De koers van de vijfde investeringsbank van de Verenigde Staten, Bear Stearns, viel afgelopen vrijdag met bijna 50%. In een tijdspanne van enkele uren was een aandeel van de bank plotseling geen 54 dollar meer waard, maar 30 dollar. De bizarre daling werd veroorzaakt door een belangrijke aankondiging van de bank. Ze heeft te weinig eigen fondsen om goed te kunnen opereren, en kan deze ook niet aanvullen vanwege een gebrek aan liquiditeit in de markt. De bank richtte zich afgelopen vrijdag dan ook in een noodoproep tot de Federale Reserve en andere banken, met name het Amerikaanse JP Morgan, om extra geld te verkrijgen.
Niet verwonderlijk dat de bank in haar ‘rating’ van financiële gezondheid of kredietwaardigheid op de Standard & Poor index daalde van A naar BBB. De nieuwe status is dichtbij de gevreesde ‘junk bond status’ wat aangeeft dat een firma zo goed als failliet is. Vanwege de neerwaartse bijstelling op de S&P rating denken bankiers in de VS nu dat er tegen maandagmorgen een deal afgesloten moet worden omtrent Bear Stearns. Want niemand wil handelen of geld lenen aan Bear Stearns. Als er geen deal komt dan zal Bear Stearns zich failliet moeten verklaren.
Afgelopen zaterdag verscheen een opmerkelijk opiniestuk in de independent met als titel, ‘We can’t cling to crude: we should leave oil before it leaves us‘. Opmerkelijk omdat het geschreven is door Fatih Birol, de hoofdeconoom van de energiewaakhond van de OESO, het Internationaal Energie Agentschap. In het artikel somt Birol de volgende punten op:
– We staan aan de vooravond van een nieuwe energie orde, in de komende decennia zullen de oliereserves op beginnen te raken.
– Het is noodzakelijk dat regeringen in olieproducerende én consumerende landen zich daar nu op gaan voorbereiden.
– We moeten olie verlaten voordat het ons verlaat.
– De productie van publieke oliemaatschappij (Shell, BP, Total etc.) zal binnenkort pieken en beginnen te dalen. ondanks nieuwe technologiëen en moeilijk te bereiken voorraden welke het probleem wel verzachten maar niet oplossen.
– De productie zal in toenemende mate moeten komen uit enkele landen in het Midden-Oosten, maar het is niet zeker of zij wel in staat zijn om hun productie toe te laten nemen om te voorzien in de groeiende wereldvraag naar olie. Het bouwen van nieuwe productiecapaciteit kost tijd.
– Als het niet lukt om voldoende olie naar de markt te brengen dan gaan we zeer hoge prijzen meemaken. Mogelijk 150 dollar per vat tegen 2030 onder de verwachting dat regeringen nu reageren. Als ze dat niet snel doen dan vallen de wielen onder ons energiesysteem weg.
De laatste non-rel in de VS: De voor Nederlandse normen lompe talkshow host met Republikeinse voorkeur, Billie “Willie” Cunningham, schopt naar Barack Obama. Onder het noemen van Barack’s 2de naam, Hussein, ook wel Barack genoemd, geboren uit de baarmoeder van tuig uit daley, Chicago en zelf dus ook niets meer dan tuig.
Tot zover geen nieuws, wat is een presidentsverkiezing zonder smeercampagne? Tot gisteren, de Republikeinse kandidaat John McCain belegde na de talkshow een speciale persconferentie om zich, jawel, te verontschuldigen voor de ruwe opmerkingen van Billie Willie. Nog veel erger, om de verantwoordelijkheid op te nemen voor deze tragische opmerking over de integriteit, karakter en de eerlijkheid van niet alleen Obama maar ook Clinton. “Whatever suggestion that was made that was any way disparaging to the integrity, character, honesty of either Senator Obama or Senator Clinton was wrong,” he said, “I condemn it, and if I have any responsibility, I will take the responsibility, and I apologize for it.”Aldus John McCain.
