Overzicht

Ad van der Stok

90 Artikelen
1 Waanlinks
204 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: Tim Reckmann (cc)

Oorlogsnotities | Goed nieuws van het front

, door

ACHTERGROND - In de zomer leken de vechtende partijen aan weerszijde van het front tot stilstand te komen. Er was nauwelijks beweging en de energiecrisis trok onze aandacht. Maar sinds een week of twee wordt er weer hevig gevochten, waarbij Oekraïne het initiatief heeft. Het front, dat zo’n 2500 kilometer lang is, blijkt op sommige plekken poreus. Dat leidde in de afgelopen dagen plotseling tot grote terreinwinst en de bevrijding van dorpen. De taferelen doen je onwillekeurig denken aan overgeleverde beelden uit 1945. Dat is naast goed nieuws wellicht ook een aankondiging van grotere veranderingen.

De zomer van de HIMARS en Oekraïens strategisch vernuft

Hoewel het front deze zomer dus nauwelijks verplaatste en Rusland de veroverde gebieden ogenschijnlijk leek te bestendigen, waren er toch belangrijke ontwikkelingen. In juni kreeg Oekraïne de beschikking over HIMARS. Een mobiel systeem waarmee precisieraketten kunnen worden afgeschoten, die in dit geval een bereik van zo’n 80 km hebben. Door dat bereik blijven ze buiten schot van de Russische artillerie. De raketten zijn te snel om effectief te worden bestreden door het Russische luchtafweergeschut. En omdat de Russen nauwelijks gevechtsvliegtuigen inzetten boven vijandig gebied (door de dreiging van veelal westere MANPADS die vliegtuigen neerhalen) zijn ze moeilijk uit te schakelen. Nadat Rusland claimde een aantal HIMARS te hebben uitgeschakeld kwam het nieuws naar buiten dat Oekraïne houten HIMARS gebruikte om raketbeschietingen uit te lokken, om het Russische raketarsenaal verder uit te putten.

Foto: Tim Reckmann (cc)

Oorlogsnotities | Met kartelvorming de inflatie beteugelen

, door

Iedereen ziet het probleem van de inflatie. Maar door blikvernauwing en de dogma’s van de vrije markt hebben we het vooral over de consequenties van dat probleem. De oorzaken, voortkomend uit de geopolitieke en geo-economische context, lijken we meestal als gegeven te accepteren. Terwijl we op die schaal oplossingen moeten zoeken.

Eerst die blikvernauwing. Het is oorlog en wij zijn daar onderdeel van. We voeren een economische oorlog tegen Rusland. Dat drijft de energieprijzen op en daarmee de inflatie. Maar hoewel iedereen dat wel weet, gaat het daar de laatste maanden steeds minder over. De discussie is verschoven, weg van Poetin. Ze vernauwt. Van die economische oorlogsvoering, naar de inflatie, naar de consequenties van die inflatie. Het is in Den Haag binnenlandse politiek geworden, waar miljarden op de begroting worden gezocht om de onderklasse te ondersteunen met het betalen van haar torenhoge energierekening.

Heel goed hoor, maar dat is dus niet waar het om gaat. De vraag moet zijn: hoe brengen we die prijzen naar beneden, zodat er überhaupt niet van die hoge energierekeningen ontstaan. Die hoge rekeningen moeten voorkomen worden, niet gecompenseerd.

En dan komen we in het onontgonnen gebied waar rechtse politici niet over na mogen denken en waar linkse politici blijkbaar (of heb ik iets gemist?) niet over na kunnen denken. De ideeënwereld waarin het voor mogelijk wordt gehouden dat we de markt niet ‘z’n werk te laten doen’. Waarin eindelijk aan de dogma’s van de vrije markt wordt getornd, in dit geval de vrije prijsvorming. Want dat lijkt in Den Haag na maanden ongekende inflatie, nog steeds een politiek taboe. Terwijl de prijzen hoogtes bereiken die we niet voor mogelijk hadden gehouden. Waarom accepteren we dat?

