Het aangeschoven kabinet

van Prof.Dr. Bert van den Braak In de formatie 2024 werd het extraparlementaire karakter van het te vormen kabinet benadrukt.[1] Geen dichtgetimmerd regeerakkoord meer, maar een scheiding tussen een regerend kabinet en een controlerend parlement. Er kwam een hoofdlijnenakkoord van de vier coalitiepartijen, wat door het kabinet in een regeerprogram moest worden uitgewerkt. Tot zover de theorie. Het leek toen al een illusie. Hoe gaat het in de praktijk? Belangrijke beslissingen worden genomen door de vier voorzitters van de coalitiefracties (soms met secondant) die zich binden aan de uitkomst. Doel is vooral 'eigen punten' binnenhalen. Bij het overleg over de Voorjaarsnota zat de minister van Financiën aan tafel en ongetwijfeld drukte hij een stempel op het beraad door de (financiële) marges aan te geven. Ook premier Schoof schoof op enig moment aan, maar zijn rol was beperkt. De overige ministers werden een dag na het akkoord op de hoogte gebracht van de uitkomst. Eerder, in december 2024, deelde de premier mee dat hij was geïnformeerd over de uitkomst van overleg tussen de coalitiefracties en vier oppositiepartijen (CDA, CU, SGP en JA21) over aanpassing van de Onderwijsbegroting. Ook toen kregen de overige ministers daarna te horen wat voor hen de gevolgen waren. Nu is afstemming tussen coalitie (en zelfs 'constructieve' oppositie) en het kabinet bepaald niet ongewoon. Dat er in Nederland tot een jaar of zestig geleden sprake was dualisme is een (hardnekkige) mythe.[2] Soms was er een enigszins extraparlementaire wijze van formeren, bijvoorbeeld omdat alleen de fractievoorzitters gezamenlijk een regeerprogramma tot stand brachten, zonder dat de fracties zich formeel bonden. Maar uiteraard zorgde het gezag van diezelfde fractie­voorzitters (denk aan politici als Romme en Burger) dat er materieel gezien sprake was van binding. Overleg is geen doodzonde. Het is begrijpelijk dat vooraf parlementaire steun zeker wordt gesteld. Daarvoor zijn compromissen en kaders nodig en eigenlijk ook een regeerakkoord. Vooral bij dreigende crises was er altijd intensief overleg tussen regeringsfracties en kabinet. Soms ging het om overleg tussen fractie(voorzitter) en 'eigen' bewindspersonen, soms om coalitieoverleg. In 1970 werd de loonpolitiek op het Catshuis in de nacht besproken door de fractievoorzitters van KVP, VVD, ARP en CHU, waarna de uitkomst aan het kabinet werd meegedeeld.[3] Verschil met nu was dat het kabinet eerst zelf een standpunt had ingenomen. Er is ook verschil met het Torentjesoverleg of coalitieoverleg (Rutte II, Rutte III). Daarbij waren naast de fractievoorzitters van de regeringspartijen ook altijd de premier en de vicepremiers betrokken. Het kabinet bleef leidend. Aan het begin van de ministerraadsvergadering op Witte Donderdag zei minister Wiersma: "De manier waarop dit proces is gegaan, is zoals we dat hebben afgesproken bij het begin van deze coalitie, dus dat is zoals het werkt."[4] Blijkbaar snapt zij niet dat dit precies het tegenovergestelde is van wat is afgesproken. De vier coalitiefracties zitten inmiddels op de stoel van het kabinet. Dat maakt het kabinet tot een uitvoeringsinstantie. Een dergelijke omkeringen van rollen is ongekend. Eigenlijk moeten de vier fractieleiders in vak K gaan zitten om het beleid in de Tweede Kamer te verdedigen. En als er vanuit de Kamer wijzigings­voorstellen komen, zullen zij opnieuw bijeen moeten komen om die te 'appreciëren'. Je zult maar de 'verantwoordelijke' minister zijn. [1] Eindverslag informateur Putters. [2] De onderwijspacificatie, het grootste succes van het 'extraparlementaire' kabinet-Cort van der Linden, werd bijvoorbeeld voorbereid door de volledig uit Kamerleden bestaande staatscommissie-Bos. [3] A.­ van Kessel en C. van Baalen, In dienst van negen premiers. De dagboeken van jhr.mr. A.J.M. van Nispen tot Pannerden 1946-1972, p. 455 [4] Interview in het NOS Journaal van 17 april. Dit artikel verscheen eerder bij het Montesquieu Instituut.

