Hooggeleerde brief

Je moet er voor hebben doorgeleerd, maar dan valt de modder van Angela en Nicolas wel op. Dit weekend schreven vier hooggeleerden in de economie een brief aan de minister president, met een “dringende oproep”. Zij zijn bezorgd over de architectuur van de Europese integratie. Ik ben geen econoom, maar die zorg kan ik delen. Alleen heb ik meer moeite met de receptuur. ,,De beslissingen van de eurotop van 26 oktober moeten zo snel mogelijk worden uitgevoerd”, zeggen de professoren. Je zou toch zeggen: je hebt een top en neemt besluiten. Dat je die besluiten voortvarend uitvoert ligt dan toch wel voor de hand.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

De gevolgen van de crisis voor Europa in een veranderende wereld

Dit is deel 8 in de serie, en het 7e en laatste college van Ewald Engelen zelf. Professor Engelen zet de oorzaken van de crisis nog eens op een rij, met extra aandacht voor Europa en kijkt naar de toekomst: wat zijn de gevolgen van de crisis voor de positie van Europa in een veranderende wereld?

Als de crisis in 2008 op zijn hoogtepunt is, denken Europeanen dat dat hier niet zal gebeuren. Volgens hen is de crisis het resultaat is van het Angelsaksische bankieren, hier kan dat nooit gebeuren. Iedereen weet nu dat in Europa de banken even ziek zijn als in de Verenigde Staten. Als men toen onmiddellijk was begonnen met het verhogen van de kapitaalbuffers van banken was de crisis nu veel minder ernstig geweest. Hoe is dit mogelijk? Waarom dachten we dat de banken hier anders waren en waarom heeft Europa niet ingegrepen in de banksector?

De financiële lobby

Banken hebben een grote invloed op de financiële wetgeving. Zij zijn de belangrijkste adviseurs bij het formuleren van nieuwe wetten die het bankenwezen moeten reguleren. Dit blijkt ook uit onderzoek van Jasper Blom. Bij politici is veel te weinig aandacht voor deze regelgeving die in hun ogen technocratisch en oninteressant is. Bazel 3 (internationale afspraken met betrekking tot banken) is slechts een kleine bijstelling van Bazel 2 dankzij de grote invloed van de banklobby. Het is onvoorstelbaar, maar je kunt stellen dat bankiers de wetten schrijven die bankiers moeten reguleren. [Op Sargasso is hier afgelopen week ook al aandacht aan besteed: zie deze werkelijk schokkende reportage van het Duitse TV programma Monitor (Michel)]

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 05-10-2022

Angela en Geert in de modder

“Een monetair systeem van een volk weerspiegelt alles wat een natie wil, doet, ondergaat, is”; het is een opmerking van Schumpeter die ik vond in the Economist. Nu is er met ons monetaire systeem wat mis: dat bengt bij mij onrust teweeg, misschien zelfs een identiteitscrisis. Wat zijn de bankbiljetten in mijn zak volgend jaar nog waard?

De weeffouten van de euro worden politiek niet besproken, zo schreef ik in “de ondraaglijke lichtheid van de ideologie”. Daags na verschijning daarvan kreeg ik van mijn partij een invitatie voor een discussie over  Europa, met de titel “een rechtvaardige oplossing”. Huh? Is dat de goede vraag? Moeten we alleen even wat onrecht wegwerken in Europa? Het probleem lijkt iets ingewikkelder.

Waarom spreken we niet over de onderwerpen van de crisis, die er echt toe doen, over aanpassingen in de verdragsteksten, die voor grotere stabiliteit kunnen zorgen? Want, zeg ik simpeltjes, het kernprobleem is dat de stabiliteit rond de euro  zoek is en dat stabilisatoren onvoldoende werken. Dat is ook, misschien vooral, een politiek probleem. Dus niet alleen monetaire specialisten moeten zich met het debat bemoeien, maar ook politici. Onlangs heeft  De Jager nog dapper geroepen dat alle scenario’s werden onderzocht op Financiën; daar moest de Tweede Kamer meer van weten. Maar Rutte en De Jager hielden hun kaken vrijwel geheel op elkaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Unoccupy

In tentjes op een plein zitten, veroorzaakt geen beweging. Op een roze wolk democratisch praten over alles wat verkeerd zit in de wereld is geen revolutie.
Het schoonvegen van de pleinen waar de Occupiers zijn neergestreken, is misschien het beste wat ze kan overkomen. Na enige weken waren ze immers niet meer geworden dan toeristische attracties terwijl de wereld doordraaide.

Het grootste manco van de Occupiers is dat ze traditioneel denken en met hun aanpak de verkeerde macht raken. Als je het financiële systeem wilt raken, moet je niet de publieke ruimte bezetten. Daarmee val je alleen maar nietige gemeentewethouders en narcistische burgervaders lastig. De werkelijke macht ligt dubbel van het lachen naast de rookstoel in de herensociëteit.

Dus pak die tentjes maar weer in en verzin iets beters. Zo moeilijk is dat niet.