Foto: kees torn (cc)

Demonstreren is niet hetzelfde als iemand in z’n gezicht schreeuwen

, door

COLUMN - Na het eerste boerenbezoek aan de woning van minister Van der Wal liet Mark van den Oever van Farmers Defense Force zich interviewen door de Volkskrant. Op het hem geboden podium verkondigde hij dat boeren zeker door moeten gaan met het thuis opzoeken van politici en hun trillende kinderen. “Pussy’s zijn het” aldus Van den Oever. Een week later stonden er weer tractoren voor de deur van de minister. Dat dat niet kan dringt ondertussen in Den Haag wel door, maar waarom kan dat dan niet? Omdat het demonstratierecht niet voor tractoren geldt? Die boeren demonstreren toch gewoon? En dan ontaardt er weleens iets.

In die lijn van verdedigen zit een kleine misvatting over hoe we dat demonstratierecht zouden moeten opvatten. Die misvatting, die bij zowel links als rechts leeft, luidt: we hebben demonstratierecht en daarom mag iedereen overal demonstreren.

Gelukkig wordt die interpretatie van het demonstratierecht door de handhavers van de openbare orde niet gehuldigd. Dat wordt duidelijk zodra de ene demonstratie een andere demonstratie van tegenstanders uitlokt. Dan voelen burgemeester en het politiehoofd al snel nattigheid.

Stel, FvD kondigt een betoging aan. Baudet wil de moderne, drukke vrouw bevrijden van de stress die komt kijken bij het eventueel afbreken van een zwangerschap door abortussen niet meer toe te staan. Er wordt een tegendemonstratie aangekondigd. Een reactie van burgemeester en politie zal snel volgen. Beide demonstraties krijgen een andere plek toegewezen, zodat de demonstranten elkaar niet treffen en de politie de openbare orde kan handhaven.

Foto: Worldmapper.org (cc)

Oorlogsnotities | Bronnen

, door

De oorlog van Poetin tegen Oekraïne woedt voort, maar de aandacht in de reguliere media wordt minder. Wie toch op de hoogte wil blijven van wat er speelt kan zelf op zoek naar informatie. Onderstaande overzicht van bronnen kan daarbij behulpzaam zijn.

Een groot deel van deze bronnen zijn mij bekend via de lijst die @steeph aan het begin van de oorlog samenstelde. Veel links in het overzicht zijn ook links naar Twitteracounts. Het nadeel van zo’n lijst is echter dat het een eindeloos doorgaande berichtenstroom vormt. Onderstaande biedt hopelijk meer overzicht. En dit overzicht is een begin. Waardevolle bronnen die in de reacties worden achterlaten zal ik erin verwerken. In het overzicht zijn twee soorten links te vinden. Links met een @ verwijzen naar een Twitter-account, W verwijst naar een reguliere website.

Over de situatie en militaire confrontaties op het slagveld
Kaartmateriaal van de huidige situatie door @War-mapper, ook hier (W) te vinden. En van TheUkraineMap (W)

Analyses van het Britse ministerie van Defensie (@) en The Institute for the Study of War (@) (W)

Volgers van de militaire ontwikkelingen op het slagveld (voornamelijk OSINT)
Def Mon (@) – duidt met kaartmateriaal de situatie bij lokale gevechten
OSINTtechnical (@) beelden van aanvallen, gevechten, wapens
Militaryland.net (@) info over de Oekraïense strijdkrachten en updates op de site (W)
Rob Lee (@)  beelden van aanvallen, gevechten, wapens
WarMonitor (@) berichten over hoe het gaat aan de verschillende fronten
BlueSauron (@) beelden van aanvallen, gevechten, wapens

Foto: Thomas Hawk (cc)

Politieke vragen over Twitter zijn groter dan de vrijheid van meningsuiting

, door

ANALYSE - Meningen zijn een grondstof voor Twitter. Maar wat Twitter doet draait niet zozeer om het uiten van een mening, maar om het volume en het bereik ervan. En de overkoepelende politieke vraag is veel breder dan dat individuele recht op vrijheid van meningsuiting. Namelijk, hoe willen we digitale media als Twitter inpassen in onze publieke sfeer en democratie?

Eerst even over die vrijheid van meningsuiting. Dat dat recht een groot goed is, laat de huidige situatie in Rusland natuurlijk goed zien. Zelfs doen alsof je een mening uit wordt daar op dit moment bestraft. Dus zodra de staat zich in dit soort zaken gaat mengen moeten we op onze hoede zijn.

Twitter is echter niet de staat. Het is, juridisch gezien, een bedrijf. En Twitter biedt diensten aan waar voorwaarden aan verbonden zijn. Schend je die voorwaarden, door met geweld te dreigen bijvoorbeeld, dan verbindt het bedrijf daar consequenties aan. Je kunt je zelfs afvragen of dat niet vaker moet gebeuren.

De core business van Twitter is niet business

Daarmee is wel duidelijk dat Twitter met dat recht op vrijheid van meningsuiting niets van doen heeft. Tegelijkertijd is het argument dat het een bedrijf is, juridisch wel correct, maar in de praktijk nogal ongeloofwaardig. De core business van Twitter heeft niets te maken met business. Dus waarom noemen we Twitter eigenlijk een bedrijf?

Foto: Thangaraj Kumaravel (cc)

De PvdA heeft een nieuwe leider, hoe is het met de ideeën?

, door

COLUMN - Wat wil de PvdA? Iets met sociaal? Iets met zwakke mensen en gelijkheid? lets waarover ze soms zingen, iets met solidariteit? Dat zingen over solidariteit gaat bij de PvdA zoals kinderen Engelse liedjes zingen: de melodie klopt wel, maar de betekenis lijkt ze vaak te ontgaan.

Eerlijk gezegd staat niets uit het PvdA programma me voor ogen. Niets dat in het collectieve geheugen staat gegrift als punten waar die partij zich de laatste jaren hard voor heeft gemaakt. Bij de SP denk je, hoe eendimensionaal ook, toch vooral aan de zorg. Renske Leijten heeft dat iets verbreed met het toeslagenschandaal. De PvdA had meer te maken met het veroorzaken van het toeslagenschandaal. En het is te waarderen dat Asscher daarom wel is opgestapt, maar mosterd na de maaltijd levert inhoudelijk niet veel op.

Hoewel ik niet precies zou kunnen zeggen wat linkse politiek definieert krijg ik wel het idee dat in de wereld om ons heen linkse thema’s voor het oprapen liggen. En je hoeft om leider van de PvdA te zijn niet, zoals Ploumen blijkbaar veronderstelt, op alle onderwerpen ‘leidend en opinievormend’ te zijn. Voor een kleine partij als de PvdA is het goed genoeg om enkele onderwerpen eruit te kiezen. Het is de kunst die goed te kiezen. Enkele voorstellen.

Foto: Keith Moseley (cc)

Dit is het moment voor een humanitaire No Fly Zone boven west Oekraïne

, door

COLUMN - Dat Kiev niet door de Russen veroverd zal worden is goed nieuws. En nog beter is dat ze verdwenen zijn uit de omgeving van de Oekraïense hoofdstad. Langzaam wordt nu duidelijk wat er onder de rode deken vandaan komt. Wie vermoord is, verminkt, of verkracht, of wie slechts z’n verleden is ontnomen. Met het omkeren van het offensief en het terugtrekken van de Russen kantelt ook het perspectief op de oorlog.

Eerder werd er gesproken over een No Fly Zone en die kwam er om goede redenen niet. Een door de Navo ingestelde No Fly Zone boven heel Oekraïne zou per definitie een inmenging in het conflict betekenen. Je kunt geen gesloten luchtruim handhaven boven het gebied waar de partijen strijden zonder je daar in te mengen of erin te worden betrokken. Bovendien zou het betekenen dat er ook vlakbij de Russische grens gevlogen zou moeten worden. En wat doe je als een Navo-vliegtuig vanaf Russisch grondgebied wordt beschoten? Schiet je dan terug?

Die argumentatie gaat nog steeds op als je het over heel Oekraïne hebt, maar waarom zou een No Fly Zone voor het hele land moeten gelden? De No Fly Zones die ooit boven Irak werden gehandhaafd golden ook niet het hele land. Nu Russische troepen hun posities rondom Kiev hebben verlaten wordt er in het westen van het land niet meer gevochten. Dat betekent dat je daar een No Fly Zone kunt handhaven, terwijl je afstand houdt van zowel de gevechten als de Russische grens.

Foto: Alex Naanou (cc)

Stuur Russen een berichtje met echt nieuws, of bel met Rusland als je Russisch spreekt

, door

NIEUWS - Sommige initiatieven in deze tijd van oorlog zijn hoopvol. Al blijft het natuurlijk gissen wat ze uithalen. De Anonymous franchise genaamd squad303 bedacht een oplossing om de Russische staatspropaganda te omzeilen en Russen van een heel klein beetje echt nieuws te voorzien. Het is te vinden op de site 1920.in.

Het idee is eenvoudig. Je omzeilt de Russische staatsmedia door direct contact op te nemen met een Rus. Simpelweg door ze direct een berichtje te sturen met je telefoon. De site levert telefoonnummers aan en een boodschap in het Russisch, die je direct vanaf je telefoon kunt verzenden. Zoals deze: “In Oekraïne stierven meer zonen van het Russische volk dan in Afghanistan! Poetins oorlog zal Rusland vernietigen! Er is geen brandstof, er is geen geld op de banken. Poetin vernietigt Rusland! Het Kremlin liegt!”

Eén zo’n berichtje, dat zet misschien niet zoveel zoden aan de dijk denk je dan misschien. Maar op goede dagen is het internet in staat om veel mensen op de been te brengen. Er zijn ondertussen al meer dan 7 miljoen berichten verzonden. Speldenprikjes misschien, maar toch.

Nog beter is het natuurlijk om even te bellen met Rusland en direct contact te leggen. Nu houdt natuurlijk niet iedereen z’n Russisch even goed bij, en dan is het toch ingewikkeld om een Rus aan de andere kant van de lijn te overtuigen dat de staatsmedia niet deugen. Maar er wonen mensen in het westen die dat misschien wel kunnen. Namelijk miljoenen Russen die zelf de vrije westerse media kunnen volgen. Elk telefoontje is maar één telefoontje, maar als zij contact leggen met Russen in Rusland, dan zijn ze misschien in staat een klein beetje licht binnen te laten. En dat is een begin.

Foto: cquarles (cc)

Wat de VVD niet wil liberaliseren aan de woningmarkt

, door

ANALYSE - Een radicaal idee voor liberalisering kan de woningmarkt op het goede spoor zetten. Al zit de VVD daar niet op te wachten. Niet omdat ze tegen liberaliseren is, maar omdat het ingaat tegen de belangen van haar kiezers. En de VVD is geen ideeënpartij, maar een belangenpartij. Dat wordt in de wooncrisis weer goed zichtbaar.

Over de wooncrisis schreef ik eerder twee stukken, met zowel de VVD als de markt in prominente rollen. Over hoe Stef Blok er door het inviteren van grote beleggers voor zorgde dat mensen hun vrijheid op de woningmarkt verloren. En over hoe de toestroom van geld het wonen voor velen onbetaalbaar maakt. Hier wil ik een vorm van liberaliseren bespreken, die liberalen zal aanspreken, maar VVD-ers niet. Maar eerst iets meer achtergrond over de woningmarkt.

De woningmarkt kent geen marktwerking

Er is een misverstand dat een goed gesprek over de woningmarkt vaak in de weg zit. Het misverstand dat de woningmarkt een gewone markt is. Aan de oppervlakte lijkt dat het geval. Er is vraag naar woningen. Er is aanbod. Er vinden transacties plaats. Maar er bestaat op de woningmarkt niet zoiets als marktwerking.

In een markt met marktwerking zijn prijzen signalen die sturend werken voor andere ondernemers. Bij te weinig aanbod stijgt de prijs. Dat brengt producenten ertoe de productie op te voeren, of lokt nieuwe aanbieders. Dat leidt tot een stijgend aanbod en een nieuw evenwicht tussen vraag en aanbod. Dat mechanisme – prijsveranderingen die als prikkels door het economisch zenuwstelsel bewegen en informatie overbrengen die marktpartijen aanzet tot handelen – dat is wat een markt laat werken. Dat mechanisme bestaat niet in het belangrijkste deel van de woningmarkt.

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Die bordesscène, wat vinden de lockdownregels daar eigenlijk van?

, door

COLUMN - Vandaag is het zover, er treedt een nieuw kabinet aan. En sinds jaar en dag vindt daarbij de bordesscène plaats. Het nieuwe kabinet dat zich, de ene minister een trede hoger dan de andere, rondom de koning(in) laat fotograferen door de vaderlandse pers.

Bij Rutte III vond dit plaats op de trappen van Paleis Noordeinde, eerder gebeurde het ook bij Paleis Soestdijk, maar altijd is het buiten. En in deze lockdown gelden buiten, zoals u weet, enkele regels.