Door: Foto: Martijn Beekman - Het kabinet-Schoof in de Trêveszaal voorafgaand aan de ministerraad., via Tweede Kamer.
Foto: Indigo Skies Photography (cc)

Een revival van de ‘Bandung spirit’?

De Amerikaanse vice-president Vance bezoekt India ‘voor de handel, maar ook ter geruststelling’, schreef De Volkskrant. India hoopt met een bilateraal handelsakkoord onder de enorme importtarieven uit te komen die Trump vooralsnog on hold heeft gezet. De Indiase premier Narendra Modi besprak een dergelijk akkoord al in februari op het Witte Huis. Aan de andere kant willen de VS al jaren toegang tot de Indiase landbouwsector. Maar India beschermt de eigen landbouw ferm: het hanteert een importtarief van 39 procent. Op die manier zegt India de eigen boeren – de helft van 1,4 miljard inwoners van India werkt in de landbouwindustrie – en de voedselzekerheid te willen beschermen. Boeren demonstreerden tegen het bezoek van Vance, ze vrezen dat de regering zich toch zal laten verleiden tot concessies die de huidige crisis in de landbouw verergert en nog meer boeren de kop gaat kosten. Eind maart waren er ook al massale demonstraties van boeren die eisten dat er een einde komt aan de pogingen van de overheid om bedrijfsbelangen in de landbouw te betrekken, en dat er maatregelen worden genomen om boeren te beschermen tegen schulden en zelfmoord, waaronder een uitgebreide kwijtschelding van leningen voor zowel boeren als landarbeiders.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Achtergrond V-Dem rapport: hoe democratieën in kaart worden gebracht

ANALYSE - Het in 2014 opgerichte V-Dem Institute van de Universiteit van Gotenburg geeft sinds de oprichting jaarlijks een rapport uit over de wereldwijde staat van de democratie. Dit jaar is, zoals Wim van Meurs beschrijft in zijn recent verschenen bijdrage op de website van het Montesquieu Instituut, het alarmerende nieuws verschenen dat Nederland tot de landen behoort waar ‘autocratiserende’ tendensen zichtbaar zijn.

Nederland is hier zeker niet de enige in. Volgens het rapport zijn er wereldwijd, voor het eerst in twintig jaar, meer autocratieën (91) dan democratieën (88). 45 landen, met daarin 40% van de wereldbevolking, is aan het autocratiseren. 19 landen, waarin in totaal 6% van de wereldbevolking leeft, is aan de democratiserende hand.

Van Meurs beschrijft waarom er volgens het V-Dem Institute in Nederland democratische achteruitgang te zien is. Daarbij plaatst hij ook kanttekeningen bij de waarde van het rapport. In dit stuk wordt de onderliggende data verder uitgediept, gekeken hoe bepaalde cijfers tot stand komen en gepoogd concepten te verduidelijken. Het is bij al deze cijfers belangrijk om te onthouden dat het gaat om de democratische ontwikkelingen in 2024.

1. Methode en wereldwijde cijfers

V-Dem staat voluit voor ‘Varieties of Democracy’. In haar jaarlijkse rapport tracht het instituut, aan de hand van data, regimes van landen te classificeren en in te delen bij een van de vier hoofdcategorieën, van ‘minst vrij’ tot ‘meest vrij’:

Foto: CC BY-SA 2.0 , via Wikimedia Commons.

Aanbevelingen voor de Voorjaarsnota: schrap peperdure PVV-hobby’s en investeer in de toekomst

LONGREAD - Deze weken zijn de coalitiepartijen aangevangen met de onderhandelingen over de Rijksbegroting. Erg imposant is het allemaal niet. Tijdens de eerste dag van de onderhandelingen verklaarde Wilders al dat de verschillen gigantisch zijn tussen de coalitiepartijen. En er werd niet bepaald hard gewerkt om de onderhandelingen voor de eigenlijke deadline van 11 april te halen, vóór vijven gingen de onderhandelaars alweer huiswaarts.