Knip uw creditcard en pinpas van die foute bank door en hang ze voor het raam. Ga op zoek naar een goede bank. Zeg uw verzekeringen allemaal op en maak met de helft van het bedrag bij een goede bank een reservepotje. Los uw hypotheek versneld af. Neem geen leningen meer. Vraag aan de opperbobo van de organisatie waar u werkt of de financiën niet beter bij een goede bank ondergebracht kunnen worden. Vraag het vervolgens aan uw collega’s of zij het aan de bobo willen vragen. Vraag het ook aan de ondernemingsraad als die er is. Zeg tegen uw krant dat u uw abonnement opzegt als je alleen maar geld over kunt maken naar een foute bank. Stop bij de sportvereniging die het geld bij een foute bank heeft staan. Vertel dit aan al uw vrienden en familie. Knip uw bonuskaarten en airmilespassen door en hang ze onder de andere pasjes. Leg aan iedereen uit waarom u dat doet. Verzin of gebruik een alternatief systeem voor geld. Doe werk in ruil voor een tegenprestatie of iets materieels in plaats van geld. Haal uw geld weg bij uw pensioenmaatschappij en plaats het zelf op een betere plek. Etc… etc….

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vulture funds

Toen de Democratische Republiek Congo 3,3 miljoen in Joegoslavië leende om haar infrastructuur te verbeteren en een elektriciteits-netwerk aan te leggen, kon het niet vermoeden dat het in een bloedige burgeroorlog verzeild zou raken. Ze kon de lening niet terugbetalen, en deze is inmiddels uitgegroeid tot een loden kogel van honderd miljoen.

Waar het lijk ligt, daar verzamelen zich de gieren, zei Jezus al over de plunderende Romeinse legioenen. Speculanten benaderden de kredietverstrekker in het voormalig Joegoslavië om die schijnbaar waardeloze claim van honderd miljoen aan hen te verkopen, uiteraard voor een substantieel lager bedrag. Dergelijke speculanten rekenen daarbij op grootschalige afschrijvingen en kredietverstrekking, die investeerders weer naar het land terug lokken. Ze gokken er op de overgenomen lening dan te kunnen terugkrijgen, met alle rente die er aan vastkleeft.

Het is een lucratieve business: zulke constructies hebben bij elkaar al meer dan een miljard opgebracht. Welkom in de meedogenloze wereld van wat in de financiële wereld ‘vulture funds’ heten: gieren die zich te goed doen aan het vlees van een land dat al op zijn gat ligt, en waar tienduizenden mensen sterven aan ondervoeding en gebrek aan medische zorg.

Nu hebben de meeste Westerse landen wetgeving tegen dit soort praktijken. Leningen van landen die door oorlog verscheurd zijn en met moeite weer opkrabbelen, worden meestal verbeurd verklaard. Maar de gieren hebben hier iets op gevonden: belastingparadijs Jersey – een eilandje voor de kust van Normandië dat weliswaar Brits Kroonbezit is, maar niet valt onder het Verenigd Koninkrijk. Het heeft zijn eigen belastingwetgeving, en uitgerekend hier zijn de gieren naar toe gereisd om hun claim tegen Congo in te dienen. Een claim die inmiddels ook is toegekend.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het Baltische kaasoffensief

DATA - In de rubriek cijferbrij presenteren we data die het niet tot een groot verhaal zijn gepromoveerd, maar die wel leuk of interessant zijn. Vandaag: Europese kaaskoppen.

Even een geurig onderwerpje. De laatste vers dampende cijfertjes van Eurostat brengen de kaas- en melkproductie in 2010 in kaart. Hoeveel kaas produceert ieder Euroland? De Merkozy-as stinkt het meest. Duitsland produceert het meest (ruim twee miljard kilo) en Frankrijk volgt kort daarna met 100 miljoen kilo minder.

Absolute aantallen zijn natuurlijk niet zo interessant. Kijken we naar kaasproductie per hoofd van de bevolking dan wint Nederland niet. Wat? Nee, echt, de kaaskoppen leggen het af tegen de Denen met een verschil van ruim 7 kilo geel goud per persoon.

In de onderstaande kaarten heb ik de cijfers even in een heat map gegoten: per 1000 ton en per kg per bewoner.

 

Ik heb vervolgens ook even de cijfers van het hele decennium opgevraagd (je je moet wat als links WW-blog). Daar zit goed nieuws en slecht nieuws in. Eerst het goed nieuws. We zijn hard bezig om Denemarken van de troon te stoten. Nog een paar jaar zo doorgaan en dan halen we ze in.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het democratisch tekort

Nu de vreugde over het vertrek van Berlusconi is bekoeld, rijst de vraag hoe de recente ontwikkelingen in Italië zich verhouden tot de democratische principes. Zeker is dat Mario Monti aan het werk moet met de zittende Kamer en Senaat, gekozen door de Italianen in 2008. Dat is wat er rest van onze democratische inbreng. Maar zelf komt hij uit het niets en een deel van zijn verwachte toekomstige ministersploeg eveneens.

