Het is de schuld van de schuldeneconomie

Sinds het uitbreken van de kredietcrisis benadrukken GroenLinks en D66 steeds stelliger dat de Nederlandse economie een schuldeneconomie is geworden. Het is een economie "waarin mensen op jacht naar meer consumptie steeds hogere schulden maken" zo stelt het laatste verkiezingsprogramma van GroenLinks. Zo'n schuldeneconomie is op lange termijn niet houdbaar en brengt zo de financiale veiligheid van mensen in gevaar. Ook D66 pleitte voor een verschuiving van schuld naar bezit. En vanuit deze visie doet GroenLinks een aantal voorstellen voor hervorming van de economie: een reclameverbod op consumptief krediet, kredietverleners moeten zich financieel inzetten voor de schuldhulpverlening, een scheiding van consumentenbanken en handelsbanken (zodat de risico's van de laatste, geen gevolg hebben voor de eerste) en het beperken van de schuldenaftrek voor het bedrijfsleven. En als klap op de vuurpijl, het geleidelijk afschaffen c.q. beperken van de hypotheekrenteaftrek. Deze regeling die zeker op dit moment het hebben van een schuld stimuleert boven het aflossen hiervan is voor GroenLinks en D66 een doorn in het oog. En ook de overheid moet minder schulden maken. Er moet flink op de grootte van de overheid bespaard worden omdat grote overheidstekorten financieel niet duurzaam zouden zijn.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Zeldzame metalen

[qvdd]

Foreign Minister Yang clarified that China has no intention of withholding these minerals.

Na een bezoek van Hillary Clinton, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, krabbelt China terug en belooft de export van zeldzame metalen niet te verminderen. Vorige week beweerde China nog de export te moeten verminderen om meer voor de eigen industrie te houden. Is die handelsoorlog nou al begonnen of niet?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Waarom Youp het niet gaat redden

DonQuichotte (Foto: Flickr/Andromega)

Nederland geniet massaal van de wraak van Youp. Een wraak namens ons allemaal, voor al die keren dat we in de krankzinnige doolhof terechtkwamen die grote bedrijven nog steeds ‘service’ durven noemen. Wraak voor al die uren zinloos wachten. Wraak voor alle keren dat we weer niet werden teruggebeld. Wraak voor al die keren dat de medewerker ons gelijk gaf maar ‘helaas’ niet kon helpen. En wraak voor alle onterechte facturen en foute incasso’s.

Als het Youps bedoeling is om er een leuk boekje over te schrijven, dan gaat dat vast lukken. Als het zijn bedoeling is om alle slachtoffers van autistische bedrijven tijdelijk een goed gevoel te geven, gaat dat beslist ook lukken.

En zelfs als het de bedoeling is om T-Mobile eenmalig in beweging te krijgen, kan dat slagen. Deze telecomboer, die nu naakt en in elkaar gedoken van schaamte in de schijnwerpers staat, zal uiteindelijk volgens het boekje reageren. Er wordt straks een blik nieuwe helpdeskmedewerkers opengetrokken en er komt een brave media-campagne met als thema: “inderdaad we hebben fouten gemaakt, maar nu wordt alles beter.

Intern wordt bij T-Mobile ongetwijfeld druk gebrainstormd. De scripts van het helpdesk-vee worden nog een keer extra doorgelicht en aangescherpt in de ijdele hoop dat deze kennisloze en machteloze onderbetaalde meute een volgend debacle kan afwenden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Burgernomics: De Big Mac index

Hamburger Harley (Foto: Flickr/Rodney Dioxin)

De Big Mac-index, door The Economist aangeprezen als ‘a more fun way to understand exchange rates than textbooks‘ is een goed excuus om voor de tweede keer in drie weken op GC aandacht te schenken aan de Amerikaanse hamburgergigant. Eerder wijdde ik al een artikel aan de Golden Arches Theory Of Conflict Prevention van Thomas Friedman: landen met een McDonald’s restaurant voeren zelden oorlog met elkaar. Vandaag staat dus een een nieuw smakelijk onderwerp op het menu, dat evenmin zou misstaan op het curriculum van de Hamburger University in Oak Brook, Illinois: de Big Mac index.