Dat de verschillen groot zijn tussen de coalitiepartijen is al geruime tijd bekend. Maar het gaat niet alleen over de invulling van de Rijksbegroting, ook over de ‘spelregels’ met betrekking tot deze begroting. Henk Vermeer (BBB) en Pieter Omtzigt (NSC) zijn namelijk een zoektocht gestart naar geld en wijzen bijvoorbeeld op de structurele onderbesteding die de afgelopen jaren is opgetreden. Daarmee staan ze lijnrecht tegenover minister Heinen (VVD, Financiën), die stelt dat er niet veel budgettaire ruimte is.

Door een initiatief van Omtzigt is er een expertgroep in het leven geroepen die zich heeft gebogen over die meerjarige onderuitputting. Deze expertgroep Realistisch Ramen toonde aan dat er een afwijking van 2,7% was ten opzichte van de initiële ramingen, terwijl dit in andere landen ongeveer neerkomt op 1%. Dit heeft grotendeels te maken met het feit dat de politiek te ambitieuze doelstellingen formuleert, waardoor het geld niet uitgegeven wordt. Daarnaast waren de afgelopen eenmaal unieke tijden die moeilijk te voorspellen waren middels ramingen. Omtzigt deed het echter, voorafgaand aan het rapport van de expertgroep, voorkomen alsof het een soort samenzwering betrof van ambtenaren en planbureaus die heimelijk miljarden achterhouden om Nederland onder te financieren.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Martijn Beekman - Het kabinet-Schoof in de Trêveszaal voorafgaand aan de ministerraad., via Tweede Kamer.

Eenheid van beleid: een grondwettelijke verplichting

ANALYSE - van van Prof.Dr. Joop van den Berg

Dat ministers lid zijn van de ministerraad en dus met één mond dienen te spreken, is sinds 1983 een grondwettelijk vereiste. In grondwetsartikel 45 staat immers: “De ministerraad beraadslaagt en besluit over het algemeen regeringsbeleid en bevordert de eenheid van dat beleid”. Maar, dit ‘homogeniteitsbeginsel’ is al veel ouder. Het werd voor het eerst vastgelegd in artikel 13 van het Reglement van orde voor de ministerraad (RVOMR) uit 1850. Daarin stond: “Geen lid zal tegen (een) besluit der meerderheid mogen handelen. Indien een lid het besluit in strijd acht met zijn verantwoordelijkheid, verwittigt hij hiervan den Raad, opdat deze overwege, wat te doen zij”.

Behalve de negentiende-eeuwse formulering is er aan dat homogeniteitsartikel door de jaren heen weinig veranderd. In het huidige RVOMR staat immers in art. 12: “1. Indien een minister een besluit in strijd acht met zijn verantwoordelijkheid, geeft hij daarvan kennis aan de raad. 2. In geen geval handelt een minister of staatssecretaris tegen een besluit van de raad”.

De formulering is vrijwel identiek, de betekenis is sinds 1850 wel veranderd.

Thorbecke formuleerde art. 13 om duidelijk te maken dat de ministers voortaan bij meerderheid van stemmen zouden besluiten en als raad zouden optreden tegenover de Koning, die slechts kon tekenen of niet tekenen. Dat week af van wat tot dan toe gebruikelijk was. Tot 1850 immers leverden de ministers individueel hun oordeel bij de Koning in, zodat deze vrijelijk zou kunnen kiezen voor wat hem het beste leek. Thorbecke maakte daar een einde aan en verplaatste zodoende het zwaartepunt van de politieke besluitvorming van de Koning naar de verantwoordelijke ministers. De voorgeschreven eenheid was zijns inziens een rechtstreeks gevolg van de introductie (in 1848) van de politieke ministeriële verantwoordelijkheid.

Foto: Clare Jim (cc)

Hoe ver gaat Netanyahu?