In Nederland maken we een kalme winter mee, wereldwijd daarentegen blijkt het zeer koud te zijn volgens de laatste klimaatmetingen. Sinds maart 1995 is het niet zo koud geweest op aarde. wat zeer opmerkelijk is in het licht van de stijgende temperaturen wegens klimaatverandering. Deze meting is afzonderlijk door vier instituten bevestigd. De extremiteit van de daling is niet te verklaren via het weerfenomeen La Nina wat wel zorgt voor een temperatuurdaling maar niet van deze orde. Volgens een aantal analyses wordt de zeer lage temperatuur veroorzaakt door een rustig begin van de nieuwe zonnevlekcyclus. De zon geeft relatief minder warmte af, waardoor het kouder zou zijn op aarde. Voer voor discussie dus, zeer veel discussie over de aard van klimaatverandering, en de invloed van de zonnecyclus.
Vandaag is het kredietcrisisdag in de Tweede Kamer. Van 10 tot 4 uur in de middag gaan kamerleden van de commisie 
financiën in de prachtige thorbeckezaal Nederlandse experts uitzagen over digitaal geld. De gevolgen voor Nederland van de crisis in de internationale kredietmarkt staan centraal als onderwerp. Reuters pikte alvast een voorproefje van wat Nout Wellink, de president van de Nederlandse Bank, vandaag zal verkondigen: “Het aanhouden van de zogenoemde subprime-crisis kan Nederlandse banken harder treffen dan nu het geval is, als de kredietcrisis zich verder verspreidt. Heerlijk slap gelul van Wellink aangezien elke non-expert dat ook kan bedenken, hopelijk biedt het panel van experts meer inzicht in wat er gaande is in deze wirwar van kredietchaos. Dat de notulen maar snel mogen komen.
Een autoshow openen met statements dat we gaan afkicken van de verslaving aan olie. Stevige kost om te horen uit de oren van Rick Wagoner, de chief executive van General Motors, welke zich de grootste autofabrikant van de wereld mag noemen. Waar kiezen ze voor? Eerst bio-ethanol & vervolgens elektriciteit. Om vervolgens met geen woord te reppen over de waterstofauto die het bedrijf in ontwikkeling heeft…
“There is no doubt demand for oil is outpacing supply at a rapid pace, and has been for some time now. As a business necessity and an obligation to society we need to develop alternative sources of propulsion. So, are electrically driven vehicles the answer for the mid- and long-term? Yes, for sure. But … we need something else to significantly reduce our reliance on petroleum in the interim. Ethanol is an important interim solution… to the world’s demand for oil”
De lidstaten van de Europese Unie moeten op één lijn een krachtiger energiebeleid voeren om de levering van olie & gas te diversifiëren en een vrije markt te verzekeren. In die strekking staat vandaag een essay van Ministers Verhagen van buitenlandse zaken en van der Hoeven van economische zaken in het financieele dagblad. In hun oproep stellen de bewindslieden dat energie een groot geopolitiek spel is. Daarin staat steeds meer het belang van afzonderlijke naties voorop wat het fundament van de wereldeconomie, de vrije markt, zou bedreigen.
De realiteit begint in te zinken bij de Nederlandse politiek dat er een wedloop gaande is om gas- en oliestromen. Die wordt gevoerd vanuit consumerende landen om energielevering te verzekeren, en vanuit producerende landen met genationaliseerde energiemaatschappijen om de winst te maximaliseren. In dit probleem kiezen de ministers ervoor om de nadruk te leggen op “het bevorderen van marktwerking, rechtsbescherming en de diversificatie van bronnen”. Die insteek zal weinig vruchten afwerpen omdat de EU zeer weinig mogelijkheden heeft om wat aan de energiewedloop te doen. De inzet op het voorzetten van onze verslaving aan olie- en gas binnen de EU met meer en meer import is de verkeerde.