Maak kennis met burgernomics. Allemaal te danken aan de Big Mac, in 1967 bedacht door restauranthouder Jim Delligatti in Pittsburgh. Dit onverwoestbare icoon van Amerikaans fastfood-imperialisme inspireerde in 1986 The Economist-redactrice Pam Woodall tot een heuse Big Mac-index, bedoeld als speelse manier om het verschil in relatieve koopkracht tussen verschillende landen in kaart te brengen. McDonald’s staat namelijk niet alleen bekend om de wereldwijde standaardisering van het menu, maar koopt bovendien haar ingrediënten lokaal in.

In de prijs van een Big Mac zitten dus automatisch de kosten van de ingrediënten, arbeid en energieverbruik inbegrepen. Wat de ingrediënten van een Big Mac zoal zijn? Amerikanen van boven de de veertig zullen het ongetwijfeld eenvoudig kunnen reproduceren, dankzij een enorm succesvolle reclamecampagne uit de jaren ’70: “How fast can you say ’two all beef patties special sauce lettuce cheese pickles onions on a sesame seed bun’?

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het verhaal achter een tweet: Farshad Bashir

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag Chris Aalberts met de tweede in een serie analyses van politieke tweets.

Twitter!Een hoogoplopend politiek probleem in Den Haag. Niet op het Binnenhof, maar in het Haagse gemeentehuis. Er lijkt in de Haagse gemeenteraad een meerderheid te zijn voor marktwerking in het openbaar vervoer. Farshad Bashir, Tweede Kamerlid voor de SP, twitterde erover: ‘HTM (uitgeroepen tot beste stadsvervoerder, geroemd door The Economist) wordt de markt opgeschopt door PVV. SP woedend’. Er volgt een link naar een bericht op de SP-website met de titel: ‘PVV verraadt HTM’.

Het is een onderwerp wat nauwelijks aan burgers is uit te leggen. Er was ooit een Europees besluit openbaar vervoer openbaar aan te besteden, vervolgens mochten landen beslissen of ze dat ook gingen doen, en Nederland deed mee. Daardoor gingen provincies en gemeenten zich met het openbaar vervoer bemoeien: allerlei spoorlijnen kregen een nieuwe vervoerder omdat de provincie dat zo had aanbesteed, en ook het streekvervoer kreeg allerlei nieuwe namen. Om de zoveel jaar gaat de aanbesteding overnieuw en komt er vaak weer een nieuwe vervoerder.

Grote steden
Wat burgers nog minder begrijpen is waarom er overal marktwerking is, behalve in de grote steden. In Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag bleef alles zoals het was, terwijl juist in die steden veel mensen de bus en de tram nemen. Waarom is dat vervoer niet commercieel te exploiteren, maar de lege buurtbus in Oost-Groningen wel? Daar lijkt nu verandering in te komen. In het regeerakkoord staat het voornemen het openbaar vervoer in de grote steden aan te besteden en het Haagse stadsgewest wil dat ook. De HTM verliest haar natuurlijke monopolie op de Haagse tram en bus, en mag meedingen naar de concessie.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het gezondverstandmodel van de economie

Harmid/Wikimedia Commons

Door ziekte ben ik vorige maand niet in staat geweest om het nieuws te volgen. Bij een poging om dit in te halen kwam ik een kort stukje tegen van Marike Stellinga in de Elsevier van 4 september met de titel ‘Geldinfuus’ over de noodzaak van het verhogen van de rente om onze economie weer op gang te brengen. Naar mijn mening heeft het stukje echter nog niets aan actualiteit verloren.

Zij schrijft dat “de geldgoden het ook niet meer weten”. Onder centrale bankiers, die onlangs bij elkaar kwamen in Jackson Hole voor hun jaarlijkse overleg, bestaat namelijk onenigheid over het te voeren rentebeleid: de ‘preciezen’ willen de rente verhogen en de ‘rekkelijken’ willen deze juist laag houden.

Rente
Voordat ik in ga op dit meningsverschil eerst een korte uitleg over de betekenis van de rentestand. Als centrale bankiers zouden besluiten de rente te verhogen dan zou dat een remmende invloed op de economie hebben. Als het lenen van geld duurder wordt dan wordt er minder geld geleend en daardoor minder geïnvesteerd. Dit is dus niet goed voor de economische groei. Daarom is het gebruikelijk om in tijden van economische recessie de rente laag te houden. Het grote probleem op dit moment is dat de rente al tijden erg laag is en er nog steeds geen economische groei is. Nog verder verlagen van de rente zou betekenen dat de rente onder nul komt (‘negatieve rente’). Dit is natuurlijk niet mogelijk. Dan wil iedereen wel lenen en terugbetalen ho maar!. Maar wat moeten wel doen?