Na anderhalf jaar oorlog moet het toch wel duidelijk zijn. De Israëlische regering kent geen grenzen in het gewelddadig optreden tegen Palestijnen. Gaza is verwoest, er zijn meer dan 50.000 doden gevallen. Het Israëlische leger ontziet niets of niemand, zelfs ongewapende en als zodanig herkenbare hulpverleners worden vermoord. Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken noemt de aanval “buitengewoon ernstig” en wil dat er een “stevig onderzoek” komt.

In Gaza neemt het Israëlische leger steeds meer gebieden in. De inwoners van Rafah in het zuiden zijn gevlucht, ook uit het noorden vluchten weer mensen zonder enige garantie dat ze elders niet getroffen zullen worden door voortgaande bombardementen. ‘In 24 uur werden er opnieuw ongeveer 100 mensen gedood, hun aantal is sinds 18 maart, de dag waarop Israel het staat-het-vuren verbrak gegroeid tot 1.163. Veel indruk maakte een aanval, gisteren op een al eerder eens getroffen UNWRA-kliniek waarbij 22 mensen werden gedood, van wie 16 kinderen. Ook werden veel tenten getroffen in het gebied van Khan Younis,’ schreef Abu Pessoptimist eind vorige week.

Op de Westbank krijgen kolonisten steeds vaker vrij spel om, al dan niet met hulp van het leger, Palestijnen te vermoorden. De Israëlische regering plant daar nieuwe stappen om meer ruimte te scheppen voor Jeruzalem en de apartheid in wegen en woongebieden verder door te voeren. Een nieuwe ‘apartheidsweg’ moet het hele gebied in tweeën knippen. Het is volgens Abu Pessoptimist ‘de opmaat tot de annexatie van het hart ven de Westoever en de totale isolatie van Jeruzalem voor de Palestijnen.’

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Roel Wijnants (cc)

De Nederlandse regering zet nu zelf de Europese begrotingsregels opzij

De coalitiepartijen hebben een compromis gesloten met premier Schoof over de Europese herbewapeningsplannen (ReArm, zie hier een uitleg over de plannen). Schoof hoeft in Europa zijn steun niet in te trekken, maar moet bij uitbreiding van de plannen wel eerst langs de Kamer. Dat compromis leidde er ook toe dat alle coalitiepartijen steun gaven aan de motie-Eerdmans, waarin de regering verzocht wordt “zich actief te verzetten tegen eurobonds en strikt toe te zien op de naleving van de Europese begrotingsregels”. Ik richt me hier op het tweede deel van de motie, over de begrotingsregels. Daarover had Pieter Omtzigt eerder ook al een motie ingediend. Onderdeel van ReArm is namelijk het activeren van de ontsnappingsclausule die in de begrotingsregels staat, zodat EU-lidstaten meer kunnen uitgeven aan defensie. Het verzet hiertegen van de coalitie is opmerkelijk, omdat zij zelf ook lak heeft aan die begrotingsregels.

Dat zit zo. In april 2024 zijn – na lange onderhandelingen – de nieuwe Europese begrotingsregels van kracht geworden. De begrotingsregels bestaan uit een preventieve en een correctieve fase. In de preventieve fase moeten de lidstaten in overleg met de Commissie een vierjarig begrotingspad maken (een plan voor de houdbaarheid van de nationale begroting). Het pad moet worden goedgekeurd door de Raad van de Europese Unie. Als een land in de jaren daarna te veel afwijkt van het afgesproken pad dan komt het in de correctieve fase terecht. In deze fase kan de Raad van Ministers boetes opleggen, tenminste als het land geen maatregelen neemt tegen een te hoog begrotingstekort, waarbij alles hoger dan 3% wordt gezien als ’te hoog’.

Foto: abdallahh (cc)

De veroordeling van Le Pen maakt geen einde aan extreemrechts in Frankrijk

NIEUWS - De Franse politica Marine Le Pen is schuldig bevonden aan het verduisteren van Europees geld. De rechtbank heeft haar veroordeeld tot vier jaar cel, waarvan twee voorwaardelijk. Door dit vonnis is ze uitgesloten van deelname aan de volgende presidentsverkiezingen in 2027. Ze hoeft haar straf niet in de cel uit te zitten. Ze kan met de enkelband de komende twee jaar dus zonder problemen steun blijven geven aan haar jonge, populaire opvolger Jordan Bardella.