Nu ga ik er eigenlijk vanuit dat de volgende kleine observatie niet klopt. Ik zie vast iets over het hoofd. Heb iets niet goed gelezen, of niet kunnen vinden, maar ik weet eigenlijk niet wat. Want als ik naar de website van de Rijksoverheid ga en daar klik op het PDF-je waarin de regels voor deze lockdown staan opgesomd, dan lees ik daar: Groepsvorming buiten: max. 2 personen.

En ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat Rutte IV uit meer dan 2 personen zal bestaan. Dus als straks die vele ministers op die trappen staan te poseren, gaat er dan niet iets fout? Ik bedoel, van mij mogen ze, ik verwacht geen superspreading event, maar om nou op de eerste dag van Rutte IV gelijk de lockdown-regels van Rutte III aan de kant te schuiven. Wordt dat dan uitgelegd als een breuk met het vorige kabinet vanwege de nieuwe bestuurscultuur? Of doen ze achteraf alsof ze geen groep zijn en daar toevallig – en nog wel op 1,5 meter afstand – stonden toen die foto werd gemaakt?

Foto: Cyril Wermers (cc)

Dit coalitieakkoord gaat geen wooncrisis oplossen

, door

ACHTERGROND - Er is een nieuw coalitieakkoord en daar verwacht je iets te vinden over de wooncrisis. Een analyse over wat de problemen zijn en ideeën, een visie zo u wilt, over hoe je die dan oplost. En misschien enkele maatregelen, al was het natuurlijk de bedoeling de uitwerking aan het nieuwe kabinet en de kamer te laten.

Al rondkijkend in het document vond ik een paar woorden, op de plek waar ik die ideeën en die visie zou verwachten. Dit: “Wonen in een goed, duurzaam en betaalbaar huis in een leefbare wijk is een eerste levensbehoefte. Veel Nederlanders kunnen op dit moment echter geen passende woning vinden. Het is onze prioriteit te zorgen voor een woning voor iedereen, of je nu huurt of koopt.”

Drie zinnen

Drie zinnen om precies te zijn. En dat was het.

Tienduizenden mensen hebben meegelopen bij de woonprotesten en woonopstanden dit afgelopen najaar, omdat er honderdduizenden mensen in de knel zitten. Er wordt veel over geschreven, gedebatteerd, geopinieerd, getwitterd. En na negen maanden formatie en acht weken onderhandelen: drie zinnen!

Wat zeggen die zinnen? Zin 1: wonen is een eerste levensbehoefte. Open deur. Zin 2: er is een probleem, want veel mensen vinden geen passende woning. Echt waar!? Ook dit gerecyclede kabinet erkent dat er een probleem is. Dat hebben al die demonstranten dan toch maar mooi voor elkaar gekregen! En is zin 3 dat dan die doorwrochte analyse van het probleem, inclusief visie over hoe we dat moeten oplossen? Nou nee. “Het is onze prioriteit…”

Foto: Michał Koralewski (cc)

De twee oorzaken van de wooncrisis en over opsluiting in de vrije huurmarkt

, door

ANALYSE - Dat de woningmarkt in crisis is weten we. Maar de analyses van het probleem en dus ook van de oplossingen lopen uiteen. Je kunt twee scholen onderscheiden. De ene school ziet vooral het tekort aan woningen als probleem en wil dat er gebouwd wordt. De andere school ziet vooral de financialisering van de woningmarkt als probleem. Beide zijn relevant, maar het is goed te ontrafelen waarom en hoe ze zich tot elkaar verhouden. Dan komen we vanzelf terecht bij de vraag of bouwen een oplossing is.

De school we moeten bouwen

Eerst iets over die twee scholen.

De VVD, de partij die op allerlei manieren heeft bijgedragen aan het probleem, is zonder twijfel onderdeel van de we moeten bouwen-school. Zoals te lezen in het verkiezingsprogramma: “belangrijk is […] dat er genoeg betaalbare huizen zijn. De laatste jaren is de krapte op de woningmarkt flink toegenomen. Door extra te investeren in nieuwbouw […] zijn de afgelopen jaren de eerste stappen gezet voor meer betaalbare woningen.” Ze stelt allerlei maatregelen voor die dat bouwen eenvoudiger moet maken. Maar de analyse van de problemen op de woningmarkt is flinterdun. De inhoudelijke bijdrage van woordvoerder Koerhuis beperkt zich tot het herhalen van het ene woord ‘bouwen’.

Vorige Volgende