Zo heeft de politieke elite in de meeste olie & gaslanden teveel baat bij bilaterale energiehandel. Daar is veel meer politiek & economisch voordeel voor henzelf uit te halen. Afrikaanse landen zullen geneigd zijn handel te drijven met China omdat dat land puur zakelijk te werk gaat. Ze oefent geen tot weinig druk uit om de problematiek van corruptie en mensenrechten aan te pakken.
De hoogste aardolieprijs ooit is bereikt, 100 dollar per vat. Rond zes uur vandaag tipte de prijs even deze magische grens aan om vervolgens weer terug te zakken naar 99.39 dollar ten tijde van schrijven. De laatste keer dat de prijs dergelijke recordhoogtes bereikte was in April 1980, tijdens de tweede oliecrisis. Toen werd een piek bereikt van 99.04 dollar per vat in reëele economische termen.
Uit de olieprijspoll van sargasso bleek dat 18% van onze reaguurders er met 1 januari 2008 als datum van de 100 dollar per vat er zeer dicht bij zaten. Hoe het komt dat de prijs zo hoog staat leest in in de olieprijs FAQ hieronder, voer voor de discussie over hoge olieprijzen en gevolgen voor de consument.
1) Hoe komt het dat de olieprijs zo hoog staat?
De hoofdoorzaak van de hoge prijs is het fysieke tekort wat ontstaan is op de oliemarkt. Volgens cijfers van het Amerikaanse departement van energie wil de mensheid in 2007 in totaal 1 miljoen vaten per dag aan aardolie meer opslurpen dan er geproduceerd wordt. Vraag en aanbod moeten in balans zijn, dus de prijs stijgt om de vraag af te remmen. Ieder incident wat ervoor zorgt dat er (tijdelijk) olieproductie wegvalt, stuwt hierdoor de prijs verder op. Speculatie speelt wel een rol in de hoge aardolieprijs, maar die is maar klein (10 dollar per vat). Ook de rol van het wegzakken van de waarde van de dollar is van invloed maar niet bepalend. In 2000, was de prijs van aardolie 23 dollar per vat, omgerekend 23 euro’s per vat. Nu bij een prijs van 100 dollar per vat staat de prijs van olie omgerekend op 70 euro’s per vat.
Het milieu gaat voor de draagkracht van het menselijk leven op aarde naar de klote. Met steeds meer zekerheid kan gezegd worden dat we niet in het levensonderhoud van 9 miljard mensen die er in 2050 zouden moeten rondlopen kunnen voorzien. Omdat er niet voldoende genoeg water zal zijn op de plekken waar de meeste bevolking leeft, de voedselproductie niet voldoende zal stijgen en de kosten van zeespiegelstijging de pan uit zullen rijzen. Overtrokken? Oordeel zelf maar kijkende naar de laatste drie wetenschappelijke publicaties, hieronder voor uw gemak samengevat:
Wetenschappers verwachten zeespiegelstijging van 1.6 meter deze eeuw.
Voor het eerst is het gelukt om de zeespiegelstijging tijdens de globale opwarming in de laatste interglaciale periode in kaart te brengen. In deze periode, tussen de 119.000 en 124.000 jaar geleden, stond de zeespiegel gemiddeld vier meters hoger dan nu. De snelheid van zeespiegelstijging tijdens de opwarming destijds kwam overeen met 1.6 meter per eeuw. Dat blijkt uit een nieuwe publicatie in het journal Nature Geosciences. De temperatuurstijging op aarde zal deze eeuw naar verwachting soortgelijk verlopen als tijdens de globale opwarming in de laatste interglaciale periode. Daardoor verwachten de wetenschappers dat het waarschijnlijk is dat de zeespiegelstijging deze eeuw dus ook 1.6 meter zal bedragen. Deze nieuwe studie geeft aan dat de zeespiegelstijging veel hoger zal zijn dan verwacht door het IPCC eerder dit jaar. In haar laatste rapportage gaf ze aan dat de zeespiegel maximaal 58 centimeter zou stijgen deze eeuw.