De partij van Le Pen, Rassemblement National (RN), gaat aan kop in de peilingen. Daar zal na dit vonnis weinig verandering in komen. Frankrijk is al tijden politiek instabiel. De centrum-rechtse regeringen die president Macron heeft geïnstalleerd na de verkiezingen van vorig jaar zomer blijken onmachtig om het land vooruit te helpen. In december sneuvelde de regering Barnier over de begrotingsonderhandelingen. Begin februari overleefde de nieuwe premier François Bayrou weliswaar twee moties van wantrouwen in het parlement. Maar hij kon de begroting er alleen door krijgen met een beroep doet op een bijzonder grondwetsartikel, 49.3, dat hem toestaat maatregelen te nemen zonder instemming van de Assemblée. Ondertussen krimpt de Franse economie. Het aantal mensen in armoede stijgt. En de president is vooral bezig met buitenlandse zaken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: IoSonoUnaFotoCamera (cc)

Amerikanen tegen Trump

Fight like hell” staat op de protestborden, en: “Hell no to privatization!”. Postbeambten van de United States Postal Service (USPS) demonstreren tegen de plannen van Trump om het postbedrijf te laten fuseren met een commerciëel bedrijf. Het is in de lijn met wat zijn particuliere adviseur Elon Musk voor ogen heeft bij de hervorming van de Amerikaanse overheid: “Ik denk dat we logischerwijs alles moeten privatiseren wat redelijkerwijs geprivatiseerd kan worden. Ik denk dat we bijvoorbeeld het postkantoor en Amtrak moeten privatiseren… We moeten alles privatiseren wat we maar kunnen.” De USPS heeft grote financiële problemen en eerder had ‘Postmaster‘ General Louis DeJoy al 10.000 ontslagen aangekondigd. Hij is deze week zelf als eerste vertrokken. De vakbond van postbeambten bestrijdt dat privatisering de problemen gaat oplossen en organiseert nu overal in het land acties. De vakbond waarschuwt behalve voor een toename van het aantal werklozen voor een achteruitgang van de service op het platteland als de privatisering wordt doorgezet.

Zijn de postbodes de enigen in de Verenigde Staten die zich verzetten tegen het miljardairsregime van Trump en Musk? Afgaand op de media zijn de VS nu volledig overgeleverd aan Trump en zijn trawanten. We krijgen vooral veel beelden van het Oval Office met zijn nieuwe bewoners en de ornamenten die hen omgeven. Over democratisch verzet tegen het autoritaire bewind lezen we dat het klein is, murw gebeukt en lamgeslagen.

Foto: Jon (cc)

Eppo’s emmertje

COLUMN - Bijna ieder gesprek dat ik de laatste tijd voer met mensen die ik een tijd niet heb gezien, gaat zo. Een van de twee zegt ‘hoe gaat het?’, en dan zegt de ander ‘nou, de wereld staat in brand’. Meestal volgt dan iets als: ‘Maar persoonlijk gaat het wel goed.’ De wereld staat natuurlijk al lange tijd op verschillende plekken in brand, maar de vlammen slaan nu zo hevig uit dat ze in kleine gesprekjes zichtbaar worden.

Brandblusmachine, ca. 1750. Anoniem; collectie Rijksmuseum

Ik kom ook mensen tegen die ontmoedigd of somber zijn en niet goed weten waar ze moeten beginnen met blussen. Het wordt steeds minder duidelijk of die branden onze levens echt niet zullen blakeren.

Formulieren

Van de leiding van het land moeten we niet hebben. Zeker als wetenschappers niet. Eppo Bruins is niet alleen de minister van onderwijs en wetenschappen, maar ook een duidelijk toonbeeld van de incompetentie van deze regering: iemand die zijn naam heeft gezet onder rampzalige bezuinigingen, maar die deze nog steeds niet duidelijk in de verf heeft gezet waardoor er de hele tijd een vaag gevoel van doem over het vak blijft hangen.

Zijn laatste stapje was om vrijdag ineens via de sociale media te laten weten:

Vorige Volgende