De geldkraan
In 2008 is op grote schaal de ‘geldkraan’ opengezet om grote banken die dreigden ten onder te gaan te redden. Door de Amerikaanse overheid zijn vele miljarden uitgegeven om de giftige derivaten waarin deze banken hadden geïnvesteerd op te kopen. Zo is voorkomen dat banken failliet zouden gaan en – omdat ze zo groot waren – daardoor de hele economie mee zouden sleuren in hun val. De banken zijn dus overeind gehouden met een ‘geldinfuus’.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het failliet van het rentmeesterschap

De eerste die ik over het regeerakkoord hoorde, was Kees de Kort, vrijdagavond op BNR. De tweede was zaterdagochtend Barbara Baarsma in de Volkskrant (wie het artikel kan vinden: graag!), en de derde was Femke Halsema op radio 2 (vanaf ongeveer 12.15 – het programma moet snel online komen).
Conclusies: in plaats van de huidige economische problemen te zien als indicatie voor een structureel probleem, heeft men in het regeerakkoord afgesproken dat er geen probleem is. De huizenmarkt, arbeidsmarkt, de pensioenen; alles is okay en de tijd heelt alle wonden. De pakweg dertig jaar neoliberaal economisch beleid, dat geleid heeft tot een economie die drijft op een kredietkurk wordt in stand gehouden, en er zullen geen structurele hervormingen plaatsvinden – die zijn immers niet nodig, de markt lost het allemaal vanzelf wel op.

Dit is niet alleen ‘een gemiste kans’ (Halsema) omdat er in Nederland op dit moment, na het faillissement van DSB, de staatsteun aan ING en ABN-AMRO, de ontmanteling van Fortis en het instellen van de deeltijd-ww een breedgedragen maatschappelijk besef is van de noodzaak aan structurele hervormingen, het is ‘bühnebeleid’ (Baarsma). Het zijn ad-hoc afspraken die zijn gemaakt om een regering te vormen – goed voor de poppetjes Rutte, Verhagen en Wilders, maar met landsbelang heeft het niets te maken. ‘Met vrienden als Maxime, Geert en Mark heb je geen vijanden nodig.’ (De Kort)

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

McPeace, of hoe McDonalds de wereldvrede dichterbij brengt

Russiche Golden Arches (Foto: Flickr/Johnny Vulkan)

Een van de meer vermakelijke theorieën van afgelopen jaren is de zogenaamde ‘Gouden Bogen Theorie van Conflict Preventie’ van Thomas Friedman. In The Lexus and The Olive Tree (1999) ontvouwt de gelauwerde voormalige Middenoostencorrespondent en columnist Friedman de volgende theorie: geen twee landen die beiden een McDonald’s restaurant binnen de grenzen hebben, hebben een conflict gehad sinds McDonald’s zich daar vestigde. De ‘Gouden Bogen’ (Golden Arches) zijn een speelse verwijzing naar het logo van de fastfoodgigant, die samen een gestileerde M vormen. Burgeroorlogen blijven daarbij overigens buiten beschouwing.

Friedman, die zich in zijn vlot geschreven boeken en columns niet zelden een tamelijk kritiekloos bewonderaar toont van globalisering Amerikaanse stijl, oogste zowel veel bijval als kritiek met zijn Golden Arches-theorie. Dat de stelling elegant is en deels steakhoudend, is een feit. Niettemin zijn de afgelopen decennia ook een aantal flagrante uitzonderingen te vinden. Bovendien zijn er nogal wat alternatieve verklaringen zijn te geven voor het gebrek aan vechtlust onder fervente BigMac-eters.

Om met de uitzonderingen te beginnen: het conflict tussen Israël (eerste McDonald’s vestiging in 1993) en Libanon (1998), dat begon in 1973 en eindigde in 2000 met de terugtrekking van de Israëlische troepen uit Zuid-Libanon, is duidelijk niet conform Friedmans gulden regel. Maar goed, je zou met enige goede wil nog kunnen stellen dat de komst van de fastfoodketen geleid heeft tot een geleidelijke vorm van verbroedering die uiteindelijk leidde tot vrede: McPacification. Ook voor het Palestijns-Israëlische conflict gloort er dus hoop: dagelijks een Happy Meal voor de veelgeplaagde Palestijnen en de intifada sterft een zachte dood, al was het slechts door obesitas, diabetes en andere welvaartsziektes.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende