet produceren om aan de gelijkblijvende vraag te kunnen voldoen.”

Foto: Alisdare Hickson (cc)

Hoger Beroep Assange geblokkeerd

‘The fight goes on‘ schrijft Stella Morris, de partner van Julian Assange, in haar reactie op het besluit van het Supreme Court om Assange niet in de gelegenheid te stellen een besluit van het High Court aan te vechten. Het High Court draaide in december een uitspraak van een lagere rechter terug die uitlevering van Assange aan de Verenigde Staten om medische redenen had verhinderd. Rechter Vanessa Baraitser achtte het risico groot dat een verblijf in een Amerikaanse gevangenis Assange geestelijk en lichamelijk zodanig zou schaden dat suicide niet kon worden uitgesloten. De aanklagers van de VS wisten het High Court er van te overtuigen dat Assange netjes zou worden behandeld. Er bleef zijn verdedigers slechts een klein juridisch gaatje over: beroep bij het Supreme Court. Nu deze hoogste rechterlijke instantie geen beroep wil toestaan ligt de bal bij de minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel die de uitlevering formeel moet goedkeuren. Als zij dat doet, en dat gebeurt waarschijnlijk pas over een paar maanden, kan het advocatenteam van Assange nog proberen bij rechter Baraitser de zaak weer open te breken. En dan met name op punten die zij in haar vonnis van januari 2021 niet heeft meegenomen: de eventuele schending van mensenrechten en van de persvrijheid waartoe de uitlevering van Assange aan de VS zou kunnen leiden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Gerard Stolk (cc)

MeNSeNSmokkel

Gisteren kondigde de NS aan dat mensen uit Oekraïne de komende tijd gratis met de trein kunnen reizen. Het kan verkeren. Nog maar drie maanden geleden werd je door het OM voor het gerecht gesleept als je een vluchteling uit een land waar Poetin verschrikkelijk huishoudt een lift gaf, nu bieden onze Nationale Spoorwegen aan iedereen te vervoeren die een paspoort heeft uit een ander land waar Poetin verschrikkelijk huishoudt. Ik zou me als veroordeelde ‘mensensmokkelaar’ toch wel ernstig genaaid voelen.

Het is natuurlijk wat er altijd zou moeten gebeuren in zulke gevallen. Maar pas nu een land met mensen die op ons lijken wordt aangevallen buitelen we nationaal en internationaal over elkaar heen met steunbetuigingen, en doen organisaties en bedrijven aan wedstrijdjes Poetin-distantiëren alsof de Olympische Spelen niet al decennia moreel failliet zijn.

Toegegeven, deze oorlog raakt ons meer persoonlijk, het gaat hier ook om ónze veiligheid. Eigen oorlog eerst, we zijn de regio tenslotte. Maar het contrast tussen de kilte waarmee Syriërs en Afghanen werden ontvangen en de warme ontvangst voor mensen uit Oekraïne maakt toch wel een beetje misselijk.

Wat niet wegneemt dat ik het alle vluchtelingen van harte gun, gratis reizen met de trein. Ik raad wel een aanloopje aan, anders kom je – ook met Oekraïens paspoort – niet door het poortje. En als het niet lukt, kan je altijd nog gaan liften. Oh wacht…

Foto: Maria Willems (cc)

“Helaas kloppen de gegevens”

COLUMN - “Helaas kloppen de loongegevens met het formele recht op KOT [kinderopvangtoeslag]. … op basis van de huidige feiten kan ik denk ik niet anders dan wederom de voorscho…”. En dan houdt het op. In ieder geval in het screenshot dat rondgaat op het internet, waarin de geWOBte correspondentie van een ambtenaar van de belastingdienst is te zien. Bezwaarfunctionaris / boetespecialist in kwestie lijkt enorm teleurgesteld dat een burger kinderopvangtoeslag moet worden toegekend, omdat zijn/haar gegevens (“helaas”!) kloppen.

Eh… nog een keer? Een ambtenaar, in dienst bij een overheidsinstelling die mede tot doel heeft het uitkeren van geld aan burgers baalt dat er geld uitgekeerd moet worden aan een burger. Als aan de hand van één voorbeeld een totaal verziekte cultuur binnen een deel van de belastingdienst geïllustreerd zou moeten worden, dan is dit een goede kanshebber. De absolute onwil van een overheidsdienaar om de burger te geven waar die recht op heeft. Nou ja, na de bekende ‘afpakjesdag’ – want dat nog schrijnender voorbeeld combineert het weerhouden van waar burgers recht op hebben met een welhaast sadistisch genoegen in dat weerhouden. “Haha, lekker geld afpakken, vooral bij die mensen met rare exotische namen. Kostelijk! Jij nog een koffie, Piet?”

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Prachatai (cc)

SLAPP: een klap in het gezicht van de persvrijheid

ACHTERGROND - Een SLAPP is een Strategic Lawsuit Against Public Participation. Ik had er tot voor kort ook nog nooit van gehoord. Tot ik stuitte op CASE, de Coalition against SLAPPs in Europe. Dat is een breed samenwerkingsverband van organisaties van journalisten en merendeels internationale NGO’s op het gebied van persvrijheid,vrijheid van meningsuiting, bescherming van klokkenluiders en mensenrechten. De coalitie is opgericht om de strijd aan te binden met grote bedrijven die proberen politieke activisten de mond te snoeren via merendeels civiele procedures. Vaak met smaad als aanklacht.

Vanwaar de term ‘strategisch’? In veel gevallen gaat het de bedrijven er niet direct om een proces te winnen. Dat ze weinig kans maken kan op voorhand wel duidelijk zijn als de klacht bijvoorbeeld met een beroep op de vrijheid van meningsuiting eenvoudig weerlegd kan worden. Voor het bedrijf is het verlies van een zaak geen probleem. Ook al is er flink geïnvesteerd in dure verdedigers. Het gaat er om met eisen van torenhoge boetes de milieuactivisten of mensenrechtenactivisten en de media te dwingen af te zien van ruchtbaarheid over laakbaar gedrag.

Dergelijke juridische praktijken stammen uit de VS. Maar in verschillende Europese landen zien we  nu ook steeds vaker processen tegen media en activisten. Een bekend voorbeeld is de Maltese journalist Daphne Caruana Galizia (foto) die 47 aanklachten aan haar broek kreeg en later in koelen bloede is vermoord. In Duitsland, bijvoorbeeld, heeft kolenreus RWE een 24-jarige klimaatactivist aangeklaagd voor het aanmoedigen van daden van burgerlijke ongehoorzaamheid als reactie op de klimaatcrisis. In Frankrijk, is bouwbedrijf VINCI een zaak begonnen tegen een NGO die een dochteronderneming van het bedrijf beschuldigde van dwangarbeid in Qatar bij de bouw van een voetbalstadion. In Polen heeft de staatsomroep TVP professor Wojciech Sadurski aangeklaagd voor kritiek op Twitter. Dit zijn voorbeelden uit een rapport van Greenpeace uit 2020 onder de titel ‘Sued to silence; how the rich and powerful use legal tactics to shut critics up’. In 2019 demonstreerden honderden journalisten in Zagreb tegen dit soort praktijken. Zij beweerden dat er in Kroatië op dat moment al 1100 van dit soort rechtszaken. Amnesty noemt een zaak in Kosovo die goed afliep. Het Oostenrijkse bedrijf Kelkos Energy trok zijn ongefundeerde rechtszaken vanwege smaad tegen de Kosovaarse milieuactivisten Shpresa Loshaj en Adriatik Gacaferi in. De activisten spraken hun zorgen uit over de milieu-impact van de waterkrachtcentrales van het bedrijf in een beschermd natuurgebied.

Foto: NilsPix (cc)

Natural Life in de VS: de langzame doodstraf

ACHTERGROND - Laat ik beginnen met een vergelijking die je hoogstwaarschijnlijk versteld zal doen staan. In Nederland wonen 17 miljoen mensen, in de VS ongeveer 20 keer zoveel, 335 miljoen. In Nederland zaten in 2020 40 mensen levenslang uit. Zou je dat evenals het inwoneraantal met 20 vermenigvuldigen voor de VS, dan kom je op 800 levenslang gestraften. In werkelijkheid hebben de VS niet 800 maar 206.000 levenslang gestraften, ruim 5000(!) maal zoveel als bij ons. Dat bizarre aantal past natuurlijk bij hun extreem hoge totaal aantal gevangenen: meer dan 2,1 miljoen. Daarmee staat Amerika bovenaan de wereldranglijst, zelfs China heeft minder gevangenen: 1,7 miljoen op 1,4 miljard inwoners (ruim 4x aantal inwoners van de VS).

Waar ging het mis in het Wilde Westen en, ging het wel mis? “Het strafrechtsysteem is gebroken”, kun je vaak horen in hervormingsgezinde kringen en de cynici onder hen roepen dat het systeem juist op rolletjes loopt. Gebouwd op het fundament van de slavernij, zou Michelle Alexander zeggen, schrijfster van ‘De nieuwe Jim Crow’ waarin ze schrijft: “we have not ended racial caste in America; we have merely redesigned it”. Of zoals anderen beamen, gebouwd op de War on Drugs die in 1971 door Nixon werd uitgeroepen en onder Ronald Reagan in de jaren ’80 uitgroeide tot een driekoppig monster.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Woorden met gevolgen

OPINIE - Onieuw is er ophef in de Tweede Kamer over uitspraken van Wilders. Eind december schreef hij over de nieuwe minister van Justitie Dilan Yeşilgöz: ‘Een VVD-er van Turkse afkomst op Justitie. En nu maar hopen dat ze mijn beveiliging niet opheft want het liefste zien ze me natuurlijk onder het gras verdwijnen.’ In het Kamerdebat over de regeringsverklaring weigerde hij dit terug te nemen. Met ‘ze’ was de VVD bedoeld, zei hij. Die partij probeert hem al jaren ‘kapot te maken’.  Vervolgens kwam er in zijn betoog over het coalitieakkoord opnieuw een aanval op de pers ‘die zich gedraagt als lakei van de macht’. Toen hij daarna ook nog eens D66 Kamerlid Fonda Sahla aanviel op haar hoofddoekje met de uitspraak “We zijn het Nederlandse parlement. Met een hoofddoekje ga je maar in Saudi-Arabië in het parlement zitten” was de maat vol. Kamerleden vroegen Kamervoorzitter Vera Bergkamp dringend om in te grijpen. Bergkamp vond de opmerking van Wilders over de hoofddoek van hun collega ‘niet respectvol’, maar verder ging zij niet (vandaag schijnt ze toch wat strenger op te treden).

Sleets

Wilders leeft van ophef. Zijn populariteit is voor een groot deel te danken aan zijn ‘recht-voor-zijn-raap’ taalgebruik. Hij is niet vies van scheldpartijen tegen gevestigde partijen, integendeel. Het is zijn handelsmerk. En het vermoeden is dat hij nu een tandje bijzet omdat hij vreest voor de concurrentie van FvD. Zijn islamofobie begint ook een beetje sleets te worden.

Foto: Koen Suyk Anefo, , via Wikimedia Commons.

Staatsgevaarlijke partijen verdienen een verbod

Met de publieke optredens van Kamerlid Gideon van Meijeren is Forum voor Democratie – zelden een naam gezien die zo haaks staat op de standpunten van de organisatie zelf – een nieuwe fase ingegaan. Een parlementariër die zijn gehoor keer op keer voorhoudt dat zijn partij zijn eigen collega-Kamerleden zal ‘vervolgen en opsluiten’ of ‘voor een tribunaal’ wil brengen, diskwalificeert zichzelf als Kamerlid.

Van Meijeren neemt daarmee afstand van de rechtstaat zelf: hij verwerpt die openlijk. Dan hoort hij niet langer in de Kamer thuis, al was het maar omdat hij zijn daar afgelegde eed om de grondwet hoog te houden, met voeten treedt. En hij doet dat herhaaldelijk. Van Meijeren staat daarin niet alleen: ook zijn fractiegenoten Freek Jansen, Pepijn van Houwelingen en partijleider Thierry Baudet zelf doen weinig anders.

Inmiddels gaat Forum verder dan wilde complottheorieën en blatante leugens verkondigen. We zien openbare ophitserij, openlijk geflirt met geweld, oproepen aan ‘het volk’ om in ‘opstand’ te komen en het recht in eigen hand te nemen. Dat zulks individuele aanhangers tot levensbedreigende acties kan aansporen, weet Sigrid Kaag inmiddels als geen ander. Zij kreeg afgelopen week een man met een brandende fakkel voor haar voordeur te verduren. Hij was van zins een en ander hoogstpersoonlijk te regelen.

Vorige Volgende