Het moet, hoor ik u zeggen. Het is nodig. Ik betrapte mezelf de afgelopen weken, maanden ook al op dat gevoel dat de democratie maar even buitenspel moest worden gezet. Maar dat is wat alle dictators die ooit democratische regeringen omver wierpen, ook al zeiden.  Zelfs die slappe drol van een Mussert moest niets hebben van de partijdemocratie waar hij aan meedeed – dat schiep maar verdeeldheid. Volkseenheid moest er zijn, want alleen krachtige maatregelen, enzovoort.

En wat ‘moet’ precies? Van wie? Het Italiaanse nieuws heeft het dagelijks over ‘de markt’, hoe ‘de markt’ reageert, wat ‘de markt’ denkt en zelfs wat ‘de markt’ wil. Niet dat ‘de markt’ middels een vertegenwoordiger laat weten dat ze graag zouden zien dat er bijvoorbeeld minder belasting op speculatie zou worden geheven – nee. ‘De markt’ wilde dat Berlusconi opstapte. De man die, hoe je het ook went of keert, om welke redenen dan ook, door het volk was aangewezen om het land te leiden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe de bankenlobby Europa bespeelt

Dit vind ik nou mooie journalistiek. Een paar verslaggevers volgen niet alleen het Brusselse circus maar duiken ook even achter de schermen, op zoek naar interessante lobby-praktijken. De vraag waarmee ze beginnen is simpel: hoe kan het toch dat de banken zo goed wegkomen in de Brusselse maatregelen? Het antwoord: de regelgeving wordt voor een groot deel door de bankenlobby geschreven.

In dit korte filmpje nemen de journalisten een aantal beleidsstukken onder de loep en vergelijken die met zogenoemde White Papers van de bankenlobby. De Brusselse beleidsmensen en parlementariërs blijken niet alleen beïnvloedbaar, maar ook nog eens lui: de lobby neemt ook nog eens flink wat schrijfwerk voor zijn rekening.

Kijk, geniet en wordt boos. De reportage is in het Duits, maar je kan ‘m ondertitelen (druk cc).

 

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Meer werken voor minder olie

Voor één vat olie moet steeds langer gewerkt worden, indirect ook door Nederlandse burgers. En dit proces is onomkeerbaar, stelt gastredacteur Hans Verbeek.

Aardolie wordt steeds duurder en het kost steeds meer moeite om het te winnen. Deze ontwikkeling wordt duidelijk geïllustreerd door onderstaande grafiek: het aantal uur dat je moet werken voor één vat olie (159 liter).

(klik voor vergroting)

Tussen 1985 en 2003 kostte het 2 uur werk om één vat olie te verwerven.
Maar dat loopt snel op: in 2012 moet er voor elk vat olie 5 uur (of langer) gewerkt worden.
De gemiddelde Nederlander verbruikt 22 vaten olie per jaar en moet daar steeds langer voor werken. In 2012 moet een Nederlander 110 uur of meer werken voor zijn aardolieverbruik. Aangezien niemand langer wil werken, zal er minder arbeidstijd (of energie, of geld) overblijven voor al het andere werk dat gedaan moet worden.

Nederland is niet uniek: de hele Westerse wereld steekt steeds meer arbeidstijd, geld en energie in de winning van fossiele brandstoffen. Natuurlijk gaat dat ten koste van andere zaken. En dat blijkt uit het stilvallen van de economische groei.

In de onderstaande grafiek zie je de groei van het Bruto Nationaal Produkt (GDP) van Duitsland gedeeld door het aantal gewerkte uren.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Van kredietcrisis naar Europese schuldencrisis

Dit is deel 7 van de college cyclus van Ewald Engelen over de oorzaak van de crisis. Vandaag behandelt hij hoe de crisis, die in 2008 begon en als “de kredietcrisis” overging in de Europese schuldencrisis, waar we nu midden in zitten. Ook wordt bekend gemaakt wie nu de ware schuldigen zijn van de crisis.

In Griekenland wordt George Papandreou vervangen door Lucas Papademos. Papademos is voormalig vicevoorzitter van de Europese Centrale Bank. In Italië wordt de populist Berlusconi opgevolgd door Mario Monti.  Monti is lid geweest van de Europese commissie waar hij verantwoordelijk was voor zaken als “Interne markt” en “Competitie”. Beiden zijn Europese technocraten die het vertrouwen hebben van Frankfurt.

In Griekenland en Italië worden democratisch gekozen leiders terzijde geschoven en vervangen door technocraten. De toekomst van Europa wordt afhankelijk gemaakt van technocraten.  Democratie is blijkbaar een veel te onzekere factor als het gaat om het doorvoeren van de maatregelen die nodig zijn om de euro te redden.

Wat men vergeet is dat voor de uitvoering van pijnlijke hervormingen een democratisch draagvlak nodig is. Voor een succesvolle uitvoering van de noodzakelijke hervormingen is het nodig dat ambtenaren en de burgerij er volledig achter staan. In Griekenland en Italië heeft het volk traditioneel weinig vertrouwen in de overheid. Dit plan om de redding van de Euro door de politieke top te vervangen is daarom weer een nieuw luchtkasteel omdat het noodzakelijke draagvlak ontbreekt.

Vorige Volgende